Βικιπαίδεια

Τουρκική Οργάνωση Αντίστασης

(Ανακατεύθυνση από ΤΜΤ)
Η ουδέτερη οπτική γωνία αυτού του λήμματος αμφισβητείται. Πιθανότατα παρουσιάζει κάποια γεγονότα ή απόψεις μονομερώς ή με δυσανάλογη ισορροπία σε σχέση με την αντίστοιχη βαρύτητά τους. Παρακαλούμε δείτε τη σχετική συζήτηση στη σελίδα συζήτησης του λήμματος.

Η Τουρκική Οργάνωση Αντίστασης[3] (τουρκικά: Türk Mukavemet Teşkilatı, TMT) ήταν τουρκοκυπριακή παραστρατιωτική οργάνωση ελεγχόμενη[4] από την Τουρκία[5] με στρατιωτική εκπαίδευση ειδικών δυνάμεων, που δημιουργήθηκε από τον Ραούφ Ντενκτάς και τον Τούρκο στρατιωτικό Ριζά Βουρουσκάν το 1958, ως αντιστάθμισμα στη δράση της ΕΟΚΑ[6]. Η ΤΜΤ, σύμφωνα με τον ίδιο τον Ραούφ Ντενκτάς, ιδρύθηκε από τρεις ανθρώπους, τον Διοικητικό Ακόλουθο του τουρκικού προξενείου Κεμάλ Τανρισεβντί[7], τον γιατρό Μπουρχάν Ναλμπάντογλου και τον ίδιο[8]. Τα μέλη της επονομάζονταν «μουντζαχεντίν» και στις 20 Ιουλίου 1974 φέρεται ότι αριθμούσε 17.151 μέλη[9].

Τουρκική Οργάνωση Αντίστασης
Türk Mukavemet Teşkilatı
Μετείχε στην κυπριακή διακοινοτική βία και στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο
Ίδρυση1958–1974
ΙδεολογίαΤακσίμ[1]
Τουρκικός εθνικισμός[1]
Αντικομμουνισμός[1]
ΗγέτεςΡαούφ Ντενκτάς
ΑρχηγείοΚύπρος
Δύναμη3.000 εθελοντές
17.151 (το 1974)[2]
ΣύμμαχοιΤουρκία
ΑντίπαλοιΕΟΚΑ
Κύπρος (από το 1960)
Βρετανική Κύπρος (έως το 1960)

Ιστορικό υπόβαθρο

Επεξεργασία

Υποστηρίζεται ότι στους κόλπους της τουρκοκυπριακής μειονότητας κυριαρχούσε από δεκαετίες ο φόβος πως μια ενδεχόμενη ένωση θα τους οδηγούσε σε αναγκαστική αποχώρηση από την Κύπρο[10]. Αυτή η ανησυχία αναφέρεται ως «κρητικό σύνδρομο», λαμβάνοντας υπόψη την περίπτωση των Τουρκοκρητικών,[11] που υποστηρίζεται ότι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους μετά την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα κατά το 1912[12]. Ωστόσο, μετακινήσεις από την Κρήτη προς άλλα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας πραγματοποιήθηκαν ήδη μετά την εδραίωση του καθεστώτος αυτονομίας κατά το 1898 όταν αρκετοί φανατικοί μουσουλμάνοι την εγκατέλειψαν αρνούμενοι να τεθούν υπό τη διοίκηση χριστιανού ύπατου αρμοστή[13][14].

Βέβαια, στην πραγματικότητα η τουρκική επιθετικότητα στην Κύπρο κατά την οθωμανική περίοδο είχε ήδη κοστίσει περίπου 16.000 ζωές[15] στη σφαγή της Λευκωσίας[16] και αρκετών εκατοντάδων κατά τη σφαγή της 9ης Ιουλίου[17] γεγονός που διαμόρφωσε και την ανάλογη ιστορική μνήμη στις αντιπαραθέσεις των δύο εθνοθρησκευτικών κοινοτήτων, οι οποίες είναι συνδεδεμένες με τις μητέρες πατρίδες τους πολιτισμικά και ιστορικά[18]. Επίσης, η τουρκική κυβέρνηση σε μεταγενέστερες περιόδους συνήθιζε να χαρακτηρίζει ως γενοκτονία οποιαδήποτε επίθεση ή σφαγή Τούρκων πολιτών, χωρίς ωστόσο να αποδέχεται τον χαρακτηρισμό στην περίπτωση εξόντωσης χριστιανικών πληθυσμών στο ιστορικό παρελθόν και παρόν. Πριν ακόμη επιτεθεί στην Κύπρο ισχυρίστηκε γενοκτονία των Τουρκοκυπρίων από Ελληνοκυπρίους χριστιανούς[19].

Ίδρυση

Επεξεργασία

Υφίσταται σχετική σύγχυση σχετικά με την ημερομηνία ίδρυσης της ΤΟΑ (ΤΜΤ). Ο Ντενκτάς αναφέρει τις 27 Νοεμβρίου 1957 στα απομνημονεύματά του, αλλά ο Τανρισεβντί θεωρεί πως ο Ντεκτάς λανθάνει και ότι η πραγματική ημερομηνία ίδρυσης ήταν η 15 Νοεμβρίου 1957[20]. Η Βολκάν χαρακτηρίστηκε από τους Ελληνοκύπριους ως ανθελληνική[21], ενώ από τους Τουρκοκύπριους ως η πατριωτική δύναμη που θα εμπόδιζε την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Από μερίδα συγγραφέων υποστηρίζεται πως τόσο η Βολκάν όσο και η TMT δημιουργήθηκαν ως αντίδραση στις επιθέσεις της ΕΟΚΑ[6][22]. Αντιθέτως, άλλοι συγγραφείς και ιστορικοί αναφέρουν ότι η ΕΟΚΑ, αντιλαμβανόμενη τις επιπλοκές που θα δημιουργούνταν, δεν επιθυμούσε να έρθει σε αντιπαράθεση με την τουρκοκυπριακή κοινότητα και πως ο αρχηγός της, Γεώργιος Γρίβας, είχε δώσει αυστηρές εντολές στους άνδρες του να αποφεύγουν τις επιθέσεις εναντίον Τουρκοκυπρίων[23][24][25]. Επιπλέον, μέχρι το καλοκαίρι του 1958, οι επιθέσεις της ΕΟΚΑ έναντι μελών της τουρκοκυπριακής κοινότητας αφορούσαν αποκλειστικά περιπτώσεις αστυνομικών[23][26].

Δράση

Επεξεργασία

Η ΤΜΤ στηριζόταν στρατιωτικά και οικονομικά από το τουρκικό κράτος[27], ενώ η δράση της περιλάμβανε εκτός από επιθέσεις εναντίον Ελληνοκυπρίων και δολοφονίες Τουρκοκυπρίων (κυρίως αριστερών) που υποστήριζαν την προσέγγιση των δύο κοινοτήτων του νησιού. Ανάμεσα στα θύματα της TMT συγκαταλέγονται οι Τουρκοκύπριοι Ντερβίς Καβάζογλου[28], Αχμέτ Γιαχιά[29], Αϊχάν Χικμέτ, Αχμέτ Γκιουρκάν[30], Φαζίλ Οντέρ[31][32] κ.ά. Ουσιαστικά η TMT εξανάγκαζε τους Τουρκοκυπρίους μέλη του ΑΚΕΛ να αποσύρουν την υποστήριξή τους από το κόμμα. Αφού δολοφονήθηκε ο συντάκτης της εφημερίδας των εργαζομένων Φαζίλ Οντέρ, ο Αχμέτ Σαντί, επικεφαλής του τουρκικού γραφείου της Παγκύπριας Ομοσπονδίας Εργασίας (ΠΕΟ) (συνδικάτο του ΑΚΕΛ), κατέφυγε στη Μεγάλη Βρετανία για να αποφύγει την ίδια μοίρα.

Η ΤΜΤ δολοφόνησε τον Ντερβίς Αλί Καβάζογλου, τον τελευταίο Τουρκοκύπριο που ήταν μέλος της κεντρικής επιτροπής του ΑΚΕΛ, το 1965[33]. Αργότερα, κατά τη διάρκεια των μαχών της τουρκικής εισβολής του 1974 σκοτώθηκαν 70 ένοπλοι της ΤΜΤ[34].

Τόσο η δράση της ΤΜΤ όσο και η δράση της ΕΟΚΑ, στην πραγματικότητα υπήρξαν αποκρυστάλωση του πρώιμου Ελληνικού και του τουρκικού εθνικισμού και της Βρετανικής διπλωματίας. Οποιαδήποτε τάση συμφιλίωσης των Τουρκοκυπρίων συναντούσε τη σθεναρή και συχνά βίαιη αντίσταση από σημαντικά στελέχη της τουρκοκυπριακής ηγεσίας που κατευθυνόταν από την Τουρκία και των ελληνοκυπριακών ενόπλων δυνάμεων που κατευθύνονταν από την ελληνική στρατιωτική ηγεσία. Η ΤΜΤ δεν δίστασε να σφαγιάσει Τουρκοκυπρίους, η δε ΕΟΚΑ έστρεψε τα όπλα της κατά των δημοκρατών και των αριστερών Κυπρίων[35].

Όργανο της τουρκικής προπαγάνδας η συγκεκριμένη ομάδα φέρεται πως οργάνωσε και εκτέλεσε τη βομβιστική ενέργεια κατά του Γραφείου Τουρκικού Τύπου, προκειμένου να δικαιολογηθεί η σφαγή των Ελληνοκυπρίων του Κοντεμένου στις 12 Ιουνίου του 1958. Έξι χρόνια αργότερα ο Τούρκος πρέσβυς στη Λευκωσία Εμίν Ντιρβάνα έγραψε ότι η βομβιστική ενέργεια ήταν προβοκάτσια, ώστε να αιτιολογηθούν πράξεις ανάλογες με αυτές της 6ης και της 7ης Σεπτεμβρίου 1955 στην Κωνσταντινούπολη[36].

Το 1960, αφού ανατράπηκε με πραξικόποιμα ο Μεντερές, η σχέση της οργάνωσης πέρασε κρίση, καθώς οι νέοι κυβερνώντες δεν γνώριζαν την δραστηριότητα της τούρκικης Γκλάντιο και την σύνδεση της με το ΝΑΤΟ. Είχαν την εντύπωση, πως η ΤΜΤ ήταν οργανωμένος στρατός του προηγούμενου καθεστώτος. Ωστόσο, με παρέμβαση του Αλπαρσλάν Τουρκές (ηγέτη του Παντουρκικού Κινήματος) οι σχέσεις αποκαταστάθηκαν, αν και ο Βουρουσκάν εκδιώχθηκε. Τουρκοκύπριοι αντιφρονούντες, υποστηρίζουν πως υπήρχε συνεργασία ελληνοκύπριακού και τουρκοκυπριακού παρακράτους, καθώς και ότι μέρος της αμερικάνικης οικονμικής βοήθειας που ελάμβανε ο Πολύκαρπος Γιωρκάτζης κατευθυνόταν στην ΤΜΤ.[37]

Ιδεολογία

Επεξεργασία

Η TMT ήταν μια εθνικιστική οργάνωση, με μια δεξιά και επαναστατική στάση.[38]

Ο βασικός στόχος της TMT ήταν να αντιμετωπίσει την ελληνοκυπριακή απαίτηση για ένωση. Η ΤΜΤ χρησιμοποίησε το σύμβολο του γκρίζου λύκου, ένα σημαντικό αρχέτυπο της Τουρκικής μυθολογίας και σύμβολο του τουρκικού εθνικισμού στην ηπειρωτική Τουρκία.[39]

Η ΤΜΤ δραστηριοποιήθηκε κυρίως μεταξύ του 1958 και του 1974, προωθώντας τον διαχωρισμό της Κύπρου. Η ΤΜΤ υποστηρίξε ότι οι προσπάθειές τους απλώς ανταποκρίθηκαν σε μια πραγματική απειλή εναντίον της κοινότητάς τους από την ΕΟΚΑ και μετά το 1963, από την Κυπριακή Κυβέρνηση.

Ισχυρισμοί για Εγκλήματα

Επεξεργασία

Ο Τουρκοκύπριος δημοσιογράφος Σενέρ Λεβέντ ισχυρίστηκε σε μια συνέντευξη με έναν πρώην διοικητή της ΤΜΤ ότι είναι πιθανό ότι η φωτογραφία που δείχνει μια μητέρα και τα νεκρά παιδιά της σε μια μπανιέρα που σκοτώθηκαν από τους Ελληνοκύπριους δημιουργήθηκε από την ΤΜΤ. Επιπλέον, ισχυρίστηκε ότι η ΤΜΤ άλλαξε επίσης τη θέση των σωμάτων για να φαίνονται οι φωτογραφίες πιο «αποτελεσματικές».[40] Η τουρκοκυπριακή εφημερίδα Avrupa ισχυρίστηκε ότι η ΤΜΤ ήταν επίσης υπεύθυνη για το θάνατο δύο Τουρκοκυπρίων δικηγόρων το 1962 που πιστεύεται ότι είχαν σκοτωθεί από Ελληνοκύπριους. Επιπλέον, ισχυρίστηκε ότι ο πραγματικός δολοφόνος, των οποίων μόνο τα αρχικά αποκαλύφθηκαν (H.C), ομολόγησε το έγκλημα που είχε διαπράξει σε έναν νοσηλευτή στο νοσοκομείο πριν πεθάνει από την υπερβολική χρήση αλκοόλ.[41] Ο ιδρυτής της ΤΜΤ, Ραούφ Ντενκτάς ομολόγησε δημοσίως σε συνέντευξη στο βρετανικό κανάλι ITV, ότι η ΤΜΤ ήταν υπεύθυνη για την βομβιστική επίθεση του Γραφείου Τύπου του Τούρκου Προξένου στην τουρκική γειτονιά της Λευκωσίας, στις 7 Ιουνίου 1958 για να κινητοποιήθούν οι Τουρκοκύπριοι.[42]

Ένα ακόμη άρθρο που δημοσίευσε η πρώην τουρκοκυπριακή εφημερίδα Zafer Kıbrıslı Türklerindir, αποκαλύψε τις δολοφονίες διαφόρων Τουρκοκυπρίων που συνέχισαν να υποστηρίζουν τους Ελληνοκύπριους από την ΤΜΤ το 1958. [43]

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Apeyitou, Elena. «Turkish-Cypriot nationalism: its history and development (1571-1960)». The Cyprus Review.  in Solomou, Emilios· Faustmann, Hubert, επιμ. (2010). Colonial Cyprus: 1878-1960. Nicosia: University of Nicosia Press. σελίδες 270–1. ISBN 9789963634897. 
  2. ↑ Emircan, Mehmet Salih. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Tören, Bayram ve Anma Günleri. Turkish Cypriot Association of Former Fighters. p. 80-95
  3. ↑ «Μητέρες πατρίδες Ελλάδα και Τουρκία» ethnos.gr
  4. ↑ Ρίχτερ, Χάιντς Α. (2011). Ιστορία της Κύπρου. δεύτερος (1950-1959). Αθήνα: Βιβλιοπωλείον της Εστίας. σελ. 821. 
  5. ↑ Mirbagheri, Farid (2010). Historical Dictionary of Cyprus. Historical Dictionaries of Europe, No. 69. Lanham: Scarecrow Press. σελ. 41. ISBN 978-0-8108-6298-2. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Αθανασιάδη, Σπύρου Α. (Φεβρουάριος 1998). Φάκελος Τ.Μ.Τ. (α΄ έκδοση). Λευκωσία. σελ. 15. 
  7. ↑ «Death of One of TMT Founders». Kibris. 3 Απριλίου 2001. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2018. 
  8. ↑ «Denktash: Three people established the TMT». Kibris. 16 Ιουνίου 2000. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2018. 
  9. ↑ Emircan, Mehmet Salih. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Tören, Bayram ve Anma Günleri. Kıbrıs Türk Mücahitler Derneği Yayınları. σελίδες sf. 59. 
  10. ↑ Κτωρής, Σώτος (8 Απριλίου 2016). «Στην «εποχή» της ΕΟΚΑ». cyprusnews.eu. Cyprus News. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2018. 
  11. ↑ Isachenko, Daria (2012). The Making of Informal States: Statebuilding in Northern Cyprus and Transdniestria. Palgrave Macmillan. σελ. 38-39. ISBN 9780230392069. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2015. 
  12. ↑ Kizilyürek 2011, σελ. 198 - 199:The Turkish Cypriot nationalism mainly developed in reaction to the Greek Cypriot national desire for union with Greece. In the desire of the Greek Cypriots to unify with Greece, the Turkish Cypriot community saw a danger to its own existence. This perception of threat is partly related to the historical experience of the dissolution of the Ottoman Empire in a period of national movements, which ended up in creating independent nation states. The experiences of the Muslim population in the Balkans, where national struggles caused atrocities and deportation, were the main points of reference in the construction of Turkish Cypriot nationalism. Particularly, the example of Crete was to become among the Turkish Cypriots what can be called a ‘‘Crete syndrome’’. Crete’s attempts to unify with Greece and, finally, the realization of this dream of union in 1912 had resulted in the deportation of the Muslim population of the island and its emigration to Turkey. A few years later (1922), the expedition of the Greek army to Asia Minor increased the fears of uprooting among the Turkish Cypriots
  13. ↑ Δετοράκης, Θεοχάρης (1986). Ιστορία της Κρήτης. Αθήνα. σελ. 458. 
  14. ↑ Μανόλης Πεπονάκης, Εξισλαμισμοί και επανεκχριστιανισμοί στην Κρήτη (1645-1899), Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 1994, σελ. 100, 206-207.
  15. ↑ Hopkins, T.C.F. (2007). Confrontation at Lepanto: Christendom vs. Islam. Macmillan. σελ. 82. ISBN 9781466841499. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2015. 
  16. ↑ US Library of Congress Federal Research Division,Library of Congress.
  17. ↑ «Cyprus - OTTOMAN RULE». countrystudies.us. Ανακτήθηκε στις 20 Μαΐου 2016. 
  18. ↑ Klein, Menachem (2001). Jerusalem: The Contested City. London: Hurst & Company. σελ. 16. ISBN 9781850655763. 
  19. ↑ Eibner, John. The Future of Religious Minorities in the Middle East. Lanham: Lexington Books. σελ. 58. ISBN 978-1-4985-6197-6. 
  20. ↑ Αθανασιάδης, Σπύρος (1998). Φάκελος ΤΜΤ. Λευκωσία, σελ. 51. 
  21. ↑ Παντελής, Σταύρος. Ιστορία της Κύπρου. Μτφρ. Ελένη Ταμβάκη. Αθήνα: Στρατηγικές Εκδόσεις. σελ. 337. 
  22. ↑ ^ Coppieters, Bruno. Europeanization and conflict resolution: case studies from the European periphery (2004), Academia Press, s. 66-67.
  23. ↑ 23,0 23,1 Μέχρι το καλοκαίρι του 1958 και τις φονικές διακοινοτικές συγκρούσεις που ακολούθησαν, οι επιθέσεις της ΕΟΚΑ εναντίον μελών της τουρκοκυπριακής κοινότητας ήταν επικεντρωμένες στους εκατοντάδες Τουρκοκύπριους που υπηρετούσαν ως επικουρικοί αστυνομικοί στο πλευρό των βρετανικών δυνάμεων. Τότε, έπειτα από συνεχόμενες προκλήσεις και επιθέσεις της ΤΜΤ, με αποκορύφωμα τη σφαγή 8 κατοίκων του Κοντεμένου κοντά στο Κιόνελι, η ΕΟΚΑ αντέδρασε με σκληρά αντίποινα που περιλάμβανε για πρώτη φορά και επιθέσεις εναντίον αμάχων Τουρκοκύπριων (βλ. Γιάννης Κ. Λάμπρου, Ιστορία του Κυπριακού. Τα χρόνια μετά την ανεξαρτησία. 1960 - 2004, Λευκωσία 2004, σελ. 55 - 59 και Τζερμιάς, 2001, Α΄. σελ. 235 - 237).
  24. ↑ Anderson, Perry (2008). Οι διαιρέσεις της Κύπρου. μετάφραση: Κώστας Ράπτης. Αθήνα: Άγρα. σελ. 21. 
  25. ↑ Παντελής (χ.χ.). σελ. 298.
  26. ↑ Ρίχτερ (2011). σελ. 831.
  27. ↑ Kizilyürek (2011). σελ. 201.
  28. ↑ Πέτα, Χρίστου (Μάρτιος 1993). Πορτραίτα λαϊκών αγωνιστών. Λευκωσία. σελίδες 40–41. 
  29. ↑ Αθανασιάδη (1998). σελ. 39.
  30. ↑ Αθανασιάδη (1998). σελ. 269.
  31. ↑ Παντελής (χ.χ.). σελ. 385.
  32. ↑ Ρίχτερ (2011). σελ. 826.
  33. ↑ Mirbagheri, Farid (2010). Historical Dictionary of Cyprus. Historical Dictionaries of Europe, No. 69. Lanham: Scarecrow Press. σελ. 143-144. ISBN 978-0-8108-6298-2. 
  34. ↑ Çakmak, Haydar (2008). Türk dış politikası, 1919–2008. Platin. σελ. 688. 
  35. ↑ Yakinthou, Christalla (2009). Political Settlements in Divided Societies: Consociationalism and Cyprus. Palgrave Macmillan UK. σελ. 47. ISBN 978-0-230-24687-4. 
  36. ↑ Pericleous, Chrysostomos (2009). Cyprus Referendum: A Divided Island and the Challenge of the Annan Plan. I.B.Tauris. σελ. 146. ISBN 9780857711939. 
  37. ↑ Δρουσιώτης, 2002 & 56-57.
  38. ↑ Αναστασίου, Harry (2006). Ο σπασμένος κλάδος ελιάς: εθνικισμός, εθνική σύγκρουση και αναζήτηση για την ειρήνη στην Κύπρο. AuthorHouse. σελ. 23. ISBN 9781425943608. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2015. 
  39. ↑ [1]
  40. ↑ Theopisti Stylianou-Lambert· Alexandra Bounia (2012). War Museums and Photography. University of Leicester,Museum and Society, 10(3). σελίδες 185–186. 
  41. ↑ Lawyers Hikmet and Gurkan killed by TMT, paper says
  42. ↑ Interview of Rauf Denktas, ITV channel 1985
  43. ↑ Zafer Kibrisli Turkeridir, “Operation of extermination of the Turkish-Cypriot left wingers”,15 October 1965.

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Τουρκική_Οργάνωση_Αντίστασης&oldid=10274327"