Αντιγονίδα φυλή

Με την ονομασία Αντιγονίς (αρχαία ελληνικά: Ἀντιγονίς) ή Αντιγονίδα φυλή (σύγχρονα ελληνικά) για την φυλή και Αντιγονίδα (γενική: Αντιγονίδος) για την περιοχή και με το όνομα (άρθρο: ο) Αντιγονεύς ή Αντιγονίδης (αρχαία ελληνικά: Ἀντιγονεύς ή Ἀντιγονίδης) ή (άρθρο πληθυντικού: οι) Αντιγονίδες (αρχαία ελληνικά: Ἀντιγονίδαι), για τα μέλη της φυλής και τους κατοίκους της περιοχής αυτής, αναφέρεται μια από τις πρόσθετες φυλές της Αρχαίας Ελλάδας και της αρχαίας Αττικής, η οποία ήρθε να συμπληρώσει τις προηγούμενες φυλές της Αρχαίας Αθήνας, οι κάτοικοι της οποίας κατοικούσαν στην ομώνυμη περιοχή της Αντιγονίδας, η οποία περιλάμβανε μια σειρά από δήμους της περιοχής της σύγχρονης Ελλάδας που είναι γνωστή ως Αττική.

Ονομασία

Η Αντιγονίδα, θεωρούμενη ως “μακεδονική” φυλή της Αττικής, πήρε το όνομά της σε απόδοση τιμής προς τον Αντίγονο τον Μονόφθαλμο, όπως άλλωστε και η άλλη “μακεδονική” φυλή η Δημητριάς, μετά το 307 π.Χ., όταν ο γιος του, ο Δημήτριος ο Πολιορκητής ελευθέρωσε την Αθήνα από τον Κάσσανδρο. Ο Δημήτριος ενισχύθηκε από τον πατέρα του με ισχυρό στόλο (250 πλοία), στρατεύματα και 5.000 ασημένια τάλαντα, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, προκειμένου να ανακτήσει την ηπειρωτική Ελλάδα, από την κατοχή του Κάσσανδρου και του Πτολεμαίου, παρά το γεγονός ότι η συνθήκη του 311 π.Χ. όριζε ρητά την αυτονομία των ελληνικών πόλεων.

Οι δήμοι Αντιγονίδος

Η φυλή Αντιγονίς, με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που ακολούθησε μετά από αυτήν του Κλεισθένη, είχε κατανεμηθεί σε διάφορες περιοχές, που καταλάμβαναν οι δήμοι, και έφεραν τις ονομασίες:

1. Καθύπερθεν Αγκύλη (Άνω Αγκύλη), τμήμα στην Αγκύλη, ο δημότης Αγκυλεύς. Υπήρχαν δύο δήμοι: Υπένερθεν Αγκύλη Κάτω Αγκύλη) και Καθύπερθεν Αγκύλη (Άνω Αγκύλη).
2. Υπένερθεν Αγρυλή (Κάτω Αγρυλή), τμήμα στην Αγρυλή ή Αγροίλη ή Αγραυλή ή Αγρύλη, ο δημότης Αγρυλεύς. Αρχικά ήταν, σύμφωνα με επιγραφές, διαμοιρασμένος σε 2 (δύο) δήμους, τον υπένερθεν, (κοντά στον Υμηττό) και τον καθύπερθεν, (στην αριστερή όχθη του ποταμού Ιλισού): Υπένερθεν Αγρυλή (Κάτω Αγρύλη) και Καθύπερθεν Αγρυλή (Άνω Αγρύλη).
3. Αιθαλίδαι ή Αιθαλία, ο δημότης Αιθαλίδης,
4. Αυρίδαι, ο δημότης Αυρίδης,
5. Γαργηττός, ο δημότης Γαργήττιος,
6. Δειράδες, ο δημότης Δειραδιώτης,
7. Ποτάμιοι Δειράδες ή Ποτάμιος Δειράδης
8. Ειτέα ή Ιταία ή Ιτέα, ο δημότης Ειτεαίος ή Ιτεαίος ή Ιταίος,
9. Ικάριον ή Ικαρία, ο δημότης Ικαριεύς,
10. Κολωναί, ο δημότης Κολωνεύς ή Κολωνίδης,
11. Κυδαθήναιον, ο δημότης Κυδαθηναιεύς,
12. Κύθηρος ή Κύθηρον, ο δημότης Κυθήριος,
13. Καθύπερθεν Λαμπραί (Άνω Λαμπτραί), τμήμα στις Λαμπτραί ή Λαμπραί, ο δημότης Λαμπτρεύς ή Λαμπρεύς, αρχικά ήταν διαμοιρασμένος σε 2 (δύο) δήμους: Καθύπερθεν Λαμπραί (Άνω Λαμπραί) και ο παράκτιος δήμος Παράλιοι Λαμπτραί (Κάτω Λαμπτραί).
14. Καθύπερθεν Παιανία (Άνω Παιανία), τμήμα στην Παιανία (Δήμος Παιανιεύς, όπως Πειραιεύς), ο δημότης Παιανιεύς. Αρχικά ήταν διαμοιρασμένος σε 2 (δύο) δήμους: Υπένερθεν Παιανία (Κάτω Παιανία) και Καθύπερθεν Παιανία (Άνω Παιανία).
15. Υπένερθεν Περγασή (Κάτω Περγασή), τμήμα στην Περγασή ή Περγάση, ο δημότης Περγασεύς, αρχικά ήταν διαμοιρασμένος σε 2 (δύο) δήμους: Υπένερθεν Περγασή (Κάτω Περγασή) και Καθύπερθεν Περγασή (Άνω Περγασή).

Η συμμετοχή των δήμων στην αρχαία Βουλή

Η αντιπροσωπευτική ποσόστωση των εκπροσώπων - βουλευτών των δήμων της Αντιγονίδας (στον παρακάτω πίνακα) αποδεικνύει και τη συμμετοχή της φυλής αυτής, κατά τη δεύτερη κυρίως περίοδο (306 π.Χ. - 223 π.Χ.) της διακυβέρνησής της, μέσω της αρχαίας αθηναϊκής Βουλής και της Εκκλησίας του δήμου.

Μεταξύ 307/306 - 224/223 π.Χ. και καθώς η Αττική βρισκόταν ακόμα υπό την Μακεδονική Αυτοκρατορία το σύστημα εκπροσώπησης των φυλών αναδιοργανώθηκε με τη δημιουργία δύο ακόμα “μακεδονικών φυλών”: την Αντιγονίδα φυλή και την Δημητριάδα φυλή, ενώ παράλληλα αυξήθηκε ο αριθμός των βουλευτών, στην Βουλή, από τα 500 στα 600 μέλη. Κάθε μία από τις προηγούμενες 10 φυλές, εκτός της Αιαντίδος, παρείχε 3 δήμους (όχι απαραίτητα έναν για κάθε τριττύ) προς τις 2 νέες φυλες.

• Οι πιο μεγάλοι από τους δήμους της Αντιγονίδας ήταν: Κυδαθήναιον, Ικάριον, Καθύπερθεν Λαμπτραί και Υπένερθεν Αγρυλή.

Ἀντιγονίς

Δήμοι	πρώην φυλή	Τριττύς	#	#
Υπένερθεν Αγρυλή	Ερεχθηίς	άστυ	3	3
Καθύπερθεν Λαμπραί	Ερεχθηίς	ενδοχώρα	5	5
Υπένερθεν Περγασή	Ερεχθηίς	ενδοχώρα	2	2
Καθύπερθεν Αγκύλη	Αιγηίς	άστυ	1	1
Γαργηττός	Αιγηίς	ενδοχώρα	4	7
Ικάριον	Αιγηίς	ενδοχώρα	5	6
Κυδαθήναιον	Πανδιονίς	άστυ	12	12
Κύθηρος	Πανδιονίς	ενδοχώρα	2	2
Καθύπερθεν Παιανία	Πανδιονίς	ενδοχώρα	1	1
Αιθαλίδαι	Λεοντίς	ενδοχώρα	2	2
Δειράδες	Λεοντίς	παράκτιος	2	2
Ποτάμιοι Δειράδες	Λεοντίς	παράκτιος	2	2
Ειτέα	Ακαμαντίς	ενδοχώρα	2	2
Αυρίδαι	Ιπποθοντίς	παράκτιος	1	1
Κολωναί	Αντιοχίς	ενδοχώρα	2	2

Δείτε επίσης

• Αρχαία Αθήνα

Πηγές

• Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834.
• Στέφανος Βυζάντιος, «Εθνικών», Έκδοση 1839: Stephanus (Byzantius), Anton Westermann: “Stephani Byzantii Ethnikōn quae supersunt”, Sumptibus et typis B.G. Teubneri, Λειψία 1839.
• Σκαρλάτος Βυζάντιος, "Λεξικόν Επίτομον των εν τοις Ελλήσι συγγραφεύσιν απαντωμένων κυρίων ονομάτων, συντεθέν μεν υπό Σκαρλάτου Δ. του Βυζαντίου. Εκδοθέν δε στερεοτύπως υπό Ανδρέου Κορομηλά". Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά. Εν Αθήναις 1852.

Ξενόγλωσσες

• Traill, John S. (1975). The Political Organization of Attica. Amsterdam: American School of Classical Studies at Athens (ASCSA). ISBN 978-0-87661-514-0. JSTOR 1353928. 
• Fine, John V. A. The Ancient Greeks: A critical history (Harvard University Press, 1983). ISBN 0-674-03314-0.
• Hornblower, Simon, and Anthony Spawforth, ed., The Oxford Classical Dictionary (Oxford University Press, 2003). ISBN 0-19-866172-X.
• Meritt, B. D. The Athenian Year. Berkeley, 1961.
• Suzanne, Bernard (1998). plato-dialogues.org, "Attic Tribes and Demes". Accessed August 1, 2006.