Πολιτισμός των Μάγια

Οι Μάγια είναι ιθαγενής λαός της Κεντρικής Αμερικής. Κατά το παρελθόν καταλάμβανε μία συνεχή έκταση στο νότιο Μεξικό, στη Γουατεμάλα και στο βόρειο Μπελίζ και μιλούσαν διάφορες γλώσσες της γλωσσικής οικογένειας των Μάγια. Οι αρχαιολόγοι και οι ερευνητές των Μάγια διαίρεσαν τις περιοχές που ζούσαν οι λαοί των Μάγια σε 3 ζώνες: βόρεια, κεντρική και νότια. Η γεωγραφική, αυτή, διαίρεση συμπίπτει και με τη γλωσσική διαίρεση.

Τμήμα μιας σειράς λημμάτων Μάγια
Πολιτισμός των Μάγια
Κοινωνία των Μάγια
Λαός Γλώσσες Γραφή Θρησκεία Μυθολογία Θυσία Πόλεις Αρχιτεκτονική Ημερολόγιο Στήλη Τέχνη Υφάσματα Εμπόριο Μουσική Χορός Ιατρική Κουζίνα
Ιστορία των Μάγια
Προκλασική περίοδος Κλασική περίοδος και πτώση Ισπανική κατάκτηση του Γιουκατάν Ισπανική κατάκτηση της Γουατεμάλας Ισπανική κατάκτηση της Πετέν

Ιστορία

Πριν από την κατάκτηση του Μεξικού από τους Ισπανούς, οι Μάγια είχαν αναπτύξει τον λαμπρότερο πολιτισμό του Δυτικού Ημισφαιρίου. Ασκούσαν τη γεωργία, έκτιζαν πέτρινα σπίτια και πυραμιδοειδείς ναούς, κατεργαζόταν τον χαλκό και τον χρυσό, γνώριζαν την υφαντουργία και χρησιμοποιούσαν μία μορφή ιερογλυφικής γραφής. Οι ρίζες του πολιτισμού των Μάγια φτάνουν πολύ πίσω στην προϊστορία, πέρα από το 2000 π.Χ., όπου αντιστοιχεί η Αρχαϊκή περίοδος. Μετά αρχίζει η Προκλασική περίοδος, που χρονολογείται από το 2000 π.Χ. μέχρι το 250 μ.Χ. Ακολουθεί η Κλασική περίοδος μέχρι το 1000 μ.Χ. Τέλος το διάστημα 1000 - 1540 χρονολογείται η Μετακλασική περίοδος.

Οικισμοί

Τα κέντρα των μεγάλων πόλεών τους περιλάμβαναν μία ορθογώνια πλατεία, που περιβαλλόταν από τις τρεις ή τέσσερις πλευρές της από τεχνητούς λόφους ή εξέδρες. Πολλές φορές αυτές οι πλατείες ήταν κτισμένες σε τεχνητά, επίπεδα αναχώματα. Στην επίπεδη επιφάνεια των υψηλών πυραμίδων κτίζονταν ναοί. Στις πλατείες υπήρχαν και χαμηλές πυραμίδες, που χρησίμευαν για βάσεις ανακτόρων με πολλά δωμάτια, που ανήκαν κυρίως σε αριστοκράτες. Τα μικρά κέντρα αποτελούνταν από μία πλατεία, τα μεγάλα όμως είχαν αρκετές, που κάλυπταν τεράστιες εκτάσεις. Ένα άλλο χαρακτηριστικό των πόλεων ήταν το γήπεδο, όπου παιζόταν το πολύ διαδεδομένο παιχνίδι της μπάλας.

Η έκταση του πολιτισμού των Μάγια φαίνεται σε αυτόν τον χάρτη με κόκκινη γραμμή· με κύκλο σημειώνονται οι τοποθεσίες της Κλασσικής περιόδου και με τετράγωνο αυτές της Μετακλασσικής. Η μαύρη γραμμή δείχνει την συνολική έκταση των Μεσοαμερικανικών πολιτισμών.

Ανάπτυξη

Τα αρχαιολογικά μνημεία που διασώθηκαν μέχρι τις ημέρες μας, μας επιτρέπουν να βγάλουμε το συμπέρασμα, ότι ο πολιτισμός τους έφτανε στο επίπεδο των περισσότερο γνωστών πολιτισμών της αρχαιότητας, της Ελλάδας, Αιγύπτου, Ινδίας κ.ά. Ανάπτυξαν σημαντικά την αρχιτεκτονική τους, δείγματα της οποίας έχουμε αρκετά. Έφτιαξαν πυραμίδες, ναούς, άλλα κτίρια που στολίστηκαν με αξιοθαύμαστα κομψά σχέδια, γλυπτά και ζωγραφιστά, ενώ στα μαθηματικά χρησιμοποιούσαν το εικοσαδικό σύστημα αρίθμησης. Ανάμεσα στα άλλα επιτεύγματά τους οι Μάγια είχαν γνώση της έννοιας του αριθμού 0, αν και είναι πιθανό να πήραν την γνώση αυτή από τους Ολμέκους.

Εικόνες

• 
  Πανόραμα του Ουξμάλ, Γιουκατάν, Μεξικό.
• 
  Ναός του Κομαλκάλκο, Ταμπάσκο, Μεξικό.
• 
  Ψηφιακή αναδημιουργία του αρχαίου Κομαλκάλκο.
• 
  Αντίγραφο ζωγραφικής Μποναμπάκ, Μεξικό, 700 μ.Χ.

Βιβλιογραφία

• Κατελής Βίγκλας, «Η ισπανική κατάκτηση των βασιλείων των Μάγια. Η υποδούλωση της Κεντρικής Αμερικής», Στρατιωτική Ιστορία, τεύχ. 210, Ιούλιος 2014, 36-47.
• Κατελής Βίγκλας, «Η Έννοια Και Οι Πρακτικές Του Ιερού Των Μάγια», Ethnologhia On Line E-Journal of the Greek Society for Ethnology, τομ. 8, Ιούλιος 2017, 1-23.
• Κατελής Βίγκλας, «Έλληνες μελετητές του πολιτισμού των Μάγια» Αρχειοθετήθηκε 2021-10-05 στο Wayback Machine., Πάπυροι – Επιστημονικό Περιοδικό Αρχειοθετήθηκε 2020-09-29 στο Wayback Machine., τόμ. 8, 2019, 19-32.