Αλωνίσταινα Αρκαδίας
Συντεταγμένες: 37°37′16″N 22°13′9″E / 37.62111°N 22.21917°E
Η Αλωνίσταινα είναι ορεινό[2] χωριό του Δήμου Τρίπολης στην Αρκαδία της Πελοποννήσου. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Απογραφής του 2011, ο πληθυσμός της ανέρχεται στους 124 κατοίκους.[3] Από το 1998 έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός.[4]
| Αλωνίσταινα | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Πελοποννήσου |
| Περιφερειακή Ενότητα | Αρκαδίας |
| Δημοτική Ενότητα | Φαλάνθου |
| Δημοτική Κοινότητα | Αλωνίσταινας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Πελοπόννησος |
| Νομός | Αρκαδίας |
| Υψόμετρο | 1.220 μέτρα[1] |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 64 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 221 00 |
| Τηλ. κωδικός | 271 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Γενικά και ιστορικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΕίναι χτισμένη σε υψόμετρο 1.220 μέτρων[2][5] στις πλαγιές του Μαινάλου, στη δυτική πλευρά της κορυφής της Οστρακίνας[6] και αποτελεί έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς της Πελοποννήσου.[7] Απέχει 25 χιλιόμετρα από την Τρίπολη.[8] και βρίσκεται σε κοιλάδα ανάμεσα στη Βυτίνα και την Πιάνα.[6]
Εικάζεται πως δημιουργήθηκε επί Φραγκοκρατίας, ενώ πιθανότατα ταυτίζεται με τη μεσαιωνική Λινίσταινα, που αναφέρεται στο Χρονικό του Μορέως ως βυζαντινό επαναστατικό κέντρο κατά το 1304, υπό την ηγεσία των Ιωάννη και Γεωργίου Μικρονά και η οποία καταστράφηκε από τον Φράγκο Φίλιππο Σαβαυδικό που κατέστειλε την εξέγερση.[7] Κατά τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας υπολογίζεται πως είχε γύρω στους 750 κατοίκους, ενώ τον Ιούλιο του 1818 διεξήχθη εντός της Αλωνίσταινας, συμπλοκή μεταξύ μικρού οθωμανικού σώματος που βρισκόταν στο χωριό με αφορμή μια τοπική γιορτή και περαστικών Ελλήνων ένοπλων συνοδών Πελοποννησίων βεκίληδων, υπό τους Δ. Πλαπούτα και Νικηταρά, η οποία ξέσπασε έπειτα από αντεγκλήσεις ανάμεσα στις δύο πλευρές.[6]
Με την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης αποτέλεσε έδρα στρατοπέδου των ελληνικών δυνάμεων, με επακόλουθο να καταστραφεί τον Απρίλιο του 1821 από τον οθωμανικό στρατό. Ωστόσο γρήγορα χρησίμευσε ξανά ως βάση των επαναστατών, έχοντας συμβολή στις επιχειρήσεις για την κατάληψη της Τριπολιτσάς και αργότερα στην αντίσταση έναντι των δυνάμεων του Ιμπραήμ πασά της Αιγύπτου,[7] ο οποίος εκστράτευσε κατά της Αλωνίσταινας, αιχμαλωτίζοντας αρκετούς αμάχους.[6]
Στα πρώτα χρόνια ύπαρξης του σύγχρονου Ελληνικού κράτους, η Αλωνίσταινα γνώρισε σημαντική πληθυσμιακή αύξηση, ξεπερνώντας τους 2000 κατοίκους κατά τη δεκαετία του 1850, ωστόσο στη συνέχεια ο πληθυσμός της μειώθηκε σημαντικά, εξαιτίας της εσωτερικής μετανάστευσης προς τη Μεσσηνία και της αντίστοιχης εξωτερικής προς τις ΗΠΑ.[7]
Ο κεντρικός ναός του οικισμού είναι αφιερωμένος στην Αγία Παρασκευή και είναι κτίσμα του 1898, ενώ στον προαύλιό του βρίσκεται ο τάφος της μητέρας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Ζαμπίας Κωτσάκη.[9]
Προσωπικότητες
ΕπεξεργασίαΣτην Αλωνίσταινα γεννήθηκε η μητέρα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Ζαμπία Κωτσάκη, ενώ και ο ίδιος έζησε εκεί ορισμένα χρόνια της παιδικής του ηλικίας.[5] Στον οικισμό γεννήθηκε και ο πολιτικός Θεόδωρος Τουρκοβασίλης,[5] Επιπλέον, η Αλωνίσταινα αποτελεί τόπο καταγωγής, του αντιστράτηγου και πολιτικού Γεωργίου Κοσμά,[10] καθώς και του ιατρού και πολιτικού Παρασκευά Αυγερινού.
Διοικητικές μεταβολές
Επεξεργασία
| 1) | ΦΕΚ 16Α - 24/05/1835. Ο οικισμός Αλωνίσταινα ορίζεται έδρα του Δήμου Ελισσούντος, με μοναδικό οικισμό την Αλωνίσταινα, έως 08-03-1841. |
| 2) | ΦΕΚ 5Α - 08/03/1841. Ο οικισμός Αλωνίσταινα αποσπάται από το Δήμο Ελισσούντος και προσαρτάται στο Δήμο Φαλάνθου. Ο Δήμος Ελισσούντος καταργείται. |
| 3) | ΦΕΚ 252Α - 24/08/1912. Ο οικισμός Αλωνίσταινα αποσπάται από το Δήμο Φαλάνθου και ορίζεται έδρα της Κοινότητας Αλωνισταίνης. |
| 4) | ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997. Ο οικισμός Αλωνίσταινα αποσπάται από την Κοινότητα Αλωνισταίνης και προσαρτάται στο Δήμο Φαλάνθου. |
| 5) | ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010. Ο οικισμός Αλωνίσταινα αποσπάται από το Δήμο Φαλάνθου και προσαρτάται στο Δήμο Τρίπολης. Ο Δήμος Φαλάνθου καταργείται και μετατρέπεται σε Δημοτική Ενότητα Φαλάνθου, του Δήμου Τρίπολης. |
| 1) | ΦΕΚ 252Α - 24/08/1912. Σύσταση της Κοινότητας Αλωνίσταινας, με την απόσπαση του οικισμού Αλωνίσταινα από το Δήμο Φαλάνθου και τον ορισμό του ως έδρα της Κοινότητας Αλωνίσταινας. |
| 2) | ΦΕΚ 200Α - 09/10/1913. Ο οικισμός Καρδαράς αποσπάται από την Κοινότητα Πιάνας και προσαρτάται στην Κοινότητα Αλωνίσταινας. |
| 3) | ΦΕΚ 286Α - 22/08/1931. Ο οικισμός Καρδαράς αποσπάται από την Κοινότητα Αλωνίσταινας και ορίζεται έδρα της Κοινότητας Καρδαρά. |
| 4) | ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997. Ο οικισμός Αλωνίσταινα αποσπάται από την Κοινότητα Αλωνίσταινας και προσαρτάται στο Δήμο Φαλάνθου. Η Κοινότητα Αλωνίσταινας καταργείται. |
Απογραφές πληθυσμού
Επεξεργασία| Έτος | 1844 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Κάτοικοι | 1931[13][14] | 409[5] | 374[5] | 237[5] | 202 | 114[5] | 137[5] | 148[5] | 57[2] | 57[15] |
Φωτοθήκη
Επεξεργασία-
Μνημείο της Ζαμπίας Κωτσάκη, μητέρας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, μαζί με τον μικρό γιο της -
Η Αλωνίσταινα στο Μαίναλο -
.jpg)
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 Ελληνική Στατιστική Αρχή. www
.e-demography .gr /ElstatPublications /censuses /docs /eDemography _Metadata _Censuses _Doc _000011 _gr .pdf #page=354. - ↑ 2,0 2,1 2,2 Ελληνική Στατιστική Αρχή - Απογραφή πληθυσμού-κατοικιών, 18 Μαρτίου 2001 Αρχειοθετήθηκε 2020-01-10 στο Wayback Machine., σελ. 355, στο e-demography.gr
- ↑ «ΑΠΟΓΡΑΦΗ 2011 (ΦΕΚ 699Β 20/03/2014, σελ. 287)» (PDF).
- ↑ «Οι Παραδοσιακοί Οικισμοί της χώρας και οι όροι δόμησης: Παραδοσιακοί οικισμοί Αρκαδίας». domiki.gr. Δομική Πληροφορική. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Ιουλίου 2020.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 Μιχαήλ Σταματελάτος, Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α΄ τόμος, σελ. 63.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 «Αλωνίσταινα». arcadia.ceid.upatras.gr. Πανεπιστήμιο Πατρών. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Φεβρουαρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2020.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Σύγχρονος Εγκυκλοπαιδεία Ελευθερουδάκη, Εγκυκλοπαιδικαί Εκδόσεις Ν. Νίκας και ΣΙΑ Ε.Ε., έκδοσις πέμπτη εκσυγχρονισμένη δια συμπληρώματος κατά τόμον, Αθήναι 1964, τόμος 2ος, σελ. 852.
- ↑ «Αλωνίσταινα». traveltripolis.gr. Travel Tripolis. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2020.
- ↑ «Αγία Παρασκευή Αλωνίσταινας». traveltripolis.gr. Travel Tripolis. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2020.
- ↑ Γεώργιος Κοσμάς, Ελληνικοί Πόλεμοι. Βαλκανικοί - Ελληνοϊταλικός Πόλεμος - Συμμοριτοπόλεμος (τη βιογραφία και τα σχόλια έγραψε: ο Κώστας Καλαντζής), Αθήναι 1967, σελ. 6.
- ↑ «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥ = ΑΛΩΝΙΣΤΑΙΝΑ».
- ↑ «Ε.Ε.Τ.Α.Α. - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ = ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΑΛΩΝΙΣΤΑΙΝΑΣ».
- ↑ Ι. Δ. Σταματάκη, Πίναξ χωρογραφικός της Eλλάδος περιέχων τα ονόματα, τας αποστάσεις και τον πληθυσμόν των δήμων, πόλεων, κωμοπόλεων και χωρίων, Εκ του Τυπογραφείου Γ. Βλασσαρίδου, Εν Αθήναις 1846, σελ. 69.
- ↑ Από κοινού με τον οικισμό Καστανιά.
- ↑ Εφημερίς της Κυβερνήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τεύχος Δεύτερο, 20 Μαρτίου 2014, αρ. φύλλου 698, σελ. 10753.