Βικιπαίδεια

Ταντέους Κάντορ

Πολωνός σκηνοθέτης, ζωγράφος, σκηνογράφος, γραφίστας

Ο Ταντέους Κάντορ (πολωνικά: Tadeusz Kantor) (6 Απριλίου 1915 – 8 Δεκεμβρίου 1990) ήταν Πολωνός ζωγράφος, καλλιτέχνης συναρμολόγησης και χάπενινγκ, σκηνογράφος και σκηνοθέτης θεάτρου. Ο Κάντορ είναι γνωστός για τις επαναστατικές του θεατρικές παραστάσεις στην Πολωνία και στο εξωτερικό. Βραβεύθηκε με το Βραβείο Βιτκάτσι το 1989.

Ταντέους Κάντορ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Tadeusz Kantor (Πολωνικά)
Γέννηση6  Απριλίου 1915[1][2][3] ή 16  Απριλίου 1915[4]
Βιελοπόλε Σκσίνσκιε
Θάνατος8  Δεκεμβρίου 1990[1][5][2] ή 8  Φεβρουαρίου 1990[4]
Κρακοβία[6]
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο Ρακοβίτσκι (50°4′33″ s. š., 19°57′16″ v. d.)
Χώρα πολιτογράφησηςΠολωνία[7]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΠολωνικά[8][9]
ΣπουδέςΑκαδημία Καλών Τεχνών «Γιαν Ματέικο»
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταζωγράφος[10]
θεατρικός σκηνοθέτης[10]
γλύπτης[11]
σκηνογράφος[10]
εικαστικός καλλιτέχνης[12][13]
αφοριστής[13]
Περίοδος ακμής1956 - 1990
Οικογένεια
ΣύζυγοςEwa Krakowska (1945–1961)
Maria Stangret-Kantor (από 1961)
ΤέκναDorota Krakowska
ΓονείςMarian Kantor
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΙππότης του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων
Μεγαλόσταυρος 1ης κλάσης του Τάγματος της Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας
Μετάλλιο της 10ης Επετείου της Λαϊκής Πολωνίας[14]
Χρυσός Σταυρός της Αξίας[15]
Διοικητής του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων[16]
Βραβείο Στανίσουαφ Ιγκνάτσι Βιτκιέβιτς[17]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία

Επεξεργασία

Οι γονείς του Κάντορ ήταν ο Μάριαν Κάντορ-Μίρσκι και η Χελένα Μπέργκερ. Η οικογένειά του ήταν πιστοί Καθολικοί. Η μητέρα του είχε συγγένεια με τον συνθέτη και μαέστρο Κσίστοφ Πεντερέτσκι, μέσω του Γερμανού πατέρα της. Γεννημένος στο Βιελοπόλε Σκσίνσκιε της Γαλικίας (τότε στην Αυστροουγγαρία, τώρα στην Πολωνία), ο Κάντορ αποφοίτησε από την Ακαδημία της Κρακοβίας το 1939. Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής της Πολωνίας, ίδρυσε το Ανεξάρτητο Θέατρο και υπηρέτησε ως καθηγητής στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στην Κρακοβία, καθώς και ως διευθυντής πειραματικού θεάτρου στην Κρακοβία από το 1942 έως το 1944. Μετά τον πόλεμο, έγινε γνωστός για την αβάν-γκαρντ δουλειά του στη σκηνογραφία, συμπεριλαμβανομένων σχεδίων για το Αγία Ιωάννα (1956) και το Με το ίδιο μέτρο (1956). Συγκεκριμένα παραδείγματα τέτοιων αλλαγών στο τυπικό θέατρο ήταν σκηνές που επεκτάθηκαν στο κοινό και η χρήση μανεκέν ως ηθοποιών της πραγματικής ζωής.

Το 1955, με μια ομάδα εικαστικών καλλιτεχνών απογοητευμένων από την αυξανόμενη θεσμοθέτηση του αβάν-γκαρντ, σχημάτισε ένα νέο θεατρικό σύνολο με το όνομα Cricot 2. Στη δεκαετία του 1960, το Cricot 2 έδωσε παραστάσεις σε πολλά θέατρα στην Πολωνία και στο εξωτερικό, κερδίζοντας αναγνώριση για τα σκηνικά τους χάπενινγκ. Το ενδιαφέρον του ήταν κυρίως με τους παραλογισμούς και τον Πολωνό συγγραφέα και θεατρικό συγγραφέα Στανίσουαφ Ιγκνάτσι Βιτκιέβιτς (γνωστός και ως «Βιτκάτσι»). Οι σκηνικές παραγωγές των έργων του Βιτκάτσι, Σουπιά (1956) και Νεροπουλάδα (1969), θεωρήθηκαν ως τα καλύτερα επιτεύγματά του κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Μια παράσταση του 1972 του Νεροπουλάδα περιγράφηκε ως «το λιγότερο δημοσιευμένο, πιο πολυσυζητημένο γεγονός στο φεστιβάλ του Εδιμβούργου».[18]

 
Προτομή του Ταντέους Κάντορ στο Κιέλτσε, του Κόρνελ Αρτσισέφσκι

Το Νεκρή Τάξη (1975) ήταν το πιο διάσημο από τα θεατρικά του έργα της δεκαετίας του 1970.[19][20] Μια τηλεοπτική ταινία της παραγωγής έγινε το 1977, σε σκηνοθεσία Άντζεϊ Βάιντα.[21] Σε αυτό το έργο, ο ίδιος ο Κάντορ έπαιξε το ρόλο ενός δασκάλου που προήδρευσε σε μια τάξη φαινομενικά νεκρών χαρακτήρων που έρχονται αντιμέτωποι με μανεκέν που αντιπροσωπεύουν τον νεότερο εαυτό των χαρακτήρων. Είχε αρχίσει να πειραματίζεται με την αντιπαράθεση μανεκέν και ζωντανών ηθοποιών τη δεκαετία του 1950.

Τα μεταγενέστερα έργα του της δεκαετίας του 1980 ήταν πολύ προσωπικοί προβληματισμοί. Όπως και στο Νεκρή Τάξη, μερικές φορές εκπροσωπούσε τον εαυτό του στη σκηνή. Στη δεκαετία του 1990, τα έργα του έγιναν πολύ γνωστά στις Ηνωμένες Πολιτείες λόγω των παρουσιάσεων στο La MaMa Experimental Theatre Club της Έλεν Στιούαρτ.

Σε όλη του τη ζωή, ο Κάντορ είχε μια ενδιαφέρουσα και μοναδική σχέση με τον εβραϊκό πολιτισμό. Παρά το γεγονός ότι ήταν κατ΄ όνομα Καθολικός, ο Κάντορ ενσωμάτωσε πολλά στοιχεία αυτού που ήταν γνωστό ως «εβραϊκό θέατρο» στα έργα του.

Ο Κάντορ πέθανε στην Κρακοβία.

Το νέο Κέντρο για την Τεκμηρίωση της Τέχνης του Ταντέους Κάντορ, Cricoteka, άνοιξε στην Κρακοβία το 2014.

Σημαντικά μανιφέστα και γραπτά

Επεξεργασία
  • Αυτόνομο Θέατρο (1963)
  • Θεατρικό Χάπενινγκ: Θέατρο Εκδηλώσεων (1967)
  • Ανεπίσημο Θέατρο (1961)
  • Θέατρο Μηδέν (1963)
  • Θέατρο του Θανάτου (1975)

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 3  Μαΐου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) SNAC. w6qz2vbk. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 (Αγγλικά, Τσεχικά, Σλοβακικά, Σλοβενικά, Πολωνικά, Ουγγρικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Σουηδικά, Κροατικά, Ισπανικά, Πορτογαλικά) European Theatre Architecture. Arts and Theatre Institute. 493. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 (Τσεχικά) Olomouc City Library regional database. tritius.kmol.cz/authority/766630. Ανακτήθηκε στις 25  Σεπτεμβρίου 2024.
  5. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 11909396q. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  7. ↑ 7d80069b-ae25-e111-9c2b-000c29604b72. Ανακτήθηκε στις 4  Ιουλίου 2020.
  8. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb11909396q. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  9. ↑ CONOR.SI. 28018787.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/17906. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  11. ↑ Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  12. ↑ 7d80069b-ae25-e111-9c2b-000c29604b72. Ανακτήθηκε στις 4  Ιουλίου 2020.
  13. ↑ 13,0 13,1 (Τσεχικά) Olomouc City Library regional database. tritius.kmol.cz/authority/766630. Ανακτήθηκε στις 26  Σεπτεμβρίου 2024.
  14. ↑ Ανακτήθηκε στις 3  Μαρτίου 2021.
  15. ↑ Ανακτήθηκε στις 1  Ιανουαρίου 2022.
  16. ↑ Ανακτήθηκε στις 23  Φεβρουαρίου 2022.
  17. ↑ Ανακτήθηκε στις 20  Σεπτεμβρίου 2022.
  18. ↑ Ellis, Samantha (13 August 2003). «Water Hen, Edinburgh, August 1972». The Guardian. https://www.theguardian.com/stage/2003/aug/13/theatre. Ανακτήθηκε στις 10 May 2020. 
  19. ↑ Czerska, Karolina. «The Dead Class – Tadeusz Kantor». culture.pl. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2020. 
  20. ↑ Romanska, Magda (2012). The Post-traumatic Theatre of Grotowski and Kantor. Anthem Press. σελ. 201. ISBN 978-0-85728-516-4. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2020. 
  21. ↑ Dead Class (TV Movie 1977)  στην IMDb

Περαιτέρω ανάγνωση

Επεξεργασία
  • Kobialka, Michal, επιμ. και μτφρ. "A Journey Through Other Spaces: Essays and Manifestos, 1944–1990." Εκδότης: University of California Press, 1993. (ISBN 0-520-08423-3) ISBN 0-520-08423-3
  • Kobialka, Michal, Συγγραφέας, επιμ. και μτφρ. «Περαιτέρω, Τίποτα: Το θέατρο του Ταντέους Κάντορ». Εκδότης: University of Minnesota Press, 2009.(ISBN 978-0-8166-5481-9) ISBN 978-0-8166-5481-9
  • Ουίλσον, Έντουιν, Γκόλντφαρμπ, Άλβιν. Living Theatre: A History . Εκδότης: McGraw-Hill, 4η έκδοση. 5 Αυγούστου 2003. (ISBN 0-07-256257-9) ISBN 0-07-256257-9
  • Krzysztof Pleśniarowicz, Kantor. Artysta końca wieku, Βρότσλαβ 1997.
  • Pleśniarowicz, Krzysztof, Συγγραφέας, Brand, William trans. «Η μηχανή νεκρής μνήμης. Ταντέους Κάντορ's Theatre of Death», Εκδότης: Black Mountain Press. Center for Performance Research, Aberystwyth, 2004 (ISBN 1-902867-04-1)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Ταντέους_Κάντορ&oldid=10041958"