Γιάννης Ζέβγος
Ο Γιάννης Ζέβγος (πραγματικό όνομα Γιάννης Ταλαγάνης) (1897 - 1947) ήταν Έλληνας δάσκαλος, δημοσιογράφος, ιστορικός και ανώτατο στέλεχος του ΚΚΕ και του ΕΑΜ έχοντας διατελέσει Υπουργός Γεωργίας στην πρώτη μετακατοχική οικουμενική κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου. Στα πρώτα του γραπτά υπέγραφε ως "Πολύβιος" ενώ στον κομματικό τύπο αρθρογραφούσε μαζί με τη σύζυγό του, Καίτη, υπογράφοντας ως Ζεύγος - Ζέβγος για συνωμοτικούς λόγους. Το προσωνύμιό τους αυτό έγινε τελικά το επώνυμό τους. Δολοφονήθηκε τον Μάρτιο του 1947 στη Θεσσαλονίκη.
| Γιάννης Ζέβγος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Γιάνννης Ζέβγος (Ελληνικά) |
| Όνομα γεννήσεως | Γιάννης Ταλαγάνης |
| Γέννηση | 1897 Δόριζας Αρκαδίας |
| Θάνατος | 1947 Θεσσαλονίκη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | νέα ελληνική γλώσσα |
| Σπουδές | Κομμουνιστικό Πανεπιστήμιο Εργαζομένων της Ανατολής |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πολιτικός καθηγητής |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Υπουργός Γεωργίας της Ελλάδας |
Βιογραφικό
ΕπεξεργασίαΝεανικά χρόνια - Ένταξη στο ΚΚΕ
ΕπεξεργασίαΟ Γιάννης Ζέβγος γεννήθηκε στο χωριό Δόριζα της Αρκαδίας το 1897. Τελείωσε το Γυμνάσιο Τρίπολης και σπούδασε παιδαγωγικά στο Διδασκαλείο της Αθήνας. Στη συνέχεια εργάστηκε ως δάσκαλος τόσο στην Αρκαδία όσο και στην Μακεδονία. Το 1929 παντρεύτηκε με την Καίτη Νισυρίου-Ζέβγου, μέλος του ΚΚΕ.
Εντάχθηκε στο ΣΕΚΕ το 1919 ενώ ήταν στρατιώτης. Το 1921 υπηρετούσε ως δάσκαλος στη Βησότσιανη, ένα μικρό χωριό στο νομό Δράμας. Εκεί ήρθε σε επαφή με τον Ελ. Σταυρίδη και έγινε μέλος του τμήματος ΣΕΚΕ της Δράμας.[1] Το 1922 συμμετέχοντας στη Μικρασιατική εκστρατεία και ευρισκόμενος στο πολεμικό μέτωπο ανέπτυξε έντονη αντιπολεμική δράση οργανώνοντας αντιπολεμικούς στρατιωτικούς πυρήνες. Όταν επέστρεψε από το μέτωπο εντάχθηκε πάλι στο ΣΕΚΕ στην αριστερή πτέρυγα των Παλαιών Πολεμιστών που πρωταγωνιστούσε στις εξελίξεις του κόμματος. Κατά τη δικτατορία του Πάγκαλου εξορίστηκε στη Φολέγανδρο για το "Μακεδονικό".
Μετά την επιστροφή του από την εξορία (τέλη Αυγούστου του 1926) έγινε μέλος του Γραφείου της Επιτροπής Πόλης της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας (ΚΟΑ) και υπεύθυνος του εκδοτικού οίκου του ΚΚΕ, Λαϊκό Βιβλιοπωλείο. Το 1926 μετά από σύσταση του τότε Γραμματέα του ΚΚΕ, Ελ. Σταυρίδη, θα μεταβεί σε σανατόριο στη Σοβιετική Ένωση για θεραπεία από τη φυματίωση που έπασχε.[2] Νοσηλεύτηκε σε σανατόριο του Καυκάσου και θεραπεύτηκε. Στη συνέχεια φοίτησε στις κομματικές σχολές ΚΟΥΤΒ στη Μόσχα και επέστρεψε στην Ελλάδα το 1930.
Το 1934 ανέλαβε τη διεύθυνση του περιοδικού του ΚΚΕ "Κομμουνιστική Επιθεώρηση". Θεωρείται ένας από τους συντελεστές της Απόφασης της 6ης Ολομέλειας του 1934 με την οποία το ΚΚΕ επιχείρησε μια ολοκληρωμένη μαρξιστική ανάλυση της ελληνικής κοινωνίας. Την ίδια επίσης εποχή αρθρογραφούσε στον "Ριζοσπάστη", καθώς και στα περιοδικά "Αναγέννηση" και "Πρωτοπόροι".
Δικτατορία Μεταξά
ΕπεξεργασίαΣτη διάρκεια της δικτατορίας του Μεταξά, κατά την εντατικοποίηση του Ν.4229 περί ιδιωνύμου (που είχε ψηφισθεί από την κυβέρνηση Ε. Βενιζέλου το 1929), συνελήφθη και αρχικά κρατήθηκε στην Ασφάλεια. Στη συνέχεια οδηγήθηκε στις φυλακές της Αίγινας και αργότερα της Κέρκυρας. Όταν ξέσπασε ο πόλεμος του 1940 μεταφέρθηκε στις φυλακές της Ακροναυπλίας. Εκεί έγραψε σειρά μαθημάτων φιλοσοφίας για τους συγκρατούμενούς του.[3] Μολονότι δεν ήταν φιλόλογος ούτε ιστορικός εκεί ξεκίνησε να γράφει την ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης, το έργο του αυτό όμως χάθηκε. Αργότερα έγραψε μια επιτομή της ελληνικής ιστορίας που εκδόθηκε με τον τίτλο Σύντομη μελέτη της νεοελληνικής ιστορίας.
Κατοχή - Αντίσταση
ΕπεξεργασίαΤο 1943 μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο της Αθήνας από όπου μπόρεσε να δραπετεύσει και να ενταχθεί πάλι στην ηγεσία του ΚΚΕ. Στη διάρκεια της Κατοχής ήταν μέλος της γραμματείας του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ, κορυφαίο στέλεχος του ΕΑΜ και εκλεγμένος Εθνοσύμβουλος της ΠΕΕΑ στη Βίνιανη[4] της Ευρυτανίας τον Απρίλιο του 1944.
Πριν και μετά την απελευθέρωση
ΕπεξεργασίαΛίγο πριν την απελευθέρωση της Ελλάδας, στις 2 Σεπτεμβρίου του 1944, διορίστηκε Υπουργός Γεωργίας στην κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου που συγκροτήθηκε στο Κάιρο τον Μάιο του 1944. Στη συνέχεια συμμετείχε στη Συμφωνία της Καζέρτας (Ιταλία), στις 26 Σεπτεμβρίου του 1944. Αμέσως μετά επέστρεψε στην Ελλάδα μαζί με τον Θ. Τσάτσο προκειμένου να προετοιμάσουν την υποδοχή της εξόριστης κυβέρνησης που έγινε στις 18 Οκτώβρη του 1944. Η κατάσταση τότε στην Ελλάδα ήταν στα πρόθυρα του εμφυλίου. Σημειώνεται ότι στον παραπάνω ενδιάμεσο χρόνο είχαν γίνει στην Πελοπόννησο οι αιματηρές μάχες του ΕΛΑΣ με τα δωσιλογικά Τάγματα Ασφαλείας, με αποκορύφωμα την τριήμερη μάχη του Μελιγαλά στις 13-15 Σεπτεμβρίου.[5]
Ο Ζέβγος προετοίμασε το έδαφος για την υποδοχή της κυβέρνησης στις 18 Οκτωβρίου του 1944. Μαζί με το Γεώργιο Παπανδρέου και άλλα μέλη της κυβέρνησης ανέβηκαν στην Ακρόπολη όπου ύψωσαν τη σημαία και στη συνέχεια μίλησε μαζί με τον Παπανδρέου στο λαό της Αθήνας στην πλατεία Συντάγματος. Εργάζεται ώστε να βοηθήσει το λαό «να κατοχυρώσει την κερδισμένη του λευτεριά και ν' ανοικοδομήσει την κατεστραμμένη του χώρα» και «να δημιουργήσει [μια] καινούργια Ελλάδα, λεύτερη και λαοκρατούμενη».[6]
Παράλληλα και μέχρι το 1946, ο Γιάννης Ζέβγος είχε την καθοδήγηση των οργανώσεων του ΚΚΕ σε όλη την Πελοπόννησο. Ασχολιόταν με την τρέχουσα πολιτική αρθρογραφία που δημοσιευόταν στον «Ριζοσπάστη» και στην «ΚΟΜΕΠ».
Ως αναπληρωματικό μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, το Φεβρουάριο του 1947 πήγε στη Θεσσαλονίκη για να παρακολουθήσει το έργο της Επιτροπής του ΟΗΕ που ήταν εγκατεστημένη στην πόλη και διερευνούσε την κατάσταση στη χώρα μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας (12 Φεβρουαρίου 1945). Εκεί δολοφονήθηκε από παρακρατικούς το 1947. Η αστυνομία τότε απέδωσε τη δολοφονία του σε «ξεκαθάρισμα λογαριασμών κομμουνιστών». Είχε προηγηθεί και άλλη απόπειρα εναντίον του το 1946.
Η δολοφονία
ΕπεξεργασίαΤο πρωί της 20ης Μαρτίου 1947, ο Ζέβγος δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη στην οδό Αγίας Σοφίας, ενώ επέστρεφε στο ξενοδοχείο «Αστόρια», από τον Χρήστο Βλάχο ο οποίος τον πυροβόλησε από κοντινή απόσταση. Ο δράστης συνελήφθη από πολίτες και έναν χωροφύλακα που τον καταδίωξαν. Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες είχε δύο συνεργούς. Ο δράστης υποστήριξε στους αστυνομικούς ότι σκότωσε το Ζέβγο από αγανάκτηση για τα βασανιστήρια που υπέστη στο Στρατόπεδο συγκέντρωσης για απείθαρχους κομμουνιστές στο Μπούλκες της Γιουγκοσλαβίας. Σε άλλο σημείο της απολογίας του ισχυρίστηκε ότι οι κομμουνιστές είχαν εξωθήσει στην πορνεία τη γυναίκα του, την οποία είχε χωρίσει, κάτι που όμως εκείνη αρνήθηκε. Αυτή υποστήριξε ότι αιτία του διαζυγίου ήταν ότι ο πρώην σύζυγός της ήταν προδότης.
Για το φιλοκυβερνητικό τύπο επρόκειτο για «ξεκαθάρισμα λογαριασμών» στους κόλπους της Αριστεράς, ενώ για τον «Ριζοσπάστη» ήταν έγκλημα των «μοναρχοφασιστών». Στις 3 Απριλίου 1947 ο «Ριζοσπάστης» δημοσίευσε γράμμα του Νίκου Σιδηρόπουλου, πρώην κομμουνιστή και τροφίμου στο Μπούλκες, που συμμετείχε στη δολοφονία του Ζέβγου. Σύμφωνα με αυτό η δολοφονία οργανώθηκε από την ΕΣΑ και το Α2 του Γ' Σώματος Στρατού υπό την εποπτεία του Υπουργού Δημόσιας Τάξης Ναπολέοντος Ζέρβα, αρχηγού του ΕΔΕΣ κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Η δολοφονία του Ζέβγου εντασσόταν, κατά το Σιδηρόπουλο, σε ένα ευρύτερο σχέδιο που περιελάμβανε και τις δολοφονίες των Γιάννη Πασαλίδη και Αλέξανδρου Σακελλαρόπουλου (ο οποίος αργότερα έγινε πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών). Ο Χρήστος Βλάχος καταδικάστηκε το 1948 σε φυλάκιση δύο ετών. Δραπέτευσε όμως από τη φυλακή και κατέφυγε στην Αργεντινή. Επέστρεψε στην Ελλάδα πολλά χρόνια αργότερα και σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Ακρόπολις» στις 20 Σεπτεμβρίου του 1981, ενώ ήταν τρόφιμος στο ψυχιατρείο της Λέρου υποστήριξε ότι δούλευε για την ελληνική και τη συμμαχική αντικατασκοπεία και σκότωσε το Ζέβγο εκτελώντας σχετική εντολή των ανωτέρων του.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Ελ. Σταυρίδης (1988), σελ. 363
- ↑ Ελ. Σταυρίδης (1988), σελ. 363-364
- ↑ Γιάννης Μανούσακας, Ακροναυπλία, Εκδ. Δωρικός, Αθήνα 1978, σελ. 223
- ↑ «Η "Κυβέρνηση του Βουνού». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2011.
- ↑ Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΣΤ, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 2000, σελ. 86
- ↑ Πρόλογος στο Δημήτρη Γληνού, Τί είναι και τί θέλει το ΕΑΜ, έκδ. Ο Ρήγας, Αθήνα 1944.
Πηγές
Επεξεργασία- Ε-Ιστορικά (Ένθετο της εφημερίδας Ελευθεροτυπία), «Πολιτικές δολοφονίες-μέρος 3ο» (22 Ιανουαρίου 2004).
- Ιστορία της Αντίστασης 1940-45. Αθήνα: Εκδόσεις Αυλός, 1979.
- Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Τόμ. ΙΣΤ΄. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, 2000.
- Μανούσακας, Γιάννης. Ακροναυπλία. Αθήνα: Δωρικός, 1978.
- Σταυρίδης, Ελευθέριος. Τα παρασκήνια του ΚΚΕ. Αθήνα: Ελεύθερη Σκέψις, 1988.