Συμεών Ούρεσης Παλαιολόγος

Ο Συμεών Ούρεσης Παλαιολόγος ("Симеон Синиша Немањић", 1326 - 1371), από τον βασιλικό Οίκο τον Νεμανιδών, ήταν Δεσπότης της Ηπείρου (1359 - 1366) και κυβερνήτης της Θεσσαλίας (1359 - 1370). Υπήρξε ο πρώτος δεσπότης της Σερβικής δυναστείας, περιόδου ιδιαίτερης αστάθειας και αλλεπάλληλων αλλαγών, μετά την κατάρρευση της Βυζαντινής επικυριαρχίας στο Δεσποτάτο της Ηπείρου και στην ευρύτερη περιοχή (Δυτική Μακεδονία, Θεσσαλία, Ήπειρο) μετά την Σερβική κατάκτησή (1348). Όταν ο ετεροθαλής αδελφός του Στέφανος Δουσάν, βασιλιάς της Σερβίας, κατέκτησε την Ήπειρο και την Ακαρνανία (1348), ο ίδιος ο Συμεών ορίστηκε κυβερνήτης αυτών των περιοχών και του δόθηκε ο τίτλος του "Δεσπότη", που παραδοσιακά απονεμόταν στους αδελφούς και τους νεώτερους γιους των βυζαντινών Αυτοκρατόρων. Ο Στέφανος Δουσάν πέθανε σχετικά πρόωρα (1355) και τον διαδέχθηκε ο ανήλικος γιος του Στέφανος Ούρος Ε΄, ο Δεσπότης Συμεών Ούρεσης βρήκε την ευκαιρία να απαιτήσει τον τίτλο του Συμβασιλέα και την διακυβέρνηση των νότιων περιοχών της αυτοκρατορίας. Ο νεαρός ανεψιός του αρνήθηκε και ο Συμεών Ούρεσης ξεκίνησε την σύγκρουση (1356) μαζί του καταλαμβάνοντας την Θεσσαλία και την Μακεδονία. Ο Συμεών Ούρεσης Παλαιολόγος ανακηρύχτηκε "αυτοκράτορας των Σέρβων και των Ελλήνων" σε μια ξεχωριστή αυτοκρατορία που περιείχε την Ήπειρο και την Θεσσαλία. Κυβέρνησε μέχρι τον θάνατο του με έδρα την Θεσσαλία και τα Τρίκαλα (1371), τον διαδέχθηκε ο γιος του Ιωάννης Ούρεσης Δούκας Παλαιολόγος ο μετέπειτα Άγιος.

Συμεών Ούρεσης Παλαιολόγος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1326
Θάνατος	1371
Χώρα πολιτογράφησης	Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Θρησκεία	Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Σερβικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ηγεμόνας
Οικογένεια
Σύζυγος	Θωμαΐς Κομνηνή Αγγελίνα Παλαιολογίνα
Τέκνα	Μαρία Αγγελίνα Δούκαινα Παλαιολογίνα Ιωάννης Ούρεσης Δούκας Παλαιολόγος Stefan Uroš
Γονείς	Στέφανος Ούρος Γ΄ και Μαρία Παλαιολογίνα της Σερβίας
Αδέλφια	Στέφανος Δουσάν Τεοντόρα Νεμάνιτς Έλενα Νεμάνια Σούμπιτς
Οικογένεια	Οίκος των Νεμάνια
Σχετικά πολυμέσα

Πρώτα χρόνια

Την χρονιά που γεννήθηκε (1326) ο παππούς του Καίσαρας Ιωάννης συμμετείχε στις επιδρομές του πατέρα του στην Μακεδονία. Ο μεγαλύτερος ετεροθαλής αδελφός του Στέφανος Δουσάν είχε ήδη στεφτεί από τον πατέρα του διάδοχος του Σερβικού θρόνου (1322). Ο Στέφανος Δουσάν στέφτηκε βασιλιάς της Σερβίας τον Σεπτέμβριο του 1331 ύστερα από πολλούς μήνες εμφυλίου πολέμου. Ο Στέφανος Δουσάν εκμεταλλεύτηκε τον Βυζαντινό εμφύλιο και προχώρησε σε μεγάλες κατακτήσεις που περιείχαν ολόκληρη την Μακεδονία, τον Σεπτέμβριο του 1345 ανακηρύχτηκε "αυτοκράτορας των Σέρβων και των Ελλήνων", η στέψη του έγινε τον Απρίλιο του 1346. Μετά την αυτοκρατορική στέψη του προχώρησε σε παραχωρήσεις Βυζαντινών τίτλων σε ευγενείς, ο Συμεών Ούρεσης και ο Ιωάννης Κομνηνός Ασέν είχε τον τίτλο του "Δεσπότη", άλλοι ευγενείς τους τίτλους του "Σεβαστοκράτορα" και του "Καίσαρα". Ο Συμεών Ούρεσης Παλαιολόγος ανέλαβε την διακυβέρνηση της Ηπείρου και της Θεσσαλίας (1348), θέλοντας να εδραιώσει την θέση αυτή, νυμφεύτηκε την Θωμαΐς Κομνηνή Αγγελίνα Παλαιολογίνα, την κόρη του Ιωάννη Β΄, Ορσίνι δεσπότη της Ηπείρου.

Διεκδικήσεις του Σερβικού θρόνου και ανεξαρτησία

Η επιτυχής διακυβέρνηση του Στεφάνου Ουρός διεκόπη με τον αιφνίδιο θάνατο του ετεροθαλούς αδελφού του Στεφάνου Δουσάν, ο έκπτωτος Δεσπότης γαμπρός του Νικηφόρος Β΄ Ορσίνι εμφανίστηκε ξανά και κέρδισε την αριστοκρατία της Θεσσαλίας και της Ηπείρου. Ο Νικηφόρος Β΄ Ορσίνι εισήλθε στην Ήπειρο και ανάγκασε τον Στέφανο Ουρός να δραπετεύσει στην Καστοριά. Ο Συμεών Ούρεσης ανακηρύχτηκε "βασιλιάς των Σέρβων και των Ελλήνων" τίτλο που διατηρούσε και ο ανεψιός του Στέφανος Ούρος Ε΄. Ο Συμεών Ούρεσης είχε την υποστήριξη μερικών ευγενών όπως του αδελφού της χήρας του Στέφανου Δουσάν Ιβάν Αλεξάνταρ αλλά η τοπική αριστοκρατία της Σερβίας και της Μακεδονίας τον απέρριψε. Αφού εξαναγκάσθηκε να οπισθοχωρήσει επιτέθηκε στο Μαυροβούνιο (1358) με ελπίδες να ανακτήσει τον θρόνο της Σερβίας. Την επόμενη χρονιά ο νεαρός Νικηφόρος Α΄ Ορσίνι δολοφονήθηκε από τις Αλβανικές φυλές που ρήμαζαν την Ήπειρο, ο Συμεών Ούρεσης βρήκε την ευκαιρία και με ταχύτατες κινήσεις ανέκτησε την Θεσσαλία που αναγνώρισε την ηγεμονία του (1359). Στην συνέχεια επιτέθηκε στην Ήπειρο και προσπάθησε να προσεγγίσει τις Αλβανικές φυλές που αναγνώρισαν την ηγεμονία του, για να πετύχει μεγαλύτερη αναγνώριση πρόσθεσε στο όνομα του την οικογένεια της μητέρας του "Παλαιολόγος".

Την εποχή που ο Συμεών Ούρεσης Παλαιολόγος βρισκόταν στην Ήπειρο ο πρώην οπαδός του μεγιστάνας Ιβάν Αλεξάνταρ επιτέθηκε στην Θεσσαλία με στόχο να ανεβάσει στον θρόνο τον θετό γιο του Θωμά Β΄ Πρελιούμποβιτς. Ο Συμεών Ούρεσης Παλαιολόγος αναγνώρισε τις κατακτήσεις του Ιβάν όπως την Καστοριά και πάντρεψε την κόρη του Μαρία με τον Θωμά Πρελιούμποβιτς, σε αντάλλαγμα ο Ιβάν διέκοψε τις προσπάθειες να κατακτήσει το βασίλειο. Στην συνέχεια εγκαταστάθηκε στα Τρίκαλα και κυβέρνησε μέχρι τον θάνατο του την Θεσσαλία σε ειρήνη. Η Ήπειρος δεν μπορούσε να ελεγθεί και αναγκάστηκε να παραχωρήσει περιοχές της σε Αλβανικά φύλλα, ο Ιωάννης Μπούας Σπάτας παρέλαβε το Αγγελόκαστρο Αιτωλοακαρνανίας και ο Πέτρος Λιόσας δημιούργησε το Δεσποτάτο της Άρτας. Έτσι αυτή την εποχή όλη η βορειοδυτική Ελλάδα κυριαρχείται από Αλβανούς με εξαίρεση τη Ναύπακτο που την κατείχαν Ανδηγαυοί και τη Βόνιτσα που την κατείχαν οι Τόκκοι. Τα Ιωάννινα αρνήθηκαν να δεχτούν Αλβανό ηγεμόνα, ο Συμεών Ούρεσης Παλαιολόγος τοποθέτησε υποτελή Δεσπότη τον γαμπρό του Θωμά Πρελιούμποβιτς (1366) που θα αποδειχτεί τελικά καταστροφικός για την πόλη. Ο Συμεών ίδρυσε και προσέφερε μεγάλα χρηματικά ποσά σε μοναστήρια των Μετεώρων. Πέθανε κάποια στιγμή ανάμεσα στο 1369 και 1371.

Οικογένεια

Με το γάμο του με την Θωμαΐδα Ορσίνι, κόρη του Ιωάννη Β΄ δεσπότη της Ηπείρου, ο Συμεών-Ούρεσης των Νεμάνιτς είχε τρία παιδιά:

• Ιωάννης-Ούρεσης, που τον διαδέχτηκε ως ηγεμόνας της Θεσσαλίας.
• Στέφανος-Ούρεσης, πρίγκιπας των Φαρσάλων.
• Μαρία Νεμάνιτς, που κράτησε το δεσποτάτο της Ηπείρου. Τη διοίκησή του ανέλαβαν οι σύζυγοί της, πρώτα ο Θωμάς Β΄ Πρελιούμποβιτς (1366-1384) και έπειτα ο Ησαύ Μπουοντελμόντι (1385-1411).

Πηγές

• Μίλλερ, Ουΐλλιαμ μετάφρ. Σπυρ. Π. Λάμπρου, 1909-1910, «Ιστορία της Φραγκοκρατίας εν Ελλάδι (1204-1566)» μετά προσθηκών και βελτιώσεων, Tόμος A΄ Εν Αθήναις, Ελληνική Εκδοτική Εταιρεία.
• (Αγγλικά) Miller, W. (1908) "The Latins in the Levant. A History of Frankish Greece (1204-1566)" (Cambridge and New York). Αρχειοθετήθηκε 10/11/2017. Ανακτήθηκε 17/06/2017.
• Ήπειρος: Ιστορικοί ελληνικοί χρόνοι. Εκδοτική Αθηνών. Αθήνα 1997. ISBN 960-213-371-6.
• Γεώργιος Σούλης. Σέρβοι και Βυζάντιο. Αθήνα 1995.