Εμμανουήλ Α΄ της Πορτογαλίας
Ο Μανουήλ Α΄ της Πορτογαλίας ή Μανουήλ ο Τυχερός, (Πορτογαλική γλώσσα : Manuel I, 31 Μαΐου 1469 - 13 Δεκεμβρίου 1521) μέλος του Οίκου των Αβίς ήταν Βασιλιάς της Πορτογαλίας και της Αλγκάρβε (1495 - 1521). Ο Μανουήλ Α΄ ήταν γιος του Φερδινάνδου, δούκα του Βιζέου και της Μπέζα και της Βεατρίκης των Αβίς, κόρης του Ιωάννη κοντόσταυλου της Πορτογαλίας. Από τη μεριά του πατέρα του ήταν εγγονός τού Εδουάρδου της Πορτογαλίας και ανεψιός του Αλφόνσου Ε΄ της Πορτογαλίας, ενώ από τη μεριά της μητέρας του ήταν δισεγγονός του Ιωάννη Α΄ της Πορτογαλίας. Διαδέχθηκε τον πρώτο εξάδελφό του Ιωάννη Β΄ της Πορτογαλίας, ο οποίος είχε νυμφευτεί την αδελφή του Ελεονώρα του Βιζέου (1495). Την εποχή του Μανουήλ Α΄ η Πορτογαλική αποικιακή αυτοκρατορία επεκτάθηκε σημαντικά, χάρη στις αμέτρητες ανακαλύψεις που έγιναν με πρωτοβουλία του ίδιου.
Ο κορυφαίος θαλασσοπόρος Βάσκο ντα Γκάμα ανακάλυψε τον ναυτικό δρόμο για την Ινδία (1498), δημιούργησε κατόπιν την "Πορτογαλική Αρμάδα της Ινδίας", έναν στόλο πλοίων με στόχο το μονοπώλιο στο εμπόριο των μπαχαρικών. Ο Μανουήλ Α΄ εποίκησε την Αμερική και την Πορτογαλική Ινδία, δημιούργησε με αυτό τον τρόπο μια τεράστια εμπορική αυτοκρατορία κατά μήκος της Ασίας και της Αφρικής. Ο Μανουήλ Α΄ δημιούργησε το "Κάζα ντι Ίντια", ένα βασιλικό ίδρυμα με στόχο να έχει υπό τον έλεγχο του την Πορτογαλική Αποικιακή Αυτοκρατορία. Οι σπουδαιότεροι θαλασσοπόροι που είχε στην υπηρεσία του ήταν ο Πέδρο Άλβαρες Καμπράλ που ανακάλυψε τη Βραζιλία, ο Αφόνσο ντι Αλμπουκέρκε που ίδρυσε την Αυτοκρατορία της Πορτογαλίας στον Ινδικό Ωκεανό, ο Ζοάο Βαζ Κόρτε Ρεάλ που ανακάλυψε τη Νέα Γη και αμέτρητοι ακόμα. Τα τεράστια έσοδα από τα εμπορικά Πορτογαλικά μονοπώλια έκαναν τον Μανουήλ Α΄ τον πιο πλούσιο Ευρωπαίο ηγεμόνα στην εποχή του, δημιούργησε την "Πορτογαλική Αναγέννηση" με κολοσσιαία καλλιτεχνικά και λογοτεχνικά έργα. Οι σημαντικότεροι άντρες που είχε στην υπηρεσία του ήταν ο θεατρικός συγγραφέας Ζιλ Βισέντε που πήρε τον τίτλο "πατέρας του Ισπανικού και του Πορτογαλικού θεάτρου", ο ιατρός Γκαρσία ντι Όρτα που ανακάλυψε την τροπική ιατρική και ο μαθηματικός Πέντρο Νούνες που ανακάλυψε τη Λοξοδρομία. Το "Στυλ του Μανουήλ" θεωρείται κορυφαίο για την Πορτογαλική αρχιτεκτονική και πήρε το όνομα του.
Πρώτα χρόνια
ΕπεξεργασίαΟ Μανουήλ μεγάλωσε σε ένα κλίμα από συνωμοσίες στη βασιλική αυλή του ξαδέλφου του Ιωάννη του Τέλειου. Πολλοί ευγενείς εκτελέστηκαν, εξορίστηκαν και κατασχέθηκαν οι περιουσίες τους, ο μεγαλύτερος αδελφός του Ντιόγκο του Βιζέου θανατώθηκε από τα χέρια του ίδιου του βασιλιά (1484). Ο Ιωάννης Β΄ κάλεσε τον Μανουήλ στην αυλή του (1493), ο ίδιος ήταν πολύ διστακτικός επειδή φοβήθηκε ότι θα έχει την τύχη του αδελφού του. Ο Μανουήλ αντίθετα έκπληκτος είδε τον ξάδελφο του να τον ορίζει διάδοχο του θρόνου, ο γιος του Αλφόνσος, πρίγκιπας της Πορτογαλίας πέθανε πολύ πρόωρα και όλες οι προσπάθειες που έκανε να ορίσει διάδοχο τον νόθο γιο του Γεώργιο ντε Λενκάστρε είχαν αποτύχει. Η μεγάλη μεταστροφή της τύχης, το γεγονός ότι ορίστηκε διάδοχος χωρίς να το περιμένει σε καμιά περίπτωση του έδωσε το προσωνύμιο "Τυχερός", διαδέχθηκε τον Ιωάννη Β΄ όταν πέθανε (1495).
Εξερευνήσεις
Επεξεργασία_-_Colijn_de_Coter_(attributed)_(cropped).png)
Ο Μανουήλ Α΄ αποδείχτηκε αμέσως άριστος διάδοχος του ξαδέλφου του στο θέμα των Πορτογαλικών εξερευνήσεων στον Ατλαντικό, τα σημαντικότερα κατορθώματα των Πορτογάλων στη βασιλεία του ήταν :
- Η ανακάλυψη της ναυτικής διαδρομής για την Ινδία από τον Βάσκο ντε Γκάμα (1498)
- Η ανακάλυψη της Βραζιλίας από τον Πέδρο Άλβαρες Καμπράλ (1500)
- Η ανακάλυψη της Νέας Γης από τον Γκάσπαρ και τον Μιγκέλ Κόρτε Ρεάλ (1501)
- Ο διορισμός του Φρανσίσκο ντι Αλμέιντα σαν πρώτου αντιβασιλέως της Ινδίας (1505)
- Το μονοπώλιο των ναυτικών εμπορικών οδών στον Ινδικό Ωκεανό και τον Περσικό Κόλπο από τον Αφόνσο ντι Αλμπουκέρκε (1503-1515) που ίδρυσε την Αυτοκρατορία της Πορτογαλίας
Η κατάκτηση της Μαλάκας στη Μαλαισία (1511) ήταν από την αρχή στα σχέδια του με στόχο να πλήξει το μουσουλμανικό εμπόριο στον Ινδικό, κατάφερε επίσης να ελέγξει το εμπόριο με την Κίνα.[5] Με την κατάκτηση του Άντεν στην Υεμένη διέκοψε το μουσουλμανικό εμπόριο με την Αλεξάνδρεια, όταν κατέκτησε τέλος τα Στενά του Ορμούζ διέκοψε το μουσουλμανικό εμπόριο με τον Περσικό και τη Βηρυτό. Με τις κατακτήσεις και τον πλήρη έλεγχο του εμπορίου το βασιλικό Πορτογαλικό θησαυροφυλάκιο απέκτησε τεράστιες ποσότητες, ο βασιλιάς τα χρησιμοποίησε για να οικοδομήσει μεγάλο αριθμό από κτίρια με το "Στυλ του Μανουήλ", τεράστια καλλιτεχνικά και επιστημονικά κέντρα στην αυλή του. Οι εμπορικές συνθήκες και οι διπλωματικές συμμαχίες πλαστογραφήθηκαν από τη Δυναστεία Μινγκ στην Κίνα και τους Σαφαβίδες στην Περσία. Ο Πάπας Λέων Ι΄ δέχτηκε διπλωματική αποστολή από την Πορτογαλία, του ζήτησε να επιστήσει την προσοχή σε όλους τους βασιλείς για τη μεγάλη σημασία των Πορτογαλικών κατακτήσεων σε ολόκληρη την Ευρώπη.[6] Την εποχή του Μανουήλ του Τυχερού η μορφή του πολιτεύματος ήταν η βασιλική Απολυταρχία, τα Πορτογαλικά Κορτές συνεκλήθησαν μονάχα τρεις φορές, στη Λισαβώνα την έδρα του βασιλιά. Μεταρρύθμισε σημαντικά την αυλή και τα βασιλικά διατάγματα, οι νέες διατάξεις που δημοσίευσε έμειναν γνωστές σαν "Καταστατικά του Μανουήλ".
Εβραίοι
ΕπεξεργασίαΟ Μανουήλ ο Τυχερός ήταν ένας άντρας πολύ θρησκευόμενος, έστειλε πολλούς ιεραποστόλους στις νέες του αποικίες όπως ο Φρανσίσκο Άλβαρες με εντολή να οικοδομήσουν μεγάλους ναούς, πρότεινε επίσης Σταυροφορία εναντίον των Τούρκων. Οι σχέσεις του με τους Εβραίους στην αρχή ήταν αρκετά καλές, ελευθέρωσε όλους τους Εβραίους που είχε φυλακίσει ο ξάδελφος του Ιωάννης ο Τέλειος. Τα προβλήματα μαζι τους ξεκίνησαν όταν αποφάσισε να παντρευτεί την Ινφάντη Ισαβέλλα της Αραγωνίας διάδοχο του ενωμένου Ισπανικού Στέμματος, γονείς της ήταν οι Καθολικοί βασιλείς Φερδινάνδος Β΄ της Αραγωνίας και Ισαβέλλα Α΄ της Καστίλης. Οι Καθολικοί βασιλείς που είχαν διώξει όλους τους Ιουδαίους (1492) δεν δέχτηκαν με κανένα τρόπο να πάει η κόρη τους σε βασίλειο με την παρουσία τους, βασικός όρος για να προχωρήσει ο γάμος ήταν η εκδίωξη των Ιουδαίων από την Πορτογαλία. Τον Δεκέμβριο του 1496 εξέδωσε διάταγμα με το οποίο έδωσε εντολή όλοι οι Ιουδαίοι της Πορτογαλίας να βαπτιστούν χριστιανοί ή να φύγουν από τη χώρα μαζί με τα παιδιά τους.[7] Οι εξόριστοι θα έφευγαν από τη χώρα με πλοία που θα μίσθωνε ο ίδιος ο βασιλιάς, όταν έφτασαν στο λιμάνι για να αναχωρήσουν βρήκαν πλήθος από κληρικούς που με πολλά παρακάλια και δώρα ζητούσαν να τους βαπτίσουν χριστιανούς. Την περίοδο αυτή έληξε η παρουσία των Ιουδαίων στην Πορτογαλία, όσοι βαπτίστηκαν χριστιανοί έμειναν γνωστοί σαν γενιά των "νέων χριστιανών", με διάταγμα τους απαγορεύτηκε να ερευνήσουν την πίστη τους, επεκτάθηκε ως το 1534.[8] Όταν ξέσπασε το "μακελειό της Λισαβώνας" (1506) πολλοί χριστιανοί επιτέθηκαν στην Ιουδαϊκή συνοικία και σκότωσαν χιλιάδες που κατηγορήθηκαν ως Ιουδαίοι, ο βασιλιάς Μανουήλ Α΄ διέταξε την εκτέλεση των υπεύθυνων του μακελειού.
Τελευταία χρόνια
Επεξεργασία
Η Ισαβέλλα πέθανε στη γέννα (1498) θέτοντας σε κίνδυνο τις Πορτογαλικές φιλοδοξίες στην Ισπανία που είχαν κυβερνήσει διάφοροι βασιλείς από την εποχή του Φερδινάνδου Α΄ της Πορτογαλίας. Ο γιος τους Μιγκουέλ πήρε τους τίτλους του πρίγκιπα των Αστουριών, της Πορτογαλίας και της Τζιρόνα, ορίστηκε διάδοχος της Αραγωνίας, της Καστίλης και της Πορτογαλίας αλλά πέθανε σε ηλικία δύο ετών (1500) διαγράφοντας όλες τις ελπίδες.[6] Η επόμενη σύζυγος του Μανουήλ Α΄ Μαρία της Αραγωνίας ήταν μικρότερη αδελφή της πρώτης συζύγου του, δύο από τους γιους τους έγιναν βασιλείς της Πορτογαλίας.[6] Η Μαρία πέθανε (1517) αλλά το Ισπανικό Στέμμα θα το κληρονομήσει η άλλη τους αδελφή Ιωάννα Α΄ της Καστίλης (γεν. το 1479), παντρεύτηκε τον πρίγκιπα των Αψβούργων Φίλιππο τον Ωραίο γιο του αυτοκράτορα Μαξιμιλιανού Α΄. Ο γιος τους Κάρολος Κουίντος θα κληρονομήσει το ενωμένο Ισπανικό Στέμμα και τις κτήσεις των Αψβούργων. Ο Πάπας Ιούλιος Β΄ παραχώρησε στον Μανουήλ Α΄ το "Χρυσό Τριαντάφυλλο" (1506), το ίδιο του παραχώρησε και ο Πάπας Λέων Ι΄ (1514). Ο Μανουήλ Α΄ έγινε η δεύτερη προσωπικότητα που δέχτηκε το "Χρυσό Τριαντάφυλλο" μετά τον αυτοκράτορα Σιγισμόνδο.
Το τέλος του
ΕπεξεργασίαΤον Δεκέμβριο του 1521 ξέσπασε στη Λισαβώνα μεγάλη επιδημία από Μαύρη πανώλη, ο Μανουήλ Α΄ με ολόκληρη την αυλή του κλείστηκαν στα ανάκτορα της Ριμπέιρα με την ελπίδα να αποφύγουν τον θάνατο. Ο Μανουήλ Α΄ παρουσίασε τα πρώτα συμπτώματα με υψηλό πυρετό (4 Δεκεμβρίου 1521), κατέρρευσε πλήρως (11 Δεκεμβρίου 1521) και σε δυο μέρες πέθανε (13 Δεκεμβρίου 1521) σε ηλικία 52 ετών, τον διαδέχθηκε ο γιος του Ιωάννης Γ΄. Την επόμενη μέρα μετά τον θάνατο του (14 Δεκεμβρίου 1521) η σορός του μεταφέρθηκε με ένα βελούδινο φέρετρο, ακολουθούσε μιά μεγάλη μάζα από λαό που θρηνούσε, τάφηκε στην εκκλησία του Ρεστέλο αν και το Μοναστήρι του Ιερώνυμου, το βασιλικό Πάνθεον των Αβίς είχε ολοκληρωθεί. Στη συνοδεία βρισκόταν ο Ιάκωβος της Μπραγκάνσα, ο Γεώργιος ντε Λενκάστρε της Κοΐμπρα, ολόκληρη η βασιλική οικογένεια και η Πορτογαλική αριστοκρατία. Τα οστά του μεταφέρθηκαν στο "Μοναστήρι του Ιερώνυμου" πολύ αργότερα (1551), τοποθετήθηκαν δίπλα από τη δεύτερη σύζυγο του Μαρία της Αραγωνίας.
Οικογένεια
ΕπεξεργασίαΝυμφεύτηκε πρώτα το 1497 την Ισαβέλλα των Τραστάμαρα, κόρη του Φερδινάνδου Β΄ της Αραγωνίας, είχε τέκνο:
- Μιγκουέλ ντα Παζ 1498-1500, διάδοχος, απεβίωσε 2 ετών.
Όταν η Ισαβέλλα απεβίωσε το 1498, ο Εμμανουήλ Α΄ έκανε δεύτερο γάμο το 1501 με τη Μαρία των Τραστάμαρα, αδελφή της Ισαβέλλας, είχε τέκνα:
- Ιωάννης Γ΄ 1502-1557, βασιλιάς της Πορτογαλίας.
- Ισαβέλλα 1503-1539, παντρεύτηκε τον Κάρολο Α΄ των Αψβούργων βασιλιά της Ισπανίας. Γιος της ήταν ο:
- Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας και Α΄ της Πορτογαλίας.
- Βεατρίκη 1504-1538, παντρεύτηκε τον Κάρολο Γ΄ δούκα της Σαβοΐας
- Λουδοβίκος 1506-1555, δούκας της Μπέζα. Νόθος γιος του ήταν ο:
- Αντώνιος βοηθός ηγούμενος του Κράτο, διεκδικητής βασιλιάς της Πορτογαλίας.
- Φερδινάνδος 1507-1534, δούκας της Γκουάρντα.
- Αλφόνσος 1509-1540, καρδινάλιος.
- Ερρίκος 1512-1580, καρδινάλιος, βασιλιάς της Πορτογαλίας.
- Εδουάρδος 1515-1540, 4ος δούκας του Γκουιμαράες.
- Μαρία 1513, Αντώνιος 1516, απεβίωσαν αμέσως μετά τη γέννησή τους.
Το 1518 απεβίωσε η Μαρία και ο Εμμανουήλ Α΄ νυμφεύτηκε σε τρίτο γάμο την Ελεονώρα των Αψβούργων, κόρη του Φιλίππου Α΄ της Καστίλης, είχε τέκνα:
- Μαρία 1521-1577, δούκισσα του Βιζέου, άγαμη.
- Κάρολος 1520-1521, απεβ. νήπιο.
Πρόγονοι
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «Identifiants et Référentiels» (Γαλλικά) Agence bibliographique de l'enseignement supérieur. 07072573X. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2020.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Kindred Britain»
- ↑ 3,0 3,1 3,2 p10353.htm#i103530. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2020.
- ↑ Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
- ↑ Malabar Manual by William Logan σ.312
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Emanuel I." Encyclopædia Britannica. 9 (11th ed.). Cambridge University Press. σ. 305
- ↑ Lowenstein, Steven (2001). The Jewish Cultural Tapestry: International Jewish Folk Traditions. Oxford University Press. σ. 36
- ↑ Arthur Benveniste. "500th Anniversary of the Forced Conversion of the Jews of Portugal." Address at Sephardic Temple Tifereth Israel, Los Angeles, October 1997
Πηγές
Επεξεργασία- Arthur Benveniste. "500th Anniversary of the Forced Conversion of the Jews of Portugal."
- Lowenstein, Steven (2001). The Jewish Cultural Tapestry: International Jewish Folk Traditions. Oxford University Press
- Sanceau, Elaine (1970). Reign of the Fortunate King, 1495–1521: Manuel I of Portugal. Hamden, Conn.: Archon Books.
