Σταθμός Μοναστηράκι (Μετρό Αθήνας)
Συντεταγμένες: 37°58′34″N 23°43′32″E / 37.97612°N 23.72559°E
Ο Σταθμός Μοναστηράκι είναι κομβικός σταθμός του μετρό της Αθήνας, επί της γραμμής 1, στη χιλιομετρική θέση 9,069 από τον σταθμό Πειραιά, και της γραμμής 3. Βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας και πήρε το όνομά του από την ομώνυμη γύρω περιοχή. Μέσω αρκετών εσωτερικών διασυνδέσεων, ο σταθμός προσφέρει τη δυνατότητα μετεπιβίβασης μεταξύ των δύο γραμμών που εξυπηρετεί.
Monastiraki | |
|---|---|
_-_2022-03-26_-_5.jpg) Ο σταθμός Μοναστηράκι της Γραμμής 3 σε φωτογραφία στις 26 Μαρτίου 2022. | |
| Πληροφορίες | |
| Περιοχή | Οδός Αθηνάς & Ηφαίστου & Θέμιδος, Πλατεία Μοναστηρακίου, Μοναστηράκι, Αθήνα, Κεντρικός Τομέας Αθηνών |
| Είδος | Μητροπολιτικός Σιδηρόδρομος |
| Γραμμές | Γραμμή 1 (Πειραιάς - Κηφισιά) Γραμμή 3 (Δημοτικό Θέατρο - Δουκίσσης Πλακεντίας - Αεροδρόμιο) |
| Λειτουργία | |
| Έναρξη λειτουργίας | 17 Μαΐου 1895 ( )22 Απριλίου 2003 (  ) |
| Διαχειριστής | ΣΤΑ.ΣΥ. ΑΕ |
| Επίπεδα | 4 |
| Τύπος δόμησης | Ανοικτή εκσκαφή - Υπόγειος Υπόγειος |
| Υπηρεσίες | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ιστορικό
ΕπεξεργασίαΔημιουργία
ΕπεξεργασίαΟ σταθμός ήταν τμήμα της πρώτης επέκτασης του ατμήλατου αρχικά σιδηρόδρομου που ένωνε τον Πειραιά με την Αθήνα, αν και τελικώς η γραμμή ηλεκτροδοτήθηκε το 1904. Η επέκταση ξεκινούσε από τον έως τότε τερματικό σταθμό Θησείο, συνέχιζε επιφανειακά, κατά μήκος της Αρχαίας Αγοράς έως το Μοναστηράκι, και στη συνέχεια με υπόγεια σήραγγα έφτανε στον αρχικό (1895 - 1930) σταθμό Ομόνοια, ο οποίος βρισκόταν βορειανατολικά του μεγάρου του Δημαρχείου. Το νεοκλασικό κτίριο εισόδου στον σταθμό στο Μοναστηράκι σχεδιάστηκε από τον πολιτικό μηχανικό Νικόλαο Μπαλάνο, ο οποίος όμως είχε ασχοληθεί έμπρακτα και με την αρχιτεκτονική, και ο ίδιος μάλιστα ήταν και ένας από τους τεχνικούς που σχεδίασαν και την υπόγεια σήραγγα που ένωνε το Μοναστηράκι με την Ομόνοια.[1]
Η επιλογή της κατασκευής σήραγγας στο τμήμα Μοναστηράκι - Ομόνοια έγινε προκειμένου να αποφευχθεί η διχοτόμηση του αστικού ιστού της Αθήνας (καθώς ο αστικός ιστός τότε άρχιζε βόρεια από την Αρχαία Αγορά, από το Μοναστηράκι και μετά) και μάλιστα ήταν η πρώτη χρονολογικώς σήραγγα και παραμένει η παλαιότερη σήραγγα στο σύνολο των σημερινών 3 γραμμών του δικτύου του Μετρό της Αθήνας. H κατασκευή έγινε με την μέθοδο «cut-and-cover», δηλαδή εκσκαφή και επικάλυψη, κατά μήκος της οδού Αθηνάς. Κατά τη διάρκεια της κατασκευής του σταθμού στο Μοναστηράκι, έγιναν και αρκετές απαλλοτριώσεις για την τελική διαμόρφωση της ομώνυμης πλατείας.[2]
Η κατασκευή του σταθμού, και γενικότερα της επέκτασης, ξεκίνησε το 1890 και εγκαινιάστηκε, μαζί με την υπόλοιπη επέκταση έως την Ομόνοια, στις 17 Μαΐου 1895.[3] Το αρχικό όνομα του σταθμού ήταν Μοναστήριον και έχει διατηρηθεί στις παραδοσιακές πινακίδες στις αποβάθρες του σταθμού της γραμμής 1.
Ο σταθμός είναι εν μέρει υπαίθριος, τύπου ανοικτού ορύγματος σε χαμηλότερο επίπεδο από το έδαφος, και εν μέρει υπόγειος, και εξ ολοκλήρου σε τοξοειδή ανάπτυξη, καθώς είναι πάνω σε έντονη στροφή, με αποτέλεσμα επίσης, κατά τη στάση των τρένων, να δημιουργείται σε κάποια σημεία επικίνδυνα μεγάλο κενό μεταξύ συρμού και αποβάθρας. Διαθέτει δύο πλευρικές αποβάθρες. Η σημερινή του μορφή ανάγεται στο 2003, όταν έγιναν έργα εκσυγχρονισμού του παλαιότερου σταθμού και ταυτόχρονα εγκαινιάστηκε ο σταθμός που εξυπηρετεί τη γραμμή 3.[4] Όπως ισχύει και στον σταθμό Θησείο, το νεοκλασικό κτίριο εισόδου στο σταθμό είναι επισήμως διατηρητέο, όχι όμως και το χαμηλότερο εσωτερικό του ή οι αποβάθρες της γραμμής 1.
Σταθμός Γραμμής 3
Επεξεργασία
Ο σταθμός της γραμμής 3 ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1991 μαζί με τα πρώτα έργα για τη γραμμή 2 και τη γραμμή 3, αλλά προβλήματα λόγω του σαθρού εδάφους, καθώς υπήρχε διαρκώς σχιστόλιθος στο βάθος εκσκαφής του, και της επαναχάραξης της γραμμής από το Σύνταγμα, σε συνδυασμό και με την εξεύρεση πλήθους αρχαιοτήτων, οδήγησαν στον επανασχεδιασμό του.[4] Η μεγαλύτερη χρονική καθυστέρηση της επέκτασης από Σύνταγμα προς Μοναστηράκι, ωστόσο, έγινε λόγω των αντιδράσεων της Εκκλησίας, η οποία φοβήθηκε ότι το πέρασμα της σήραγγας κάτω από την οδό Μητροπόλεως θα επέφερε κίνδυνο αστάθειας στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών και έπεισε το 1995 τον Κώστα Λαλιώτη του ΥΠΕΧΩΔΕ να αλλάξει την χάραξη. Ως αποτέλεσμα, η διαδρομή της σήραγγας μετατοπίστηκε από τη Μητροπόλεως στην οδό Ερμού.[5]
Εγκαινιάστηκε στις 22 Απριλίου 2003 και είναι εξ ολοκλήρου υπόγειος. Βρίσκεται σε αρκετά χαμηλότερο επίπεδο από τις αποβάθρες της γραμμής 1, με τις αποβάθρες του σε βάθος 32 μέτρα, και διαθέτει κεντρική αποβάθρα και γραμμή εναπόθεσης αμαξοστοιχιών. Ο σταθμός αυτός υπήρξε αρχικά ο τερματικός σταθμός της γραμμής 3 προς τα δυτικά μέχρι και τις 26 Μαΐου 2007, όταν ξεκίνησε η λειτουργία της επέκτασης του δικτύου προς το Αιγάλεω.
Αρχαιολογικά ευρήματα
Επεξεργασία
Εντός του σταθμού εκτίθεται μεγάλος αριθμός αρχαιολογικών ευρημάτων τα οποία αποκαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια της κατασκευής του σταθμού. Συγκεκριμένα, ήρθαν στο φως οικιστικά λείψανα από τον 8ο αιώνα π.Χ. (Γεωμετρική περίοδος) έως και τον 19ο αιώνα μ.Χ., καθώς και κτίρια, εργαστήρια, τάφοι και πλήθος συστημάτων ύδρευσης και αποχέτευσης. Ο σταθμός Μοναστηράκι έχει κατασκευαστεί επί της κοίτης του Ηριδανού ποταμού, τμήματα της οποίας, καθώς και υδραυλικά έργα διευθέτησης και εγκιβωτισμού του από την κλασική εποχή και μετέπειτα έργα κάλυψης του Αδριανού είναι ορατά από ειδικά διαμορφωμένο χώρο του σταθμού. Παράλληλα βγήκαν στο φως πολλά ακόμη αντικείμενα αρχαιολογικής αξίας, όπως μαρμάρινα γλυπτά και αρχιτεκτονικά μέλη, ψηφιδωτά δάπεδα, τοιχογραφίες, διακοσμητικά εγχάρακτα επιχρίσματα, αγγεία, νομίσματα, μεταλλικά και οστέινα αντικείμενα.[6]
Έργα τέχνης
ΕπεξεργασίαΤην οροφή του ισογείου του ιστορικού νεοκλασικού κτιρίου του σταθμού (στο επίπεδο έκδοσης εισιτηρίων) κοσμεί το έργο της Λήδας Παπακωνσταντίνου «Ο κόσμος στα χέρια μου». Αποτελείται από 324 κομμάτια πλέξιγκλας που καταλαμβάνουν χώρο 134 τετραγωνικών μέτρων. Η εγκατάσταση του έργου έλαβε χώρα το 2010.[3]
Φωτογραφίες
Επεξεργασία |
 |
 |
Σταθμός ανταπόκρισης με αστικά λεωφορεία
ΕπεξεργασίαΣτον σταθμό ανταπόκρισης με αστικά λεωφορεία που βρίσκεται πλησίον του σταθμού του μετρό έχoυν αφετηρία/τέρμα 13 λεωφορειακές γραμμές Α13, 025, 026, 035, 049, 227, 400, 500, 836, 838, 866, 876 & 914.
Είσοδοι - 'Εξοδοι
Επεξεργασία- Οδός Ηφαίστου / Οδός Αθηνάς
- Οδός Αθηνάς / Οδός Θέμιδος
- Πλατεία Μοναστηρακίου [7]
Δομή σταθμού
Επεξεργασία
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
| Ε Έδαφος |
Κτίριο Σταθμού | Εκδοτήριο - Έξοδος προς πλατεία Μοναστηρίου | |
| Επίπεδο Ε1 |
|||
| Αποβάθρα 1 | προς Πειραιά (Θησείο) ←
| ||
| Αποβάθρα 2 | προς Κηφισιά (Ομόνοια) →
| ||
| Επίπεδο Ε2 |
Διακίνηση Επιβατών | Εκδοτήριο - Έξοδος προς οδό Αθηνάς | |
| Επίπεδο Ε3 |
Αποβάθρα 3 | προς Δημοτικό Θέατρο (Κεραμεικός) ←
|
μη κανονικής χρήσης |
| Αποβάθρα 4 | μη κανονικής χρήσης | προς Αεροδρόμιο (Σύνταγμα) →
| |
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «Πώς φτιάχτηκε ο σταθμός του ηλεκτρικού στο Μοναστηράκι». ΤΑ ΑΘΗΝΑΪΚΑ. 28 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ «Πως φτιάχτηκε ο σταθμός του ηλεκτρικού στο Μοναστηράκι». ΤΑ ΑΘΗΝΑΪΚΑ. 28 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2022.
- ↑ 3,0 3,1 https://www.artingreece.gr/v1/artnews/cultural-events/1791-22-erga-texnis-metro
- ↑ 4,0 4,1 http://fractalart.gr/monastiraki/
- ↑ ««Ξεκινά» η γραμμή 4». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2023.
- ↑ https://www.ametro.gr/?page_id=256
- ↑ http://www.stasy.gr/index.php?id=52&no_cache=1###ACTION###