Μοντεσκιέ

Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος

Ο Σαρλ Λουί ντε Σεκοντά, Βαρόνος της Μπρεντ και του Μοντεσκιέ (Charles-Louis de Secondat, Baron de La Brède et de Montesquieu) κοινώς γνωστός ως Μοντεσκιέ, ήταν Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος του Διαφωτισμού. Γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου του 1689 στο Μπρεντ και απεβίωσε στις 10 Φεβρουαρίου του 1755 στο Παρίσι.[11]

Μοντεσκιέ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Montesquieu (Γαλλικά)
Γέννηση18  Ιανουαρίου 1689[1][2][3]
Château de la Brède[4]
Θάνατος10  Φεβρουαρίου 1755[1][2][4]
Παρίσι[4]
Τόπος ταφήςναός του Αγίου Σουλπικίου στο Παρίσι
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο της Γαλλίας
ΘρησκείαΚαθολικισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΓαλλικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά[5][6]
ΣπουδέςCollege of Juilly
Λύκειο Σαν-Λουί
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταφιλόσοφος[7][4]
συγγραφέας[7][4][8]
μυθιστοριογράφος
κοινωνιολόγος
δικηγόρος
δικαστής
εγκυκλοπαιδιστής
ιστορικός
πολιτικός[9]
νομικός[7]
Αξιοσημείωτο έργοΤο πνεύμα των νόμων
Οικογένεια
ΣύζυγοςJeanne de Lartigue
ΤέκναJean-Baptiste de Secondat
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαδικαστής
Vice Chair of the French Academy (1728–1755)[10]
ΒραβεύσειςΕταίρος της Βασιλικής Εταιρίας (26  Φεβρουαρίου 1730)
Υπογραφή
Θυρεός
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η πολιτική και κοινωνική οργάνωση του σημερινού κόσμου βασίζεται ουσιαστικά στις φιλελεύθερες ιδέες του Μοντεσκιέ, και γι' αυτό θεωρείται ως ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους της Ευρώπης.[12]

Βιογραφία

Επεξεργασία

Γόνος οικογένειας δικαστικών, γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου του 1689 κοντά στην πόλη Μπορντό, στη δυτική Γαλλία. Σπούδασε νομικά και στη συνέχεια εκλέχτηκε σύμβουλος στο τοπικό κοινοβούλιο του Μπορντό το 1714. Το 1716 κληρονομεί τη μεγάλη περιουσία των γονιών του, και αρχίζει πρώτα να ασχολείται με τις επιστήμες, κυρίως τη βοτανική και την ανατομία. Το ίδιο έτος εκλέγεται στην Ακαδημία Επιστημών του Μπορντό. Κληρονομεί επίσης από τον θείο του το αξίωμα του δικαστικού προέδρου, την περιουσία του και το όνομα Μοντεσκιέ.[13]

Τα επόμενα χρόνια μελετά επιστήμες και συγγράφει διάφορες εργασίες περί της ηχούς, των νεφρικών αδένων, της βαρύτητας των σωμάτων κλπ. Αργότερα στρέφεται προς τις ανθρωπιστικές σπουδές μέσω της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας και το 1721 δημοσιεύει ανώνυμα στην Ολλανδία τις Περσικές επιστολές, όπου απεικονίζει με σατιρική διάθεση τη γαλλική κοινωνία εκείνη την περίοδο μέσα από τα μάτια δύο Περσών. Το βιβλίο γνώρισε μεγάλη επιτυχία. Μέχρι το 1725 διαμένει στο Παρίσι όπου κάνει κοσμική ζωή συχνάζοντας σε διάφορα σαλόνια[13]. Το 1726 αναγκάζεται να πουλήσει μεγάλο μέρος της περιουσίας του για να ξεπληρώσει χρέη.[14]

Το 1728 εκλέγεται μέλος της γαλλικής Ακαδημίας, και στη συνέχεια αναχωρεί για ταξίδι στην Ευρώπη. Επισκέπτεται πολλές χώρες, την Ιταλία, την Ουγγαρία και την Αυστρία το 1728, στη συνέχεια τη Γερμανία(1729) και μετά την Ολλανδία). Κατά τη διάρκεια αυτών των ταξιδιών μελετά προσεκτικά Γεωγραφία, Οικονομία, Πολιτική καθώς και τα έθιμα των χωρών που επισκέπτεται. Τη διετία 1729-1730 διαμένει στην Αγγλία, μετά από πρόσκληση του λόρδου Τσέστερφιλντ. Επιστρέφει στη Γαλλία το 1731, στον πύργο της Μπρεντ, όπου και αφιερώνεται στη συγγραφή του Πνεύματος των Νόμων[15].

Το 1745 εν τέλει, δημοσιεύεται το Πνεύμα των Νόμων, ανώνυμα σε εκδοτικό οίκο της Γενεύης, και γίνεται δεκτό με μεγάλη επιτυχία. Το 1754 συγγράφει το Essay sur le gout Δοκίμιο περί Γούστου για την Εγκυκλοπαίδεια, κατά παράκλησιν του ντ' Αλαμπέρ.

Το πνεύμα των νόμων

Επεξεργασία

Το 1748 δημοσιεύει, σε ηλικία 59 ετών, το αριστούργημα του, το Πνεύμα των Νόμων. Αυτό το έργο του, που γνώρισε τεράστια επιτυχία, έθεσε τις θεμελιώδεις αρχές των Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών και συγκεντρώνει όλη την ουσία της φιλελεύθερης σκέψης. Γνώρισε, όμως, και μεγάλη κριτική και αποδοκιμασία, και γι' αυτό το λόγο ο Μοντεσκιέ αναγκάστηκε να γράψει και να εκδώσει το 1750 την Υπεράσπιση του Πνεύματος των Νόμων.

Στο κύριο αυτό έργο του ο Μοντεσκιέ επιχειρεί να βρει και να αναλύσει τις θεμελιώδεις αρχές και τη λογική διαφόρων πολιτικών θεσμών με τη μελέτη των νόμων, που τους θεωρεί ως απλές αναφορές μεταξύ της κοινωνικής πραγματικότητας. Πρότεινε νέες μεθόδους διακυβέρνησης και νέες αντιλήψεις για το κράτος. Ακολούθησε την αριστοτελική μέθοδο της μελέτης των πραγματικών πολιτικών συστημάτων όπως υποτίθεται ότι είχαν λειτουργήσει στο παρελθόν. Αρνήθηκε ότι υπάρχει μία τέλεια μορφή πολιτεύματος, κατάλληλη για όλους τους λαούς κάτω από όλες τις συνθήκες.[16]

Αναγνωρίζει τρεις τύπους πολιτεύματος: τη μοναρχία, τη δημοκρατία και τον δεσποτισμό. Διακήρυξε ότι ο δεσποτισμός είναι περισσότερο κατάλληλος για χώρες απέραντες σε έκταση, η συνταγματική μοναρχία για μέτριας έκτασης χώρα, ενώ η δημοκρατία για μικρές χώρες.[17]

Επίσης αναγνώρισε ότι η κατάχρηση εξουσίας είναι μία φυσική ανθρώπινη τάση και ότι κατά συνέπεια, κάθε κράτος τείνει να εκφυλιστεί σε δεσποτικό.

Κεφαλαιώδους σημασίας είναι η αρχή της διάκρισης των εξουσιών που διατύπωσε ο Μοντεσκιέ (νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική) και πρότυπο μιας τέτοιας πολιτειακής οργάνωσης θεωρούσε βέβαια την Αγγλία της εποχής του. Υποστήριξε τέλος την επίδραση του κλίματος στη διαμόρφωση της πολιτικής συμπεριφοράς ενός λαού.[18]

Έργα του Μοντεσκιέ και μεταφράσεις τους

Επεξεργασία
 
Lettres familieres a divers amis d'Italie, 1767
  • La Damnation éternelle des païens (Η αιώνια καταδίκη των ειδωλολατρών, 1711)
  • Éloge de la sincérité (Έγκώμιον της ειλικρινείας, 1717)
  • Lettres persanes (Περσικές επιστολές, 1721), επιστολικό μυθιστόρημα
—μτφ. Κ.Μετρινός (εκδ. "Αναγνωστίδης", χχ)
—μτφ. Νίκη Μολφέτα (εκδ. "Καστανιώτης", Αθήνα 1998)
  • Le Temple de Gnide (Ο ναός της Κνίδου, 1725), πεζοτράγουδο
  • Histoire Véritable (Αληθής ιστορία, 1630-38), κατά μίμησιν του ομώνυμου έργου του Λουκιανού
—μτφ. - εισαγωγή Έφη Γιαννοπούλου (εκδ. "Ερατώ", Αθήνα 1999)
  • Arsace et Isménie
  • Considérations sur les causes de la grandeur des Romains et de leur décadence (Εκτιμήσεις για τα αίτια του μεγαλείου και της παρακμής των Ρωμαίων)
—μτφ.Θωμάς Σκάσσης, Προλεγόμενα Θεόδωρος Δ. Παπαγγελής, Πρόλογος Jean Ehrard. (εκδ. "Πόλις", Αθήνα 2009)
—μτφ. Κωστής Παπαγιώργης - Παναγιώτης Κονδύλης (εκδ. "Γνώση", Αθήνα 1994, 2 τόμοι)
  • Défense de l'Esprit des lois (Υπεράσπιση του «Πνεύματος των Νόμων», 1750)
  • Essay sur le gout (Δοκίμιο περί καλαισθησίας, 1757)
—μτφ. - εισαγ. - σχόλια Α. Βέλιος (εκδ. "Printa", Αθήνα 1993)
  • Pensées (Σκέψεις)
  • Spicilège (Σταχυολογήματα)
  • Discours sur la cause de l'écho (Λόγος περί των αιτίων της ηχούς)
  • Discours sur l'usage des glandes rénales (Λόγος περί της χρήσεως των νεφρικών αδένων)
  • Discours sur la cause de la pesanteur des corps (Λόγος περί των αιτίων του βάρους των σωμάτων)
  • Mémoire sur le principe et la nature du mouvement (Περί των αρχών και της φύσεως της κίνησης)

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 (Αγγλικά) SNAC. w6v7052z. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. 2,0 2,1 2,2 «Gran Enciclopèdia Catalana» (Καταλανικά) Grup Enciclopèdia. 0043799.
  3. 3,0 3,1 GeneaStar. montesquieu.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 119166485. Ανακτήθηκε στις 19  Μαΐου 2021.
  5. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb119166485. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. CONOR.SI. 19501923.
  7. 7,0 7,1 7,2 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/140226. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  8. «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
  9. Ανακτήθηκε στις 23  Μαΐου 2019.
  10. «Académie française». (Γαλλικά) academie-francaise.fr. charles-de-secondat-baron-de-montesquieu. Ανακτήθηκε στις 8  Ιουλίου 2020.
  11. . «courses.lumenlearning.com/suny-hccc-worldhistory2/chapter/baron-de-montesquieu/». 
  12. . «reflexions.uliege.be/cms/c_42837/en/montesquieu-born-charles-louis-de-secondat-baron-de-la-brede-et-de-montesquieu-1689-1755». 
  13. 13,0 13,1 Ραϋμόν Αρόν (1984). Η εξέλιξη της Κοινωνιολογικής Σκέψης, τόμος Α'. Αθήνα: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΝΩΣΗ. σελ. 90. 
  14. . «plato.stanford.edu/entries/montesquieu/». 
  15. Ραϋμόν Αρόν (1984). Η εξέλιξη της Κοινωνιολογικής Σκέψης, τόμος Α'. Αθήνα: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΝΩΣΗ. σελ. 91. 
  16. . «biography.com/scholar/charles-louis-de-secondat». 
  17. . «archives.ecole-alsacienne.org/Charles de Secondatde Montesquieu/De l'esprit des lois/pdf» (PDF). 
  18. . «gallica.bnf.fr/ark:/De l'Esprit des loix ou du Rapport que les loix doivent avoir avec la constitution de chaque gouvernement, les moeurs, le climat, la religion, le commerce, &c. T. 1 /. à quoi l'auteur a ajouté des recherches nouvelles sur les loix romaines». 

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Χρύσης Αλέξανδρος, Ο στωικός Montesquieu. Νόμος και ελευθερία, εκδ. "Πολύτροπον", Αθήνα, 2008.
  • Althusser, Louis, Μοντεσκιέ: πολιτική και ιστορία. Μετάφρ. Φώτης Σιατίτσας, Επιμ. Άρης Στυλιανού. "Πλέθρον", Αθήνα, 2005