Πτελέα Οινηίδας

Πτελέα Οινηίδας
Γενικά στοιχεία
Ονομασία	Πτελέα
Κύριος οικισμός	Πτελέα
Διοικητικά στοιχεία
Ταυτότητα	δήμος της αρχαίας Αττικής
Ονομασία δήμου	Δήμος Πτελεασίων
Ονομασία δημότη	Πτελεάσιος
Φυλή	Οινηίδα
Τριττύς	Άστεως
Σύστημα εξουσίας	Πόλη–κράτος
Πολιτικό σύστημα	Αθηναϊκή Δημοκρατία
Τίτλος ηγέτη	δήμαρχος
Λήψη αποφάσεων	Αρχαία Βουλή & Δήμος
Αριθμός βουλευτών
1η περίοδος ; 508 – 307/306 π.Χ.	1
2η περίοδος ; 307/306–224/223 π.Χ.	1
3η περίοδος ; 224/223–201/200 π.Χ.	1
4η περίοδος ; 201/200 π.Χ.– 126/127	άγνωστος
5η περίοδος ; 126/127–3ος αιώνας	άγνωστος
Ιστορική εξέλιξη
Ίδρυση	508 ΠΚΕ
Λήξη	3ος αιώνας
Λατρευτικές παραδόσεις
Μυθολογία	Πτελεός
Αρχαιολογία
Περιοχή
	Αρχαία Αττική
	Οι δήμοι της αρχαίας Αττικής
	π; σ; ε;

Δεν θα πρέπει να συγχέεται με τον μεταγενέστερο, από το 1999 έως το 2010, Δήμο Πτελεού, του νομού Μαγνησίας, με έδρα τη Πτελεό.

Η Πτελέα (αρχαία ελληνικά: Πτελέα‎‎), (ο δήμος: Πτελέας, Δήμος Πτελεασίων) ήταν αρχαίος οικισμός και δήμος της Οινηίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).

Ονομασία

Ο δήμος πήρε το όνομά του, κατά πάσα πιθανότητα, από τον μυθικό, επώνυμο ήρωα Πτελεό, τον εραστή της Προκρίδας, η οποία ήταν επίσης προστάτιδα του δήμου. Σε άλλη παραλλαγή του μύθου, η Πρόκρις, μετά την ανακάλυψη της απιστίας της, από το σύζυγό της Κέφαλο (γενάρχη του αττικού γένους των Κεφαλιδών) κατέφυγε στην Κρήτη, στο βασιλιά Μίνωα. Το όνομα, πιθανώς να απορρέει επίσης και από το δέντρο πτελέα, στη δημοτική φτελιά, όπως και σε άλλες παρεμφερείς περιπτώσεις (δείτε: Άλλες χρήσεις).

Τοποθεσία της αρχαίας Πτελέας

Ο δήμος της Πτελέας, ήταν μικρός δήμος, του άστεως.^[1] Η ακριβής θέση του δήμου δεν είναι γνωστή, αλλά μάλλον βρισκόταν στην κοιλάδα του ποταμού Κηφισού, δυτικά της Αθήνας^[2] και βόρεια της Ιεράς Οδού, κοντά στο σημερινό Αιγάλεω^[1] ή κοντά στον Ασπρόπυργο (πρώην Καλύβια Χασιώτικα),^[1] ή και στην περιοχή του θριασίου πεδίου, κοντά στην Ελευσίνα,^[3] χωρίς να έχει ταυτιστεί επακριβώς με κάποια σημερινή περιοχή.

Ο ερευνητής του 19ου αιώνα Διονύσιος Σουρμελής, τοποθετούσε τον δήμο στην Πλατάναν.^[4]

Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή

Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,^[5] ως μέλος της Οινηίδας φυλής, συμμετείχε με 1 βουλευτή κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.), στην αρχαία Βουλή των 500. Τη δεύτερη (307/306 – 224/223 π.Χ.) και την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.), συμμετείχε επίσης με 1 βουλευτή στη Βουλή των 600. Κατά την τέταρτη περίοδο (201/200 π.Χ. – 126/127), καθώς και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου.

Οι κάτοικοι της Πτελέας

Ο δημότης της αρχαίας Πτελέας ονομαζόταν Πτελεάσιος.^[6]

Δείτε επίσης

Παραπομπές - σημειώσεις

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 [...] "Ptelea: (Πτελέα/Pteléa; demotikon Πτελεάσιος/Pteleásios). Small Attic ásty deme, phyle Oineis, with one bouleutḗs. Location uncertain, in the Cephissus Valley near modern Aigaleo north of the sacred road [2. 49] or near Aspropirgos (formerly Kalívia Chasiotika) [1]; IG II2 4927. P. (cf. [3]) is the scene of the comedy Hérōs by Menander [4]". [..] Lohmann, Hans (Bochum), Ptelea
↑ John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 133.
↑ Αμαλία Διώτη, "Αρχαίοι δήμοι της δυτικής Αττικής. Ο αρχαίος δήμος του Χολαργού^{[νεκρός σύνδεσμος]}. Α: Ιστορικά στοιχεία Β: Αρχαιολογικά Ευρήματα" και Αρχαίοι δήμοι της δυτικής Αττικής, ο αρχαίος δήμος του Χολαργού : α: Ιστορικά στοιχεία, β: αρχαιολογικά ευρήματα^{[νεκρός σύνδεσμος]},(πτυχιακή εργασία), επόπτες: Ιφιγένεια Λεβέντη, Δημήτρης Παλαιοθόδωρος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας - Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Βόλος 2005, σελ. 29-30: [...] "Επίσης στην κοιλάδα του Κηφισού, δυτικά των Αθηνών, ίσως βρισκόταν και ο δήμος Πτελέας (παραπομπή 115: Trail Organization, σελ.49, Προτείνεται ως γενική θέση του δήμου, λόγω της ευρέσεως ταφικού σήματος, Hesperia, XXXV, 1966, σελ. 280, αρ. 7), ο οποίος τοποθετείται άλλως στο Θριάσιο πεδίο, κοντά στην Ελευσίνα (παραπομπή 116: Ξανθούλης Δημοκρατία-Αυτοδιοίκησις, σελ. 1036)".[...]
↑ Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 140: [...] "Πτελέα, ο δημότης Πτελεάσιος και Πτελεεύς• ωνομάσθη από του δένδρου πτελέα• διότι εις τον τόπον τούτον ήσαν πτελέαι, ποτιζόμεναι εκ των υδάτων του Ιλισσού, ως συνορεύοντα με τον δήμον Λιμναίων. Είνε περίεργος ή μετονομασία της πτελέας εις Πλατάναν• διότι ούτω την ωνόμασαν οι μεταγενέστεροι, και ούτω μέχρι, τούδε καλείται• ίσως εκ, του ότι εσώζετο εν τω τόπω τούτω πλάτανος τις, ον ο τύραννος Χασεκής εξερίζωσε προς χρήσιν οικοδομής του". [...]
↑ Πτελ Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
↑ Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Πτελέα, δήμος [της] Οινηίδος φυλής. ο δημότης Πτελεάσιος. τα τοπικά Πτελεάθεν, Πτελέανδε, Πτελεάσιν. έστι και πόλις' ούτω γαρ η Έφεσος εκαλείτο. το εθνικόν Πτελεαίος". [...], σελ. 238.

Πηγές – βιβλιογραφία

Πρωτογενείς πηγές

Ελληνικές επιγραφές - IG Πτελ Attica (IG I-III).

Δευτερογενείς πηγές

Ptelea, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council,“Attica”, (49, 70, 112 Nr. 124, Tab. 6.). Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 133.
Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

«Ptelea». www.ancientworlds.net. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2015. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}
Traill, J. «Places: 580095 (Ptelea)». Pleiades. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2017.
Ptelea^{[νεκρός σύνδεσμος]}, Lexicon of Greek Personal Names (LGPN).
Ptelea, Attic Inscriptions Online.

[brill92-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 [...] "Ptelea: (Πτελέα/Pteléa; demotikon Πτελεάσιος/Pteleásios). Small Attic ásty deme, phyle Oineis, with one bouleutḗs. Location uncertain, in the Cephissus Valley near modern Aigaleo north of the sacred road [2. 49] or near Aspropirgos (formerly Kalívia Chasiotika) [1]; IG II2 4927. P. (cf. [3]) is the scene of the comedy Hérōs by Menander [4]". [..] Lohmann, Hans (Bochum), Ptelea

[2] John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 133.

[3] Αμαλία Διώτη, "Αρχαίοι δήμοι της δυτικής Αττικής. Ο αρχαίος δήμος του Χολαργού^{[νεκρός σύνδεσμος]}. Α: Ιστορικά στοιχεία Β: Αρχαιολογικά Ευρήματα" και Αρχαίοι δήμοι της δυτικής Αττικής, ο αρχαίος δήμος του Χολαργού : α: Ιστορικά στοιχεία, β: αρχαιολογικά ευρήματα^{[νεκρός σύνδεσμος]},(πτυχιακή εργασία), επόπτες: Ιφιγένεια Λεβέντη, Δημήτρης Παλαιοθόδωρος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας - Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Βόλος 2005, σελ. 29-30: [...] "Επίσης στην κοιλάδα του Κηφισού, δυτικά των Αθηνών, ίσως βρισκόταν και ο δήμος Πτελέας (παραπομπή 115: Trail Organization, σελ.49, Προτείνεται ως γενική θέση του δήμου, λόγω της ευρέσεως ταφικού σήματος, Hesperia, XXXV, 1966, σελ. 280, αρ. 7), ο οποίος τοποθετείται άλλως στο Θριάσιο πεδίο, κοντά στην Ελευσίνα (παραπομπή 116: Ξανθούλης Δημοκρατία-Αυτοδιοίκησις, σελ. 1036)".[...]

[Sourmelis92-4] Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 140: [...] "Πτελέα, ο δημότης Πτελεάσιος και Πτελεεύς• ωνομάσθη από του δένδρου πτελέα• διότι εις τον τόπον τούτον ήσαν πτελέαι, ποτιζόμεναι εκ των υδάτων του Ιλισσού, ως συνορεύοντα με τον δήμον Λιμναίων. Είνε περίεργος ή μετονομασία της πτελέας εις Πλατάναν• διότι ούτω την ωνόμασαν οι μεταγενέστεροι, και ούτω μέχρι, τούδε καλείται• ίσως εκ, του ότι εσώζετο εν τω τόπω τούτω πλάτανος τις, ον ο τύραννος Χασεκής εξερίζωσε προς χρήσιν οικοδομής του". [...]

[5] Πτελ Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org

[6] Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Πτελέα, δήμος [της] Οινηίδος φυλής. ο δημότης Πτελεάσιος. τα τοπικά Πτελεάθεν, Πτελέανδε, Πτελεάσιν. έστι και πόλις' ούτω γαρ η Έφεσος εκαλείτο. το εθνικόν Πτελεαίος". [...], σελ. 238.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]