Βικιπαίδεια

Μάο Τσετούνγκ

Κινέζος κομμουνιστής επαναστάτης και ιδρυτής της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (1893–1976)

Ο Μάο Τσετούνγκ (毛泽东 / 毛澤東 , πινγίν: Máo Zédōng, Ουέιντ-Τζάιλς: Mao Tse-tung· 26 Δεκεμβρίου 1893 – 9 Σεπτεμβρίου 1976, έχει επικρατήσει στην ιστοριογραφία αυτή η ονομασία, ορθή προφορά στα μανδαρινικά κινεζικά: Μάο Τζεντόν(γκ)) ήταν Κινέζος κομμουνιστής, επαναστάτης και ιδρυτής της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (1949). Στην οποία, κυβέρνησε ως Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας, ως Πρόεδρος της χώρας (1949-1959) και ως Κορυφαίος Ηγέτης (1949-1976), από την ίδρυσή της έως και το θάνατό του, το 1976. Οι Μαρξιστικές-Λενινιστικές του θεωρίες, οι στρατιωτικές στρατηγικές και οι πολιτικές του θέσεις είναι γνωστές ως Μαοϊσμός.

Μάο Τσετούνγκ
毛泽东
Ο Μάο Τσετούνγκ το 1959
Γενικός Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας
Περίοδος
20 Μαρτίου 1943 – 9 Σεπτεμβρίου 1976
ΠροκάτοχοςZhang Wentian
ΔιάδοχοςΧούα Κούο Φενγκ
Πρόεδρος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας
Περίοδος
27 Σεπτεμβρίου 1954 – 27 Απριλίου 1959
ΠρωθυπουργόςΤσου Εν Λάι
ΑναπληρωτήςZhu De
ΔιάδοχοςΛιου Σάοκι
Πρόεδρος του Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού
Περίοδος
8 Σεπτεμβρίου 1954 – 9 Σεπτεμβρίου 1976
ΔιάδοχοςΧούα Κούο Φενγκ
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση26 Δεκεμβρίου 1893, Χουνάν της Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας
Θάνατος9 Σεπτεμβρίου 1976 (82 ετών)
Πεκίνο
Εθνότητα Κινέζοι Χαν
Υπηκοότητα Κίνα
Πολιτικό κόμμαΚομμουνιστικό Κόμμα Κίνας
ΣύζυγοςLuo Yixiu (1908–1910)[1]
Yang Kaihui (1920–1930)[1]
He Zizhen (1928–1938)[1]
Τζιανγκ Τσινγκ (1938–1976)[2]
ΠαιδιάMao Anying[3][4][5]
Mao Anqing[3][4][5]
Mao Anlong[4]
Yang Yuehua
Li Min[1]
Λι Να[1]
ΚατοικίαΠεκίνο
Θρήσκευμααθεϊσμός
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Μάο υπήρξε γόνος εύπορης αγροτικής οικογένειας από την περιοχή Σαοάν, στην επαρχία της Χουνάν. Από τη νεανική του ηλικία, επηρεάστηκε από τα γεγονότα της Κινεζικής Επανάστασης του 1911 και του Κινήματος της 4ης Μαΐου. Η πολιτική τοποθέτησή του χαρακτηρίζεται ως αντι-ιμπεριαλιστική και ως εθνικιστική, που κατά τη διάρκεια των χρόνων που δούλευε στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου, τον οδήγησε στον ενστερνισμό των μαρξιστκών - λενινιστικών θεωριών.[6]

Έγινε ένα από τα ιδρυτικά στελέχη του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας, ενώ ηγήθηκε της Αγροτικής Επανάστασης το 1927. Κατά τη διάρκεια του Κινεζικού Εμφυλίου Πολέμου, μεταξύ του Εθνικιστικού και του Κομμουνιστικού κόμματος, συνέβαλε στη δημιουργία του Κινεζικού Κόκκινου Στρατού. Το ΚΚΚ, προσωρινώς, συμμάχησε με το Κουομιντάνγκ, στο ενιαίο μέτωπο της Κίνας κατά τη διάρκεια του Δεύτερου Σινοϊαπωνικού Πολέμου (1937–45). Μετά την ήττα της Ιαπωνίας, όμως, ο εμφύλιος πόλεμος συνεχίστηκε μέχρι και το 1949, που οι κομμουνιστές νίκησαν οριστικά τις αντίπαλες δυνάμεις και, οι τελευταίες, αποσύρθηκαν στην Ταϊβάν. Κατά τη διάρκεια της περιόδου διακυβέρνησης του Μάο, η Κίνα ενεπλάκη στον Πόλεμο της Κορέας, στη Σινοσοβιετική ρήξη, στον Πόλεμο του Βιετνάμ καθώς και στην άνοδο των Ερυθρών Χμερ.

Στην 1η Οκτώβρη του 1949, ο Μάο διακήρυξε τη ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Με το πέρας των χρόνων, ο Μάο παγίωσε τον έλεγχο του Κομμουνιστικού κόμματος μέσω τον αγροτικών μεταρρυθμίσεων και την καταστροφή των μεγάλων ιδιωτικών γαιοκτησιών. Το 1958, προχώρησε και σε άλλη μία εκστρατεία, γνωστή ως το Μεγάλο Άλμα προς τα Εμπρός, η οποία επέτυχε την ταχεία αλλαγή της οικονομίας στην Κίνα. Το 1966, ξεκίνησε Μεγάλη Προλεταριακή Πολιτιστική Επανάσταση κατά την οποία απομακρύνθηκαν τα «αντί-επαναστατικά» στοιχεία της κινεζικής κοινωνίας. Το αποτέλεσμα ήταν, για μια δεκαετία, να σημειωθούν σκληρές συγκρούσεις μεταξύ των κοινωνικών τάξεων, να υπάρξει μια εκτεταμένη καταστροφή των πολιτιστικών αντικειμένων και, τέλος, να αναπτυχθεί η προσωπολατρεία του Μάο.[7]

Αν και αποτελεί μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, ο Μάο θεωρείται ως ένας εκ των σημαντικότερων προσωπικοτήτων του 20ού αιώνα. Είναι, επίσης, γνωστός ως πολιτικός διανοούμενος, στρατιωτικός αλλά και ως ποιητής. Σύμφωνα με το μεγαλύτερο μέρος των δυτικών αναλυτών, ο Μάο κυβέρνησε την Κίνα μέσω ενός αυταρχικού και ολοκληρωτικού καθεστώτος. Οι συνέπειες του οποίου ήταν η μαζική καταστολή και η καταστροφή θρησκευτικών και πολιτισμικών αντικειμένων και χώρων, ως απομεινάρια του προηγούμενου φεουδαρχικού καθεστώτος.[8]

Παράλληλα το καθεστώς του Μάο θεωρείται υπεύθυνο για το θάνατο περίπου 40 έως 80 εκατομμυρίων ανθρώπων, κυρίως λόγω του μεγάλου λιμού και πολιτικών διώξεων των πολιτικών του αντιπάλων, της εργασίας εντός των φυλακών και των μαζικών εκτελέσεων και χαρακτηρίζεται ως ολοκληρωτικό καθεστώς.[9][10][11] Αντιθέτως, οι υποστηρικτές του Μάο του αποδίδουν τη μεταμόρφωση της Κίνας από μία κατάσταση ημιαποικίας σε εκείνη ενός ισχυρού κυρίαρχου κράτους, με αυξημένο επίπεδο αλφαβητισμού και προσδόκιμο ζωής.[12][13][14]

Τα πρώτα χρόνια

Επεξεργασία

Η νεότητα και η Κινεζική Επανάσταση: 1893 - 1911

Επεξεργασία
 
Η οικία του Μάο, εν έτει 2010, πλέον ως τουριστικός προορισμός

Ο Μάο γεννήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 1893 στο Σαοσάν της επαρχίας Χουνάν της Κίνας, σε σχετικά εύπορη (για τα δεδομένα της εποχής και της περιοχής) αγροτική οικογένεια.[15]

Η μητέρα του ήταν φανατική βουδίστρια ενώ ο πατέρα του ήταν καθόλα σκεπτικιστής. Ο Μάο, συνολικά, είχε 7 αδέλφια και ήταν ο μεγαλύτερος εξ αυτών. Η μητέρα του τον γέννησε σε ηλικία 27 ετών, ενώ εκ των εφτά αδελφών μόνο τα τρία αγόρια επιβίωσαν.[16]

Ο Μάο δούλευε, όπως ήταν συνήθεια στη Κίνα τότε, από την ηλικία των 6 ετών στα χωράφια του πατέρα του, ενώ παράλληλα έμαθε να διαβάζει και να κάνει λογαριασμούς. Σε ηλικία 8 ετών πήγε στο δημοτικό σχολείο του χωριού του, για να λάβει την τυπική εκπαίδευση της εποχής, που βασιζόταν στην εμπέδωση των αρχων του Κομφουκιανισμού. Σε ηλικία 13, όταν τέλειωσε την βασική εκπαίδευση, ο πατέρας του επέλεξε και την κατάλληλη νύφη καθότι ο Μάο θεωρούνταν πλέον ενήλικας. Το 1907 παντρέυτηκε μία κοπέλα 18 ετών, τη Λούο.[17] Ο γάμος, όμως, δεν κράτησε πολύ γιατί, περίπου, δύο χρόνια αργότερα η Λούο πέθανε.[18] Λέγεται πως αυτό ήταν ένα περιστατικό, που κινητοποίησε τον Μάο, να αφήσει την ύπαιθρο. Σε ηλικία 16 ετών, προχώρησε στο επόμενο στάδιο εκπαίδευσης, σε σχολείο της πόλης Ντογκσαν.

Το 1910, πλέον, ο Μάο είχε εγκαταλείψει το Σάο-σαν και μετέβη πρώτα στη Σιάνγκταν, όπου άρχισε να φοιτά και πάλι στο σχολείο ενώ άρχισε να μυείται και στη μελέτη της δυτικής κουλτούρας: Μοντεσκιέ, Ρουσώ, Ουάσιγκτον, Ναπολέων.[19] Μάλιστα, λέγεται, πώς από τους δύο τελευταίους εμπνεύστηκε αρκετά για τις στρατηγικές του.[20]

Το 1911, ο Μάο μετέβη στην Τανγκ-σα, πρωτεύουσα του Χουνάν, αποφασισμένος να γραφτεί σε κάποια σχολή. Ο αναβρασμός που επικρατούσε στη χώρα και συγκεκριμένα στην πόλη ήταν ορατός. Ο Μάο ενεπλάκη στην επανάσταση, πνευματικώς, αλλά έκοψε και το κοτσιδάκι του ως εμφανή κίνηση αποδοκιμασίας προς τα ανάκτορα, καθώς το έθιμο επέβαλλε στους άνδρες να έχουν αφήσει ένα.[19] Η τελειωτική κατάρρευση των Τσινγκ, ξεκίνησε με μία στρατιωτική ανταρσία στη Γουχάν, περί τον Οκτώβρη του 1911. Ο Μάο που ήθελε να ενταχθεί στον επαναστατημένο στρατό, απέτυχε γιατί δε διέθετε ένα πρέπον ζευγάρι μπότες, καθώς έβρεχε ασταμάτητα εκείνη την εποχή. Ο Μάο αφού δεν μπορούσε να βοηθήσει, χωρίς τον πρέποντα εξοπλισμό, ήταν παρατηρητής των γεγονότων. Η δυναστεία των Τσίνγκ κατέρρευσε τον Φεβρουάριο του 1912. Ο Μάο, παρόλα αυτά, προσχώρησε στον τακτικό στρατό, ο οποίος είχε προδώσει τους Τσινγκ. Εκεί παρέμεινε περί τους 6 μήνες,[21] με σχεδόν μηδενική συμμετοχή σε μάχη. Οι ασχολίες του ήταν η μελέτη εφημερίδων που τον βοήθησαν να καταλάβει και να κατανοήσει τη σοσιαλιστική ιδέα. Ο φοιτητής τότε Μάο αρνιόταν ελέω αυτής της κατάστασής να πηγαίνει να φέρνει νερό από την πόλη ή να κάνει άλλες βαριές δουλειές, όπως είχε παραδεχτεί ο ίδιος. Αντίθετα, βοηθούσε στη συγγραφή γραμμάτων που αποστέλλονταν σε οικογένειες στρατιωτών.[22]

Βιογραφία

Επεξεργασία

Την άνοιξη του 1913 γράφτηκε στην Τέταρτη Παιδαγωγική Ακαδημία του Τσανγκσά, από όπου αποφοίτησε το καλοκαίρι του 1918.

Ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα τον Απρίλιο του 1918 ως ιδρυτικό μέλος της Νέας Εταιρείας Λαϊκής Μόρφωσης, μιας προοδευτικής οργάνωσης. Ενώ προσχώρισε στον κομμουνισμό τον Νοέμβριο του 1920, ιδρύοντας την κομμουνιστική ομάδα του Τσανγκσά.

Τον χειμώνα του 1920, παντρεύτηκε την πρώτη από τις τρεις συζύγους του, Γιανγκ Καϊχούι, με την οποία απέκτησε αργότερα τρία παιδιά.

Στις 23 Ιουλίου 1921, πραγματοποιήθηκε το 1ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας (ΚΚΚ) στη Σαγκάη, στο οποίο συμμετείχαν 12 εκπρόσωποι των κομμουνιστικών ομάδων ολόκληρης της χώρας –ανάμεσά τους ήταν κι ο Μάο–, αλλά και δύο εκπρόσωποι-παρατηρητές από την έδρα της Γ΄ Διεθνούς. Κατά το ίδιο συνέδριο, ιδρύθηκε και επισήμως το ΚΚΚ.

Έως το 1927 υπήρξε επαγγελματίας πολιτικός.

Ανάληψη της κομματικής εξουσίας

Επεξεργασία
 
Ο Μάο στην κομμουνιστική βάση της Επαρχίας Τζιανγκσί (1931).

Στις 9 Σεπτεμβρίου 1927, ο Μάο ηγήθηκε της Εξέγερσης του Θερισμού στην Επαρχία Χουνάν, όμως, αυτή απέτυχε παταγωδώς. Μετά την αποτυχία οι εξεγερθέντες αναγκάστηκαν να αποτραβηχτούν στο Όρος Τζινγκάνγκ. Εκεί ίδρυσε την πρώτη κομμουνιστική βάση αλλά και τον Κόκκινο Στρατό.

Το φθινόπωρο του 1928 παντρεύτηκε τη δεύτερη σύζυγό του, Χε Ζιζέν, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά, τα οποία αναγκάστηκε να εγκαταλείψει σε αγροτική οικογένεια όταν ξεκίνησε η Μεγάλη Πορεία. Δεν τα ξαναείδε ποτέ.

Η τότε κινεζική κυβέρνηση, υπό τον Τσιανγκ Κάι Σεκ, προχώρησε σε πολλές εκστρατείες κατά της Βάσης Τζινγκάνγκ, την οποία κατάφερε να καταλάβει στις αρχές του 1929. Ωστόσο, ο Μάο σύντομα ίδρυσε μια ακόμη μεγαλύτερη βάση στην Επαρχία Τζιανγκσί. Έως το καλοκαίρι του 1934, πραγματοποιήθηκες πολλές πολεμικές συγκρούσεις μεταξύ του Τσιανγκ Κάι Σεκ και του Μάο Τσετούνγκ. Περίοδος κατά την οποία ο Μάο τελειοποίησε την περίφημη θεωρία του ανταρτοπόλεμου.

Παρά τις επιτυχημένες αποκρούσεις των δυνάμεων καταστολής, ο Μάο κατηγορήθηκε από την τότε ηγεσία του ΚΚΚ για τις τακτικές του ανταρτοπόλεμου, ότι επρόκειτο για ατολμία, και απαλλάχτηκε από τα κομματικά και διοικητικά του καθήκοντα.

Τελικά, οι μετωπικές συγκρούσεις και ο πόλεμος χαρακωμάτων που επέλεξε η νέα ηγεσία του Κόκκινου Στρατού, αποδείχτηκαν ολέθρια για τη Βάση, η οποία και καταλήφθηκε από τον κυβερνητικό στρατό τον Οκτώβριο του 1934, οπότε και ξεκίνησε η Μεγάλη Πορεία.

Φτάνοντας ο Κόκκινος Στρατός στην πόλη Ζουενγί της Επαρχίας Γκουιζόου, έλαβε χώρα η σύσκεψη του Πολίτμπιρο, κατά την οποία αποκαταστάθηκε η ορθότητα του Μάο. Από τότε απέκτησε τον έλεγχο του κόμματος.

Ανάληψη της κρατικής εξουσίας

Επεξεργασία

Μετά τη Μεγάλη Πορεία η οποία τερματίστηκε επισήμως στις 20 Οκτωβρίου 1935, ο Μάο ίδρυσε νέα βάση στην Επαρχία Σαανσί.

Το φθινόπωρο του 1937 ξέσπασε ο Β' Σινοϊαπωνικός Πόλεμος, μ’ αποτέλεσμα τα δύο μεγάλα εθνικά κόμματα της Κίνας, το ΚΚΚ και το Εθνικιστικό Κόμμα (ΕΚ) του Τσιανγκ Κάι Σέκ, να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να αποφασίσουν τη συμμαχία κατά της Ιαπωνίας.

Το 1938, παντρεύτηκε την τρίτη σύζυγό του, Τζιανγκ Τσινγκ, με την οποία απέκτησε μια κόρη. Η Τζινγκ ήταν γνωστή και ως επικεφαλής της Συμμορίας των Τεσσάρων.

Ο πόλεμος κράτησε έως τον Αύγουστο του 1945, οπότε η Ιαπωνία παραδόθηκε άνευ όρων. Ήταν και η λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο στα μέσα Μαρτίου του 1946 ξέσπασε ο Εμφύλιος Πόλεμος μεταξύ του ΚΚΚ και ΕΚ, ο οποίος ανέδειξε τελικά νικητή το πρώτο.

Στις 1 Οκτωβρίου 1949, ο Μάο κήρυξε την ίδρυση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας ως Πρόεδρος της χώρας.

Ως Ηγέτης της Χώρας

Επεξεργασία

Τον Ιούνιο του 1950 το καθεστώς του Μάο εισέβαλε στο Θιβέτ.

Τον Οκτώβριο του 1950, η Κίνα ενεπλάκη στον Κορεατικό Πόλεμο, ο οποίος τερματίστηκε τρία χρόνια αργότερα, με την υπογραφή της συνθήκης ανακωχής στις 23 Ιουλίου 1953, δημιουργώντας μια αποστρατικοποιημένη ζώνη στον 38ο Παράλληλο. Κατά τον πόλεμο, σκοτώθηκε ο πρωτότοκος γιος του Μάο, Μάο Ανγίνγκ.

Το 1958, κήρυξε την έναρξη του κινήματος «Μεγάλο Άλμα προς τα Εμπρός», κατά το οποίο η χώρα παρήγαγε πυρετωδώς χάλυβα. Το Μεγάλο Άλμα, αλλά και η σωρεία λαθών που διέπραξε το καθεστώς, είχαν ως άμεσο αντίκτυπο την οικονομική και οικολογική καταστροφή την τριετία 1959-1961, κατά την οποία η χώρα θρήνησε δεκάδες εκατομμύρια θύματα.

Το 1966, ο Μάο κήρυξε την έναρξη της Πολιτιστικής Επανάστασης, η οποία διήρκεσε έως και τον θάνατό του, το 1976. Η Πολιτιστική Επανάσταση βύθισε τη χώρα στο χάος. Εκδιώχθηκαν πολλοί διανοούμενοι, αλλά και πάλαι ποτέ στενοί συνεργάτες του, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Λιου Σάοτσι, δεύτερο τότε στην κομματική ιεραρχία, ο οποίος πέθανε φυλακισμένος και στην εξαθλίωση το 1969.

Ο θάνατός του

Επεξεργασία

Ο Μάο πέθανε στις 00:10 της 9ης Σεπτεμβρίου 1976, στο Πεκίνο, σε ηλικία 82 ετών. Το κάπνισμα, πιθανώς, να διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην επιδείνωση της υγείας του καθώς ήταν βαρύς καπνιστής για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.[23] Κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ήταν κρατικό μυστικό το ότι έπασχε από πολλαπλά καρδιακά και πνευμονολογικά προβλήματα,[24] ενώ υπήρχαν αναφορές πως έπασχε και από Πάρκινσον.[25][26]

Η τελευταία του δημόσια εμφάνιση ήταν στις 27 Μαΐου 1976 όταν συνάντησε τον πρωθυπουργό του Πακιστάν, Ζούλφικαρ Άλι Μπούτο, κατά την επίσημη επίσκεψη του τελευταίου στο Πεκίνο.[27] Ο Μάο επιβίωσε από 2 ισχυρές καρδιακές προσβολές το 1976, κατά τον Μάιο και Ιούλιο, και μια 3η στις 5 Σεπτεμβρίου η οποία τον ακινητοποίησε. Κατέληξε λίγες μέρες αργότερα κατά τις πρώτες πρωινές ώρες. Το κομμουνιστικό κόμμα της Κίνας ανήγγειλε τον θάνατο του αργότερα την ίδια ημέρα μέσω ραδιοφωνικού μηνύματος κάνοντας παράλληλα έκκληση για την ενότητα του κόμματος.[28]

Το ταριχευμένο σώμα του Μάο εκτέθηκε για μια εβδομάδα σε δημόσιο προσκύνημα,[29] κατά τη διάρκεια του οποίου τον αποχαιρέτησαν περίπου 1 εκατομμύριο άτομα, ανάμεσα τους και ξένες διπλωματικές αποστολές.[29][30] Στις 18 Σεπτεμβρίου τηρήθηκε 3λεπτη σιγή σε όλη τη χώρα ως τελική απόδοση τιμής.[31] Ένα χρόνο μετά τον θάνατό του, στο νότιο μέρος της πλατείας Τιεν-αν-μεν, απέναντι από την Απαγορευμένη Πόλη, κατασκευάστηκε ένα μαυσωλείο για την τοποθέτηση της σωρού του, όπου και βρίσκεται έκτοτε.[32]

Μαοϊκή θεωρία της Στρατιωτικής Επιστήμης

Επεξεργασία

Ως σπουδαίος στρατιωτικός επιστήμων, ο Μάο υπήρξε θεμελιωτής της θεωρίας του ανταρτοπόλεμου. Είχε διατυπώσει την εξής θεωρία: «Όταν ο εχθρός προελαύνει, υποχωρώ. Όταν ο εχθρός στρατοπεδεύει, τον ενοχλώ. Όταν ο εχθρός εξαντλείται, τον σφυροκοπώ. Όταν ο εχθρός υποχωρεί, τον καταδιώκω».

Κατά την έναρξη του Σινοϊαπωνικού Πολέμου συνέγραψε μια εργασία υπό τον τίτλο «Περί του Παρατεταμένου Πολέμου», η οποία, εκτός από την πρόβλεψη ότι ο πόλεμος έμελλε να είναι μακρύς, προέβλεψε με ακρίβεια και τα τρία στάδια του πολέμου: Πρώτο στάδιο στρατηγική επίθεση από τους Ιάπωνες και στρατηγική άμυνα από τους Κινέζους, δεύτερο στάδιο συντήρηση δυνάμεων από τους Ιάπωνες και προετοιμασία αντεπίθεσης από τους Κινέζους, και το τρίτο στάδιο στρατηγική αντεπίθεση από τους Κινέζους και στρατηγική υποχώρηση από τους Ιάπωνες.

Επίσης, είχε διατυπώσει, σύμφωνα με την κινεζική πραγματικότητα, και τη θεωρία «Περικύκλωση των πόλεων από την ύπαιθρο», η οποία αποδείχτηκε ζωτικής σημασίας για τη μετέπειτα κομμουνιστική επικράτηση, καθώς η ένοπλη δύναμη που διέθετε το ΚΚΚ ήταν περιορισμένη, για να καταλάβει τα αστικά κέντρα.

Μαοϊσμός

Επεξεργασία

Ο Μαοϊσμός βασίζεται στον Μαρξισμό και στον Λενινισμό. Θεωρείται από τους μαρξιστές-λενινιστές, ως η ανάπτυξη του Μαρξισμού-Λενινισμού, στον καιρό της επικράτησης της αντεπανάστασης (του ρεβιζιονισμού) στο κομμουνιστικό κίνημα και τον καιρό της ανάπτυξης της εθνικοαπελευθερωτικής πάλης των χωρών του "τρίτου κόσμου".

Σύμφωνα με τον επίσημο ορισμό του ΚΚΚ, ο Μαοϊσμός είναι ο θεωρητικός κορμός, ο οποίος αναπτύχθηκε μέσα από τις μακρόχρονες εμπειρίες της Κινεζικής Επανάστασης, έχοντας ως βάση τον Μαρξισμό και τον Λενινισμό και συνδυάζοντάς τους με την κινεζική πραγματικότητα.

Η επίδραση του Μαοϊσμού στον Κόσμο

Επεξεργασία
  • Μετά το θάνατο του Στάλιν (1953), ο Μάο Τσετούνγκ θεωρούνταν από ολόκληρο το παγκόσμιο κομμουνιστικό κίνημα ο μεγαλύτερος ζων θεωρητικός του μαρξισμού-λενινισμού. Μετά τη ρήξη του με το Νικίτα Χρουστσώφ του ΚΚΣΕ, και τη διάσπαση του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, τα "σοβιετόφιλα" κόμματα μείωσαν τη σημασία του θεωρητικού του έργου. Μάλιστα, μετά από συνέδριο του ΚΚΣΕ, χαρακτηριστήκε ως η πιο επικίνδυνη υπερδύναμης και παρουσιαζόταν ως αντιλενινιστικό.
  • Τη δεκαετία του 1960, κατά τη διάρκεια της διαδήλωσης κατά του Πολέμου του Βιετνάμ, οι φοιτητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας είχαν ως εγχειρίδιο της εξέγερσης το Κόκκινο Βιβλιαράκι.
  • Ο Μαοϊσμός και ο Μαοϊκός Ανταρτοπόλεμος έχει υιοθετηθεί από πολλούς αντάρτες διαφόρων χωρών, όπως για παράδειγμα οι Μαοϊκοί του Νεπάλ και οι Ερυθροί Χμερ της Καμπότζης.
  • Ο Μαοϊσμός έχει επίδραση και στην Ελλάδα. Στο εσωτερικό του ΚΚΕ, στα τέλη της δεκαετίας του 1950, ασκήθηκε κριτική στην πορεία του κόμματος που υιοθετούσε τις αντιρρήσεις του Μάο για την πορεία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Μετά το 20ό συνέδριο του ΚΚΣΕ και την 6η Ολομέλεια του ΚΚΕ, πραγματοποιήθηκε διαγραφή της συντριπτικής πλειοψηφίας των μελών του ΚΚΕ, που βρίσκονταν στο εξωτερικό ως πολιτικοί πρόσφυγες.Το 1964, εκδίδεται το περιοδικό Αναγέννηση και οι Ιστορικές Εκδόσεις που προβάλλουν την άποψη του Μάο και κυκλοφορούν δεκάδες έργα του. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας ιδρύεται η Ο.Μ.Λ.Ε. (Οργάνωση Μαρξιστών Λενινιστών Ελλάδας) από την οποία το 1976 προκύπτουν το ΚΚΕ(μ.λ.) και το Μ-Λ ΚΚΕ. Παράλληλα, ιδρύεται το Ε.Κ.Κ.Ε. Σήμερα, στην Ελλάδα, αναφορές στο έργο και τη θεωρία του Μάο κάνουν η Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας, το ΚΚΕ (μ-λ), το Μ-Λ ΚΚΕ, η Αριστερή Ανασύνθεση, η Αριστερή Αντικαπιταλιστική Συσπείρωση, η Αριστερή Συσπείρωση και η ΟΑΚΚΕ.

Εκτίμηση

Επεξεργασία
 
Διακρίνεται στο βάθος το Μαυσωλείο του Μάο στην Πλατεία Τιαν-αν-μεν.

Η προσφορά του Μάο, ως ηγέτη που έβαλε τέλος στην αποικιοκρατία και στις φεουδαρχικές σχέσεις, στις πολεμικές συμφορές ενός αιώνα, και ενοποίησε την ηπειρωτική Κίνα, είναι αναμφισβήτητη. Ωστόσο, μετά την ανάληψη της εξουσίας, ο Μάο, μην αφαιρώντας πλήρως την οικονομική ισχύ όλων των τμημάτων της κινεζικής αστικής τάξης, και την ισχύ των πολιτικών κομμάτων που στήριζαν αυτά τα τμήματα, δεν μπόρεσε να αποτρέψει την ανατροπή της λαϊκοδημοκρατικής εξουσίας.

Η χαλαρή διατύπωση της "θεωρίας των τριών κόσμων", με την οποία η Κίνα επιδίωκε να μειώσει τη σοβιετική επιρροή, είχε ως αποτέλεσμα τη συνεργασία με τους Αμερικανούς. Παρείχε, με αυτόν τον τρόπο, οικονομική στήριξη και σε αντικομμουνιστικά κινήματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το FNLA στην Ανγκόλα, που χρηματοδοτήθηκε από την Κίνα το 1974, παρά το γεγονός ότι ήταν βαθιά αντικομμουνιστικό. Αλλά χρηματοδοτούνταν από τις Ηνωμένες Πολιτείες και από τη Νότια Αφρική του Απαρτχάιντ. Η εξωτερική πολιτική της Κίνας παρερμηνεύτηκε από τα διάφορα μ-λ κόμματα, με αποτέλεσμα τη διάσπαση λόγω των κοινωνικών και πολιτικών συμμαχιών. Η "θεωρία των τριών κόσμων" του Μάο θεωρήθηκε αντεπαναστατική ακόμα και από τους μέχρι τότε δριμύτερους υποστηρικτές του εκτός Κίνας, όπως ο Εμβέρ Χότζα.

Παρά τη ρήξη με το Νικίτα Χρουστσώφ και την ΕΣΣΔ, δεν κάλεσε σε δημιουργία ενός νέου διεθνούς κέντρου Μαρξιστικών-Λενινιστικών Κομμάτων. Τα κόμματα, αντιθέτως, αφέθηκαν να διαμορφώσουν αυτόνομα μια παγκόσμια στρατηγική και αποδείχτηκαν ευάλωτα, ειδικά στις αναπτυγμένες χώρες. Δέχθηκαν πλήγματα από τους αντιπάλους τους και έδειξαν υποκειμενικές αδυναμίες.

Παρ' όλα αυτά, το όνομα του Μάο Τσετούνγκ συνεχίζει να συγκινεί τα εθνικοαπελευθερωτικά και, γενικά, προοδευτικά κινήματα του τρίτου κόσμου.

Συγγραφικά Έργα

Επεξεργασία

Ο Μάο έχει γράψει πολυάριθμα κείμενα και άρθρα, τα οποία ανθολογούνται σε:

  • «Διαλεχτά Κείμενα του Μάο Τσετούνγκ», 4 τόμοι
  • «Ανάλεκτα του Μάο Τσετούνγκ», 8 τόμοι
  • «Κείμενα Διπλωματίας του Μάο Τσετούνγκ»
  • «Κείμενα Στρατιωτικής Επιστήμης του Μάο Τσετούνγκ»
  • «Συλλογή Ποιημάτων του Μάο Τσετούνγκ»
  • «Επιλογή Αλληλογραφιών του Μάο Τσετούνγκ»
  • «Αποφθέγματα του Προέδρου Μάο» (γνωστό ευρέως ως Κόκκινο Βιβλιαράκι), κ.ά.

Η οικογένειά του

Επεξεργασία

Παππούς

  • Μάο Ενπού

Γονείς

  • Μάο Γιτσάνγκ (1870-1920), πατέρας.
  • Βεν Τσιμέι (1867-1919), μητέρα.

Σύζυγοι

  • Γιανγκ Καϊχούι (1901-1930). Παντρεύτηκαν το 1920. Η Γιανγκ εκτελέστηκε από την κυβέρνηση του Τσιανγκ Κάι Σέκ, το 1930.
  • Χε Ζιζέν (1910-1984). Παντρεύτηκαν το 1928.
  • Τσιανγκ Σινγκ (1915-1991). Παντρεύτηκαν το 1939.

Αδέλφια

  • Μάο Ζεμίν (1895-1943), αδελφός.
  • Μάο Ζετάν (1905-1935), αδελφός.

Παιδιά

  • Μάο Ανγίνγκ, Μάο Αντσίνγκ και Μάο Ανλόνγκ με τη Γιανγκ Καϊχούι.
  • Λι Μιν με τη Χε Ζιζέν (άλλα δύο τους παιδιά αναγκάστηκε το ζεύγος να τα εγκαταλείψει σε αγροτική οικογένεια όταν ξεκίνησε η Μεγάλη Πορεία και δεν τα ξαναείδαν ποτέ).
  • Λι Να με την Τζιανγκ Τσινγκ

Φωτογραφίες

Επεξεργασία
  •  
    Ο Μάο το έτος 1927.
  •  
    Ο Μάο σε ομιλία του το έτος 1939.
  •  
    Ο Μάο, δεχόμενος μια ομάδα ξένων δημοσιογράφων το 1944. Ο Israel Epstein (δεύτερη σειρά στο κέντρο) θα τον περιγράψει αργότερα: «Ο Μάο είναι άνθρωπος προσιτός... Όταν φωτογραφιζόταν ανάμεσά μας, ποτέ δεν στεκόταν στη μέση, αλλά ούτε τον οδηγούσε κανείς για να στηθεί στη μέση».
  •  
    Η καλλιγραφία του Μάο.

Βλέπε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Philip Short: «Mao: A Life» (Αγγλικά) Hodder & Stoughton. Μεγάλη Βρετανία. 1999. σελ. 635. ISBN-13 978-0-340-60624-7. ISBN-10 0-340-60624-X.
  2. ↑ (Κινεζικά) Chinese Political Elites Database. 1141717. Ανακτήθηκε στις 27  Φεβρουαρίου 2024.
  3. ↑ 3,0 3,1 Jonathan Spence: «The Search for Modern China» (Αγγλικά) W. W. Norton & Company. Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. 1991. σελ. 531. ISBN-13 978-0-393-30780-1. ISBN-10 0-393-30780-8.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Philip Short: «Mao: A Life» (Αγγλικά) Hodder & Stoughton. Μεγάλη Βρετανία. 1999. σελ. 116. ISBN-13 978-0-340-60624-7. ISBN-10 0-340-60624-X.
  5. ↑ 5,0 5,1 Li Zhisui: (Αγγλικά) The Private Life of Chairman Mao (1996 edition). 1996. σελ. 56. ISBN-13 978-0-09-964881-9.
  6. ↑ "His writings at the time are filled with references to the “army of the red flag” throughout the world and to the victory of the Russian Revolution of 1917, but it was not until January 1921 that he was finally committed to Marxism as the philosophical basis of the revolution in China." https://www.britannica.com/biography/Mao-Zedong
  7. ↑ "Resolution on Certain Questions in the History of Our Party Since the Founding of the People's Republic of China," (Adopted by the Sixth Plenary Session of the Eleventh Central Committee of the Communist Party of China on June 27, 1981 Resolution on CPC History (1949–81). (Beijing: Foreign Languages Press, 1981). p. 32.
  8. ↑ (Αγγλικά) «The Cultural Revolution and the History of Totalitarianism». Time. Ανακτήθηκε στις 14 Δεκεμβρίου 2020. 
  9. ↑ (Αγγλικά) Fenby, Jonathan (2008). Modern China: The Fall and Rise of a Great Power, 1850 to the Present. Penguin Group. σελ. 351. ISBN 978-0-06-166116-7. 
  10. ↑ (Αγγλικά) Schram, Stuart (Μάρτιος 2007). «Mao: The Unknown Story». The China Quarterly (189): 205. doi:10.1017/s030574100600107x. ISSN 0305-7410. 
  11. ↑ (Αγγλικά) Evangelista, Matthew A. (2005). Peace Studies: Critical Concepts in Political Science. Taylor & Francis. σελ. 96. ISBN 978-0-415-33923-0. 
  12. ↑ (Αγγλικά) Pantsov, Alexander V.· Levine, Steven I. (2013). Mao: The Real Story. Simon & Schuster. σελ. 574. ISBN 978-1451654486. 
  13. ↑ (Αγγλικά) Galtung, Marte Kjær· Stenslie, Stig (2014). 49 Myths about China. Rowman & Littlefield. σελ. 189. ISBN 978-1-4422-3622-6. 
  14. ↑ (Αγγλικά) Babiarz, Kimberly Singer; Eggleston, Karen; Miller, Grant; Zhang, Qiong (2015). «An exploration of China's mortality decline under Mao: A provincial analysis, 1950–80». Population Studies 69 (1): 39–56. doi:10.1080/00324728.2014.972432. PMID 25495509. «China's growth in life expectancy at birth from 35–40 years in 1949 to 65.5 years in 1980 is among the most rapid sustained increases in documented global history». 
  15. ↑ Ενρίκο Φααντέλα (Mondadori) (2007). «Ο νεαρός Μάο». Μάο Τσε Τουνγκ. Εκδόσεις Καστανιώτη. σελ. 11. 
  16. ↑ Ενρίκο Φααντέλα (Mondadori) (2007). «Ο νεαρός Μάο». Μάο Τσε Τουνγκ. Εκδόσεις Καστανιώτη. σελ. 13. 
  17. ↑ Ενρίκο Φααντέλα (Mondadori) (2007). «Ο νεαρός Μάο». Μάο Τσε Τουνγκ. Εκδόσεις Καστανιώτη. σελ. 15. 
  18. ↑ Terrill 1980, σελ. 12; Feigon 2002, σελ. 23, Pantsov & Levine 2012, σελίδες 25–28
  19. ↑ 19,0 19,1 Ενρίκο Φααντέλα (Mondadori) (2007). «Ο νεαρός Μάο». Μάο Τσε Τουνγκ. Εκδόσεις Καστανιώτη. σελ. 17. 
  20. ↑ Schram 1966, σελ. 25; Terrill 1980, σελίδες 20–21; Pantsov & Levine 2012, σελ. 29
  21. ↑ Schram 1966, σελ. 34; Pantsov & Levine 2012, σελίδες 34–35
  22. ↑ Ενρίκο Φααντέλα (Mondadori) (2007). «Ο νεαρός Μάο». Μάο Τσε Τουνγκ. Εκδόσεις Καστανιώτη. σελ. 18. 
  23. ↑ Heavy smoker:
  24. ↑ «The Kissenger Transcripts: Notes and Excerpts». nsarchive.gwu.edu. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2015. 
  25. ↑ Parkinson's disease:
  26. ↑ Amyotrophic lateral sclerosis:
  27. ↑ Chang, Jung and Jon Halliday, Mao: The Unknown Story, Jonathan Cape 2005
  28. ↑ «Mao Tse-Tung Dies In Peking At 82; Leader Of Red China Revolution; Choice Of Successor Is Uncertain». The New York Times. http://www.nytimes.com/learning/general/onthisday/big/0909.html#article. Ανακτήθηκε στις 25 October 2014. 
  29. ↑ 29,0 29,1 Christine Quigley (1 Απριλίου 1998). Modern Mummies: The Preservation of the Human Body in the Twentieth Century (illustrated, reprint έκδοση). McFarland. σελίδες 40–42. ISBN 9780786428519. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2015. 
  30. ↑ S. L. James. «China: Communist History Through Film». Internet Archive. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2015. 
  31. ↑ «1976: Chairman Mao Zedong dies». BBC News. 9 September 1976. http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/september/9/newsid_3020000/3020374.stm. Ανακτήθηκε στις 28 July 2015. 
  32. ↑ «Mao Tse-Tung (1893 - 1976) - Find A Grave Memorial». findagrave.com. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2015. 

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Γαβαλάς-Γιου, Οδυσσέας: Μάο Ζεντόνγκ: 1893-1976. Αθήνα: Εκδόσεις Τζεϊ & Τζεϊ Ελλάς, 2005 (υπό έκδοση).
  • Μάο Τσε Τουνγκ: Για την πράξη. Αθήνα: Εκδόσεις Α/συνέχεια
  • Μάο Τσε Τουνγκ: Για τις αντιθέσεις. Αθήνα: Εκδόσεις Α/συνέχεια
  • Ενρίκο Φαρντέλα (Mondadori) (2007) Εκδόσεις Καστανιώτη, Μάο Τσε Τουνγκ ISBN 978-960-6668-25-5

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Μάο_Τσετούνγκ&oldid=10782492"