Βικιπαίδεια

Θανάσης Βαλτινός

Έλληνας συγγραφέας

Ο Θανάσης Βαλτινός (λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Αθανάσιου Σπανού, Καστρί Αρκαδίας, 16 Δεκεμβρίου 1931 - Αθήνα, 30 Οκτωβρίου 2024) ήταν Έλληνας πεζογράφος, διηγηματογράφος, σεναριογράφος και πρώην πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών.[6]

Θανάσης Βαλτινός
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Θανάσης Βαλτινός (Ελληνικά)
Γέννηση16 Δεκεμβρίου 1931 (1931-12-16)
Καστρί Αρκαδίας
Θάνατος30 Οκτωβρίου 2024 (92 ετών)
Αθήνα
Τόπος ταφήςΠρώτο Νεκροταφείο Αθηνών
ΚατοικίαΑθήνα (1950–2024)
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΕλληνικά[1]
Αγγλικά[2]
νέα ελληνική γλώσσα[3]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασεναριογράφος
μεταφραστής
συγγραφέας
διδάσκων πανεπιστημίου[2]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΠρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών (2016)[4]
μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (2008–2024)[5]
Υπογραφή
δεδομένα

Βιογραφικά στοιχεία

Επεξεργασία

Γεννήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 1931 στον οικισμό Καράτουλα, ο οποίος ανήκει στο σύμπλεγμα χωριών που αποτελούν το Καστρί Κυνουρίας.[7] Το πραγματικό του επώνυμο ήταν Σπανός.[8] Στα χρόνια της κατοχής και του εμφυλίου η οικογένειά του μετακινήθηκε σε διάφορες πόλεις και ο Βαλτινός φοίτησε στα γυμνάσια Σπάρτης, Γυθείου και Τρίπολης λόγω των κατοχικών και των μετακατοχικών αυτών μετακινήσεων. Παρακολούθησε μαθήματα στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Παντείου,στην φιλοσοφική σχολή του πανεπιστημίου των Αθηνών και σε σχολή του κινηματογράφου. Μετά τη μεταπολίτευση και πιο συγκεκκριμένα μετά το 1974 ταξίδεψε στην Αγγλία, το Δυτικό Βερολίνο (με πρόσκληση της Deutsher Akademischer Austauschdienst [Γερμανική Υπηρεσία Ακαδημαϊκής Ανταλλαγής]) και τις Η.Π.Α. (με πρόσκληση του προγράμματος International Writing(Διεθνής και Παγκόσμια Συγγραφή) του πανεπιστημίου της Αϊόβα) αλλά και άλλων πνευματικών ιδρυμάτων. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1958 με τη βράβευση του διηγήματός του Κατακαλόκαιρο, σε διαγωνισμό του περιοδικού Ταχυδρόμος.[9]Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την διηγηματογραφία και με την μετάφραση έργων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, με το θέατρο και με την συγγραφή σεναρίων.

Το 1963 πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα αφού δημοσίευσε στο περιοδικό Εποχές το αφήγημα Η κάθοδος των εννιά, έργο που κυκλοφόρησε και σε γερμανική μετάφραση το 1976. Το 1978 εκδόθηκε αυτοτελώς σε βιβλίο από τις εκδόσεις Κέδρος.[εκκρεμεί παραπομπή]. Ασχολήθηκε επίσης με τη θεατρική γραφή και μετάφραση - συνεργάτης του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν -, καθώς και με το κινηματογραφικό σενάριο.[10] Οι μεταφράσεις της τραγωδίας του Ευριπίδη Τρωαδίτισσες αλλά και της Ορέστειας του Αισχύλου παρουσιάστηκαν από το Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» στα Επιδαύρια (1979-1980), σε σκηνοθεσία Κάρολου Κουν. Έχει γράψει τα σενάρια των ταινιών ''Ενώ σφύριζε το τραίνο'', ''Δούρειος ίππος'' και σε συνεργασία και με άλλους έγραψε και τα σενάρια των ταινιών ''[εκκρεμεί παραπομπή], Μέρες του '36 ,Ταξίδι στα Κύθηρα', Το μετέωρο βήμα του πελαργού κ.α. Από το 1974 ως το 1975 έζησε στο Δυτικό Βερολίνο και το 1976 στις Η.Π.Α., προσκεκλημένος αντίστοιχα από τη Deutscher Akademischer Austauschdiens[Γερμανική Υπηρεσία Ακαδημαϊκής Ανταλλαγής]t και το International Writing Program[Διεθνές πρόγραμμα Συγγραφής].[εκκρεμεί παραπομπή]

Διετέλεσε γενικός διευθυντής της Ε.Ρ.Τ. (1989-1990) και πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου 2005 - 2006 με αντιπρόεδρο τον Βασίλη Μαζωμένο. Ήταν τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών (Akademia Scientiarum et Artium Europaea), του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου, της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων και της Εταιρείας Συγγραφέων, της οποίας υπήρξε πρόεδρος επί πέντε θητείες.[εκκρεμεί παραπομπή]. Ό Θανάσης Βαλτινός διετέλεσε Πρόεδρος της Ακαδημίας των Αθηνών κατά το έτος 2016. Είχε τιμηθεί με το βραβείο σεναρίου στο Φεστιβάλ Καννών για την ταινία Ταξίδι στα Κύθηρα (1984), με το κρατικό βραβείο μυθιστορήματος για το βιβλίο του Στοιχεία για τη δεκαετία του ΄60 (1990), με το διεθνές βραβείο Καβάφη (2001) και το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών «Πέτρος Χάρης» (2002).[εκκρεμεί παραπομπή] Το 2002 του απονεμήθηκε ο χρυσός σταυρός του Τάγματος της Τιμής της Ελληνικής Δημοκρατίας. Το 1994 με την πρώτη κυκλοφορία του βιβλίου του "Ορθοκωστά", μυθιστόρημα με θέμα τον Εμφύλιο Πόλεμο, προκλήθηκαν έντονες συζητήσεις σχετικά με την μεταπολεμική ιστορία της Ελλάδας.[11] Το 2012 του απονεμήθηκε το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων και της Λογοτεχνίας από τη Διεύθυνση Γραμμάτων της Γενικής Διεύθυνσης Σύγχρονου Πολιτισμού του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, για το σύνολο του έργου του[12].Πολλά από τα έργα του έχουνε μεταφραστεί σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες μεταξύ των οποίων τα Αγγλικά, τα Ιταλικά, τα Γαλλικά, τα Γερμανικά, τα Ρώσικά κ.α.

Απεβίωσε στην Αθήνα στις 30 Οκτωβρίου 2024, σε ηλικία 92 ετών. Κηδεύτηκε στις 2 Νοεμβρίου στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών.[13]

Θέσεις για πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα

Επεξεργασία

Το έργο του είχε ευρεία αποδοχή στην αριστερή διανόηση της μεταδικτατορικής Ελλάδας. Όμως οι εν λόγω κύκλοι το αποκήρυξαν μετά το 1995, μετά τη κυκλοφορία του βιβλίου «Ορθοκωστά».[14]

Υπήρξε ένας από τους 32 ανθρώπους του πνεύματος που το 2011 είχαν συνυπογράψει το κείμενο Τολμήστε![15], το οποίο απέρριπτε τις διαδηλώσεις στις πλατείες, και καλούσε να σταματήσουν «οι λαϊκισμοί και η ανευθυνότητα» ώστε να ομονοήσουν οι πολιτικές δυνάμεις και να συνεχιστεί η πορεία της χώρας στην Ευρώπη ανεξαρτήτως του Μνημονίου, για το «μέλλον των παιδιών μας».[16][17]

Σε ερώτηση το 2015 αν η ανάληψη της εξουσίας από τον ΣΥΡΙΖΑ θα επουλώσει το τραύμα που άνοιξε ο Εμφύλιος απάντησε «Νομίζω όχι».[11]

Στο δημοψήφισμα του 2015 τάχθηκε δημόσια υπέρ του Ναι.[18]

Τον Σεπτέμβριο του 2021 φέρεται να υπέγραψε κείμενο με 160 πρόσωπα που δήλωσαν ενάντιοι στον γάμο των ΛΟΑΤ+ ατόμων,[19] όμως ο ίδιος την επόμενη μέρα διέψευσε πως υπέγραψε ποτέ τέτοιο κείμενο.[20]

Εργογραφία

Επεξεργασία

Διηγήματα

Επεξεργασία
  • Κατακαλόκαιρο (α' βραβείο διηγήματος σε διαγωνισμό του περιοδικού Ταχυδρόμος, 1958).
  • Η κάθοδος των εννιά, περιοδικό Εποχές, 1963 (και ανατύπωση από τις εκδόσεις Κέδρος, 1978)
  • Το συναξάρι του Αντρέα Κορδοπάτη, περιοδικό Ταχυδρόμος, 1964 (και ανατύπωση ως «Συναξάρι Αντρέα Κορδοπάτη: Αμερική» από τις εκδόσεις Κέδρος, 1972).
  • Τρία ελληνικά μονόπρακτα (Πρακτικά μιας δίκης / Γράμματα στη φυλακή / Ναι, αλλά Kenwood), Αθήνα, Κέδρος, 1978.
  • Εθισμός στη νικοτίνη (στον τόμο «Τρία διηγήματα· Θανάσης Βαλτινός, Χριστόφορος Μηλιώνης, Δημήτρης Νόλλας»), Αθήνα, Στιγμή, 1984.
  • Μπλε βαθύ σχεδόν μαύρο, Αθήνα, Στιγμή, 1985.
  • Στοιχεία για τη δεκαετία του ’60 (Ά Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος 1990), Αθήνα, Στιγμή, 1989.
  • Φτερά μπεκάτσας, Αθήνα, Άγρα, 1992
  • Θα βρείτε τα οστά μου υπό βροχήν· Διηγήματα, Αθήνα, Άγρα, 1992
  • Ορθοκωστά, Αθήνα, Άγρα, 1994.
  • Πελοπόννησος. Εικόνες μύθου και ιστορίας, Αθήνα, Σύνολο, 1995.
  • Συναξάρι Αντρέα Κορδοπάτη: Βαλκανικοί - '22, Αθήνα, Ωκεανίδα 2000.
  • Ημερολόγιο 1836 - 2001, Αθήνα, Ωκεανίδα, 2001.
  • Σχισμή φωτός, Αθήνα, Ολκός, 2001.
  • Εθισμός στη νικοτίνη· Διηγήματα, Αθήνα, Μεταίχμιο 2003.
  • Άνθη της αβύσσου, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 2008.
  • Κρασί και νύμφες, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 2009.
  • Ο τελευταίος Βαρλάμης, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 2010.
  • Ανάπλους, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 2012.
  • Ημερολόγιο 1836 - 2011, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 2013.
  • Επείγουσα ανάγκη ελέου (Εκδόσεις Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 2015 - συλλογή διηγημάτων).
  • Ημερολόγιο της Αλοννήσου, Αθήνα, Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 2017.

Δοκίμια

Επεξεργασία
  • Πραγματεία περί των ηγεμόνων της Μολδοβλαχίας, των εκ Κωνσταντινουπόλεως γνωστών υπό το όνομα Φαναριώται (1855), του Μάρκου Φιλίππου Ζαλλώνη, Ίκαρος 1855.
  • Τρία πορτρέτα, Εκδόσεις Αθήνα, Καστανιώτη, 1991.
  • Δεκαοχτώ κείμενα, Αθήνα, Κέδρος, 1994.
  • Ιστορική πραγματικότητα και νεοελληνική πεζογραφία 1945-1995, Σχολή Μωραΐτη. Αθήνα, Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού
  • και Γενικής Παιδείας [εισήγηση], 1997.
  • Workshop for Balkan Authors and Translators, Αθήνα, Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, 1999.
  • Βόλος: Μια πόλη στη λογοτεχνία, Αθήνα, Μεταίχμιο, 2001.
  • Μια πόλη, ένας συγγραφέας, Αθήνα, Μίνωας, 2001.
  • Σύγχρονη ελληνική πεζογραφία, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 2002.
  • Γιώργος Σεφέρης το ζύγιασμα της καλοσύνης, Αθήνα, Μεσόγειος, 2004.
  • Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Αθήνα, Εκδόσεις Πατάκη, 2005.
  • Με τον ρυθμό της ψυχής, Αθήνα, Κέδρος, 2006.
  • Για τον Έντμουντ Κήλυ, Αθήνα, εκδόσεις Μουσείου Μπενάκη, 2011.
  • Ημερολόγιο 2012: Η δική μας Ελλάδα, Αθήνα, Εκδοτικός Οίκος Αντώνη. Αλέξανδρου. Λιβάνη, 2011.
  • Περί ζώων, Αθήνα, Ψυχογιός, 2011.
  • Γράμμα σε' ένα παιδί για τη φιλαναγνωσία, Αθήνα, Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, 2012.
  • Οι αταίριαστοι (η πολιτική συναντά την τέχνη), Αθήνα, Εκδόσεις Γκοβόστη, 2012.
  • Στης μνήμης το διάστημα: Νικηφόρος Βρεττάκος, Αθήνα, Ποταμός, 2012.
  • Θεματικά μοτίβα του Εμφυλίου Πολέμου: Ή Δραστική παρουσία του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου στο Πεζογραφικό Έργο του Θανάση Βαλτινού ομοιότητες και διαφορές με τη μεταπολεμική πεζογραφική παραγωγή (Ράλλης. Αποστολίδης, Αντώνης Κοτζιάς, Απόστολος. Φραγκιάς, Σωτήρης Πατατζής, Γεώργιος. Πάνου, Στεφανία. Δημητρίου , Nίκος. Δαββέτας), Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Σχολή Παιδαγωγική Φλώρινας, Τμήμα Νηπιαγωγών, 2010 (Δίτομο, Αθήνα,Εθνικό Κέντρο Βιβλίου), 2012.
  •   Συνταγές μέσα από τη λογοτεχνία, Αθήνα, Alter - Ego ΜΜΕ Α.Ε, 2013.
  •   Τα πάθη στη λογοτεχνία, Αθήνα, Εκδόσεις Καστανιώτη, 2016.
  •   Η μεταμυθοπλασία ως αφηγηματικός τρόπος και κριτική του μεταμοντερνισμού, Αθήνα, Βιβλιόραμα, 2018.
  •   Λίγη ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2018.

Μελέτες Έργων

Επεξεργασία
  •   Τρίπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, Αθήνα, Μεταίχμιο [επιμέλεια], 2003.
  •   Συλλογικό έργο, Η εντεκάδα, Αθήνα, εκδόσεις Μπαρτζουλιάνος Ιωάννης. Ηλίας [επιμέλεια], 2010.
  •   Τρίπολη: Μια πόλη στη λογοτεχνία, Αθήνα, Μεταίχμιο [επιμέλεια], 2011.
  •   Συλλογικό έργο, Βίοι παράλληλοι, Αθήνα, Εταιρεία Ελλήνων Συγγραφέων [έργα], 2015.

Κριτικογραφίες

Επεξεργασία
  • Ο έρως των λέξεων, Αθήνα,"Εφημερίδα των Συντακτών", 16.11.2012.
  • Υπόθεση Πολκ: Θα υπάρξουν ποτέ οι εξιλαστήριες ομολογίες; [Έντμουντ Κήλυ, Φόνος στον Θερμαϊκό], Αθήνα, "The Athens Review Of Books [Η επισκόπηση των βιβλίων της Αθήνας]", τχ. 13, Δεκέμβριος 2010.
  • Περί της λογοτεχνίας στον Εμφύλιο [Εμφύλιος πόλεμος: 60 χρόνια από τη λήξη του], Αθήνα, "Ελευθεροτυπία", 28.9.2009.

Μεταφράσεις έργων

Επεξεργασία
  • Ευριπίδη τραγωδία Τρωαδίτισσες(Παρουσιάστηκε στο Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» στα Επιδαύρια το 1979 σε σκηνοθεσία του Κάρόλου Κούν).
  • Αισχύλος τραγωδία Ορέστεια(Παρουσιάστηκε στο Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» στα Επιδαύρια το 1980 σε σκηνοθεσία του Κάρόλου Κούν).

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 123202854. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. mub20231193636. Ανακτήθηκε στις 20  Ιουλίου 2023.
  3. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. mub20231193636. Ανακτήθηκε στις 10  Νοεμβρίου 2024.
  4. ↑ www.academyofathens.gr/el/presidents.
  5. ↑ www.academyofathens.gr/el/members/valtinos.
  6. ↑ «Θανάσης Βαλτινός: Οι λέξεις είναι μαχαίρια». TVXS - TV Χωρίς Σύνορα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2016. 
  7. ↑ «Εθνικό Κέντρο Βιβλίου / Από το 18ο αιώνα μέχρι το 1935». Εθνικό Κέντρο Βιβλίου / Αρχική Σελίδα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2021. 
  8. ↑ «Εκδήλωση αφιέρωμα στον συγγραφέα και Ακαδημαϊκό Θανάση Βαλτινό από τον πολιτιστικό σύλλογο Καράτουλα (pics,vid)». Astros News. 28 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2023. 
  9. ↑ Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Θανάση Βαλτινού βλ. Δασκαλόπουλος Δημήτρης, «Θανάσης Βαλτινός», Η μεταπολεμική πεζογραφία από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ’67Β΄, σσ. 298-320. εκδ. «Σοκόλης», Αθήνα 1988.
  10. ↑ ΕΚΕΒΙ, www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=NODE&cnode=461&t=115
  11. ↑ 11,0 11,1 Θανάσης Βαλτινός: Να απαλλαγούμε από την ενδημική ελληνική μιζέρια
  12. ↑ «Στον Θανάση Βαλτινό το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων»[νεκρός σύνδεσμος], άρθρο στον ιστότοπο της εφημερίδας Η Ναυτεμπορική, 5 Δεκεμβρίου 2012.
  13. ↑ «Πέθανε ο συγγραφέας Θανάσης Βαλτινός σε ηλικία 91 ετών». NewsIT. 30 Οκτωβρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2024. 
  14. ↑ Παϊβάνας Δημήτριος, The Reception of Thanasis Valtinos' Orthokosta Αρχειοθετήθηκε 2012-12-22 στο Wayback Machine., σελ. 1
  15. ↑ http://www.tovima.gr/files/1/2011/06/01/TOLMISTE%21%20Ekklisi%20se%20Politikous.pdf
  16. ↑ Γαλιατσατος, Παναγης (2 Ιουνίου 2011). ««Τολμήστε», ένα δείγμα γραφής για τη σωτηρία της χώρας, Του Παναγη Γαλιατσατου | Kathimerini». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2016. 
  17. ↑ «Έκκληση ανθρώπων του πνεύματος προς τις πολιτικές δυνάμεις». www.skai.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2016. 
  18. ↑ «Ποιοί μετέχουν στην 50μελή επιτροπή υπέρ του «ΝΑΙ στην Ευρώπη», του Κωνσταντίνου Ζούλα». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2015. 
  19. ↑ «Ἐπιστολή 160 προσωπικοτήτων πρός Μητσοτάκη γιά τούς ΛΟΑΤΚΙ». ΕΣΤΙΑarchiveurl=https://web.archive.org/web/20210910142230/https://www.estianews.gr/kentriko-thema/epistoli-160-prosopikotiton-pros-mitsotaki-gia-toys-loatki/. 10 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2021. 
  20. ↑ Ιωαννίδης, Σάκης (10 Σεπτεμβρίου 2021). «Θανάσης Βαλτινός στην «Κ»: Δεν έχω υπογράψει κανένα τέτοιο κείμενο». www.kathimerini.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2021. 

Πηγές

Επεξεργασία
  • Βιογραφική Εγκυκλοπαίδεια του Νεωτέρου Ελληνισμού 1830-2010 - Αρχεία Ελληνικής Βιογραφίας, Εκδόσεις «Μέτρον», 2011, τόμος Β΄.

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία

Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ

Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Θανάσης_Βαλτινός&oldid=10844328"