Φαζίλ Κιουτσούκ

Ο Δρ. Φαζίλ Κιουτσούκ (στην κυπριακή βιβλιογραφία Κουτσιούκ, τουρκ.: Fazιl Küçük, 14 Μαρτίου 1906 - 15 Ιανουαρίου 1984) ήταν Τουρκοκύπριος πολιτικός.

Φαζίλ Κιουτσούκ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	14  Μαρτίου 1906 ή 1906 Λευκωσία
Θάνατος	15  Ιανουαρίου 1984 Λονδίνο
Χώρα πολιτογράφησης	Αγγλοκρατία στην Κύπρο
Εκπαίδευση και γλώσσες
Σπουδές	Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	δημοσιογράφος πολιτικός
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Αντιπρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας (από 1960)
Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία

Γεννήθηκε στη Λευκωσία στις 14 Μαρτίου 1906 και πέθανε στο Λονδίνο στις 15 Ιανουαρίου 1984. Μετά την αποφοίτησή του από το Τουρκικό Γυμνάσιο Λευκωσίας μετέβη στην Κωνσταντινούπολη, όπου σπούδασε Ιατρική στο πανεπιστήμιο. Ακολούθως συνέχισε τις σπουδές του στη Λωζάννη της Ελβετίας και στο Παρίσι. Επέστρεψε στην Κύπρο το 1937 και άνοιξε το ιατρείο του στην Λευκωσία. Κάθε Παρασκευή δεχόταν ασθενείς, τους οποίους εξέταζε δωρεάν.

Από το 1938 άρχισε να αναμειγνύεται ενεργώς στην πολιτική. Το 1941 εξέδωσε την εφημερίδα Halkιn Sesi (Φωνή του Λαού), την οποία συνέχισε να διευθύνει μέχρι το θάνατό του. Το 1943 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος Λευκωσίας. Το ίδιο έτος ίδρυσε την «Ένωση της Τουρκικής Μειονότητος της Νήσου Κύπρου» (τουρκ. Κ.Α.Τ.Α.Κ.), αλλά σε λίγο καιρό (1945) ίδρυσε με άλλα στελέχη που αποχώρησαν από την οργάνωση αυτή το «Κυπριακό Τουρκικό Εθνικό Κόμμα». Το κόμμα αυτό μετονομάσθηκε αργότερα σε «Εθνική Τουρκική Ένωση Κύπρου» και το 1955 στο κόμμα «Η Κύπρος είναι Τουρκική». Το 1946 ίδρυσε την πρώτη τουρκική εργατική συντεχνία. Μέχρι τότε οι Τουρκοκύπριοι εργάτες ήταν μέλη της ελληνικής συντεχνίας Π.Ε.Ο..

Μια από τις σημαντικότερες επιτυχίες του Κιουτσούκ ήταν η ανάθεση στους Τουρκοκυπρίους το 1956 της διοικήσεως του Εβκάφ, του ευαγούς θρησκευτικού ιδρύματος, που διαχειριζόταν τεράστιες περιουσίες. Αυτό ήταν μια πράξη πολιτικής σκοπιμότητος εκ μέρους των Άγγλων, οι οποίοι ήθελαν εκείνη την εποχή να προσεταιρισθούν την τουρκοκυπριακή μειονότητα και να την χρησιμοποιήσουν ως αντίβαρο στις ενωτικές επιδιώξεις των Ελλήνων της Κύπρου. Μετά το πέρας του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και εν όψει του ογκούμενου ενωτικού ρεύματος των Ελλήνων ο Κιουτσούκ ξεκίνησε τον δικό του αγώνα για την καταπολέμηση των ελληνικών θέσεων και για την αφύπνιση του εθνικού αισθήματος των Τουρκοκυπρίων. Παράλληλα ανέλαβε έντονη αντιαποικιακή εκστρατεία από των στηλών της εφημερίδος του, πράγμα που του στοίχισε πολλές προσαγωγές ενώπιον του δικαστηρίου και την επιβολή χρηματικών προστίμων τις περισσότερες φορές.

Μετά την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. ο Κιουτσούκ ίδρυσε την οργάνωση «Ένωση Τουρκοκυπριακής Αντίστασης», της οποίας υπήρξε αρχηγός. Τα μέλη της οργανώσεως τα όρκιζε στο ιατρείο του ενώπιον μιας μικρής τουρκικής σημαίας. Αργότερα υπήρξε μέλος των τουρκοκυπριακών τρομοκρατικών οργανώσεων Volkan (Ηφαίστειο) και Τ.Μ.Τ. (Türk Mükavemet Teşkilatι=Τουρκική Αντιστασιακή Οργάνωση). Εξαιτίας της δράσεώς του έγινε στόχος της Ε.Ο.Κ.Α., η οποία απείλησε να τον εκτελέσει. Το 1957 ο Κιουτσούκ κυκλοφόρησε το βιβλίο The Cyprus Question – A Permanent Solution (Το Κυπριακό Ζήτημα – Μια μόνιμη Λύση), στο οποίο αποτυπώνονται καθαρά οι σκέψεις και οι προσανατολισμοί του προς μία διχοτομική λύση. Χαρακτηριστικό ήταν το εξώφυλλο του εν λόγω βιβλίου, στο οποίο παρουσιαζόταν ένας χάρτης της Κύπρου με διχοτομημένη την νήσο κατά μήκος του 35ου παραλλήλου. Καθ’ όλην την διάρκεια του ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. ο Κιουτσούκ δραστηριοποιήθηκε προς την κατεύθυνση της προβολής τόσο στην Τουρκία όσο και στο εξωτερικό των τουρκικών και των τουρκοκυπριακών θέσεων. Κατά τις συνομιλίες στο Λονδίνο (17-19 Μαρτίου 1959) παρέστη ως αντιπρόσωπος των Τουρκοκυπρίων και υπέγραψε εκ μέρους των την συμφωνία ανακήρυξης της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Στις 13 Δεκεμβρίου 1959 ο Φαζίλ Κιουτσούκ εξελέγη άνευ ανθυποψηφίου Αντιπρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αφού το Σύνταγμα προέβλεπε Έλληνα Πρόεδρο και Τούρκο Αντιπρόεδρο. Ως αντιπρόεδρος ο Κιουτσούκ δεν συνεργάστηκε ειλικρινώς για την ομαλή λειτουργία του νεότευκτου κυπριακού κράτους. Κατέστη πειθήνιο όργανο της Άγκυρας, με τις θέσεις της οποίας ευθυγραμμίσθηκε σχεδόν πλήρως. Τον Δεκέμβριο του 1963, εξ αφορμής της προτάσεως του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου για τροποποίηση δεκατριών σημείων του Συντάγματος, εκδηλώθηκε ένοπλη ανταρσία των Τουρκοκυπρίων, η οποία και κατεστάλη ύστερα από σκληρές μάχες. Το 1964 οι Τουρκοκύπριοι υπουργοί και οι δημόσιοι υπάλληλοι αποχώρησαν από την Κυβέρνηση και από την Δημόσια Υπηρεσία αντίστοιχα. Παρά ταύτα ο Φαζίλ Κιουτσούκ συνέχισε να αναγνωρίζεται ως αντιπρόεδρος, αξίωμα στο οποίο επανεξελέγη τον Μάρτιο του 1968 και πάλιν άνευ ανθυποψηφίου. Εν τω μεταξύ, το 1967 ανεδείχθη σε πρόεδρο της «Προσωρινής Τουρκοκυπριακής Διοικήσεως». Το 1973, λόγω του ότι έχασε την υποστήριξη της Άγκυρας, ο Κιουτσούκ αναγκάστηκε να μη διεκδικήσει για τρίτη φορά το αξίωμα του αντιπροέδρου. Στο αξίωμα αυτό εξελέγη ο Ραούφ Ντενκτάς. Μετά την εισβολή ο Κιουτσούκ παραμερίστηκε και όλη η εξουσία πέρασε στα χέρια του Ντενκτάς, ο οποίος ήταν πλέον παντοδύναμος.

Βιβλιογραφία

• Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, τ. 7, εκδόσεις Φιλόκυπρος, Λευκωσία 1987
• Αθανασιάδη, Σπύρου, Φάκελος Τ.Μ.Τ., Λευκωσία 1998
• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα, τ.34

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Fazıl Küçük στο Wikimedia Commons