Το Βιβλίο της Ζούγκλας (ταινία, 1967)
Το Βιβλίο της Ζούγκλας (πρωτότυπος τίτλος: The Jungle Book) είναι Αμερικανική κωμική ταινία μιούζικαλ κινουμένων σχεδίων του 1967, παραγωγής της Walt Disney Productions. Είναι βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του Ράντγιαρντ Κίπλινγκ που κυκλοφόρησε το 1894 και αποτελεί την 19η ταινία κινουμένων σχεδίων μεγάλου μήκους της Disney. Τη σκηνοθεσία έκανε ο Βόλφγκανγκ Ράιτερμαν, ενώ ήταν η τελευταία ταινία στην οποία παραγωγός ήταν ο ίδιος ο Γουώλτ Ντίσνεϋ, ο οποίος απεβίωσε κατά τη διάρκεια της παραγωγής της. Η πλοκή ακολουθεί τον Μόγλι, ένα άγριο παιδί το οποίο ανατράφηκε στη ζούγκλα της Ινδίας από λύκους, καθώς οι φίλοι του - Μπαγκίρα ο πάνθηρας και Μπαλού ο αρκούδος - προσπαθούν να τον πείσουν να εγκαταλείψει τη ζούγκλα πριν καταφτάσει η κακή τίγρης, Σηρ Χαν.
Το Βιβλίο της Ζούγκλας The Jungle Book | |
---|---|
Εξώφυλλο DVD της 40ης επετειακής έκδοσης (Πλατινένια έκδοση) της ταινίας | |
Σκηνοθεσία | Βόλφγκανγκ Ράιτερμαν |
Παραγωγή | Γουώλτ Ντίσνεϋ |
Σενάριο | Λάρι Κλέμονς Ραλφ Ράιτ Κεν Άντερσον Βανς Γκέρι Μπιλ Πιτ (uncredited)[1] |
Βασισμένο σε | Το Βιβλίο της Ζούγκλας του Ράντγιαρντ Κίπλινγκ |
Ηθοποιοί φωνής | Φιλ Χάρις Σεμπάστιαν Καμπότ Τζορτζ Σάντερς Στέρλινγκ Χόλογουεϊ Τζον Άμποτ Λούις Πρίμα Μπρους Ράιτερμαν |
Αφήγηση | Σεμπάστιαν Καμπότ |
Μουσική | Τζορτζ Μπρανς |
Μοντάζ | Τομ Ακόστα Νόρμαν Κάρλαϊλ |
Εταιρεία παραγωγής | Walt Disney Productions |
Διανομή | Buena Vista Distribution |
Κυκλοφορία | 18 Οκτωβρίου 1967 |
Διάρκεια | 78 λεπτά |
Προέλευση | Ηνωμένες Πολιτείες |
Γλώσσα | Αγγλικά |
Προϋπολογισμός | $4 εκατομμύρια |
Ακαθάριστα έσοδα | $378 εκατομμύρια[2] |
Έπεται | Το Βιβλίο της Ζούγκλας 2 |
Σχετικά πολυμέσα | |
δεδομένα ( ) |
Οι πρώιμες εκδόσεις, τόσο του σεναρίου όσο και του soundtrack, ακολουθούσαν πιο στενά τη δουλειά του Κίπλινγκ έχοντας έναν δραματικό, σκοτεινό και μοχθηρό τόνο τον οποίο ο Ντίσνεϋ δεν ήθελε στην οικογενειακή του ταινία, κάτι που οδήγησε στην αντικατάσταση του σεναριογράφου Μπιλ Πιτ και του συνθέτη Τέρρι Γκίλκισον. Ανάμεσα στο καστ των ηθοποιών που χαρίζουν τις φωνές τους στους χαρακτήρες συγκαταλέγονται διάσημοι ηθοποιοί και μουσικοί όπως οι Φιλ Χάρις, Σεμπάστιαν Καμπότ, Τζορτζ Σάντερς και Λούις Πρίμα, καθώς και τακτικοί ηθοποιοί της Disney όπως οι Στέρλινγκ Χόλογουεϊ, Τζ. Πατ Ο'Μάλι και Βίρνα Φέλτον, ενώ τη φωνή στο Μόγλι χαρίζει ο γιος του σκηνοθέτη, Μπρους Ράιτερμαν.
Το Βιβλίο της Ζούγκλας κυκλοφόρησε στις 18 Οκτωβρίου 1967 λαμβάνοντας θετική υποδοχή αλλά και επαίνους για το soundtrack του, το οποίο περιείχε πέντε τραγούδια από τους αδελφούς Σέρμαν (Ρόμπερτ και Ρίτσαρντ) κι ένα από τον Γκίλκισον, το «The Bare Necessities» (αποδόθηκε ως «Λίγα πράγματα» στα ελληνικά). Με την αρχική της κυκλοφορία, η ταινία έγινε η δεύτερη ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney με τις περισσότερες εισπράξεις σε Ηνωμένες Πολιτείες και Καναδά,[3] ενώ είχε κι επιτυχημένες επανακυκλοφορίες. Η ταινία σημείωσε επίσης επιτυχία και στη διεθνή αγορά, γινόμενη η ταινία με τα περισσότερα εισιτήρια στη Γερμανία.[4] Η Disney κυκλοφόρησε μία live-action προσαρμογή της ταινίας το 1994 και μία συνέχεια σε κινούμενα σχέδια, Το Βιβλίο της Ζούγκλας 2, το 2003. Μία καινούρια live-action προσαρμογή σε σκηνοθεσία του Τζον Φαβρό κυκλοφόρησε το 2016.
Πλοκή
ΕπεξεργασίαΟ Μπαγκίαρα, ένας μαύρος πάνθηρας, βρίσκει βαθιά μέσα στη ζούγκλα της Ινδίας ένα ορφανό μωρό σε ένα καλάθι, το οποίο πηγαίνει στη Ράκσα, μία μητέρα λύκο η οποία μόλις έχει αποκτήσει τα δικά της κουτάβια. Εκείνη και ο σύζυγός της, Ράμα, μεγαλώνουν το αγόρι μαζί με τα παιδιά τους κι έπειτα από δέκα χρόνια, ο Μόγλης γνωρίζει καλά τη ζωή στη ζούγκλα και παίζει με τα λυκάκια αδέλφια του. Ο Μπαγκίρα είναι ευχαριστημένος με το πόσο ευτυχισμένος είναι τώρα ο Μόγλης, αλλά ανησυχεί πως θα πρέπει τελικά να επιστρέψει στο Χωριό των Ανθρώπων, ώστε να μείνει με το δικό του είδος.
Ένα βράδυ, στο συμβούλιο των λύκων, οι γονείς του Μόγλη μαθαίνουν για την επιστροφή του Σηρ Χαν στα μέρη τους, μίας τίγρης η οποία έχει έχθρα απέναντι στους ανθρώπους και τους σκοτώνει. Ο αρχηγός της αγέλης, ο Ακίλα, αποφασίζει πως ο Μόγλης πρέπει να φύγει από τη ζούγκλα έτσι ώστε να είναι ασφαλής. Ο Μπαγκίρα προσφέρεται να τον συνοδεύσει στο Χωριό των Ανθρώπων και οι δυο τους φεύγουν το ίδιο βράδυ, αν και ο Μόγλης είναι αποφασισμένος να μείνει στη ζούγκλα. Οι δυο τους ξαπλώνουν το βράδυ σε ένα δέντρο για να κοιμηθούν, όπου ο Κάα, ένας πεινασμένος πύθωνας, προσπαθεί να καταβροχθίσει τον Μόγλη τον οποίο σώζει τελευταία στιγμή ο Μπαγκίρα. Το επόμενο πρωί, ο Μόγλης προσπαθεί να γίνει μέλος μίας παρέλασης ελεφάντων της οποίας ηγείται ο Συνταγματάρχης Χάθι. Ο Μπαγκίρα καταφέρνει να τον βρει, αλλά έπειτα από έναν καυγά αποφασίζει να τον αφήσει μόνο του. Ο Μόγλης σύντομα συναντά έναν χαλαρό, αξιαγάπητο αρκούδο, τον Μπαλού, ο οποίος του υπόσχεται να τον αφήσει να μείνει μαζί του και να μην τον πάει ποτέ στο Χωριό των Ανθρώπων.
Σύντομα, μία ομάδα μαϊμούδων απαγάγει τον Μόγλη και τον πηγαίνει στον αρχηγό τους, τον ουρακοτάγκο Βασιλιά Λούι. Ο Βασιλιάς Λούι προσφέρεται να βοηθήσει τον Μόγλη να μείνει στη ζούγκλα αν του πει το μυστικό των ανθρώπων του πώς ανάβει φωτιά, αλλά ο Μόγλης, έχοντας ανατραφεί από λύκους, δεν γνωρίζει το μυστικό. Ο Μπαγκίρα και ο Μπαλού καταφτάνουν και σώζουν τον Μόγλη και μέσα στο χάος, το παλάτι του Βασιλιά Λούι καταστρέφεται. Το βράδυ, ο Μπαγκίρα μιλάει στον Μπαλού και τον πείθει πως η ζούγκλα δεν θα είναι ποτέ ασφαλής για τον Μόγλη όσο ο Σηρ Χαν βρίσκεται εκεί. Έτσι, το πρωί, ο Μπαλού εξηγεί απρόθυμα στον Μόγλη πως πρέπει να τον πάει τελικά στο Χωριό των Ανθρώπων, κάτι που εξοργίζει τον Μόγλη και το σκάει. Ενώ ο Μπαλού ψάχνει τον Μόγλη, ο Μπαγκίρα πάει στον Χάθι για βοήθεια. Καθώς του εξηγεί τι έγινε, ο Σηρ Χαν, ο οποίος βρίσκεται κοντά, καταφέρνει να ακούσει τη συζήτησή τους. Γνωρίζοντας πλέον για τον Μόγλη, είναι αποφασισμένος να τον βρει και να τον σκοτώσει.
Στο μεταξύ, ο Μόγλης συναντά και πάλι τον Κάα, ο οποίος για ακόμα μία φορά προσπαθεί να τον φάει, αλλά ο Μόγλης το σκάει χάρη στη χωρίς επίγνωση παρέμβαση του Σηρ Χαν. Ενώ πλησιάζει καταιγίδα, ο Μόγλης συναντά μία ομάδα φιλικών όρνιων, τα οποία τον αποδέχονται ως φίλο τους. Σύντομα όμως εμφανίζεται ο Σηρ Χαν, ο οποίος τρομάζει το όρνια και έρχεται αντιμέτωπος με τον Μόγλη. Ο Μπαλού τρέχει να τον σώσει και προσπαθεί να κρατήσει τον Σηρ Χαν μακριά, φτάνοντας πολύ κοντά στο να πεθάνει. Όταν ένας κεραυνός κτυπάει ένα κοντινό δέντρο κι αυτό παίρνει φωτιά, τα όρνια αποσπούν την προσοχή του Σηρ Χαν, ενώ ο Μόγλης αρπάζει ένα φλεγόμενο κλαδί και το δένει στην ουρά του Σηρ Χαν. Ο Σηρ Χαν, ο οποίος φοβάται τη φωτιά, πανικοβάλλεται και το βάζει στα πόδια.
Ο Μπαγκίρα και ο Μπαλού πάνε τον Μόγλη στα σύνορα του Χωριού των Ανθρώπων, αλλά εκείνος ακόμη δείχνει απρόθυμος να πάει εκεί. Ωστόσο, αλλάζει απότομα άποψη όταν βλέπει ένα όμορφο νεαρό κορίτσι από το χωριό να πηγαίνει τραγουδώντας στο ποτάμι για να πάρει νερό, και το ερωτεύεται. Όταν κι εκείνη βλέπει τον Μόγλη, ρίχνει «κατά λάθος» τη στάμνα της με το νερό κι εκείνος της την δίνει, ακολουθώντας την στο χωριό. Αφού ο Μπαγκίρα και ο Μπαλού βλέπουν πως ο Μόγλης αποφάσισε τελικά να πάει στο χωριό, αποφασίζουν κι εκείνοι να επιστρέψουν στη ζούγκλα, ευχαριστημένοι για το ότι ο Μόγλης είναι ασφαλής και ευτυχισμένος με το είδος του.
Ηθοποιοί
Επεξεργασία- Μπρους Ράιτερμαν ως Μόγλης, ένα ορφανό αγόρι το οποίο αναφέρεται από τους άλλους χαρακτήρες ως «ανθρώπινο-κουτάβι»
- Φιλ Χάρις ως Μπαλού, ένας οκνηρός αρκούδος που ζει μία ζωή χωρίς έγνοιες και που πιστεύει στο να αφήνεις τα καλά πράγματα της ζωής να έρχονται από μόνα τους.
- Σεμπάστιαν Καμπότ ως Μπαγκίρα, ένας σοβαρός μαύρος πάνθηρας ο οποίος είναι αποφασισμένος να πάει τον Μόγλη πίσω στο Χωριό των Ανθρώπων για να είναι ασφαλής. Δεν εγκρίνει τη χωρίς έγνοιες προσέγγιση της ζωής από τον Μπαλού.
- Λούις Πρίμα ως Βασιλιάς Λούι, ένας ουρακοτάγκος ο οποίος θέλει να γίνει άνθρωπος και θέλει να του διδάξει ο Μόγλης το πώς ανάβουν φωτιά οι άνθρωποι.
- Τζορτζ Σάντερς ως Σηρ Χαν, μία έξυπνη και έμπειρη, αλλά επίσης και χωρίς έλεος τίγρης, η οποία μισεί όλους τους ανθρώπους εξαιτίας του φόβου της για τα όπλα και τη φωτιά τους και θέλει να σκοτώσει τον Μόγλη.
- Στέρλινγκ Χόλογουεϊ ως Κάα, ένας πύθωνας της Ινδίας ο οποίος επίσης βλέπει τον Μόγλη ως θήραμα, αλλά αποτυγχάνει κάθε φορά με κωμικό τρόπο στις προσπάθειές του να τον φάει.
- Τζ. Πατ Ο'Μάλι ως Συνταγματάρχης Χάθι, ένας ελέφαντας της Ινδίας και ως το όρνιο Μπάζι
- Βίρνα Φέλτον ως Γουίνφρεντ, η σύζυγος του Συνταγματάρχη Χάθι
- Κλιντ Χάουαρντ ως Τζούνιορ, ο γιος του Συνταγματάρχη Χάθι και της Γουίνφρεντ
- Τσαντ Στούαρτ ως το όρνιο Φλαπς
- Λορντ Τιμ Χάντσον ως το όρνιο Ντίζι
- Τζον Άμποτ ως Ακίλα, ο αρχηγός της αγέλης των λύκων που μεγάλωσε ο Μόγλης
- Μπεν Ράιτ ως Ράμα, ο πατέρας λύκος του Μόγλη
- Νταρλίν Καρ ως το Κορίτσι. Το όνομά της ως Σάντι δεν αναφέρεται παρά μόνο στη δεύτερη ταινία.
Ελληνική μεταγλώττιση
Επεξεργασία- Γιώργος Μανωλάς ως Μόγλης
- Τάσος Κωστής ως Μπαλού
- Τάσος Μασμανίδης ως Μπαγκίρα
- Παύλος Μηλιώνης ως Σηρ Χαν
- Γιάννης Καλατζόπουλος ως Κάα
- Γιάννης Παλαμίδας ως Βασιλιάς Λούι
- Θεόδωρος Δημήτριεφ ως Συνταγματάρχης Χάθι
- Μάρκος Γεωργαλής ως Τζούνιορ
- Λουΐζα Μητσάκου ως Γουίνιφρεντ
- Τάσος Ράμσης ως Ακίλα
- Γιώργος Μάζης ως Ράμα
- Ηλίας Ζερβός, Αργύρης Παυλίδης, Τάκης Καρνάτσος, Δημήτρης Λέκκας ως Όρνια
- Συμμετέχουν επίσης: Ακίνδυνος Γκίκας, Γιάννης Βασιλάκης, Σπύρος Μπιμπίλας [5]
Παραγωγή
ΕπεξεργασίαΑνάπτυξη και σενάριο
ΕπεξεργασίαΜετά την κυκλοφορία της ταινίας Το Σπαθί του Βασιλιά Αρθούρου, ο σεναριογράφος Μπιλ Πιτ ανέφερε στον Γουώλτ Ντίσνεϋ πως «εμείς [στο τμήμα εικονογράφησης] μπορούμε να κάνουμε πολύ πιο ενδιαφέροντες χαρακτήρες ζώων» και πρότεινε πως το βιβλίο του Ράντγιαρντ Κίπλινγκ, Το Βιβλίο της Ζούγκλας, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως η επόμενη ταινία του στούντιο.[6] Ο Ντίσνεϋ συμφώνησε και ο Πιτ δημιούργησε μία αυθεντική προσαρμογή, με ελάχιστη επίβλεψη, όπως είχε κάνει και στις ταινίες Τα 101 Σκυλιά της Δαλματίας και Το Σπαθί του Βασιλιά Αρθούρου. Ωστόσο, μετά την απογοητευτική υποδοχή που είχε Το Σπαθί του Βασιλιά Αρθούρου, ο Ντίσνεϋ αποφάσισε να εμπλακεί περισσότερο στην ιστορία αυτής της ταινίας σε σχέση με τις προηγούμενες δύο,[7] με τον ανιψιό του, Ρόι Ε. Ντίσνεϋ, να λέει: «[ο Γουώλτ] σίγουρα επηρέασε τα πάντα σχετικά με την ταινία. (...) Με Το Βιβλίο της Ζούγκλας, είχε προφανώς εθιστεί με τη ζούγκλα και τους χαρακτήρες που ζούσαν εκεί».[8]
Ο Πιτ είχε αποφασίσει να ακολουθήσει πιο στενά τον δραματικό, σκοτεινό και μοχθηρό τόνο του βιβλίου του Κίπλινγκ, το οποίο έχει να κάνει με τους αγώνες μεταξύ των ζώων και του ανθρώπου. Ωστόσο, οι σεναριογράφοι της ταινίας αποφάσισαν να κάνουν την ιστορία πιο απλή, καθώς το μυθιστόρημα είναι πολύ επεισοδιακό με τον Μόγλη να πηγαινοέρχεται από τη ζούγκλα στο Χωριό των Ανθρώπων και τον Πιτ να θεωρεί πως η επιστροφή του Μόγλη στο Χωριό των Ανθρώπων θα ήταν και το τέλος της ταινίας. Ακολουθώντας εισηγήσεις, ο Πιτ δημιούργησε επίσης τον χαρακτήρα του Λούι, του βασιλιά των μαϊμούδων. Ο Λούι ήταν ένας λιγότερο κωμικός χαρακτήρας, ο οποίος έπαιρνε αιχμάλωτο τον Μόγλη για να τον αναγκάσει να τον διδάξει πώς ανάβει κάποιος φωτιά. Ο χαρακτήρας του ουρακοτάγκου θα δανειζόταν επίσης και στοιχεία από Το Δεύτερο Βιβλίο της Ζούγκλας, όπου υπάρχει χρυσός και κοσμήματα κάτω από τα ερείπια του παλατιού του.[1][7] Το τέλος ήταν επίσης πολύ διαφορετικό από αυτό της τελικής εκδοχής της ταινίας: αφού ο Μόγλης πάει στο Χωριό των Ανθρώπων, καυγαδίζει με τον Μπουλντέο τον κυνηγό κι επιστρέφει στη ζούγκλα κρατώντας έναν πυρσό, τον οποίο έχει σκοπό να χρησιμοποιήσει για να φοβίσει όσους τους επιτέθηκαν ή τον κοροΐδεψαν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του, πριν ο Μπουλντέο τον σύρει πίσω στα ερείπια για να ψάξουν τον θησαυρό. Μετά την ανάκτηση μεγάλου μέρους του θησαυρού, ο Μπουλντέο θα ανακήρυσσε τις προθέσεις του να κάψει τη ζούγκλα για να αποφύγει την απειλή του Σηρ Χαν, αλλά η τίγρης του επιτίθεται και τον σκοτώνει, πριν ο Μόγλης προλάβει να την σκοτώσει με το όπλο του κυνηγού. Εξαιτίας των πράξεών του, ο Μόγλης θα στεφόταν ως ήρωας τόσο στη ζούγκλα όσο και στο χωριό, και θα ανακηρυσσόταν ως ο πρώτος άνθρωπος που θα γινόταν μέλος του συμβουλίου των λύκων.[1][7] Ο Ντίσνεϋ δεν ήταν ικανοποιημένος με το πώς εξελισσόταν η ιστορία, καθώς θεώρησε πως ήταν υπερβολικά σκοτεινή για οικογενειακή ταινία κι επέμεινε σε αλλαγές του σεναρίου. Ο Πιτ αρνήθηκε να το κάνει κι έπειτα από μία μεγάλη διαμάχη, ο Πιτ εγκατέλειψε το στούντιο τον Ιανουάριο του 1964.[6]
Έπειτα από αυτό, ο Ντίσνεϋ ανέθεσε τον Λάρι Κλέμονς ως τον νέο του σεναριογράφο και έναν από τους τέσσερις άντρες που δούλευαν πάνω στο σενάριο της ταινίας, δίνοντάς του ένα αντίγραφο του βιβλίου του Κίπλινγκ και λέγοντάς του: «Το πρώτο πράγμα που θέλω να κάνεις είναι να μην το διαβάσεις».[7] Παρ'όλα αυτά, ο Κλέμονς έριξε μια ματιά στο βιβλίο και το βρήκε ασύνδετο και χωρίς συνεχή ροή, το οποίο χρειαζόταν προσαρμογή για να ταιριάζει σε κινηματογραφικό σενάριο. Ο Κλέμονς ήθελε να χρησιμοποιήσει για την ιστορία την τεχνική in medias res προσθέτοντας στην πορεία κάποιες σκηνές με αναδρομή στο παρελθόν, αλλά ο Ντίσνεϋ ζήτησε να επικεντρωθούν στο να κάνουν την ιστορία πιο απλή: «Ας μείνουμε στο ψητό της ιστορίας. Ας εγκαθιδρύσουμε τους χαρακτήρες. Ας το διασκεδάσουμε».[9] Αν και μεγάλο μέρος της δουλειάς του Πιτ απορρίφθηκε, οι προσωπικότητες των χαρακτήρων παρέμειναν στην τελική εκδοχή της ταινίας. Αυτό έγινε επειδή ο Ντίσνεϋ θεωρούσε πως η ιστορία έπρεπε να διατηρηθεί απλή και να καθοδηγείται από τους χαρακτήρες. Ο Ντίσνεϋ είχε ενεργό ρόλο στις συναντήσεις για την ιστορία της ταινίας, υποδυόμενος κάθε ρόλο και βοηθώντας στην εξερεύνηση των συναισθημάτων των χαρακτήρων, στη δημιουργία αστείων και στην ανάπτυξη συναισθηματικών σκηνών.[7] Ο Κλέμονς δημιούργησε επίσης το κορίτσι το οποίο ερωτεύεται ο Μόγλης, καθώς οι δημιουργοί θεώρησαν πως ο έρωτας θα ήταν η καλύτερη δικαιολογία για τον Μόγλη να εγκαταλείψει τη ζούγκλα.[1][7] Ο Κλέμονς έγραφε ένα περίγραμμα σεναρίου για σχεδόν όλες τις σκηνές και τότε, οι καλλιτέχνες ιστορίας συζητούσαν το πώς να γεμίσουν τις σκηνές, συμπεριλαμβανομένων και των αστείων που θα χρησιμοποιούσαν.[10][11] Προσπάθησαν επίσης να ενσωματώσουν στο σενάριο το πώς οι ηθοποιοί έπλασαν τους χαρακτήρες τους και το πώς αλληλεπιδρούσαν μεταξύ τους.[12]
Το Βιβλίο της Ζούγκλας σηματοδοτεί την τελευταία ταινία κινουμένων σχεδίων της εταιρείας που φέρει τις προσωπικές πινελιές του Ντίσνεϋ, καθώς εκείνος απεβίωσε στις 15 Δεκεμβρίου 1966, λιγότερο από έναν χρόνο πριν την κυκλοφορία της ταινίας.[13]
Κάστινγκ
Επεξεργασία—Βόλφγκανγκ Ράιτερμαν[12]
Αρκετές οικείες φωνές ενέπνευσαν τους εικονογραφιστές κατά τη διαδικασία της δημιουργίας των χαρακτήρων[7] κι αυτό τους βοήθησε να σχηματίσουν τις προσωπικότητές τους.[13] Αυτή η χρήση οικείων φωνών για χαρακτήρες κλειδιά ήταν κάτι που συνέβαινε σπάνια στις προηγούμενες ταινίες της Disney.[7] Το προσωπικό σοκαρίστηκε όταν άκουσε πως ένας σοφός κωμικός όπως ο Φιλ Χάρις θα συμμετείχε σε ταινία βασισμένη σε βιβλίο του Κίπλινγκ. Ο Ντίσνεϋ πρότεινε τον Χάρις έπειτα από μία συνάντησή τους σε ένα πάρτι.[14] Ο Χάρις αυτοσχεδίασε τις περισσότερες από τις ατάκες του, καθώς θεώρησε πως οι ατάκες του στο σενάριο «δεν έμοιαζαν φυσικές».[6] Μετά την πρόσληψη του Χάρις, ο πρόεδρος της Disneyland Records, Τζίμι Τζόνσον, πρότεινε στον Ντίσνεϋ να προσλάβει τον Λούις Πρίμα για τον χαρακτήρα του Βασιλιά Λούι, καθώς «ένιωσα πως ο Λούις θα ήταν εξαιρετικός σε αυτό».[15] Ο Ντίσνεϋ προσέλαβε επίσης κι άλλους διακεκριμένους ηθοποιούς όπως τον Τζορτζ Σάντερς για τον ρόλο του Σηρ Χαν και τον Σεμπάστιαν Καμπότ για τον ρόλο του Μπαγκίρα. Επιπρόσθετα, προσέλαβε ηθοποιούς που χάριζαν τακτικά τις φωνές του σε χαρακτήρες της Disney όπως τον Στέρλινγκ Χόλογουεϊ για τον ρόλο του Κάα, τον Τζ. Πατ Ο'Μάλι για τον ρόλο του Συνταγματάρχη Χάθι και του όρνιου Μπάζι και τη Βίρνα Φέλτον για τον ρόλο της συζύγου του Χάθι. Η Φέλτον είχε δουλέψει στο παρελθόν για πολλά χρόνια μαζί με τον Χάρις στο ραδιόφωνο, στην εκπομπή The Jack Benny Program.[16] Το Βιβλίο της Ζούγκλας ήταν η τελευταία της ταινία πριν πεθάνει.[13] Ο Ντέιβιντ Μπέιλι είχε αρχικά προσληφθεί για τον ρόλο του Μόγλη αλλά η φωνή του άλλαξε κατά τη διάρκεια της παραγωγής, κάτι το οποίο έκανε τη φωνή του να μην ταιριάζει στη «νεαρή αθωότητα του χαρακτήρα του Μόγλη» στην οποία και στόχευαν οι παραγωγοί. Έτσι, ο σκηνοθέτης Βόλφγκανγκ Ράιτερμαν έφερε για τον ρόλο τον γιο του, Μπρους, ο οποίος είχε χαρίσει τη φωνή του και στον χαρακτήρα του Κρίστοφερ Ρόμπιν στην ταινία μικρού μήκους Winnie the Pooh and the Honey Tree. Οι εικονογραφιστές βιντεοσκόπησαν υλικό με τον Μπρους για να το χρησιμοποιήσουν ως οδηγό στην ερμηνεία του χαρακτήρα.[6][17] Το παιδί ηθοποιός, Νταρλίν Καρ, τριγυρνούσε στο στούντιο τραγουδώντας όταν οι συνθέτες Ρόμπερτ και Ρίτσαρντ Σέρμαν της ζήτησαν να ηχογραφήσει ένα ντέμο του τραγουδιού «My Own Home». Η ερμηνεία της Καρ εντυπωσίασε αρκετά τον Ντίσνεϋ και την προσέλαβε για τον ρόλο του κοριτσιού.[18]
Στο αυθεντικό βιβλίο, τα όρνια αποτελούν απαίσιους και κακούς χαρακτήρες που τρέφονται από τα σώματα των νεκρών. Ο Ντίσνεϋ θέλησε να φωτίσει λίγο τους συγκεκριμένους χαρακτήρες κάνοντάς τους να έχουν μία φυσική και φωνητική ομοιότητα με τους Beatles, συμπεριλαβανομένου και του χαρακτηριστικού κουρέματός τους. Είχαν επίσης κατά νου να ζητήσουν από τα μέλη της μπάντας να χαρίσουν τις φωνές τους στους χαρακτήρες, αλλά και να τραγουδήσουν το τραγούδι τους, «That's What Friends Are For». Ωστόσο, εκείνη την εποχή, ο Τζον Λένον αρνήθηκε να δουλέψει πάνω σε ταινίες κινουμένων σχεδίων με αποτέλεσμα η όλη ιδέα να παραμεριστεί.[19] Παρά την άρνηση των Beatles, το κάστινγκ για τους χαρακτήρες των όρνεων έφερε έναν άλλον Βρετανό μουσικό στην ταινία, τον Τσαντ Στούαρτ από το ντουέτο Chad & Jeremy.[6] Στα πρώιμα πρόχειρα σενάρια της σκηνής των όρνεων, τα όρνεα είχαν ένα μυωπικό φίλο ρινόκερο, τον Ρόκι, τη φωνή στον οποίο θα χάριζε ο Φρανκ Φοντέιν. Ωστόσο, ο Ντίσνεϋ αποφάσισε να αφαιρέσει τον χαρακτήρα καθώς θεώρησε πως η ταινία είχε ήδη αρκετή δράση με τις μαϊμούδες και τα όρνεα.[20]
Εικονογράφηση
ΕπεξεργασίαΗ εικονογράφηση για Το Βιβλίο της Ζούγκλας ξεκίνησε στις 2 Μαΐου 1966. Ενώ σε αρκετές από τις μετέπειτα μεγάλου μήκους ταινίες κινουμένων σχεδίων της Disney οι εικονογραφιστές ήταν υπεύθυνοι για έναν μόνο χαρακτήρα, στο Βιβλίο της Ζούγκλας οι εικονογραφιστές ανέλαβαν ολόκληρες ακολουθίες σκηνών, αφού αρκετοί από τους χαρακτήρες αλληλοεπιδρούσαν. Η εικονογράφηση έγινε με τη μέθοδο της ξηρογραφίας, με τον Κεν Άντερσον να ηγείται του σχεδιασμού χαρακτήρων χρησιμοποιώντας τραχιές, καλλιτεχνικές άκρες σε αντίθεση με τα πιο στρογγυλοποιημένα ζώα που είδαμε σε παραγωγές όπως ο Ντάμπο, το ελεφαντάκι.[21]
Ο Άντερσον αποφάσισε επίσης να κάνει τον Σηρ Χαν να μοιάζει στον Τζορτζ Σάντερς, τον ηθοποιό που χαρίζει τη φωνή στον χαρακτήρα.[6] Το φόντο ήταν σχεδιασμένο στο χέρι - με εξαίρεση τον καταρράκτη, ο οποίος εμπεριείχε κυρίως υλικό από τους καταρράκτες Έιντζελ - και μερικά σκηνικά χρησιμοποιήθηκαν τόσο στο προσκήνιο όσο και στο κάτω μέρος της εικόνας, για να δώσουν την αίσθηση του βάθους. Ακολουθώντας μία από τις συνήθειες του Ράιτερμαν να χρησιμοποιεί εικονογραφίσεις από προηγούμενες ταινίες, τα κουτάβια των λύκων είναι βασισμένα στους σκύλους από τα 101 Σκυλιά της Δαλματίας. Ο εικονογραφιστής Μιλτ Καλ βάσισε τις κινήσεις του Μπαγκίρα και του Σηρ Χαν στον τρόπο που κινούνταν αληθινά αιλουροείδη, κάτι το οποίο είχε παρατηρήσει σε δύο άλλες παραγωγής της Disney, την ταινία A Tiger Walks και στο επεισόδιο «Jungle Cat» της σειράς True-Life Adventures.[21]
Ο Μπαλού βασίστηκε επίσης σε καταγεγραμμένο υλικό από αρκούδες, ενσωματώνοντας ακόμη και την προτίμηση του ζώου να ξύνεται. Ο Κάα, αφού δεν είχε άκρα, έλαβε μεγάλα εκφραστικά μάτια και μέρη του σώματός του έκαναν αυτά που σε φυσιολογικές συνθήκες θα έκαναν τα χέρια.[22] Ο χορός των μαϊμούδων κατά τη διάρκεια του τραγουδιού «I Wan'na Be Like You» ήταν εν μέρη εμπνευσμένος από την ακρόαση που έδωσε ο Λούις Πρίμα με τη μπάντα του στη σκηνή ήχου της Disney, για να προσλάβει ο Ντίσνεϋ.[6]
Μουσική
ΕπεξεργασίαΗ μουσική επένδυση της ταινίας γράφτηκε από τον Τζορτζ Μπρανς και ενορχηστρώθηκε από τον Γουόλτερ Σιτς. Δύο από τις συνθέσεις επαναχρησιμοποιήθηκαν από προηγούμενες ταινίες της Disney. Στη σκηνή όπου ο Μόγλης ξυπνάει μετά την απόδραση από τον Βασιλιά Λούι, χρησιμοποιήθηκε ένα από τα θέματα του Μπρανς από την ταινία Η Ωραία Κοιμωμένη, ενώ στη σκηνή όπου ο Μπαγκίρα δίνει την επικήδεια ομιλία του για τον Μπαλού όταν πιστεύουν πως εκείνος έχει σκοτωθεί από τον Σηρ Χαν, χρησιμοποιήθηκε η ορχηστρική μουσική επένδυση του Πολ Τζ. Σμιθ από την ταινία Η Χιονάτη και οι Επτά Νάνοι.[23]
Το soundtrack της ταινίας περιέχει οκτώ πρωτότυπα τραγούδια: επτά γράφτηκαν από τους Ρόμπερτ και Ρίτσαρντ Σέρμαν κι ένα από τον Τέρρι Γκίλκισον. Ο μακροχρόνιος συνεργάτης του Ντίσνεϋ, Γκίλκισον, ήταν ο πρώτος τραγουδοποιός ο οποίος έφερε αρκετά ολοκληρωμένα τραγούδια που ακολουθούσαν στενά το βιβλίο, αλλά ο Ντίσνεϋ θεώρησε πως αυτές του οι προσπάθειες ήταν πολύ σκοτεινές. Το μόνο κομμάτι από τη δουλειά του Γκίλκισον που διατηρήθηκε στην τελική εκδοχή της ταινίας ήταν η αισιόδοξη μελωδία του τραγουδιού «The Bare Necessities», το οποίο άρεσε και στην υπόλοιπη ομάδα. Έπειτα, τα αδέλφια Σέρμαν προσλήφθηκαν για να κάνουν μία ολοκληρωμένη σύνθεση από την αρχή.[6] Ο Ντίσνεϋ ρώτησε τα αδέλφια αν είχαν διαβάσει το βιβλίο του Κίπλινγκ κι εκείνοι απάντησαν πως το έκαναν «πολύ, πολύ καιρό πριν» και πως είχαν επίσης δει την προσαρμογή που έκανε ο Αλεξάντερ Κόρντα το 1942. Ο Ντίσνεϋ απάντησε πως τα «ωραία, μυστήρια και βαριά πράγματα» από αυτές τις δύο δουλειές δεν ήταν αυτό στο οποίο εκείνος στόχευε και αντί αυτού ήθελε να δώσει μία «φωτεινή, πινελιά Disney».[24] Ο Ντίσνεϋ έφερνε συχνά τα αδέλφια στις συναντήσεις της ομάδας για την ιστορία της ταινίας.[6] Τους ζήτησε να «βρουν τρομακτικά μέρη και να γράψουν διασκεδαστικά τραγούδια» στις συνθέσεις τους[23] τα οποία θα ταίριαζαν με την ιστορία και θα την ενίσχυαν αντί να τη διακόπτουν.[6]
Κυκλοφορία και υποδοχή
ΕπεξεργασίαΠρώτη κινηματογραφική κυκλοφορία
ΕπεξεργασίαΤο Βιβλίο της Ζούγκλας κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1967,[7] μόλις δέκα μήνες μετά τον θάνατο του Ντίσνεϋ.[13] Με προϋπολογισμό $4 εκατομμυρίων,[25][26] η ταινία είχε τεράστια επιτυχία επιφέροντας μέχρι το 1968 εγχώρια έσοδα $11.5 εκατομμυρίων από ενοικιάσεις.[27] Μέχρι το 1970, η ταινία είχε έσοδα $13 εκατομμύρια σε εγχώριες ενοικιάσεις γινόμενη η δεύτερη ταινία κινουμένων σχεδίων με τις περισσότερες εισπράξεις σε Ηνωμένες Πολιτείες και Καναδά.[3] Παγκοσμίως, τα έσοδά της ήταν $23.8 εκατομμύρια, κάτι που την έκανε την πιο επιτυχημένη ταινία κινουμένων σχεδίων κατά τη διάρκεια της πρώτης της κινηματογραφικής κυκλοφορίας.[28]
Επανακυκλοφορίες
ΕπεξεργασίαΤο Βιβλίο της Ζούγκλας επανακυκλοφόρησε στις κινηματογραφικές αίθουσες στη Βόρεια Αμερική τρεις φορές (1978, 1984 και 1990) καθώς επίσης και στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια των δεκαετιών 1970 και 1980.[29] Μία νέα έκδοση στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1976, επέφερε έσοδα $1.8 εκατομμυρίων από ενοικιάσεις.[30] Η επανακυκλοφορία του 1978 αύξησε τα έσοδα από τις ενοικιάσεις στη Βόρεια Αμερική στα $27.3 εκατομμύρια, ξεπερνώντας την ταινία Η Χιονάτη και οι Επτά Νάνοι και κάνοντάς την την ταινία κινουμένων σχεδίων με τις περισσότερες εισπράξεις όλων των εποχών σε Ηνωμένες Πολιτείες και Καναδά,[31] μέχρι την επανακυκλοφορία της Χιονάτης το 1983. Τα συνολικά έσοδα της ταινίας καθ'όλη τη διάρκεια ζωής της σε Ηνωμένες Πολιτείες και Καναδά ανέρχονται στα $141 εκατομμύρια.1[32] Με την προσαρμογή στον πληθωρισμό του 2018, υπολογίζεται πως τα έσοδα αντιστοιχούν σε $671,224,000,[33] κάτι το οποίο θα την έκανε την 33η ταινία με τις περισσότερες εισπράξεις όλων των εποχών σε Ηνωμένες Πολιτείες και Καναδά.[34]
Το Βιβλίο της Ζούγκλας αποτελεί την καλύτερη ταινία όλων των εποχών στη Γερμανία με βάση τα εισιτήρια που πωλήθηκαν (27.3 εκατομμύρια), σχεδόν 10 εκατομμύρια περισσότερα από τα εισιτήρια που πωλήθηκαν (18.8 εκατομμύρια) για τον Τιτανικό.[4] Τα έσοδα στη Γερμανία υπολογίζονται στα $108 εκατομμύρια, κάνοντάς την την τρίτη ταινία με τις περισσότερες εισπράξεις όλων των εποχών, πίσω από τις ταινίες Avatar ($137 εκατομμύρια) και Τιτανικός ($125 εκατομμύρια).[35] Η ταινία ήταν η έβδομη πιο δημοφιλής ταινία του εικοστού αιώνα στο Ηνωμένο Βασίλειο με 19.8 εκατομμύρια εισιτήρια.[36] Στη Γαλλία, κατέχει την ένατη θέση με τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών βάση εισιτηρίων (14.8 εκατομμύρια).[37] Η επανακυκλοφορία του 1993 έθεσε νέο ρεκόρ για επανέκδοση ταινίας στη διεθνή αγορά, επιφέροντας έσοδα $67.5 εκατομμύρια κατά τη διάρκεια εκείνης της χρονιάς.[38]
Home media
ΕπεξεργασίαΤο Βιβλίο της Ζούγκλας κυκλοφόρησε στις Ηνωμένες Πολιτείες σε VHS το 1991, ως μέρος της σειράς «Τα Κλασικά της Disney», και στο Ηνωμένο Βασίλειο το 1993. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η VHS κυκλοφορία του 1991 πώλησε 7.4 εκατομμύρια αντίτυπα επιφέροντας έσοδα $184,926,000 και κατατάχθηκε τρίτη στη λίστα με τις καλύτερες πωλήσεις home video της χρονιάς, πίσω από τις ταινίες Φαντασία και Μόνος στο Σπίτι.[39] Μέχρι το 1994, Το Βιβλίο της Ζούγκλας πώλησε στις Ηνωμένες Πολιτείες 9.5 εκατομμύρια αντίτυπα.[40] Οι πωλήσεις home video εκτός Βορείου Αμερικής έφτασαν τα 14 εκατομμύρια αντίτυπα, επιφέροντας μέχρι τον Δεκέμβριο του 1993 έσοδα $350 εκατομμύρια.[41] Στη διεθνή αγορά, μέχρι τον Ιανουάριο του 1994, οι πωλήσεις έφτασαν τα 14.8 εκατομμύρια αντίτυπα, με την ταινία να γίνεται η καλύτερη σε πωλήσεις VHS κυκλοφορία στη διεθνή αγορά, συμπεριλαμβανομένων των πωλήσεων σε Ηνωμένο Βασίλειο (4.9 εκατομμύρια αντίτυπα), Γερμανία (4.3 εκατομμύρια αντίτυπα) και Γαλλία (1.2 εκατομμύρια αντίτυπα).[42] Μέχρι τον Αύγουστο του 1994, οι πωλήσεις στη διεθνή αγορά έφτασαν τα 15 εκατομμύρια αντίτυπα,[43] φτάνοντας παγκοσμίως τις πωλήσεις στα 24.5 εκατομμύρια αντίτυπα. Μέχρι το 2002, Το Βιβλίο της Ζούγκλας κατείχε το ρεκόρ της καλύτερης σε πωλήσεις home video κυκλοφορίας στο Ηνωμένο Βασίλειο μπροστά από την ταινία Τιτανικός, η οποία είχε πωλήσει 4.8 εκατομμύρια αντίτυπα.[44]
Με αφορμή τα 30 χρόνια από την πρώτη κυκλοφορία, Το Βιβλίο της Ζούγκλας επανεκδόθηκε σε βίντεο το 1997, ως μέρος της συλλογής «Τα Αριστουργήματα της Disney».[29] Μία περιορισμένη έκδοση σε DVD κυκλοφόρησε από την Buena Vista Home Entertainment το 1999.[45] Η ταινία κυκλοφόρησε ξανά σε συλλογή 2 δίσκων DVD (Πλατινένια έκδοση) στις 2 Οκτωβρίου 2007, για τον εορτασμό των 40 χρόνων από την πρώτη κυκλοφορία.[46] Η κυκλοφορία της αυτή συνοδευόταν από μία περιορισμένη κυκλοφορία 18 ημερών στο El Capitan Theatre στο Λος Άντζελες, με τη βραδιά της πρεμιέρας να συμπεριλαμβάνει πάνελ με τον συνθέτη Ρίτσαρντ Σέρμαν και τους ηθοποιούς Μπρους Ράιτερμαν, Νταρλίν Καρ και Τσαντ Στούαρτ.[47] Η Πλατινένια έκδοση DVD αποσύρθηκε από την αγορά το 2010.[48]
Στις 11 Φεβρουαρίου 2014, η ταινία κυκλοφόρησε σε πακέτο Blu-ray/DVD/Digital Copy ως μέρος της σειράς «Η Διαμαντένια Συλλογή της Disney».[49] Η Διαμαντένια Έκδοση αποσύρθηκε από την αγορά στις 31 Ιανουαρίου 2017. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι DVD και Blu-ray κυκλοφορίες πώλησαν 12 εκατομμύρια αντίτυπα μεταξύ 2007 και 2016, επιφέροντας μέχρι τον Αύγουστο του 2018 έσοδα $304 εκατομμύρια.[50]
Κριτικές
ΕπεξεργασίαΤο Βιβλίο της Ζούγκλας έλαβε θετικές κριτικές κατά την κυκλοφορία του, με τους κριτικούς αναμφίβολα επηρεασμένους από μια νοσταλγική αντίδραση στο θάνατο του Γουώλτ Ντίσνεϋ.[13]
Το περιοδικό Time σημείωσε πως η ταινία απομακρύνθηκε πολύ από τις ιστορίες του Κίπλινγκ, αλλά «μολαταύτα, το αποτέλεσμα είναι απολύτως ευχάριστο...είναι ο πιο ευτυχισμένος δυνατός τρόπος για να θυμόμαστε τον Γουώλτ Ντίσνεϋ».[51] Ο Χάουαρντ Τόμπσον από την εφημερίδα The New York Times, επαίνεσε την ταινία ως «απλή, απέριττη και καθαρή διασκέδαση με τον τρόπο που δημιουργήθηκε από τον σκηνοθέτη, Βόλφγκανγκ Ράιτερμαν, τους τέσσερις σεναριογράφους και τον συνήθη μικρό στρατό των τεχνικών. Χρησιμοποιώντας μερικά από τα αξιαγάπητα εξωτικά παστέλ φόντα και ένα ωραίο σύμπλεγμα μελωδιών, η εικόνα ξετυλίγεται σαν ένα έξυπνο παραμύθι κόμικ».[52] Ο Ρίτσαρντ Σίκελ, γράφοντας την κριτική του για το περιοδικό Life, αναφέρθηκε στην ταινία ως «το καλύτερο πράγμα του είδους του από την ταινία Ντάμπο, το ελεφαντάκι· ακόμα ένα σύντομο, φωτεινό, μη τρομακτικό και ευλογημένα απέριττο καρτούν».[53] Ο Τσαρλς Τσάμπλιν από την εφημερίδα Los Angeles Times έγραψε πως ήταν «όντως πολύ, πολύ καλή ταινία Disney και κανείς δεν χρειάζεται να πει κάτι περισσότερο».[54] Το περιοδικό Variety, αν κι έδωσε θετική κριτική στην ταινία, σημείωσε πως «η ανάπτυξη της ιστορίας είναι συγκρατημένη» και πως «μπορεί σε κάποιες στιγμές να κάνει το νεαρότερο κοινό να κουλουριαστεί».[55]
Μεταγενέστερες κριτικές ήταν επίσης θετικές, με την εικονογράφηση της ταινίας, τους χαρακτήρες και τη μουσική να λαμβάνουν επαίνους κατά τη διάρκεια των ετών. Στη σελίδα συλλογής κριτικών Rotten Tomatoes, η ταινία συγκεντρώνει ποσοστό αποδοχής 87%, βασισμένο σε 39 κριτικές. Στο τμήμα ομοφωνίας αναφέρεται: «Με εκφραστική εικονογράφηση, διασκεδαστικούς χαρακτήρες και πιασάρικα τραγούδια, Το Βιβλίο της Ζούγκλας αντέχει στον χρόνο ως μία κλασική ταινία της Disney που ευχαριστεί το κοινό».[56] Το 1990, όταν η ταινία είχε την τελευταία της κινηματογραφική επανακυκλοφορία, ο Κεν Τάκερ από το περιοδικό Entertainment Weekly θεώρησε πως Το Βιβλίο της Ζούγκλας «δεν είναι μία κλασική ταινία Walt Disney όπως, ας πούμε, η Σταχτοπούτα ή ο Πινόκιο, αλλά είναι μία από τις πιο ζωντανές και πιο αστείες».[57] Ο Τσαρλς Σόλομον, στην κριτική του για την εφημερίδα Los Angeles Times, ανέφερε πως οι συντελεστές της ταινίας ήταν «κοντά στο ζενίθ του ταλέντου τους» και το τελικό αποτέλεσμα «παραμένει ένα ανεβαστικό πνευματικά τρελό παιχνίδι που τα παιδιά θα ευχαριστιούνται - όπως και οι κουρασμένοι από ταινίες δράσης γονείς όπου τα πτώματα ξεπερνούν τα συνολικά κέρδη τους στο box-office».[58] Το 2010, το κινηματογραφικό περιοδικό Empire περιέγραψε την ταινία ως μία που «λίγο πολύ είναι αλάνθαστη», αφού η γεμάτη ζωντάνια εικονογράφηση και τα πιασάρικα τραγούδια καλύπτουν τις ατέλειες που υπάρχουν στην πλοκή.[59]
Διακρίσεις
ΕπεξεργασίαΤο τραγούδι «The Bare Necessities» ήταν υποψήφιο στην 40η τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ στην κατηγορία του Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού, αλλά έχασε από το «Talk to the Animals» της ταινίας Doctor Dolittle.[60] Ο πρόεδρος Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών, Γκρέγκορι Πεκ, πίεσε πολύ στο να είναι η ταινία υποψήφια στην κατηγορία της Καλύτερης Ταινίας, αλλά δεν τα κατάφερε.[59]
Κληρονομιά
ΕπεξεργασίαΤο 1968, η Disneyland Records κυκλοφόρησε το άλμπουμ More Jungle Book, μία ανεπίσημη συνέχεια την οποία έγραψε ο σεναριογράφος Λάρι Σίμονς, όπου συνεχίζεται η ιστορία της ταινίας. Οι Φιλ Χάρις και Λουίς Πρίμα χαρίζουν και πάλι τις φωνές τους στους χαρακτήρες Μπαλού και Βασιλιά Λούι αντίστοιχα. Στην ιστορία, ο Μπαλού έχει επιθυμήσει τον Μόγλη (Γκίνι Τάιλερ) και μαζί με τον Βασιλιά Λούι και τον Μπαγκίρα (Ντάλας ΜακΚίνον) πάνε να τον πάρουν από το Χωριό των Ανθρώπων.[61] Στις 14 Φεβρουαρίου 2003, το τμήμα των DisneyToon Studios στην Αυστραλία κυκλοφόρησε μία κινηματογραφική συνέχεια με τίτλο Το Βιβλίο της Ζούγκλας 2, όπου ο Μόγλης το σκάει από το Χωριό των Ανθρώπων για να δει τους φίλους του στη ζούγκλα, μη γνωρίζοντας πως ο Σηρ Χαν είναι πιο αποφασισμένος από ποτέ να τον βρει και να τον σκοτώσει.[62] Το 2005, ο σεναριογράφος Ρόμπερτ Ρις ανέφερε ως ιδέα στα στελέχη της Disney μία τρίτη συνέχεια με τίτλο Το Βιβλίο της Ζούγκλας 3, αλλά το πρότζεκτ δεν υλοποιήθηκε ποτέ.[63]
Στοιχεία από Το Βιβλίο της Ζούγκλας ανακυκλώθηκαν στη μετέπειτα ταινία της Disney Ο Ρομπέν των Δασών,[64] όπως για παράδειγμα ο χαρακτήρας του Μπαλού που ανακυκλώθηκε για τον χαρακτήρα του Λιτλ Τζον, ο οποίος όχι μόνο ήταν αρκούδα, αλλά και ο Φιλ Χάρις ήταν αυτός που του χάρισε τη φωνή του.[65] Ακόμη πιο συγκεκριμένα, η σκηνή όπου ο Μπαλού χορεύει με τον Βασιλιά Λούι απλά μεταφέρθηκε κι επαναχρησιμοποιήθηκε για τον χορό ανάμεσα στον Λιτλ Τζον και τη Λαίδη Κλακ, με κάποιες ενδυματολογικές προσαρμογές.[66][67] Η ταινία έχει αναγνωριστεί ευρέως από τους εικονογραφιστές, με τον Έρικ Γκόλντμπεργκ να δηλώνει πως Το Βιβλίο της Ζούγκλας «διαθέτει ίσως την καλύτερη εικονογράφηση χαρακτήρων που έχει κάνει ποτέ ένα στούντιο». Οι εικονοφραφιστές των ταινιών Αλαντίν, Ο Βασιλιάς των Λιονταριών και Λίλο & Στιτς έχουν εμπνευστεί από τον σχεδιασμό και την εικονογράφηση της ταινίας, ενώ τέσσερις άνθρωποι που ενεπλάκησαν με τις εικονογραφήσεις της Disney, ο σκηνοθέτης Μπραντ Μπερντ και οι εικονογραφιστές Ανδρέας Ντέζια, Γκλεν Κιν και Σέρτζιο Πάβλος, έχουν δηλώσει πως η ταινία υπήρξε η έμπνευσή τους για να ξεκινήσουν να εργάζονται στον συγκεκριμένο τομέα.[68]
Αρκετοί χαρακτήρες εμφανίζονται στη σειρά κινουμένων σχεδίων TaleSpin (1990-91).[69] Ανάμεσα στο 1996 και 1998, η τηλεοπτική σειρά Jungle Cubs διηγιόταν ιστορίες των Μπαλού, Χάθι, Μπαγκίρα, Λούι, Κάα και Σηρ Χαν όταν ήταν παιδιά.[70] Αργότερα, η Disney κυκλοφόρησε μία live-action προσαρμογή της ταινίας, η οποία ήταν περισσότερο ρεαλιστική ταινία δράσης-περιπέτειας με κάπως πιο ενήλικα θέματα. Η ταινία, η οποία κυκλοφόρησε το 1994, διαφέρει ακόμη περισσότερο από το βιβλίο σε σχέση με την αντίστοιχη ταινία κινουμένων σχεδίων, αλλά αυτό δεν τη σταμάτησε από το να γίνει εμπορική επιτυχία. Το 1998, η Disney κυκλοφόρησε μία απευθείας σε βίντεο ταινία με τίτλο Το Βιβλίο της Ζούγκλας: Η ιστορία του Μόγλη.[71] Μία καινούρια live-action προσαρμογή κυκλοφόρησε από τη Disney το 2016, η οποία επαναχρησιμοποίησε τα περισσότερα από τα τραγούδια της ταινίας κινουμένων σχεδίων, στα οποία έγινε κάποια λυρική επανεπεξεργασία από τον ίδιο τον συνθέτη τους, Ρίτσαρντ Σέρμαν.[72]
Από την κυκλοφορία της ταινίας, αρκετοί από τους χαρακτήρες της εμφανίστηκαν στην τηλεοπτική σειρά κινουμένων σχεδίων House of Mouse και στις ταινίες Ο Βασιλιάς των Λιονταριών 3: Χακούνα Ματάτα, Ποιος Παγίδεψε τον Ρότζερ Ράμπιτ και Ο Αλαντίν και ο Βασιλιάς των Κλεφτών.[73] Τον Δεκέμβριο του 2010, ένα κομμάτι τέχνης του Βρετανού καλλιτέχνη Banksy που είχε σαν θέμα τους χαρακτήρες του Βιβλίου της Ζούγκλας και του ανατέθηκε από τη μη κυβερνητική οργάνωση Greenpeace με σκοπό να συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση για την αποψίλωση των δασών, πωλήθηκε για £80,000.[74]
Βιντεοπαιχνίδια
ΕπεξεργασίαΥπάρχουν δυο βιντεοπαιχνίδια τα οποία βασίστηκαν στην ταινία. Το πρώτο με τίτλο The Jungle Book ήταν παιχνίδι κονσόλας και κυκλοφόρησε το 1993. Ήταν διαθέσιμο στις κονσόλες Master System, Mega Drive, Game Gear, Super NES και Game Boy, αλλά και σε PC. Μία εκδοχή η οποία ήταν διαθέσιμη στο Game Boy Advance κυκλοφόρησε το 2003.[75] Το δεύτερο με τίτλο The Jungle Book Groove Party ήταν παιχνίδι τύπου dance mat, κυκλοφόρησε το 2000 και ήταν διαθέσιμο στις κονσόλες PlayStation και PlayStation 2.[76][77] Οι χαρακτήρες των Κάα και Σηρ Χαν κάνουν επίσης μικρές εμφανίσεις σε ένα άλλο βιντεοπαιχνίδι της Disney, το QuackShot.[78] Ένας κόσμος ο οποίος θα ήταν βασισμένος στην ταινία και θα εμφανιζόταν περισσότερο από μία φορά στη σειρά παιχνιδιών Kingdom Hearts, τελικά παραλείφθηκε και τις δύο φορές. Αρχικά από το πρώτο παιχνίδι επειδή σε αυτό συμπεριλαμβανόταν ένα παρόμοιος κόσμος ο οποίος ήταν βασισμένος στον Ταρζάν,[79] και μετέπειτα από το Kingdom Hearts: Birth by Sleep, αν και περιοχές του κόσμου είναι προσβάσιμες μέσω κωδικών χακαρίσματος.[80]
Σημειώσεις
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Disney's Kipling: Walt's Magic Touch on a Literary Classic. Το Βιβλίο της Ζούγκλας Πλατινένια έκδοση, Δίσκος 2: Walt Disney Home Entertainment. 2007.
- ↑ 2,0 2,1 D'Alessandro, Anthony (2003-10-27). «Cartoon Coffers - Top-Grossing Disney Animated Features at the Worldwide B.O.». Variety: 6.
- ↑ 3,0 3,1 «All-Time Box Office Champs». Variety: σελ. 12. 1971-01-06.
- ↑ 4,0 4,1 Scott Roxborough (22 Απριλίου 2016). «Why Disney's Original 'Jungle Book' Is Germany's Biggest Film of All Time». The Hollywood Reporter. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2020.
- ↑ «Το Βιβλίο της Ζούγκλας (The Jungle Book) - Greek Dub DB». www.greekdubdb.com. Ανακτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 Barrier, Michael (2008). The Animated Man: A Life of Walt Disney. University of California Press. σελ. 276. ISBN 978-0-520-25619-4.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 7,8 Bob Thomas (1997). «Chapter 7: The Post-War Films». Disney's Art of Animation: From Mickey Mouse to Hercules. Disney Editions. σελίδες 106–107. ISBN 978-0786862412.
- ↑ The Legacy of the Jungle Book. Το Βιβλίο της Ζούγκλας 2 DVD: Walt Disney Home Entertainment. 2003.
- ↑ Larry Clemmons. The Jungle Book audio commentary. The Jungle Book — Platinum Edition
- ↑ Beiman, Nancy (2007). Prepare to board!: creating story and characters for animated features and shorts. Focal Press. ISBN 978-0-240-80820-8.
- ↑ Norman, Floyd (2010). Ghez, Didier, επιμ. Walt's People -, Volume 9. Xlibris Corporation. σελ. 175. ISBN 978-1-4500-8746-9.
- ↑ 12,0 12,1 Crown (1980). Walt Disney's The jungle book. Harmony Books. σελ. 5. ISBN 978-0-517-54328-3.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 Maltin, Leonard (2000). «The Jungle Book». The Disney Films. Disney Editions. σελίδες 253–256. ISBN 978-0786885275.
- ↑ Wolfgang Reitherman. The Jungle Book audio commentary. The Jungle Book — Platinum Edition
- ↑ Hollis, Tim· Ehrbar, Greg (2006). Mouse tracks: the story of Walt Disney Records. Univ. Press of Mississippi. σελίδες 89–90. ISBN 978-1-57806-849-4.
- ↑ «The Cast 1940-1949». Jack Benny in the 1940s. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ Bruce Reitherman (2007). The Jungle Book audio commentary. The Jungle Book, Platinum Edition, Disc 1.
- ↑ Sherman, Robert· Sherman, Richard (1998). Walt's Time: from before to beyond. Camphor Tree Publishers. σελ. 84. ISBN 978-0964605930.
- ↑ McLean, Craig (2013-07-30). «The Jungle Book: the making of Disney's most troubled film». The Daily Telegraph. https://www.telegraph.co.uk/films/2016/04/18/the-jungle-book-the-making-of-disneys-most-troubled-film/. Ανακτήθηκε στις 2020-08-13.
- ↑ Lost Character: Rocky the Rhino. The Jungle Book Platinum Edition Disc 1: Walt Disney Home Entertainment. 2007.
- ↑ 21,0 21,1 Andreas Deja (2007). The Jungle Book audio commentary. The Jungle Book, Platinum Edition, Disc 1.
- ↑ Frank Thomas and Ollie Johnston Discuss Character Animation. The Jungle Book, Platinum Edition, Disc 2. 2007.
- ↑ 23,0 23,1 Richard Sherman (2007). The Jungle Book audio commentary. The Jungle Book, Platinum Edition, Disc 1.
- ↑ Sherman, Robert B.; Sherman, Richard M. (1990). Interview with the Sherman Brothers (audio track). The Jungle Book (soundtrack), 30th Anniversary Edition (1997): Walt Disney Records.
- ↑ DiPrisco, Mike (2 Σεπτεμβρίου 2012). «Ranking Disney: #12 – The Jungle Book (1967)». B+ Movie Blog. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ «The.Jungle.Book.(1967).SE.DVD9.PAL-DVD-ED2K [EN/ES/PT/HB]». sharethefiles.com. 19 Μαρτίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 8 Αυγούστου 2013.
- ↑ «Big Rental Films of 1968». Variety: σελ. 15. 1969-01-08. https://archive.org/details/sim_variety_1969-01-01_253_7/page/15.
- ↑ «Animals Portray Parts in Disney's "Robin Hood"». Toledo Blade. 1970-10-18. https://news.google.com/newspapers?nid=1350&dat=19701018&id=k8hOAAAAIBAJ&sjid=xQEEAAAAIBAJ&pg=2133,463153&hl=en. Ανακτήθηκε στις 2020-08-14.
- ↑ 29,0 29,1 Jones, Steve· Jensen, Joli (2005). Afterlife as Afterimage: Understanding Posthumous Fame. Peter Lang. σελ. 197. ISBN 978-0-8204-6365-0.
- ↑ «'Jaws,' 'Cuckoo's,' Disney's 'Jungle' Top British B.O.». Variety: 11. 1977-01-05.
- ↑ «All-Time Film Rental Champs». Variety: σελ. 28. 1981-01-14.
- ↑ 32,0 32,1 «The Jungle Book». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ «The Jungle Book (1967) - Domestic Total Adj. Gross (2018)». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2019.
- ↑ «All Time Box Office Adjusted for Ticket Price Inflation». Box Office Mojo. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουλίου 2018.
- ↑ Scott Roxborough (11 Ιανουαρίου 2016). «German Box Office: 'Star Wars' Becomes Fourth Highest-Grossing Film of All Time». The Hollywood Reporter. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ «The Ultimate Chart: 1–100». British Film Institute. 28 Νοεμβρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2018.
- ↑ «Top250 Tous Les Temps En France (reprises incluses)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ «Outbreak' strikes European box office». United Press International. 1995-05-08. https://www.upi.com/Archives/1995/05/08/Outbreak-strikes-European-box-office/7936799905600/. Ανακτήθηκε στις 2020-08-14.
- ↑ «Top 20 Sell-Through Units Shipped». The Hollywood Reporter (Wilkerson Daily Corporation) 320 (18–34): 533. 1991. https://books.google.gr/books?id=5SUIAQAAMAAJ&q=jungle+book+7,400,000&redir_esc=y.
- ↑ McNary, Dave (1994-04-28). «Disney sees big sales for 'Snow White' video». United Press International. https://www.upi.com/Archives/1994/04/28/Disney-sees-big-sales-for-Snow-White-video/8784767505600/. Ανακτήθηκε στις 2020-08-14.
- ↑ «'Jungle' blooms, beats 'Beast' in o'seas video». Variety. 1993-12-20. https://variety.com/1993/digital/news/jungle-blooms-beats-beast-in-o-seas-video-116654/. Ανακτήθηκε στις 2020-08-14.
- ↑ «Billboard» (PDF). 22 Ιανουαρίου 1994. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ «Home Video - VIDBITS 'Philadelphia'». United Press International. 1994-08-04. https://www.upi.com/Archives/1994/08/04/x-x-x-Home-Video-VIDBITS-Philadelphia/8894775972800/. Ανακτήθηκε στις 2020-08-14.
- ↑ «New Line's Film Runs 'Rings' Around Video Competition». Billboard (Nielsen Business Media) 114 (35): 83. 2002-08-31. ISSN 0006-2510. https://books.google.gr/books?id=8AwEAAAAMBAJ&pg=PA83&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 2020-08-14.
- ↑ «The Jungle Book DVD Review». Ultimate Disney. 12 Μαρτίου 2004. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ White, Cindy (4 Οκτωβρίου 2007). «Disney Cracks Open The Jungle Book Again». IGN. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ Holleran, Scott (14 Σεπτεμβρίου 2007). «'Jungle Book' Opens in Hollywood». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαρτίου 2010. Ανακτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2012.
- ↑ McCutcheon, David (13 Ιανουαρίου 2010). «Disney Vault Shuts». IGN. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ Brigante, Ricky (11 Φεβρουαρίου 2014). «Review: "The Jungle Book" Blu-ray brings home much more than bare necessities with funny, heartfelt features». InsideTheMagic. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ «The Jungle Book (1967) - Financial Information». The Numbers. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2018.
- ↑ «New Movies: The Jungle Book». Time 91 (3): 90. 1968-01-19. http://content.time.com/time/subscriber/article/0,33009,841219,00.html. Ανακτήθηκε στις 2020-08-14.
- ↑ Thompson, Howard (1967-12-23). «Disney 'Jungle Book' Arrives Just in Time». The New York Times. https://www.nytimes.com/1967/12/23/archives/disney-jungle-book-arrives-just-in-time.html. Ανακτήθηκε στις 2020-08-14.
- ↑ Schickel, Richard (1968-01-05). «Walt's Good — and Bad — Goodbye». Life 64 (1): 11. https://books.google.gr/books?id=cUoEAAAAMBAJ&pg=PA11&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 2020-08-14.
- ↑ Champlin, Charles (1967-10-18). Part V. «Disney Craft Flavor for 'Jungle Book'». Los Angeles Times: 1, 13. https://www.newspapers.com/newspage/382450979/.
- ↑ «The Jungle Book (Color-Cartoon Feature)». Variety. 1967-10-04. https://variety.com/1966/film/reviews/the-jungle-book-1200421257/. Ανακτήθηκε στις 2020-08-14.
- ↑ «The Jungle Book (1967)». Rotten Tomatoes. Fandango. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ Tucker, Ken (1990-08-03). «Movie Review: The Jungle Book». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-04-12. https://web.archive.org/web/20190412082135/https://ew.com/article/1990/08/03/jungle-book-4/. Ανακτήθηκε στις 2020-08-14.
- ↑ Solomon, Charles (1990-07-13). «MOVIE REVIEW : Kipling Reconditioned in Walt Disneys 'The Jungle Book'». Los Angeles Times. https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1990-07-13-ca-42-story.html. Ανακτήθηκε στις 2020-08-14.
- ↑ 59,0 59,1 «Your Guide To Disney's 50 Animated Features». Empire. 2010-01-29. https://www.empireonline.com/movies/features/50-disney-films/. Ανακτήθηκε στις 2020-08-14.
- ↑ «1968 Oscars Nominees». Oscars.org. 29 Ιανουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ Hollis, Tim· Ehrbar, Greg (2006). Mouse Tracks: The Story of Walt Disney Records. University Press of Mississippi. σελ. 116. ISBN 978-1-61703-433-6.
- ↑ «The Jungle Book 2». Rotten Tomatoes. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ Josh Armstrong (22 Απριλίου 2013). «From Snow Queen to Pinocchio II: Robert Reece's animated adventures in screenwriting». Animated Views. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ Jim Hill (17 Μαρτίου 2005). «Why For?». Jim Hill Media. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ Zack Gass (27 Ιανουαρίου 2020). «10 Disney Characters That Got Recycled/Reused (& Where to Find Them)». Screen Rant. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ Kelly Coffey (20 Σεπτεμβρίου 2019). «Does Disney recycle animation drawings for multiple movies?». Inside the Magic. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ Tim Foster (4 Ιουνίου 2018). «Ten Things You May Not Know About Baloo and Bagheera». Celebrations Press. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2020.
- ↑ The Lure of The Jungle Book. The Jungle Book, Platinum Edition, Disc 2. 2007.
- ↑ Ken Tucker (1990-09-07). «TaleSpin». Entertainment Weekly. https://ew.com/article/1990/09/07/tale-spin/. Ανακτήθηκε στις 2020-08-15.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ King, Susan (1996-09-01). «Reading, Writing and Reinventing Heroes». Los Angeles Times. https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1996-09-01-tv-39519-story.html. Ανακτήθηκε στις 2020-08-15.
- ↑ Nibley, Alexander (1997-05-26). «Are Films Using Names in Vain?». The Los Angeles Times. https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1997-05-26-ca-62611-story.html. Ανακτήθηκε στις 2020-08-15.
- ↑ Keegan, Rebecca (2016-01-08). «Jon Favreau brings 21st century technology to Rudyard Kipling's 1894 'The Jungle Book'». The Los Angeles Times. https://www.latimes.com/entertainment/movies/la-ca-mn-sneaks-favreau-jungle-book-20160110-story.html. Ανακτήθηκε στις 2020-08-15.
- ↑ Lyttelton, Oliver (2013-03-14). «5 Things You Might Not Know About 'Who Framed Roger Rabbit'». IndieWire. https://www.indiewire.com/2013/03/5-things-you-might-not-know-about-who-framed-roger-rabbit-100740/. Ανακτήθηκε στις 2020-08-15.
- ↑ «Controversial Jungle Book artwork by Banksy bound for auction». Evening Post (Bristol Evening Post): σελ. 1. 2010-12-17. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-10-07. https://web.archive.org/web/20151007173147/http://www.bristolpost.co.uk/Controversial-Banksy-art-bound-auction/story-11247344-detail/story.html. Ανακτήθηκε στις 2010-12-17.
- ↑ «Jungle Book — Sega Genesis: Video Games». Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2020.
- ↑ Strohm, Axel (17 Μαΐου 2006). «Jungle Book Rhythm N'Groove Hands-On». GameSpot. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2020.
- ↑ Varanini, Giancarlo (7 Φεβρουαρίου 2003). «Ubi Soft to release two Jungle Book games». GameSpot. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2020.
- ↑ Levi Buchanan (12 Μαΐου 2012). «QuackShot Retro Review». IGN. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2020.
- ↑ Ferry Groenendijk (11 Αυγούστου 2006). «Kingdom Hearts II Tetsuya Nomura interview». Video Game Blogger. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2020.
- ↑ Christopher McGeorge (26 Σεπτεμβρίου 2013). «Kingdom Hearts III: 7 Awesome Disney Worlds It Must Include». What Culture. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2014. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2020.