Ο 3ος αιώνας μ.Χ. ήταν ο αιώνας που ξεκίνησε το έτος 201 μ.Χ. και τελείωσε το 300 μ.Χ.. Κατά τη διάρκεια του 3ου αιώνα, η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία άρχισε να περνάει κρίση. Η κρίση ξεκίνησε με τη δολοφονία του Σεβήρου Αλεξάνδρου το 235, βυθίζοντας την αυτοκρατορία σε μια περίοδο οικονομικών ταραχών, βαρβαρικών επιδρομών, πολιτικών αναταραχών, εμφύλιων πολέμων και διάσπασης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Στη δύση ιδρύθηκε η Γαλατική Αυτοκρατορία και στην ανατολή η Αυτοκρατορία της Παλμύρας κατά το 270 μ.Χ. περίπου. Αυτές οι δύο αυτοκρατορίες αποτελούσαν θανάσιμες απειλές για την υπόσταση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Η ανακατάληψη των αποσχισθέντων περιοχών από τον Αυρηλιανό και η περίοδος σταθεροποίησης της αυτοκρατορίας υπό τον Διοκλητιανό (ο οποίος μεταρρύθμισε τη διοίκηση της αυτοκρατορίας και τη διαίρεσε σε 4 αυτοδιοικούμενες περιοχές) οδήγησαν στη λήξη της κρίσης το 284. Αυτή η κρίση σηματοδοτεί την αρχή της Ύστερης Αρχαιότητας.

Χάρτης του Ανατολικού Ημισφαιρίου κατά τις αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ.
Χάρτης του κόσμου κατά το 250 μ.Χ.
Χάρτης του Ανατολικού Ημισφαιρίου κατά τα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ.

Στη Περσία, η Αυτοκρατορία των Πάρθων καταλύθηκε και στη θέση της αναδείχθηκε η Αυτοκρατορία των Σασσανιδών μετά τη νίκη του Αρδασίρ Α΄ εναντίον του Αρταβάνου Ε΄ στη Μάχη του Χορμιζνταγκάν. Οι Σασσανίδες επεκτάθηκαν προσαρτώντας τις δυτικές επαρχίες της καταρρέουσας αυτοκρατορίας των Κοσσανών.

Στη Κίνα, το χάος που ξεκίνησε το 189 συνέχισε και κατά τον νέο αιώνα με την ήττα του Τσάο Τσάο στη μάχη του Πορφυρού Λόφου το 208, γεγονός που τερμάτισε όλο και περισσότερο τις ελπίδες της ενοποίησης της Κίνας, οδηγώντας στη τριχοτόμηση της Κίνας σε τρεις κύριες αυτοκρατορίες: τις Σου, Γου, και Ουέι, κοινώς γνωστή ως περίοδος των τριών βασιλείων, η οποία ξεκίνησε το 220 με την επίσημη παραίτηση του αυτοκράτορα Σιάν του Χαν υπέρ του γιου του Τσάο Τσάο, Τσάο Πι, ιδρύοντας έτσι τη δυναστεία των Ουέι, η οποία κατάκτησε τους Σου το 263, αλλά τελικά ενώθηκε και πάλι υπό τη Δυναστεία Τσιν, με επικεφαλής την φυλή των Σίμα, ο οποίος κατέλαβε τους Ουέι το 266, και κατάκτησε το κράτος των Γου το 280.

Στην Ινδία, η Αυτοκρατορία Γκούπτα άρχισε να αναπτύσσεται προς το τέλος του αιώνα.

Η Κορέα κυβερνούταν από τα Τρία βασίλεια της Κορέας. Η Ιαπωνία εισήλθε στη περίοδο Κοφούν. Οι Σιονγκνού ίδρυσαν το κράτος των Τιφού υπό τον Λιου Τσουμπέι. Η ηπειρωτική Νοτιοανατολική Ασία κυριαρχήθηκε από τους Φουνάν κατά κύριο λόγο, το πρώτο βασίλειο των Χμερ (Καμποτζιανοί).

Περίπου αυτή τη περίοδο στη Υποσαχάρια Αφρική, η επέκταση των Μπαντού έφτασε στη Νότια Αφρική.

Στη προκολομβιανή Αμερική, ο πολιτισμός Αντένα στην κοιλάδα του ποταμού Οχάιο μειώθηκε υπέρ του πολιτισμού των Χόουπγουελ. Ο πολιτισμός των Μάγια εισήλθε στην Κλασική Εποχή του.

Ανά περιοχή

Επεξεργασία

Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Επεξεργασία

Μετά το θάνατο του Κόμμοδου στα τέλη του προηγούμενου αιώνα η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία βυθίστηκε σε εμφύλιο πόλεμο. Όταν η αυτοκρατορία σταθεροποιήθηκε ο Σεπτίμιος Σευήρος αναδύθηκε ως αυτοκράτορας, ιδρύοντας τη δυναστεία των Σεβήρων. Σε αντίθεση με τους προηγούμενους αυτοκράτορες, χρησιμοποίησε ανοιχτά το στρατό για να υποστηρίξει την εξουσία του και τους πλήρωσε καλά για να το πράξουν. Το καθεστώς που δημιούργησε είναι γνωστό ως στρατιωτική μοναρχία λόγω της συχνής χρήσης του στρατού. Το σύστημα κατέρρευσε κατά τη δεκαετία του 230, δίνοντας τη θέση της σε μια περίοδο πενήντα ετών γνωστή ως στρατιωτική αναρχία ή Κρίση του τρίτου αιώνα, μετά τη δολοφονία του 28χρονου αυτοκράτορα Σεβήρου Αλεξάνδρου (ο τελευταίος αυτοκράτορας της δυναστείας των Σεβήρων), όπου μετά τουλάχιστον είκοσι άνδρες έγιναν αυτοκράτορες, οι περισσότεροι μόνο για λίγους μήνες. Η πλειοψηφία αυτών των ανδρών δολοφονήθηκαν, ή σκοτώθηκαν κατά τη μάχη, και η αυτοκρατορία σχεδόν κατέρρευσε κάτω από το βάρος της πολιτικής αναταραχής, αλλά και λόγω της αυξανόμενης Περσικής απειλής στην Ανατολή. Υπό τους νέους Σασσανίδες ηγέτες, η Περσία είχε εξελιχθεί σε αντίπαλη υπερδύναμη και οι Ρωμαίοι έπρεπε να κάνουν δραστικές μεταρρυθμίσεις για να προετοιμάσουν καλύτερα το κράτος τους για μια ένοπλη αντιπαράθεση. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις πραγματοποιήθηκαν στα τέλη του αιώνα υπό τη βασιλεία του Διοκλητιανού, διαιρώντας την αυτοκρατορία σε ανατολικό και δυτικό μισό με ξεχωριστό κυβερνήτη.

Γεγονότα

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. McNab, Chris (2017). Famous Battles of the Ancient World (στα Αγγλικά). Cavendish Square Publishing, LLC. σελ. 74. ISBN 9781502632456. 
  2. «Han dynasty | Definition, Map, Culture, Art, & Facts». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2019. 
  3. «Three Kingdoms | ancient kingdoms, China». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2019. 
  4. Bomgardner, David L. (2013). The Story of the Roman Amphitheatre (στα Αγγλικά). Routledge. σελ. 211. ISBN 9781134707393.