Προσωπικός υπολογιστής

Το «PC» ανακατευθύνει εδώ. Για άλλες χρήσεις, δείτε: PC (αποσαφήνιση).

Ο προσωπικός υπολογιστής ή PC (αγγλικά: personal computer) είναι ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής με αυτόνομη μονάδα επεξεργασίας, οθόνη και πληκτρολόγιο που χρησιμοποιείται συνήθως από ένα χρήστη, και κυρίως για εφαρμογές όπως η επεξεργασία κειμένου, ο προγραμματισμός, τα παιχνίδια και η σύνδεση στο Διαδίκτυο.

Ένας σύγχρονος επιτραπέζιος υπολογιστής, με την διανομή Debian. Ένας από τους δυο σκληρούς δίσκους του βρίσκεται έξω από το "ράφι" του στο κουτί, για δοκιμές.

Σύγχρονος φορητός υπολογιστής

Ιστορικό

Οι υπολογιστές της πρώτης γενιάς των προσωπικών υπολογιστών είχαν αποκληθεί μικροϋπολογιστές (όπως ο Altair 8800) και πωλούνταν σε μικρές ποσότητες σε αυτούς που είχαν τις γνώσεις (ερασιτέχνες, μηχανικούς) να τους συναρμολογούν με έτοιμα σετ εξαρτημάτων, και να τους προγραμματίζουν, αφού ο προγραμματισμός ήταν αρκετά πολύπλοκος. Η δεύτερη γενιά, που έγινε γνωστή και σαν οικιακός υπολογιστής (home computer), είναι κυρίως αυτό που ονομάζουμε σήμερα "προσωπικός υπολογιστής". Για πρώτη φορά ο όρος χρησιμοποιήθηκε στο περιοδικό New Scientist το 1964, σε μια σειρά άρθρων με τίτλο : "Ο κόσμος το 1984".

Οι πρώτοι υπολογιστές που μπορούν να ονομαστούν "προσωπικοί" ήταν οι πρώτοι μη-κεντρικοί υπολογιστές LINC και PDP-8. Με τα σημερινά δεδομένα ήταν πολύ μεγάλοι (στο μέγεθος ψυγείου), ακριβοί (περίπου 50.000 δολάρια), και είχαν μικρές μαγνητικές μνήμες (περίπου 4096 λέξεις των 12 bit για τον LINC).

Εν τούτοις ήταν αρκετά μικροί ώστε να τους χρησιμοποιούν μεμονωμένα εργαστήρια, καθώς προσέφεραν το μεγάλο πλεονέκτημα της μη εξάρτησής τους από κεντρικούς υπολογιστές. Με αυτόν τον τρόπο οι χρήστες γλίτωναν από γραφειοκρατία και χρονοβόρες διαδικασίες προκειμένου να εξασφαλιστεί ο υπολογιστικός χρόνος για να εκτελεστούν τα προγράμματα που ζητούσε κάθε εργαστήριο. Επιπρόσθετα, ήταν μέτρια αλληλεπιδραστικοί και με λειτουργικό σύστημα γραμμένο ειδικά για τον κάθε έναν τύπο υπολογιστή. Τελικά αυτή η κατηγορία έγινε γνωστή ως μίνι-υπολογιστές, συνήθως εξοπλισμένοι με δυνατότητες χρονικού διαμοιρασμού και με εργαλεία ανάπτυξης προγραμμάτων. Η κατηγορία αυτή μεγάλωσε και περιέλαβε στις τάξεις της και τον VAX και μεγαλύτερους μίνι-υπολογιστές από τις Data General, Prime και άλλους. Οι μίνι-υπολογιστές έγιναν ένα μοντέλο του πώς θα έπρεπε να ήταν ένας προσωπικός υπολογιστής, αν και λίγοι από τους κατασκευαστές τους κατάφεραν να επωφεληθούν οικονομικά από αυτό.

Η ανάπτυξη του μικροεπεξεργαστή άλλαξε τα πάντα, αφού έριξε αρκετά χαμηλά (μια τάξη μεγέθους) το κόστος αγοράς ενός υπολογιστή.

Η πρώτη γενιά των μικροϋπολογιστών που άρχισε να παρουσιάζεται στα μέσα της δεκαετίας του 1970, οι λεγόμενοι "υπολογιστές οικίας", ήταν λιγότερο ισχυροί και με μικρότερη ποικιλία διαθέσιμων προγραμμάτων σε σχέση με τους υπολογιστές που χρησιμοποιούνταν στα γραφεία των επιχειρήσεων, αν και από την άλλη είχαν περισσότερες δυνατότητες στα γραφικά και στον ήχο και γενικά τους χρησιμοποιούσαν ερασιτέχνες που λάτρευαν τους υπολογιστές και μάθαιναν να προγραμματίζουν απλές εφαρμογές, όπως επεξεργαστές κειμένου, παιχνίδια, διασυνδέσεις με BBS, Compuserve.

Η έλευση του προγράμματος επεξεργασίας λογιστικών φύλλων (spreadsheet) VisiCalc, αρχικά για την οικογένεια υπολογιστών Apple II και αργότερα για την οικογένεια των Atari 8-bit, Commodore PET, και IBM PC, συνέβαλε σημαντικά στην διάδοση των προσωπικών υπολογιστών στον κόσμο των επιχειρήσεων. Αργότερα, η εφαρμογή Lotus 1-2-3 που περιελάμβανε επεξεργασία λογιστικών φύλλων (μερικώς βασιζόμενη στο Visicalc), γραφικά παρουσίασης και μία απλή βάση δεδομένων και η εμφάνιση καλών προγραμμάτων επεξεργασίας κειμένου τους έκανε περισσότερο δημοφιλείς. Επίσης, το χαμηλό κόστος οδήγησε στην γρήγορη εξάπλωσή τους κατά την δεκαετία του 1980.

Την δεκαετία του 1990, η ισχύς των προσωπικών υπολογιστών αυξήθηκε σημαντικά, σε τέτοιο βαθμό που όρια ανάμεσα σε αυτούς και τους υπολογιστές πολλών χρηστών (κεντρικών υπολογιστών) έγιναν δυσδιάκριτα.

Σήμερα οι χρήστες είθισται να χωρίζονται και στις παρακάτω κατηγορίες:

• απλός (τελικός χρήστης)
• εξειδικευμένος χρήστης (power user)
• προγραμματιστής

Αρχιτεκτονική

Οι προσωπικοί υπολογιστές μπορούν να κατηγοριοποιηθούν κυρίως με κριτήριο το μέγεθος τους και την "φορητότητα" :

• Ο επιτραπέζιος υπολογιστής
• Ο φορητός υπολογιστής

Οι υπολογιστές που προέκυψαν από τον IBM PC και τους συμβατούς με αυτόν και οι Apple Macintosh, που έχουν γνωρίσει μεγάλη εξάπλωση, ακολουθούν κάποια πρότυπα ώστε το λογισμικό για ένα μοντέλο που ανήκει, π.χ. στην οικογένεια των PC να μπορεί να τρέχει, με πιθανή μικρή προσαρμογή, σε κάθε συμβατό PC.

Επίσης, η μνήμη και άλλα περιφερειακά, όπως η κάρτα γραφικών και η μονάδα σκληρού δίσκου, είναι εύκολα αναβαθμίσιμα ακόμα και από έναν απλό χρήστη. Μια ευκολία που παρατείνει το χρόνο ζωής του υπολογιστή, αντικαθιστώντας π.χ. τον επεξεργαστή με έναν πιο γρήγορο, παρά το ρυθμό απαξίωσης ενός ολοκαίνουργιου μοντέλου που φθάνει τα 5-6 χρόνια στις μέρες μας.

Οι δυνατότητες ενός προσωπικού υπολογιστή μπορούν να αυξηθούν και με την προσθήκη επιπλέον καρτών επέκτασης. Οι σύγχρονες στάνταρντ υποδοχές επέκτασης για προσωπικούς υπολογιστές είναι οι εξής τύποι: PCI, AGP ενώ η πολύ παλιά ISA και η επέκταση της EISA έχουν καταργηθεί.

Ένας προσωπικός υπολογιστής μπορεί επίσης να αναβαθμιστεί με την πρόσθεση επιπλέον μονάδων αποθήκευσης, όπως DVD-ROM, DVD-R, DVD-RW, flash drive, σκληρό δίσκο εσωτερικό ή εξωτερικό. Τα CD-ROM, CD-R και CDR-W έχουν πλέον καταργηθεί. Τα συνηθέστερα πρωτόκολλα διασύνδεσης για μονάδες αποθήκευσης είναι τα : ATA, Serial ATA, SATA και SCSI.

Μητρική κάρτα

Τα βασικά τμήματα ενός επιτραπέζιου υπολογιστή:
1. Οθόνη
2. Μητρική κάρτα
3. Κεντρικός επεξεργαστής
4. Θύρες επέκτασης
5. Μνήμη RAM
6. Κάρτες γραφικών και επέκτασης
7. Τροφοδοτικό
8. Οπτικό μέσο αποθήκευσης (CD-DVD)
9. Σκληρός δίσκος
10. Πληκτρολόγιο
11. Ποντίκι

Η μητρική πλακέτα (motherboard) είναι η πιο σημαντική "ολοκληρωμένη πλακέτα" για έναν υπολογιστή. Η Μητρική διαθέτει ειδική θέση για την ΚΜΕ(CPU) Κεντρική Μονάδα Επεξεργασίας και τις μνήμες RAM. Επίσης διαθέτει και ελεγκτή (controller) για τον Σκληρό Δίσκο (Hard Disk Drive) και τις μονάδες δισκέτας (Floppy Disk Drives, 1.44 Mb), όπως και διάφορες θέσεις (slots) επέκτασης όπως (PCI, PCI EXPRESS), στις οποίες τοποθετούνται κάρτες επέκτασης, όπως οι Κάρτες Γραφικών(VGA). Οι μητρικές πλέον διαθέτουν κυκλώματα για τη λειτουργία και την επικοινωνία του υπολογιστή με άλλους υπολογιστές ή με τον χειριστή, όπως το τσίπσετ υποστήριξης, το BIOS/CMOS, οι θύρες USB και USB 2.0 (οι οποίες επικρατούν σήμερα και είναι σχεδόν για όλες τις χρήσεις), οι κάρτες δικτύου Ethernet για χρήση τοπικού δικτύου, και οι θύρες πληκτρολογίου ή και ποντικιού τύπου PS/2. Αρκετά μοντέλα μητρικών διαθέτουν πλέον ενσωματωμένη (on-board) κάρτα γραφικών, ήχου και δικτύου. Σπανίως πλέον διαθέτουν παράλληλη θύρα (parallel port) και σειριακή θύρα (serial port).

Κεντρική μονάδα επεξεργασίας

Η κεντρική μονάδα του υπολογιστή (central processing unit ή CPU) εκτελεί όλους τους υπολογισμούς.

Μνήμη RAM

Η προσωρινή μνήμη τυχαίας προσπέλασης (Random Access Memory) του υπολογιστή αποθηκεύει δεδομένα και προγράμματα.

Σκληρός δίσκος

Ο σκληρός δίσκος αποτελεί το κεντρικό μέσο αποθήκευσης δεδομένων του υπολογιστή. Σε αυτόν αποθηκεύεται το λειτουργικό σύστημα, τα αρχεία που επιτρέπουν την εκτέλεση των προγραμμάτων, οι ρυθμίσεις του συστήματος, καθώς και τα προσωπικά αρχεία του χρήστη. Είναι μαγνητικό μέσο αποθήκευσης αν και δίσκοι με τεχνολογία στερεάς κατάστασης (flash) είναι στο στάδιο της ανάπτυξης.

Κεντρικό τροφοδοτικό

Μετατρέπει το εναλλασσόμενο ρεύμα του δικτύου σε συνεχές για χρήση από τα διάφορα εξαρτήματα του υπολογιστή. Δίνει τάσεις +12v, -12v, +5v, +3.3V και +5v.

Μη IBM συμβατοί προσωπικοί υπολογιστές

Αν και η πλειοψηφία των προσωπικών υπολογιστών είναι IBM συμβατοί με λειτουργικό Windows ή GNU/Linux, ένα σημαντικό κομμάτι της αγοράς το καταλαμβάνουν και οι υπολογιστές της οικογένειας Macintosh σχεδιασμένοι με διαφορετική αρχιτεκτονική. Από το 2006 η Apple άλλαξε την αρχιτεκτονική των υπολογιστών της χρησιμοποιώντας επεξεργαστές Intel, με αποτέλεσμα οι Apple να μπορούν να τρέχουν εκτός από Mac OS και τα λειτουργικά συστήματα για Android

Κάποιοι επιπλέον τύποι προσωπικών υπολογιστών που εμφανίστηκαν κατά καιρούς:

• Amiga (την κατασκεύαζε αρχικά η Commodore, και τώρα η Amiga Inc.)
• Acorn Archimedes & RiscPC
• Atari, ST
• BeOS, BeBox
• Commodore 64
• Pegasos
• Sinclair, ZX80, ZX81, ZX Spectrum 16/48, ZX Spectrum+, ZX Spectrum 128, ZX Spectrum +2/+3/+2A
• Sinclair QL
• Amstrad CPC 464, 664, 6128
• Oric 1 & Atmos

Εικόνες

• 
  Ένας σύγχρονος φορητός υπολογιστής.
• 
  Ο υπολογιστής Acer Chromebook