Βικιπαίδεια

Σκεπάρι Τρικάλων

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 39°47′43.40″N 21°37′51.20″E / 39.7953889°N 21.6308889°E / 39.7953889; 21.6308889

Το Σκεπάρι (επίσημα Σκεπάριον[1]) είναι χωριό του νομού Τρικάλων υπαγόμενο διοικητικά στον Δήμο Μετεώρων.[2][3] Είναι κτισμένο στις βορειοδυτικές υπώρειες των Αντιχασίων σε υψόμετρο 560 μέτρων.[4][5] Ιστορικά, η πρώτη χρονολογημένη γραπτή αναφορά στο Σκεπάρι ανάγεται στα 1613-14.[6] Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο μόνιμος πληθυσμός του οικισμού ανέρχεται σε 160 κατοίκους.[1]

Σκεπάρι Τρικάλων
is located in Greece
 
               Map
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
Αποκεντρωμένη ΔιοίκησηΘεσσαλίας-Στερεάς Ελλάδας
ΠεριφέρειαΘεσσαλίας
Περιφερειακή ΕνότηταΤρικάλων
ΔήμοςΜετεώρων
Δημοτική ΕνότηταΧασίων Τρικάλων
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΘεσσαλία
ΝομόςΤρικάλων
Υψόμετρο566 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος142
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας420 34
Τηλ. κωδικός2432
δεδομένα

Όνομα

Επεξεργασία
 
Ένα σκεπάρνι, εργαλείο από το οποίο πιθανώς έλαβε το όνομά του το Σκεπάρι.

Η επίσημη ονομασία του οικισμού είναι το Σκεπάριον.[1] Το χωριό αναφέρεται σε διάφορες πηγές ως Σκεπάρι, Σκεπάρνι ή Σκιπάρι.[6][7] Το όνομα του χωριού φαίνεται ότι είναι ελληνικής ετυμολογίας σχετιζόμενο με το γνωστό εργαλείο, το σκεπάρνι.[6]

Γεωγραφία

Επεξεργασία

Το Σκεπάρι βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νομού Τρικάλων, κοντά στα σύνορα της Θεσσαλίας με τη Μακεδονία.[2] Είναι χωριό ορεινό, κτισμένο σε υψόμετρο 566 μέτρων.[4] Ολόκληρη η έκταση της Τοπικής Κοινότητας Σκεπαρίου καταλαμβάνει 20,675 τετραγωνικά χιλιόμετρα στο βορειοδυτικό τμήμα των Αντιχασίων Ορέων.[4][5] Νοτιοανατολικά του χωριού δεσπόζει η κορυφή Καρδαρόπετρα με υψόμετρο 938 μέτρων.[8] Βόρεια και σε μικρή απόσταση από το χωριό ρέει ο ποταμός Ίωνας ή Μουργκάνης, παραπόταμος του Πηνειού.[5]

Το χωριό εντοπίζεται βόρεια της Καλαμπάκας και του συμπλέγματος των Μετεώρων.[5][8] Γειτονικά χωριά είναι στα νοτιοανατολικά η Βλαχάβα, στα δυτικά ο Γάβρος και στα βόρεια η Ασπροκκλησιά και η Αχλαδέα.[5]

Ιστορία

Επεξεργασία

Οθωμανική περίοδος

Επεξεργασία

Η πρώτη γνωστή γραπτή αναφορά στο χωριό Σκεπάρι ανάγεται στην Τουρκοκρατία και προέρχεται από χειρόγραφο της Μονής Βαρλαάμ Μετεώρων των ετών 1613-14.[9] Μια επιπλέον αναφορά σε χειρόγραφο της μονής Δουσίκου της περιόδου 1530-1692, δεν είναι επακριβώς χρονολογημένη.[6] Εντούτοις, το Σκεπάρι δεν αναφέρεται στην τουρκική απογραφή του 1454-55 ούτε σε χειρόγραφο της Μονής Μεγάλου Μετεώρου όπου καταγράφονται τα ονόματα 223 άλλων θεσσαλικών οικισμών στα 1592-93.[6][10] Μεταγενέστερες μνείες του χωριού ανευρίσκονται σε άλλα χειρόγραφα της Μονής Βαρλαάμ των ετών 1754-1765.[6]

Στο πλαίσιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η περιοχή του Σκεπαρίου υπαγόταν στο Σαντζάκι των Τρικάλων.[6]

Μετά την απελευθέρωση

Επεξεργασία

Το Σκεπάρι, όπως και το μεγαλύτερο τμήμα της Θεσσαλίας, ενσωματώθηκε στο ελληνικό κράτος το 1881 με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.[11]

Το 1883 ο οικισμός εντάχθηκε με το όνομα Σκιπάρι στο νεοσυσταθέντα Δήμο Αιγινίου που είχε έδρα την Καλαμπάκα.[7] Το 1912 δημιουργήθηκε η Κοινότητα Σκεπαρνίου που περιελάμβανε τον ομώνυμο οικισμό ως έδρα καθώς και τους οικισμούς Μοναστήρι Βουτουμά (Βιτουμά) και Μετόχι Βουτουμά.[12] Οι τελευταίοι οικισμοί το 1919 αποσπάστηκαν από την Κοινότητα Σκεπαρνίου και εντάχθηκαν στην Κοινότητα Καλαμπάκας.[13]

Στα αποτελέσματα της απογραφής της 16ης Οκτωβρίου 1940, ο οικισμός αναφέρεται πλέον ως Σκεπάριον και η κοινότητα ως Κοινότητα Σκεπαρίου.[14]

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος

Επεξεργασία

Στο πλαίσιο της γερμανικής κατοχής, το Σκεπάρι πυρπολήθηκε από τους Ναζί και καταστράφηκε ολοκληρωτικά τον Ιούλιο του 1944.[8]

Μεταπολίτευση

Επεξεργασία

Το 1994 η Κοινότητα Σκεπαρίου συνενώθηκε με τις γειτονικές κοινότητες Αγιοφύλλου, Ασπροκκλησιάς, Αχλαδέας και Γάβρου για να σχηματίσουν το Δήμο Χασίων με έδρα τη θέση Χάνι της πρώην Κοινότητας Αγιοφύλλου.[15]

Το 2010, με το πρόγραμμα Καλλικράτης, δημιουργήθηκε η Τοπική Κοινότητα Σκεπαρίου που ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Χασίων του Δήμου Μετεώρων.[16]

Πληθυσμός

Επεξεργασία

Η πρώτη μνεία στον πληθυσμό του χωριού γίνεται σε χειρόγραφο της Μονής Βαρλαάμ Μετεώρων του έτους 1754: τη χρονιά εκείνη φαίνεται πως στο Σκεπάρι κατοικούσαν 16 οικογένειες με τα ονόματα των οικογενειαρχών τους να είναι όλα ελληνικά.[6][17] Το 1758 οι οικογένειες που κατοικούσαν στο Σκεπάρι μειώθηκαν σε 13 και το 1765 σε 10.[6]

Μετά την απελευθέρωση, ο πληθυσμός του χωριού στις απογραφές του ελληνικού κράτους συνοψίζεται στον παρακάτω πίνακα:

Πληθυσμός Σκεπαρίου 1889-2011
Έτος Πραγματικός

Πληθυσμός

Μόνιμος

Πληθυσμός

1889[18] 292
1896[19] 303
1907[20] 368
1920[21] 340
1928[22] 379
1940[23] 420 430
1951[24] 474
1961[25] 578
1971[26] 400
1981[27] 283
1991[28] 343
2001[4][29] 201 182
2011[1][30] 173 160

Περιβάλλον

Επεξεργασία

Το Σκεπάρι περιβάλλεται από δάση βελανιδιάς.[8] Ολόκληρη η έκταση της Τοπικής Κοινότητας Σκεπαρίου περιλαμβάνεται στη Ζώνη Ειδικής Προστασίας "Αντιχάσια Όρη και Μετέωρα" που χαρακτηρίζεται από βλάστηση υπομεσογειακού χαρακτήρα.[31][32] Κυρίαρχο δασικό είδος στη Ζώνη αποτελεί η βελανιδιά Quercus frainetto ενώ συχνά απαντώνται και τα είδη Quercus cerris και Quercus pubescens.[32] Ο βιότοπος αυτός είναι ιδιαίτερα σημαντικός κι από άποψη ορνιθοπανίδας με την περιοχή να φιλοξενεί μία από τις ελάχιστες αποικίες του Ασπροπάρη (Neophron percnopterus) στην Ελλάδα.[32]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «ΦΕΚ 698/2014». Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2018. 
  2. ↑ 2,0 2,1 «Ιστοσελίδα Δήμου Καλάμπακας - Δημοτικές Ενότητες Δήμου Καλαμπάκας». [νεκρός σύνδεσμος]
  3. ↑ «ΦΕΚ 133Α/2018». Ανακτήθηκε στις 23 Αυγούστου 2018. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 «ΕΣΥΕ - Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών. 18 Μαρτίου 2001 (Μόνιμος Πληθυσμός)» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 10 Ιανουαρίου 2020. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Παπαζήσης, Τριαντάφυλλος (1984). Θεσσαλικά Χρονικά - Τόμος ΙΕ': Εκκλησίες και μοναστήρια στα Χάσια και Αντιχάσια. Αθήνα. σελ. 200-1. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 6,8 Σπανός, Βασίλειος (2000). Οι οικισμοί της βορειοδυτικής Θεσσαλίας κατά την Τουρκοκρατία (από το 14ο έως το 19ο αι.) - Διδακτορική διατριβή. Θεσσαλονίκη. σελ. 503-4. 
  7. ↑ 7,0 7,1 ΦΕΚ 126Α - 02/04/1883
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 «Κέντρο Τουριστικής Πληροφόρησης Δήμου Καλαμπάκας - Οικισμός Σκεπαρίου Χασίων». Ανακτήθηκε στις 3 Ιουνίου 2018. 
  9. ↑ Σπανός, Κώστας (1993). Θεσσαλικό Ημερολόγιο: Οι θεσσαλικοί οικισμοί και τα ονόματα των αφιερωτών τους στην πρόθεση 215 της Μονής του Βαρλαάμ 1613/1614 - 19ος αιώνας. Λάρισα. σελ. 81-180. 
  10. ↑ Σπανός, Κώστας (1998). Θεσσαλικό Ημερολόγιο: Οι θεσσαλικοί οικισμοί και τα ονόματα των αφιερωτών τους στην πρόθεση 421 του Μεγ. Μετεώρου. 1592/1593 - 19ος αιώνας. Λάρισα. σελ. 17-24. 
  11. ↑ «Υπουργείο Εξωτερικών - Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης (1881)». 
  12. ↑ ΦΕΚ 261Α - 31/08/1912
  13. ↑ ΦΕΚ 144Α - 28/06/1919
  14. ↑ «Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος - Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940» (PDF). [νεκρός σύνδεσμος]
  15. ↑ ΦΕΚ 136Α - 30/08/1994
  16. ↑ ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010
  17. ↑ Σπανός, Κώστας (1993). «Οι θεσσαλικοί οικισμοί και τα ονόματα των αφιερωτών τους στην πρόθεση 215 της μονής του Βαρλαάμ 1613/14 - 19ος αιώνας.». Θεσσαλικό Ημερολόγιο. 
  18. ↑ «Υπουργείον Εσωτερικών / Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής - Στατιστική της Ελλάδος / Πληθυσμός / Απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889» (PDF). 
  19. ↑ «Υπουργείον Εσωτερικών / Τμήμα Δημόσιας Οικονομίας και Στατιστικής - Στατιστικά Αποτελέσματα της Απογραφής του Πληθυσμού κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896» (PDF). 
  20. ↑ «Υπουργείον Εσωτερικών / Υπηρεσία Απογραφής - Στατιστικά Αποτελέσματα της Γενικής Απογραφής του Πληθυσμού κατά την 27 Οκτωβρίου 1907» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 23 Μαΐου 2022. 
  21. ↑ «Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας - Διεύθυνσις Στατιστικής - Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 20 Ιανουαρίου 2021. 
  22. ↑ «Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας - Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος - Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 23 Μαΐου 2022. 
  23. ↑ «Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος - Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 23 Μαΐου 2022. 
  24. ↑ «Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος - Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 9 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουνίου 2018. 
  25. ↑ «ΕΣΥΕ - Αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού-κατοικιών της 19 Μαρτίου 1961. Τόμος Ι» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Αυγούστου 2016. 
  26. ↑ «ΕΣΥΕ - Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Ιουλίου 2021. 
  27. ↑ «ΕΣΥΕ - Αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 5ης Απριλίου 1981. Τόμος Ι» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Ιουλίου 2021. 
  28. ↑ «ΕΣΥΕ - Αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 17ης Μαρτίου 1991» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Ιουλίου 2021. 
  29. ↑ «ΕΣΥΕ - Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδας / Απογραφή 2001» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 16 Αυγούστου 2016. 
  30. ↑ «Πίνακας αποτελεσμάτων de facto πληθυσμού - Απογραφής 2011». 
  31. ↑ «ΝATURA 2000 - Standard Data Form». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2018. 
  32. ↑ 32,0 32,1 32,2 «Όρη Αντιχάσια και Μετέωρα. Περιοχή Ειδικής Προστασίας». Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2018. 


Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Σκεπάρι_Τρικάλων&oldid=10877805"