Εσθήρ (Παλαιά Διαθήκη)

Το Βιβλίο της Εσθήρ ή «Κύλινδρος της Εσθήρ» (Megillah Ester – Μεγιλάθ Εσθέρ ή απλώς Μεγιλά), είναι ένα από τα συγγράμματα που συγκροτούν την Αγία Γραφή και περιλαμβάνεται στην Παλαιά Διαθήκη. Κατατάσσεται στον μεν ιουδαϊκό κανόνα στα «αγιόγραφα» («κετουβείμ») στον δε ελληνικό στα «ιστορικά».

Κύλινδρος της Εσθήρ από την Ιταλία, 1616, Εθνική Βιβλιοθήκη του Ισραήλ, Ιερουσαλήμ.

Το βιβλικό κείμενο επιγράφεται με το όνομα της Ιουδαίας βασἰλισσας Εσθήρ, συζύγου του βασιλιά Ασουήρου της Περσίας, και εξηγεί πώς καθιερώθηκε η ιουδαϊκή χαρμόσυνος εορτή του Πουρίμ (εορτή των Κλήρων). Αναφέρεται στη δια κλήρου επιλογή της ημέρας που ορίστηκε για την εξόντωση των Ιουδαίων που ζούσαν στο περσικό βασίλειο και πώς αυτή ανετράπη. Αναγιγνώσκεται κάθε χρόνο στη Συναγωγή κατά τον χρόνο εορτασμού.

Περιεχόμενο

Κύλινδρος της Εσθήρ, εβραϊκό χειρόγραφο, περίπου 1700-1800, Βασιλικό Μουσείο του Οντάριο, Τορόντο, Καναδάς.

Τα γεγονότα που περιγράφονται στο Βιβλίο της Εσθήρ εξελίσσονται στο περσικό βασίλειο του Ασουήρου. Ο βασιλιάς εκθρόνισε στα Σούσα τη σύζυγό του Αστίν και προέκρινε στη θέση της την Εσθήρ. Η Εσθήρ ή Αδασσά ήταν Ιουδαία συγγενής του Μαρδοχαίου, αλλά απέκρυψε την καταγωγή της. Ο Μαρδοχαίος υπηρετούσε στην βασιλική πύλη και δεν προσκυνούσε τον ανώτατο διοικητικό αξιωματούχο Αμάν. Αυτό επέφερε την έκδοση βασιλικού διατάγματος για την εξόντωση και σύληση των Ιουδαίων του περσικού βασιλείου μέσα σε μία ημέρα, που ορίστηκε δια κλήρου η 13η του Αδάρ. Η Εσθήρ μεσολάβησε για την έκδοση νέου βασιλικού διατάγματος υπέρ των Ιουδαίων, νίκησαν τους εχθρούς τους και καθιέρωσαν την εορτή του Πουρίμ.

Χρονολόγηση και συγγραφή

Η χρονολόγηση του βιβλίου ποικίλλει και δεν μπορεί να προσδιοριστεί με ακρίβεια. Συνήθη χρονικά όρια θεωρούνται από τον 5ο αιώνα π.Χ. μέχρι τον 3ο αιώνα π.Χ. και οι περισσότεροι ερευνητές προτείνουν ότι ο βασιλιάς Ασουήρος ταυτίζεται είτε με τον Ξέρξη Α΄ (486-465 π.Χ.) είτε με τον Αρταξέρξη Α΄ (465-424 π.Χ.).

Η συγγραφή του βιβλίου αποδόθηκε στον Μαρδοχαίο, αλλά σύμφωνα με τις περισσότερες πηγές ο συγγραφέας παραμένει άγνωστος. Όσον αφορά στο πρωτότυπο, αυτό είτε χάθηκε είτε δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμη ανάμεσα στα χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας.

Δομή

Το Βιβλίο της Εσθήρ αποτελείται από δέκα κεφάλαια. Σύμφωνα με την αφήγηση, τα γεγονότα του 1ου κεφαλαίου εξελίσσονται κατά το 3ο έτος της βασιλείας του Ασουήρου, του 2ου κεφαλαίου στο 7ο έτος και τα υπόλοιπα στο 12ο έτος. Θα μπορούσαν να σκιαγραφηθούν ως εξής:

1. Το συμπόσιο του βασιλιά Ασουήρου και η εκθρόνιση της Αστίν
2. Η Εσθήρ στέφεται βασίλισσα - Ο Μαρδοχαίος σώζει τον βασιλιά από μια συνωμοσία
3. Η προαγωγή του Αμάν και το βασιλικό διάταγμα για την εξόντωση των Ιουδαίων
4. Η τριήμερη νηστεία των Ιουδαίων στα Σούσα
5. Η Εσθήρ γίνεται δεκτή από τον βασιλιά - Ο Αμάν ετοιμάζεται να θανατώσει τον Μαρδοχαίο
6. Ο βασιλιάς τιμά τον Μαρδοχαίο για την αποκάλυψη της συνωμοσίας
7. Η θανάτωση του Αμάν
8. Το βασιλικό διάταγμα υπέρ των Ιουδαίων
9. Οι Ιουδαίοι νικούν τους εχθρούς τους - Η καθιέρωση του Πουρίμ
10. Επίλογος - Η δόξα του Μαρδοχαίου

Προσθήκες

Η Mετάφραση των Εβδομήκοντα περιλαμβάνει επιπρόσθετα χωρία ή στίχους ως προς το μασοριτικό κείμενο. Επισημαίνονται επίσης ερμηνευτικές διαφοροποιήσεις, καθώς και η απόδοση των ονομάτων «Ασουήρος» ως Αρταξέρξης και «Αμάν ο Αγαγίτης» ως Αµάν Αμαδάθου Μακεδών (Εσθ. 8,12κ). Κάποιες από τις προσθήκες αυτές είναι i) η εναρκτήρια αφήγηση του ονείρου του Μαρδοχαίου για τα επερχόμενα γεγονότα, ii) η προσευχή του Μαρδοχαίου, iii) η προσευχή της βασίλισσας Εσθήρ, iv) το κείμενο του βασιλικού διατάγματος υπέρ των Ιουδαίων, v) η ερμηνεία του ονείρου του Μαρδοχαίου.

Περίληψη

1. Ο βασιλιάς Ασουήρος, που βασίλευσε σε εκατόν είκοσι επτά επαρχίες από την Ινδία μέχρι την Αιθιοπία, κατά τις ημέρες εκείνες κάθισε στον θρόνο του βασιλείου του στα Σούσα.

Στο τρίτο έτος της βασιλείας του, έκανε συμπόσιο για όλους τους ευγενείς και αξιωματούχους του και τα λοιπά έθνη και τους άρχοντες της Περσίας και της Μηδίας. Έδειχνε σε όλους τα πλούτη του ενδόξου βασιλείου του και τη μεγαλοπρέπειά του επί εκατόν ογδόντα ημέρες.

Ακολούθησε επταήμερο πολυτελέστατο συμπόσιο στον κήπο του ανακτόρου για όλους τους ανθρώπους που ήταν στα Σούσα. Η βασίλισσα Αστίν έκανε κι εκείνη συμπόσιο για τις γυναίκες. Την έβδομη ημέρα, ο βασιλιάς διέταξε να παρουσιαστεί η βασίλισσα Αστίν με το βασιλικό διάδημα για να επιδείξει την ομορφιά της σε όλους τους καλεσμένους. Αλλά εκείνη δεν υπάκουσε και ο βασιλιάς εξοργίστηκε.

Για την ασέβεια αυτή, απευθύνθηκε στους συμβούλους του. Τον λόγο πήρε ο Μουχαίος και αποκρίθηκε πως η βασίλισσα δεν αδίκησε μόνο τον βασιλιά αλλά και όλους τους ευγενείς και τους λαούς του βασιλείου του. Η συμπεριφορά της θα διαδοθεί σε όλες τις γυναίκες και θα τις ενθαρρύνει να περιφρονούν τους συζύγους τους. Πρότεινε λοιπόν να εκδοθεί διάταγμα, σύμφωνα με τους αμετάκλητους νόμους της Περσίας και της Μηδίας, που θα απαγορεύει στην Αστίν να παρουσιαστεί ξανά στον βασιλιά. Και να την αντικαταστήσει με κάποια καλύτερη.

Και ο λόγος ευχαρίστησε τον βασιλιά και διέταξε να συνταχθεί το διάταγμα, ώστε ο κάθε σύζυγος να είναι κύριος του σπιτιού του και να μιλάει σύμφωνα με τη γλώσσα του δικού του λαού. Το βασιλικό διάταγμα μεταφράστηκε στη γλώσσα κάθε λαού του βασιλείου του Ασουήρου και τα αντίγραφα στάλθηκαν στους διοικητές και τους άρχοντες σε όλες τις επαρχίες του.

2. Όταν αποφάσισε ο βασιλιάς να διαλέξει τη νέα βασίλισσα, διέταξε να αναζητήσουν όμορφες νεαρές κοπέλες σε όλο το βασίλειό του και να τις συγκεντρώσουν στα Σούσα, υπό τη φύλαξη του ευνούχου υπηρέτη του. Ανάμεσά τους ήταν η Ιουδαία Αδασσά, δηλαδή η Εσθήρ. Ήταν ορφανή και από τους δύο γονείς και κηδεμόνας της ήταν ο συγγενής της Μαρδοχαίος, που υπηρετούσε στην βασιλική πύλη. Δεν φανέρωσε σε κανέναν ούτε τον λαό της ούτε την καταγωγή της, διότι αυτή την εντολή είχε απὀ εκείνον.

Η Εσθήρ, αφού συμπλήρωσε τον καθιερωμένο χρόνο για τον καλλωπισμό, οδηγήθηκε στον βασιλιά κατά το έβδομο έτος της βασιλείας του. Βρήκε χάρη στα μάτια του και στέφθηκε βασίλισσα. Και ο βασιλιάς έκανε μεγάλο επταήμερο συμπόσιο για όλους τους ευγενείς και τους αξιωματούχους του και παρέγραψε τα χρέη των ανθρώπων του.

Ο Μαρδοχαίος έμαθε ότι δύο αρχιφρουροί της βασιλικής πύλης συνωμότησαν για να δολοφονήσουν τον βασιλιά. Ενημέρωσε την Εσθήρ και εκείνη το ανήγγειλε στον βασιλιά. Το θέμα ερευνήθηκε, επιβεβαιώθηκε και οι συνωμότες απαγχονίστηκαν. Η υπηρεσία του Μαρδοχαίου καταγράφηκε στα βασιλικά Χρονικά ως ένδειξη εύνοιας και επαίνου εκ μέρους του βασιλιά.

3. Έπειτα από αυτά, ο βασιλιάς προβίβασε τον Αμάν στο ανώτατο αξίωμα και διέταξε να τον προσκυνούν. Και όλοι οι αυλικοί στην βασιλική πύλη υπάκουσαν στη διαταγή εκτός από τον Μαρδοχαίο, επειδή ήταν Ιουδαίος. Όταν τα πληροφορήθηκε αυτά ο Αμάν και είδε ότι ο Μαρδοχαίος αρνούνταν να τον προσκυνήσει εξοργίστηκε και για να εκδικηθεί επεδίωξε να εξοντώσει όχι μόνο τον Μαρδοχαίο, αλλά όλους τους Ιουδαίους του περσικού βασιλείου.

Στο δωδέκατο έτος της βασιλείας του Ασουήρου, τον πρώτο μήνα, δηλαδή τον Νισάν (Μάρτιο-Απρίλιο), έριξαν κλήρο (πουρ) παρουσία του Αμάν για να οριστεί η ημέρα, και ο κλήρος έπεσε τη δέκατη τρίτη ημέρα του δωδέκατου μήνα, δηλαδή του Αδάρ (Φεβρουάριο-Μάρτιο).

Κατόπιν ο Αμάν είπε στον βασιλιά ότι υπάρχει ένας λαός διασκορπισμένος στο περσικό βασίλειο που έχει διαφορετικούς νόμους και δεν υπακούει στους περσικούς. Επομένως δεν είναι προς το συμφέρον του βασιλιά να τους ανέχεται. Ας εκδοθεί διάταγμα για την εξόντωσή τους και θα καταβάλλει ως αντίτιμο 10.000 τάλαντα ασήμι στο βασιλικό θησαυροφυλάκιο. Ο βασιλιάς έδωσε στον Αμάν το σφραγιδοφόρο δαχτυλίδι του και απάντησε ότι δίνει σε εκείνον το ασήμι και τον λαό για να κάνει ό,τι νομίζει καλό.

Κλήθηκαν λοιπόν οι βασιλικοί γραμματείς και συνέταξαν το διάταγμα με την εντολή να εξοντώσουν αδιακρίτως όλους τους Ιουδαίους του περσικού βασιλείου μέσα σε μία ημέρα, στις 13 του Αδάρ, καθώς και να λεηλατήσουν τα αγαθά τους. Ο νόμος δημοσιεύτηκε στα Σούσα και η πόλη ήταν ανάστατη.

4. Όταν τα έμαθε αυτά ο Μαρδοχαίος, έσχισε τα ρούχα του, φόρεσε έναν σάκκο, εσκόρπισε στάχτη επάνω στο κεφάλι του και βγήκε στην πόλη κλαίγοντας και πενθώντας. Έφτασε όμως μόνο μέχρι την βασιλική πύλη, γιατί δεν επιτρεπόταν η είσοδος σε όποιον φορούσε σάκκο. Η Εσθήρ του έστειλε ρούχα αλλά εκείνος δεν τα δέχτηκε. Τότε διέταξε τον αρχιυπηρέτη της να μάθει τι του είχε συμβεί. Και ο Μαρδοχαίος τον ενημέρωσε για όλα, και για τα χρήματα που υποσχέθηκε ο Αμάν. Του έδωσε επίσης το αντίγραφο του διατάγματος και της παρήγγειλε να μεσολαβήσει για τον λαό της στον βασιλιά.

Αλλά η Εσθήρ αποκρίθηκε ότι αφενός ο περσικός νόμος τιμωρούσε με θάνατο οποιονδήποτε παρουσιαζόταν απρόσκλητος στην εσωτερική βασιλική αυλή εκτός κι αν ο βασιλιάς έτεινε το χρυσό σκήπτρο, αφετέρου είχαν περάσει τριάντα ημέρες από τότε που την κάλεσε ο βασιλιάς.

Ο Μαρδοχαίος την προειδοποίησε ότι εξίσου κινδυνεύει και εκείνη με τους υπόλοιπους Ιουδαίους και ίσως βρίσκεται στη βασιλική θέση για μια τέτοια στιγμή. Η Εσθήρ τότε πρόσταξε στον Μαρδοχαίο να νηστεύσουν για χάρη της επί τρία μερόνυχτα όλοι οι Ιουδαίοι που βρίσκονταν στα Σούσα. Το ίδιο θα έκανε κι εκείνη με τους συνοδούς της.

5. Και την τρίτη ημέρα η Εσθήρ παρουσιάστηκε απρόσκλητη στον βασιλιά και εκείνος τη δέχτηκε με εύνοια. Τη ρώτησε ποιο ήταν το αίτημά της και ότι αν ήθελε θα της παραχωρούσε ακόμα και το μισό βασίλειό του. Ως απάντηση προσκάλεσε τον βασιλιά και τον Αμάν σε συμπόσιο. Στο συμπόσιο, ο βασιλιάς επανέλαβε τα ίδια λόγια και η Εσθήρ αιτήθηκε να παρευρεθούν και την επόμενη ημέρα σε συμπόσιο, και τότε θα απαντούσε στην ερώτησή του.

Εκείνη την ημέρα ο Αμάν έφυγε περιχαρής, αλλά εξοργίστηκε όταν δεν τον σεβάστηκε ο Μαρδοχαίος στην βασιλική πύλη. Επέστρεψε στο σπίτι του και συγκέντρωσε τη γυναίκα του και τους φίλους του. Καυχιόταν για τους τρόπους που τον τιμούσε ο βασιλιάς και ότι ήταν ο μοναδικός καλεσμένος της βασίλισσας. Αλλά όλα αυτά δεν τον ικανοποιούσαν όσο έβλεπε τον Μαρδοχαίο στην βασιλική πύλη. Τότε του πρότειναν, να διατάξει την κατασκευή ενός ξύλου, να ζητήσει το πρωί από τον βασιλιά να θανατωθεί ο Μαρδοχαίος επάνω σε αυτό και μετά να πάει να απολαύσει το συμπόσιο.

6. Εκείνο το βράδυ ο βασιλιάς δεν μπορούσε να κοιμηθεί και διέταξε να του διαβάσουν τα βασιλικά Χρονικά. Βρέθηκε καταγεγραμμένο ότι ο Μαρδοχαίος είχε αποκαλύψει συνωμοσία δολοφονίας εναντίον του και πληροφορήθηκε από τους υπηρέτες του ότι δεν του απέδωσε τιμή και αναγνώριση.

Ο Αμάν πήγε στην βασιλική αυλή για να αιτηθεί τη θανάτωση του Μαρδοχαίου. Αλλά τον κάλεσε ο βασιλιάς και ρώτησε με ποιον τρόπο πρέπει να τιμηθεί κάποιος που έχει την εύνοιά του. Βέβαιος ο Αμάν ότι αναφέρεται σε εκείνον εισηγήθηκε ότι, πρέπει να ανατεθεί σε έναν εκλεκτό άρχοντα να ντύσει με βασιλική ενδυμασία τον τιμώμενο και με βασιλικό κάλυμμα ένα άλογο που έχει ιππεύσει ο βασιλιάς. Στη συνέχεια να τον περιφέρει έφιππο στην πόλη διακηρύσσοντας «Έτσι γίνεται με τον άνθρωπο που ο βασιλιάς θέλει να τιμήσει».

Και ο βασιλιάς πρόσταξε τον Αμάν «βιάσου και να τα κάνεις όλα αυτά που είπες για τον Μαρδοχαίο τον Ιουδαίο που κάθεται στην βασιλική πύλη». Έτσι κι έγινε. Έπειτα ο μεν Αμάν έσπευσε στο σπίτι του περίλυπος, ο δε Μαρδοχαίος επέστρεψε στην βασιλική πύλη.

7. Ο βασιλιάς και ο Αμάν πήγαν στο συμπόσιο της Εσθήρ. Και η Εσθήρ παρακάλεσε και αιτήθηκε να χαρίσει ο βασιλιάς τη ζωή σε εκείνη και στον λαό της γιατί πουλήθηκαν για να αφανιστούν και τα αγαθά τους να λεηλατηθούν.

Ρώτησε τότε την Εσθήρ ποιος το έκανε αυτό και εκείνη αποκρίθηκε ότι ήταν ο Αμάν. Ο βασιλιάς εξοργίστηκε και βγήκε στον κήπο του ανακτόρου. Ο Αμάν παρέμεινε και την παρακαλούσε για τη ζωή του. Όταν επέστρεφε ο βασιλιάς είδε τον Αμάν να πέφτει επάνω στο ανάκλιντρο όπου ήταν η Εσθήρ και τον κατηγόρησε ότι επιτίθεται στη γυναίκα του. Τότε ένας υπηρέτης αποκάλυψε ότι ο Αμάν είχε κατασκευάσει ένα ξύλο για τον Μαρδοχαίο. Και ο βασιλιάς διέταξε επάνω σε αυτό να θανατωθεί ο Αμάν.

8. Την ίδια ημέρα ο βασιλιάς έδωσε την περιουσία του Αμάν στην Εσθήρ και το σφραγιδοφόρο δαχτυλίδι του στον Μαρδοχαίο. Η Εσθήρ όρισε τον Μαρδοχαίο επικεφαλή της περιουσίας του Αμάν.

Ήταν όμως αδύνατο να ανακληθεί διάταγμα που ήταν σφραγισμένο με το δαχτυλίδι του βασιλιά. Εξουσιοδότησε λοιπόν την Εσθήρ και τον Μαρδοχαίο να συντάξουν νέο έγγραφο για το καλό των Ιουδαίων. Τότε κλήθηκαν οι βασιλικοί γραμματείς και συνέταξαν νέο διάταγμα που επέτρεπε στους Ιουδαίους του περσικού βασιλείου στις 13 του Αδάρ να υπερασπιστούν τη ζωή τους, να εξοντώσουν αδιακρίτως όσους σχεδίαζαν να τους επιτεθούν, καθώς και να λεηλατήσουν τα αγαθά τους.

Και ο Μαρδοχαίος έφυγε από την βασιλική αυλή φορώντας βασιλικά ενδύματα και χρυσό διάδημα. Και οι Ιουδαίοι ήταν πολύ χαρούμενοι. Και πολλοί από τους λαούς του περσικού βασιλείου έγιναν Ιουδαίοι επειδή φοβήθηκαν.

9. Στις 13 του Αδάρ οι άρχοντες και οι αξιωματικοί των επαρχιών του βασιλιά βοήθησαν τους Ιουδαίους, γιατί ο Μαρδοχαίος ήταν ισχυρός. Και οι Ιουδαίοι θανάτωσαν πολλούς εχθρούς τους στο περσικό βασίλειο, καθώς και τους δέκα γιους του Αμάν, αλλά δεν λεηλάτησαν. Ο βασιλιάς ρώτησε την Εσθήρ αν είχε αίτημα και παράκληση να της εκπληρώσει. Εκείνη ζήτησε να παραταθεί η εντολή στα Σούσα για μία ακόμη ημέρα και να κρεμάσουν τους δέκα γιους του Αμάν. Ο βασιλιάς συμφώνησε και εκδόθηκε το διάταγμα για τα Σούσα.

Στις 14 του Αδάρ οι Ιουδαίοι που βρίσκονταν στα Σούσα συγκεντρώθηκαν ξανά, αλλά οι υπόλοιποι Ιουδαίοι του περσικού βασιλείου αναπαύτηκαν και γιόρτασαν. Για τον λόγο αυτό οι Ιουδαίοι που κατοικούσαν στην πόλη γιόρτασαν στις 15 του Αδάρ.

Τα γεγονότα αυτά κατέγραψε ο Μαρδοχαίος και έστειλε τα έγγραφα στους Ιουδαίους του περσικού βασιλείου. Εκείνος και η βασίλισσα Εσθήρ όρισαν να εορτάζουν κάθε χρόνο οι Ιουδαίοι τη 14η και 15η του Αδάρ και να στέλνουν μερίδες φαγητού ο ένας στον άλλο και δώρα στους φτωχούς. Η εορταστική επέτειος καθιερώθηκε με το όνομα Πουρίμ από τη λέξη πουρ (κλήρος).

Πηγές

• Οικονόμου, Η. Β. (1967). «Το βιβλίο της Εσθήρ: Φιλολογική, ιστορική και θεολογική προβληματολογία και υπομνημάτισις», Αθήναι (διατριβή επί υφηγεσία).
• Χαστούπης, Αθανάσιος (1981). Εισαγωγή εις την Παλαιάν Διαθήκην, εν Αθήναις, σελ. 408.
• Δόικος, Δαμιανός (1985). Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη, εκδ. Υπηρεσία δημοσιευμάτων Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, σελ.137-144.
• «Αθανάσιου Π. Χαστούπη, Τὸ βιβλίον τῆς Ἐσθήρ [σελ. 697-711], Τεύχη Θεολογίας, τόμος ΝΖ΄ (1986), τεύχος 4. Άπαντα «Θεολογίας», τόμοι ετών 1980-1989. Εκκλησία της Ελλάδος. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2022.
• Οικονόμου, Ηλίας (1988). Αρχαιολογία της Παλαιστίνης και Βιβλική Θεσμολογία. Αθήνα: ΕΚΠΑ, σελ. 405-406.
• Η Αγία Γραφή (1997). Μετάφραση στη δημοτική γλώσσα από τους Βασίλειο Τσάκωνα, Μιλτιάδη Κωνσταντίνου, εκδ. Ελληνική Βιβλική Εταιρεία, Αθήνα, σελ. 645-660.
• Δεληγιώργης, Κωνσταντίνος (2015). Γυναικείες μορφές στον Ηρόδοτο: Λογοτεχνική διάπλαση και επιδράσεις. Αθήνα: ΕΚΠΑ, Τμήμα Φιλολογίας, σελ. 54-66.
• Σωτήριος Δεσπότης, Θωμάς Μαυρομούστακος (2015). «Βιβλική Αρχαιολογία - Θεσμολογία. Ενότητα 2.1: Ιεροί χρόνοι - Οι εορτές». ΕΚΠΑ, Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας. Open eClass. Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2022.
• Petrus Comestor, Historia Scholastica, «Historia Libri Esther» (12ος αιώνας). Vicifons. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2021.

Φωτοθήκη

• 
  Τμήμα του Σιναϊτικού Κώδικα από το βιβλίο της Εσθήρ (2:3-8), η αφήγηση της απόφασης του βασιλιά Ασουήρου να αναζητήσει μια νέα βασίλισσα.
• 
  Μεταλλικό κόσμημα (τορκ) της Αχαιμενιδικής περιόδου με κεφάλια λιονταριού, από την ακρόπολη στα Σούσα (περίπου 350 π.Χ., Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι).
• 
  Ο Μαρδοχαίος έφιππος (αριστερά) και η βασίλισσα Εσθήρ με τον ένθρονο βασιλιά Ασουήρη, 3ος αιώνας μ.Χ., συναγωγή Δούρα Ευρωπός, Συρία.
• 
  Τζεράρντ ντι Γιόντε (Gerard de Jode), Η στέψη της Εσθήρ, γκραβούρα, 1585, Κρατικό Μουσείο της Ολλανδίας, Άμστερνταμ. Η Εσθήρ στέφεται βασίλισσα από τον βασιλιά Ασουήρο (αριστερά). Σε πρώτο πλάνο, ο Μαρδοχαίος ακούει δύο αρχιφρουρούς της βασιλικής πύλης να συνωμοτούν εναντίον του βασιλιά. Αναφέρει στη βασίλισσα Εσθήρ όσα άκουσε (μέση δεξιά), εκείνη ενημερώνει τον βασιλιά (στη γέφυρα) και οι δύο αρχιφρουροί απαγχονίζονται (κάτω από τη γέφυρα).
• 
  Γιοχάνες Σπίλμπεργκ ο Νεότερος (Johannes Spilberg the Younger), Το συμπόσιο της Εσθήρ, περίπου 1644. Απεικονίζεται η σκηνή της αποκάλυψης του σχεδίου του Αμάν.
• 
  Περίτεχνα σκαλισμένες ανάγλυφες φιγούρες αφηγούνται την απόδοση τιμής στον Μαρδοχαίο. Επάνω: Ο Αμάν συμβούλεψε τον βασιλιά πώς να τιμήσει έναν άντρα που έχει την εύνοιά του. Κάτω: Ο Αμάν περιφέρει το άλογο του βασιλιά, επάνω στο οποίο κάθεται ο εχθρός του ο Μαρδοχαίος με βασιλική ενδυμασία. Φλαμανδικό πλαίσιο του τέλους του 16ου αιώνα από τον δρύινο άμβωνα της Αγγλικανικής ενοριακής εκκλησίας του Αγίου Μαρτίνου στην κομητεία του Νότιγχαμ. Το πλαίσιο φέρει στο επάνω μέρος του σκαλισμένο το κείμενο «EXCEPT ◇ ΤΗΕΥ» και συμπληρώνει την περιμετρική επιγραφή του άμβωνα «HOW SHALL THEY ◇ PREACH EXCEPT ◇ THEY BE ◇ SENT» («Και πώς θα κηρύξουν εάν δεν αποσταλούν;», Προς Ρωμαίους, 10:15). Πηγές: i) «Bole St Martin». Southwell & Nottingham Church History Project. ii) Mee, Arthur (1938). «Bole. The Story on the Pulpit». Nottinghamshire History. Ανακτήθηκαν 19 Φεβρουαρίου 2022.
• 
  Ζαν-Φρανσουά ντε Τρουά, Ο θρίαμβος του Μαρδοχαίου, περίπου 1736, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης.
• 
  Σελίδα από Κύλινδρο της Εσθήρ, ασκεναζίτικο εικονογραφημένο (φωτισμένο) χειρόγραφο του 18ου αιώνα.
• 
  Λεπτομέρεια από την εικονογράφηση του πρώτου κεφαλαίου του βιβλίου της Εσθήρ σε ασκεναζίτικο χειρὀγραφο (18ος αιώνας).
• 
  Έντουιν Λονγκ (Edwin Long), Η Βάστι αρνείται να εμφανιστεί στον βασιλιά, 1878, Μουσείο και Πινακοθήκη του Πανεπιστημίου Μπομπ Τζόουνς, Γκρίνβιλ, Νότια Καρολίνα.
• 
  Έντουιν Λονγκ (Edwin Long), Βασίλισσα Εσθήρ, 1878, Εθνική Πινακοθήκη της Βικτώριας, Μελβούρνη, Αυστραλία.
• 
  Με εντολή του βασιλιά, αποδίδεται τιμή στον Μαρδοχαίο. Ο Αμάν τον περιφέρει στην πόλη επάνω σε ένα άλογο του βασιλιά. (Σελίδα από το The Bible panorama, or The Holy Scriptures in picture and story, 1891. Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου. Internet Archive. Ανακτήθηκε 19 Φεβρουαρίου 2022.)
• 
  Εβραϊκός χειρόγραφος Κύλινδρος της Εσθήρ του 19ου αιώνα, με θήκη φιλιγκράν από ασήμι επιχρυσωμένο (Μουσείο Τέχνης της Βόρειας Καρολίνας).

Σχετικά κύρια άρθρα

• Εβραϊκή διασπορά
• Βιβλικός κανόνας
• Κώδικας (παλαιογρ.)
• Κυριότεροι κώδικες των χριστιανικών ελληνικών Γραφών