Βικιπαίδεια

Περιφερειακή Ενότητα Αρκαδίας

περιφερειακή ενότητα της Ελλάδας
(Ανακατεύθυνση από Νομός Αρκαδίας)
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 7/12/2016.

Συντεταγμένες: 37°30′30″N 22°22′30″E / 37.5083°N 22.375°E / 37.5083; 22.375

Η Αρκαδία Βρίσκεται στην Κεντροανατολική Πελοπόννησο είναι περιφερειακή ενότητα και πρώην νομός της Ελλάδας, η οποία βρίσκεται στην Πελοπόννησο, στο κέντρο επί το πλείστον του γεωγραφικού διαμερίσματος. Υπάγεται διοικητικά στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, καθώς και στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου. Ο Νομός Αρκαδίας ξεκινάει από το κεντρική Πελοπόννησο με ένα μέρος της να καταλήγει προς τη ανατολική πελοπόννησο. Γι' αυτό και ονομάζεται κεντροανατολική Πελοπόννησο.

Αρκαδία
Περιφερειακή ενότητα
Χάρτης της Ελλάδας με {{{Όνομα}}}
Χώρα Ελλάδα Ελλάδα
Πρωτεύουσα Τρίπολη
Δήμοι 5
Διοίκηση  
 • Αντιπεριφερειάρχης Κωνσταντίνος Μανδρώνης
Διοικητική διαίρεση  
 • Περιφέρεια Πελοποννήσου
Έτος δημιουργίας νομού 1833
Γεωγραφικό διαμέρισμα Πελοπόννησος
Έκταση  
 • Συνολική 4.420 τ.χλμ
 • Κατάταξη 5η
Πληθυσμός  
 • Συνολικός 77.551 (2021)
 • Κατάταξη πληθ. 41η
 • Πυκνότητα 17,5 κάτ./χλμ²
 • Κατάταξη πυκν. 61η
Ταχ. κώδικες 22* **
Πιν. αυτοκινήτων ΤΡ
Ιστότοπος http://www.arcadia.gr/ www.arcadia.gr
Οι «καλλικρατικοί» δήμοι της Αρκαδίας.
1) Δήμος Τρίπολης, 2) Δήμος Βόρειας Κυνουρίας, 3) Δήμος Γορτυνίας, 4) Δήμος Νότιας Κυνουρίας, 5) Δήμος Μεγαλόπολης.

Μέχρι το 1997, η Αρκαδία χωριζόταν διοικητικά στις τέσσερις επαρχίες Μαντινείας, Μεγαλοπόλεως, Γορτυνίας, και Κυνουρίας.

Μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσα του νομού είναι η Τρίπολη, με πληθυσμό 30.090 κατοίκων, η οποία απλώνεται σε ένα εκτεταμένο οροπέδιο στο κέντρο της Πελοποννήσου, το οποίο βρίσκεται σε ύψος 650 μ. και περιστοιχίζεται από τους ορεινούς όγκους του Αρτεμισίου, του Παρθενίου, του Πάρνωνα, και του Μαινάλου. Άλλες σημαντικές πόλεις της Αρκαδίας είναι η Μεγαλόπολη (5.135 κατ.), το Λεωνίδιο (3.249 κατ.), το Άστρος (2.674 κατ.), ο Τυρός ( 1.779 κατ.), και το Λεβίδι (1.219 κατ.). Κατά το παρελθόν, ιδιαίτερα σημαντικοί οικισμοί υπήρξαν τα κεφαλοχώρια Δημητσάνα, Λαγκάδια, Βυτίνα, Τρόπαια, Πραστός και Καρύταινα.

Οι σημαντικότεροι λιμένες της Αρκαδίας είναι του Παραλίου Άστρους, του Τυρού, και της Πλάκας Λεωνιδίου.

Οι Δήμοι Βόρειας και Νότιας Κυνουρίας έχουν ιδιαίτερη σχέση με τη Τρίπολη.

Γεωγραφία

Επεξεργασία
 
Τοπίο στο Μαίναλο. Διακρίνεται η Αλωνίσταινα στο κέντρο της φωτογραφίας σε βαθύ πλάνο.

Η Αρκαδία καταλαμβάνει το κέντρο της Πελοποννήσου καθώς και μέρος του ανατολικού τμήματος της, εκεί που τμήμα του νομού και συγκεκριμένα η περιοχή της Κυνουρίας, έχει έξοδο στη θάλασσα, στον Αργολικό Κόλπο και το Μυρτώο Πέλαγος. Συνορεύει στα βόρεια με την Αχαΐα, στα βόρεια με την Κορινθία, στα βορειοανατολικά με την Αργολίδα, στα νότια με τη Λακωνία, στα νοτιοδυτικά με τη Μεσσηνία, και στα δυτικά με την Ηλεία.

Έχει έκταση 4.420 τ.χλμ και καταλαμβάνει το 18% της συνολικής έκτασης της Πελοποννήσου, αποτελώντας έτσι τον μεγαλύτερό της νομό.

Το έδαφος της Αρκαδίας είναι κυρίως ορεινό και οι κυριότεροι ορεινοί όγκοι της είναι το Μαίναλο (1.981 μ.), ο Πάρνωνας (1.934 μ.), και το Λύκαιο (1.421 μ.).

Οικονομία

Επεξεργασία

Η οικονομία της Αρκαδίας βασίζεται κατά κύριο λόγο και ανά τις περισσότερες περιοχές στον πρωτογενή τομέα, ιδιαίτερα στη γεωργία και την κτηνοτροφία, όπως επίσης και στον τουρισμό ανά μέρη.

Η γεωργική παραγωγή αποτελείται από τα εξής φυσικά προϊόντα και αγαθά: δημητριακά, πατάτες, όσπρια, λαχανικά, μήλα, αχλάδια, αμύγδαλα, καρύδια, βύσσινα, κεράσια, καθώς και κρασί και τσίπουρο. Στο Μαίναλο υπάρχει χιονοδρομικό κέντρο που αποτελεί «πυλώνα ανάπτυξης» μέσω του χειμερινού τουρισμού, για την εκεί όμορη περιοχή, τους δήμους Γορτυνίας και Τρίπολης, και ευρύτερα όλον τον νομό.

Ακόμα, η εμπορική δραστηριότητα, λόγω της γεωγραφικής θέσης του νομού, κατέχει σημαντική θέση στην τοπική οικονομία, ενώ στην Αρκαδία εδρεύουν και βιομηχανικές και βιοτεχνικές μονάδες, οι πλειοψηφία των οποίων συγκεντρώνεται στη νέα Βιομηχανική Περιοχή της Τρίπολης. Επίσης, η Μεγαλόπολη είναι ένα από τα σημαντικότερα ενεργειακά κέντρα της Ελλάδας.

Ελαιόλαδο Αρκαδίας

Επεξεργασία

Η Αρκαδία είναι γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων για τα ελαιόδενδρά της και συγκεκριμένα κυρίως για την Κορωναίικη ποικιλία. Οι ποικιλίες οι οποίες ευδοκιμούν στην περιοχή είναι η Κορωναίικη, η Λαδωλιά, το Μανάκι, και η Καλαμών. Βρίσκονται τόσο στο ορεινό όσο και στο παραλιακό μέρος του νομού. Το μάζεμα της ελιάς λαμβάνει χώρα από τον Οκτώβριο μέχρι τον Φεβρουάριο.

Μήλα Πιλαφά Τριπόλεως

Επεξεργασία

Στο αρκαδικό οροπέδιο καλλιεργείται η ποικιλία μήλων Ντελίσιους Πιλαφά Τριπόλεως. Τα μήλα Ντελίσιους ξεχωρίζουν για την ιδιαίτερη ελαφρά όξυνη γεύση και το πλούσιο άρωμα τους που θυμίζει μπανάνα, καθώς και την υψηλή διατροφική τους αξία. Πήραν το όνομα τους από τον δημιουργό της ποικιλίας αυτής Ηλία Πιλαφά ο οποίος, όταν επαναπατρίστηκε από την Αμερική στην Ελλάδα στις αρχές του 20ου αιώνα, έφερε μαζί του τους σπόρους από την ποικιλία Γκόλντεν Ράσεν τα οποία φύτεψε στον κήπο του διασταυρώνοντάς τα με την ντόπια ποικιλία μήλων. Το 1962 το Υπουργείο Γεωργίας αναγνώρισε επίσημα τα μήλα του Ηλία Πιλαφά ως νέα αυτοτελή και διακεκριμένη ποικιλία και την ονόμασε ποικιλία μηλιά Τριπόλεως ως Ηλία Πιλαφά. Σήμερα καλλιεργούνται γύρω στα χίλια με χίλια πεντακόσια στρέμματα και η παραγωγή υπολογίζεται σε χίλιους τόνους ημερησίως. Ωριμάζουν των Οκτώβριο οπότε και αρχίζει η συγκομιδή τους. Είναι διαθέσιμα μέχρι τον Ιούνιο. Τα μήλα Ντελίσιους Πιλαφά Τριπόλεως πιστοποιήθηκαν ως προϊόν Π.Ο.Π. το 1997.

Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας

Επεξεργασία
Κύριο λήμμα: Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας

Από το 2011 και έπειτα, με τη νέα διοικητική διαίρεση της χώρας που διαμορφώθηκε σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» (Ν. 3852/2010), ο Νομός Αρκαδίας μετατρέπεται σε Περιφερειακή Ενότητα της Περιφέρειας Πελοποννήσου -που ανήκε και πρωτίστως- και οι άλλοτε 22 δήμοι και 1 κοινότητα -του Εεπροηγούμενου διοικητικού προγράμματος «Καποδίστριας» (Ν. 2539/97)- συγχωνεύονται σε 5 ευρύτερους, σε έκταση και πληθυσμό, δήμους.

Σύμφωνα με τη Διοικητική διαίρεση της Περιφερειακής Ενότητας Αρκαδίας, αυτοί οι δήμοι, είναι οι εξής:

Δήμος Έδρα Πληθυσμός (2021) Χάρτης
Δήμος Τρίπολης Τρίπολη 43.944
 
Δήμος Μεγαλόπολης Μεγαλόπολη 8.791
 
Δήμος Βόρειας Κυνουρίας Άστρος 9.538
 
Δήμος Νότιας Κυνουρίας Λεωνίδιο 7.263
 
Δήμος Γορτυνίας Δημητσάνα 8.015
 

Πληθυσμός

Επεξεργασία
Ιστορική εξέλιξη πληθυσμού
Έτος Πληθ.   ±%  
1856 126.550 —    
1861 113.719 −10.1%
1870 131.740 +15.8%
1879 148.600 +12.8%
1889 148.285 −0.2%
1896 167.092 +12.7%
1907 162.324 −2.9%
1920 151.658 −6.6%
1928 166.141 +9.5%
1940 170.306 +2.5%
1951 154.361 −9.4%
1961 135.042 −12.5%
1971 111.263 −17.6%
1981 107.932 −3.0%
1991 95.987 −11.1%
2001 91.326 −4.9%
2011 86.685 −5.1%
2021 77.551 −10.5%
Πηγή: Απογραφές Πληθυσμού ΕΛΣΤΑΤ 1856 - 2021

Η Αρκαδία αποτέλεσε στα τελευταία χρόνια της Οθωμανικής περιόδου και στα πρώτα χρόνια της νεώτερης Ελλάδος τον πολυπληθέστερο νομό της Πελοποννήσου (και της χώρας όπως είχε διαμορφωθεί το 1834). Η εγχώρια και εξωτερική μετανάστευση ωστόσο συντέλεσαν ώστε ο πληθυσμός της να μειωθεί σε αρκετές απογραφές τον 19ο και στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα - καταφέρνοντας ωστόσο να αυξήσει ελαφρώς τον πληθυσμό της μέχρι και το 1940. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο πληθυσμός της Αρκαδίας άρχισε να μειώνεται σημαντικά, με το 1971 να αποτελεί τη χρονιά με τη μεγαλύτερη μείωση (17,6%). Το 1940, η Αρκαδία είχε καταγράψει τον μεγαλύτερο πληθυσμό της και το 2021 τον μικρότερο.

Διάγραμμα ιστορικής εξέλιξης πληθυσμού από το 1856

Οικισμοί

Επεξεργασία

Η μοναδική πόλη της Αρκαδίας είναι η Τρίπολη ενώ η Μεγαλόπολη, το Λεωνίδιο, το Άστρος ο Τυρός, και το Λεβίδι είναι σημαντικοί οικισμοί.

Κατάταξη Οικισμός Πληθυσμός (2011) Δήμος
1 Τρίπολη 30.866 Τριπόλεως
2 Μεγαλόπολη 5.748 Μεγαλόπολης
3 Λεωνίδιο 3.761 Νότιας Κυνουρίας
4 Άστρος 2.285 Βόρειας Κυνουρίας
5 Τυρός 1.779 Νότιας Κυνουρίας
6 Παράλιο Άστρος 1.043 Βόρειας Κυνουρίας
7 Λεβίδι 1.025 Τριπόλεως
8 Άγιος Ανδρέας 998 Βόρειας Κυνουρίας
9 Άγιος Κωνσταντίνος 719 Τριπόλεως
10 Κανδήλα 690 Τριπόλεως

Σημαντικές Μάχες

Επεξεργασία

Προσωπικότητες

Επεξεργασία

Πολιτικοί, Στρατιωτικοί, Αγωνιστές

Επεξεργασία

Λογοτέχνες

Επεξεργασία

Καλλιτέχνες

Επεξεργασία

Επιστήμονες και Πανεπιστημιακοί

Επεξεργασία

Παράγοντες του αθλητισμού

Επεξεργασία

Δημοσιογράφοι

Επεξεργασία

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Σημείωσεις

Επεξεργασία
  1. ↑ https://www.kalimera-arkadia.gr/voria-kynouria/item/39799-o-gnostos-ithopoios-vasilis-koykouras-sta-vervena.html ithopoios-vasilis-koykouras-sta-vervena.html]
  2. ↑ «Πέθανε ο Τζίμης Πανούσης - Η "άγνωστη" καταγωγή του από το Σαρακίνι Γορτυνίας». Kalimera Arkadia. 13 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Περιφερειακή_Ενότητα_Αρκαδίας&oldid=10854191"