Θορές
Οι Θορές (αρχαία ελληνικά: Θοραί), (ο δήμος: Θορών, Δήμος Θοριέων ή Δήμος Θορέων) ήταν αρχαίος οικισμός - πόλη και δήμος της Αντιοχίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).
| Γενικά στοιχεία | |
|---|---|
| Ονομασία | Θοραί |
| Κύριος οικισμός | Θορές |
| Διοικητικά στοιχεία | |
| Ταυτότητα | δήμος της αρχαίας Αθήνας |
| Ονομασία δήμου | Δήμος Θορών |
| Ονομασία δημότη | Θοραιεύς |
| Φυλή | Αντιοχίδα Δημητριάδα |
| Τριττύς | Παραλίας ή Μεσογείων |
| Σύστημα εξουσίας | Πόλη–κράτος |
| Πολιτικό σύστημα | Αθηναϊκή Δημοκρατία |
| Τίτλος ηγέτη | δήμαρχος |
| Λήψη αποφάσεων | Αρχαία Βουλή & Δήμος |
| Αριθμός βουλευτών | |
| 1η περίοδος 508 – 307/306 π.Χ. | 4 |
| 2η περίοδος 307/306–224/223 π.Χ. | 5 |
| 3η περίοδος 224/223–201/200 π.Χ. | 5 |
| 4η περίοδος 201/200 π.Χ.– 126/127 | άγνωστος |
| 5η περίοδος 126/127–3ος αιώνας | άγνωστος |
| Ιστορική εξέλιξη | |
| Ίδρυση | 508 ΠΚΕ |
| Λήξη | 3ος αιώνας |
| Αντικαταστάθηκε από | Δήμος Σαρωνικού Αττικής |
| Λατρευτικές παραδόσεις | |
| Αρχαιολογία | |
| Περιοχή | |
| Αρχαία Αττική Σήμερα: θέση Άγιος Δημήτριος Τραπουριά Αττικής | |
_Attica_Demos_II-el.svg) | |
| Οι δήμοι της αρχαίας Αττικής | |
Ονομασία
ΕπεξεργασίαΟ δήμος πήρε πιθανώς το όνομά του, σύμφωνα με μια εκδοχή, από τις λέξεις «θορός» και «θορώ»,[1] οι οποίες σήμαιναν «ορμώ», δηλαδή αφορούσε την ορμή με την οποία κάποιος κατέβαινε από τον τραχύ τόπο που βρισκόταν ο δήμος προς τη θάλασσα.[2] [3]
Τοποθεσία του αρχαίου δήμου
ΕπεξεργασίαΟ δήμος των Θορών, ήταν δήμος των Μεσογείων ή της Παραλίας.[4] Βρισκόταν στην ακτή, νοτιοανατολικά από την αρχαία Αθήνα, κοντά στο ακρωτήριο του Ζωστήρα, μεταξύ των δήμων του Αναγυρούντος και των Λαμπτρών.[5][2] Η θέση του δήμου δεν έχει ταυτιστεί επακριβώς με κάποια συγκεκριμένη περιοχή, αλλά σύμφωνα με τους σύγχρονους ερευνητές βρίσκεται κοντά στο Λαγονήσι Αττικής ή παλιότερα αναφερομένης ως η Παραλία Καλυβίων Θορικού, συνοικίας των Καλυβίων Θορικού του Δήμου Σαρωνικού Αττικής, τον Άγιο Δημήτριο Σαρωνικού ή Άγιο Δημήτριο Λαγονησίου και την Τραπουριά[6] ή Τραμπουριά ή περιοχή Άνω Λαγονησίου (Φοινικιά-Τραμπουριά).
Ο ερευνητής του 19ου αιώνα Διονύσιος Σουρμελής, πίστευε ότι οι Θορές βρίσκονταν στην περιοχή της Βάρης.[3]
Η συμμετοχή του δήμου στην αρχαία Βουλή
ΕπεξεργασίαΟ δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[7] ως μέλος αρχικά της Αντιοχίδας φυλής, συμμετείχε με 4 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.) ο δήμος μεταφέρθηκε στην «μακεδονική» Δημητριάδα φυλή, αντιπροσωπευόμενος από 5 βουλευτές στη Βουλή των 600. Με 5 βουλευτές αντιπροσωπευόταν επίσης και κατά την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.). Μετά την κατάργηση και διάλυση των «μακεδονικών φυλών» (Αντιγονίς και Δημητριάς) ο δήμος επανήλθε στην Αντιοχίδα φυλή, κατά την τέταρτη (201/200 π.Χ. – 126/127) και την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας), αλλά είναι άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου και για τις δυο αυτές τελευταίες περιόδους.
Οι κάτοικοι των Θορών
ΕπεξεργασίαΟ δημότης των αρχαίων Θορών ονομαζόταν Θοραιεύς ή Θορεύς.[8][9] Υπάρχουν συγκεχυμένες αναφορές, ότι σύμφωνα με τον Φερεκύδη, ο Κέφαλος έζησε σε περιοχή του δήμου αυτού, αμέσως μετά το γάμο του με την Πρόκριδα, αλλά αυτό φαίνεται να είναι σε αντίθεση με άλλους συγγραφείς της αρχαιότητας («Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου», Αντωνίνος Λιβεράλις), οι οποίοι αναφέρουν ότι ο δήμος στον οποίον έμειναν ήταν αυτός του Θορικού.[10][11]
Προσωπικότητες από τις Θορές
ΕπεξεργασίαΥπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από τον δήμο των Θορών, όπως ο βουλευτής Βούλις ο Θοραιεύς, ο πάρεδρος Γνιφωνίδης ο Θοραιεύς γιος του Σημίωνος, ο βουλευτής Δεινοκράτης ο Θοραιεύς, ο βουλευτής Δημαγόρας ο Θοραιεύς, ο Δρακοντίδης ο Θοραιεύς γιος του Λεωγόρου κ.α.[12] Από τους πλέον γνωστούς, οι οποίοι είχαν κάποιου είδους σχέση με το δήμο ή την περιοχή του ήταν επίσης οι:
- Αριστοτέλης (ένας από τους Τριάκοντα Τυράννους, συνονόματος του διάσημου φιλοσόφου από τα Στάγειρα), γεννήθηκε στα μέσα του πέμπτου αιώνα π.Χ., (είχε ενταχθεί στον δήμο).
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές - σημειώσεις
Επεξεργασία- ↑ «Μέγα Ετυμολογικόν», "Ετυμολογικόν το Μέγα, ήγουν η Μεγάλη Γραμματική", Λειψία 1816, και Etymologikon to mega; ēgoun, Hē megalē grammatikē, apud Io. Aug. Gottl. Weigel, 1816, λήμμα: Θορός, σελ. 411.
- ↑ 2,0 2,1 Ιάκωβος Ρίζος Ραγκαβής, "Τα Ελληνικά, ήτοι περιγραφή γεωγραφική, ιστορική, αρχαιολογική και στατιστική της αρχαίας και νέας Ελλάδος. Συνταχθείσα υπό Ιακώβου Ρ. Ραγκαβή, εις τρεις τόμους. Ων ο Α' διαλαμβάνει την Στερεάν, Ανατολικήν και Δυτικήν Ελλάδα, ο Β' την Πελοπόννησον και ο Γ' τας νήσους τας τε ελευθέρας και μη, και τον πίνακα, και εκδοθείσα υπό Κωνσταντίνου Αντωνιάδου."... τόμοι 1-3, Εκ του τυπογραφείου Κ. Αντωνιάδου. Εν Αθήναις 1853-1854, Ta Hellenkika: etoi perigraphe, geographike, historike, archaiologike, kai statistike tes archaias kai neas Hellados, Iakobos R. Rankabes, Ek tou typ. K. Antoniadou, 1853, Τόμος 1, σελ. 268-269: [...] "Θοραί, δήμος φυλής Αντιοχίδος (9 = Στεφ. Βυζ.) και πόλις κατά τήν δυτικήν παραλίαν, μεταξύ των υπένερθεν Λαμπτρών καί του Αναγυρούντος• έλαβε το όνομα ο δήμος από του θορώ (1 = ετυμολ. μέγ. Θορός από του θορέω• το ορμώ) διότι τρέχοντες μεθ' ορμής κατέβαινον την τραχείαν οδόν την επί του Ανύδρου υφ' ον ην ο δήμος• οι δημόται Θορείς κατά τον Στράβωνα (2 = Στράβ. αυτ.) ή Θοραιείς κατά τον Στέφανον. Αι Θοραί ήταν μεταξύ των υπένερθεν Λαμπτρών και του τόπου του ονομαζόμενου ήδη Αλικαίς". [...]
- ↑ 3,0 3,1 Διονύσιος Σουρμελής, "Αττικά: ή περί δήμων Αττικής εν οις και περί τινων μερών του Άστεως". Υπό Διονύσιου Σουρμελή. Έκδοσις πρώτη. Τύποις Αλεξάνδρου Κ. Γκαρπολά, Εν Αθήναις 1854 και "Attika hē peri dēmōn Attikēs en hois kai peri tinōn merōn asteōs", Dionysios Surmelēs, Gkarpola, 1854, σελ. 51: [...] "Θοραί, Θορεύς ο δημότης• ωνομάσθη ως από της θέσεως του τόπου• διότι καταβαίνων τις προς την θάλασσαν Θορεί, ήτοι οιονεί τρέχει αναπηδών δια το τραχύ του τόπου. Ο δήμος ούτος ήτον εκ των ονομαστών, και εκ των μάλλον συγκεκροτημένων. Κατά την έκθεσιν του Στράβωνος περί των παραλίων δημών δεν έχομεν ουδεμίαν αμφιβολίαν περί της ανευρέσεως αυτού. Είνε δε η νυν λεγομένη Βάρη, και κατοικείται παρ' ολίγων τινών γεωργών• διότι το πλείστον μέρος αύτης είνε ιδιοκτησία της Μονής των Ασωμάτων Πετράκη• ο δήμος ούτος είχε περιφέρειαν γαιών γεωργησίμων και σιτοφόρων, ως και την σήμερον αι γαίαι της Βάρης είνε τοιαύται• αλλά το πλείστον μέρος μένει ακαλλιέργητον δι' έλλειψιν κατοίκων". [...]
- ↑ [...] "Thorae: (Θοραί; Thoraí). Attic paralia deme, phyle Antiochis, 307/6 - 200 BC Demetrias, four bouleutaí. According to Str. 9,1,21 on the Attic southwest coast between Aegilia (modern Finikia?) and Lamptrae, probably therefore between Lagonisi and Agios Dimitrios ([2. 243 note 10; 3], differently [1])". [...], Lohmann, Hans (Bochum), Thorae
- ↑ Στράβων, «Γεωγραφικά», Βιβλίο Θ', 1.21: [...] "Μετὰ δὲ τὸν Πειραιᾶ Φαληρεῖς δῆμος ἐν τῆι ἐφεξῆς παραλίαι• εἶθ᾽ Ἁλιμούσιοι Αἰξωνεῖς Ἁλαιεῖς οἱ Αἰξωνικοὶ Ἀναγυράσιοι• εἶτα Θοραιεῖς Λαμπτρεῖς Αἰγιλιεῖς Ἀναφλύστιοι Ἀζηνιεῖς• οὗτοι μὲν οἱ μέχρι τῆς ἄκρας τοῦ Σουνίου. μεταξὺ δὲ τῶν λεχθέντων δήμων μακρὰ ἄκρα, πρώτη μετὰ τοὺς Αἰξωνέας Ζωστήρ, εἶτ᾽ ἄλλη μετὰ Θοραιέας Ἀστυπάλαια• ὧν τῆς μὲν πρόκειται νῆσος Φάβρα τῆς δ᾽ Ἐλαιοῦσσα• καὶ κατὰ τοὺς Αἰξωνέας δ᾽ ἔστιν Ὑδροῦσσα• περὶ δὲ Ἀνάφλυστόν ἐστι καὶ τὸ Πανεῖον καὶ τὸ τῆς Κωλιάδος Ἀφροδίτης ἱερόν, εἰς ὃν τόπον ἐκκυμανθῆναι τὰ τελευταῖα τὰ ἐκ τῆς περὶ Σαλαμῖνα ναυμαχίας τῆς Περσικῆς ναυάγιά φασι, περὶ ὧν καὶ τὸν Ἀπόλλω προειπεῖν «Κωλιάδες δὲ γυναῖκες «ἐρετμοῖσι φρύξουσι.» πρόκειται δὲ καὶ τούτων τῶν τόπων Βέλβινα νῆσος οὐ πολὺ ἄπωθεν καὶ ὁ Πατρόκλου χάραξ• ἔρημοι δ᾽ αἱ πλεῖσται τούτων".
- ↑ John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 140.
- ↑ Θορα Attica (IG I-III), στην ιστοσελίδα: epigraphy.packhum.org
- ↑ Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Θοραί, δήμος της Αντιοχίδος φυλής, ο δημότης Θοραιεύς. τα τοπικά Θόραθεν, Θόραζε, Θόρασι". [...], σελ. 139.
- ↑ Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Θοραί, δήμος της Αττικής, εκ της Αντιοχίδος φυλής (Κάτοικ. Θορεύς, και Eπιρρ. Θύραθεν)". [...], σελ. 166.
- ↑ Αντωνίνος Λιβεράλις, «Μεταμορφώσεων Συναγωγή» - Antoninus Liberalis, "Transformationum Congeries", 41. Αλώπηξ: [...] "μα΄. Ἀλώπηξ καὶ κύων εἰς λίθους: Κέφαλος ὁ Δηίονος ἔγημεν ἐν Θορικῷ τῆς Ἀττικῆς Πρόκριν τὴν θυγατέρα τὴν Ἐρεχθέως". [...] "καὶ ἡ Πρόκρις δεξαμένη ἀφίκετο εἰς Θορικὸν τῆς Ἀττικῆς, ὅπου ᾤκει ὁ Κέφαλος, καὶ σὺν αὐτῷ ἐκυνηγέτει ἐξαλλάξασα τὴν ἐσθῆτα καὶ τὴν κουρὰν τῆς κεφαλῆς εἰς ἄνδρα καὶ οὐδεὶς αὐτὴν ἰδὼν ἐγνώρισεν". [...]
- ↑ «Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου», Β 4,7: [...] "Ἀμφιτρύων δὲ ἔχων ἐκ μὲν Θορικοῦ τῆς Ἀττικῆς Κέφαλον συμμαχοῦντα". [...]
- ↑ Δημότες των Θορών Αρχειοθετήθηκε 2019-04-04 στο Wayback Machine.. Αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί στον τόπο (Place): QORAIEUS (στα κεφαλαία αγγλικά), στις ιστοσελίδες: empressattica.com και atheniansproject.com του Προγράμματος «Αθηναίοι» = Athenians Project
Πηγές – βιβλιογραφία
ΕπεξεργασίαΠρωτογενείς πηγές
- «Βιβλιοθήκη Απολλοδώρου», Β 4,7.
- «Μέγα Ετυμολογικόν», "Ετυμολογικόν το Μέγα, ήγουν η Μεγάλη Γραμματική", Λειψία 1816, και Etymologikon to mega; ēgoun, Hē megalē grammatikē, apud Io. Aug. Gottl. Weigel, 1816, λήμμα: Θορός, σελ. 411.
- Αντωνίνος Λιβεράλις, «Μεταμορφώσεων Συναγωγή» - Antoninus Liberalis, "Transformationum Congeries", 41. Αλώπηξ.
- Στράβων, «Γεωγραφικά», Βιβλίο Θ', 1.21.
- Ελληνικές επιγραφές - IG Θορα Attica (IG I-III).
Δευτερογενείς πηγές
- Thorae, στην ιστοσελίδα: referenceworks.brillonline.com,
- Ουίλλιαμ Σμιθ,
Το συγκεκριμένο λήμμα περιλαμβάνει περιεχόμενο από πηγή, η οποία αποτελεί, πλέον, κοινό κτήμα:
(Αγγλικά) Smith, William, επιμ. (1854–1857). «Attica - 75 (Thorae)». Dictionary of Greek and Roman Geography. Λονδίνο: John Murray. Attica - 75 (Thorae) - John S. Traill: The political organization of Attica: a study of the demes, trittyes, and phylai, and their representation in the Athenian Council, “Attica”. Princeton: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA), 1975, ISBN 978-0-87661-514-0
- John S. Traill: Demos and trittys. Epigraphical and topographical studies in the organization of Attica. Athenians Victoria College, Toronto 1986, p. 140.
- Peter Siewert, "Die Trittyen Attikas und die Heeresreform des Kleisthenes", C.H. Beck, München 1982, ISBN 3406080634, ISBN 9783406080630
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Δήμος Σαρωνικού Αρχειοθετήθηκε 2017-01-15 στο Wayback Machine., από την ιστοσελίδα: www.saronikoscity.gr του Δήμου Σαρωνικού Αττικής.
- Traill, J. «Places: 580118 (Thorai?)». Pleiades. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2017.
- Thorai?, Ag. Demetrios Trapuria, στις ιστοσελίδες: http://imperium.ahlfeldt.se & https://web.archive.org/web/20170808012018/http://dare.ht.lu.se/, Ψηφιακός Άτλας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ("Digital Atlas of the Roman Empire", Johan Ahlfeldt, Department of Archaeology and Ancient History, Lund University, Sweden), Πανεπιστήμιο Λουντ, Λουντ, Σουηδία, πρόγραμμα: Pelagios.
- Thorai[νεκρός σύνδεσμος], Lexicon of Greek Personal Names (LGPN).
- Thorai, Attic Inscriptions Online.