Πέντα της Μερκίας
Ο Πέντα της Μερκίας (Penda, 606 - 15 Νοεμβρίου 655)[1] βασιλιάς του Αγγλοσαξονικού βασιλείου της Μερκίας τον 7ο μ.Χ. αιώνα στην Αγγλική Μίντλαντς, μέλος του Οίκου του Ικέλ ήταν γιος του Πίμπα της Μερκίας. Ο Πέντα ήταν παγανιστής την εποχή που ο χριστιανισμός είχε κυριαρχήσει στην μεγάλη πλειοψηφία των Αγγλοσαξονικών βασιλείων, κατέλαβε την κοιλάδα του Σέβερν (628) μετά την μάχη του Σίρενκεστερ και συμμετείχε στην ήττα του ισχυρού βασιλιά Έντουιν της Νορθουμβρίας στην μάχη του Χάτφιλντ Τσέιζ (633).[2] Εννέα χρόνια αργότερα ο Πέντα νίκησε και σκότωσε τον διάδοχο του Έντουιν Όσβαλντ της Νορθουμβρίας στην μάχη του Μάζερφιλντ (642), από τότε έγινε ο ισχυρότερος Αγγλοσάξονας βασιλιάς βάζοντας τα θεμέλια για την κυριαρχία της Μερκίας στην Αγγλική Επταρχία. Νίκησε πολλές φορές τους Ανατολικούς Άγγλους, οδήγησε στην εξορία τον Κένβαλ του Ουέσσεξ για τρία χρόνια και συνέχισε τους πολέμους εναντίον των Βερνικιανών της Νορθουμβρίας. Δεκατρία χρόνια μετά τον θρίαμβο στην μάχη του Μάζερφιλντ συνετρίβη από τον αδελφό και διάδοχο του Όσβαλντ Οσουί της Νορθουμβρίας και σκοτώθηκε στην μάχη του Βινβάεντ την εποχή που πραγματοποιούσε τις τελικές του αναμετρήσεις εναντίον των Βερνικιανών.
Πέντα | |
---|---|
Βασιλιάς της Μερκίας | |
Περίοδος | 626 – 655 |
Προκάτοχος | Κερλ της Μερκίας |
Διάδοχος | Πεάντα της Μερκίας |
Γέννηση | 606 |
Θάνατος | 15 Νοεμβρίου 655 |
Επίγονοι | Πεάντα της Μερκίας Γούλφχερ Εθελρέντ και άλλοι |
Πατέρας | Πίμπα της Μερκίας |
Σχετικά πολυμέσα | |
δεδομένα ( ) |
Αναφορές για την καταγωγή του
ΕπεξεργασίαΗ ετυμολογία του ονόματος του είναι άγνωστη, είναι ο μοναδικός Άγγλος μονάρχης με αυτό το όνομα αλλά ήταν συνηθισμένο στους ευγενείς της Μερκίας, οι ιστορικοί βρίσκονται σε σύγκρουση σχετικά με το αν το όνομα του είχε Κέλτικη ή Γερμανική προέλευση.[3][4] Η λίστα των ονομάτων του αδελφού βασιλικού Οίκου της Νορθούμβριας του 9ου αιώνα καταγράφουν ότι το όνομα Πέντα είχε Κέλτικη καταγωγή.[5] Ο Τζών Τός αναφέρει : "Τα ονόματα του Πέντα και των υπόλοιπα μελών από τον πρώιμο βασιλικό οίκο της Μερκίας εμφανίζονται περισσότερο ως Κέλτικα παρά ως Γερμανικά, παρ'όλα αυτά δεν είναι συνηθισμένα στα γνωστά Ουαλικά ονόματα".[6] Τα ίδια ονόματα συμπεριλαμβάνουν τον πατέρα του Πέμπα Πίμπα και τον γιο του Πεάντα.[7] Έχει προταθεί ότι η συμμαχία του Πέμπα με πολλούς άλλους Βρετανούς πρίγκιπες έγινε υπό μορφή "αδελφοποίησης".[8] Γερμανικές αντίστοιχα πηγές αναφέρουν ότι το γυναικείο όνομα του 9ου αιώνα Πέντα και το τοπωνύμιο Πέντι-λίνγκεν σχετίζονται με τον ίδιο τον Πέντα.[9] Το Αγγλοσαξωνικό χρονικό αναφέρει το γενεαλογικό δέντρο του Πέντα ως εξής :
"Ο Πέντα είναι απόγονος του Πίμπα, ο Πίμπα του Κρίντα, ο Κρίντα του Κινεβάλντ, ο Κινεβάλντ του Κνέμπα, ο Κνέμπα του Ικέλ, ο Ικέλ του Ομήρου, ο Όμηρος του Αγκέλθεου, ο Αγκέλθεος του Όφα, ο Όφα του Βέρμουνδ, ο Βερμούνδ του Γουίτλαγκ και ο Γουίτλαγκ του Όφα."[10]
Η "Βρετανική Ιστορία" αναφέρει ότι ο Πίμπα είχε 12 γιους αλλά μονάχα οι δυο ήταν γνωστοί ο Πέμπα και ο Εόβα της Μερκίας οι υπόλοιποι αναφέρονται σε μετέπειτα γενεαλογικά δέντρα μόνο ονομαστικά.[11] Πέρα των δύο γνωστών γιων αναφέρεται άλλος ένας γιος του Πίμπα ο Κοένβαλ από τον οποίο κατάγονται δύο μετέπειτα βασιλείς της Μερκίας και μια κόρη χωρίς όνομα η οποία παντρεύτηκε τον Κενβάλ του Ουέσσεξ.[12] Ο χρόνος στον οποίο ο Πέντα ανέβηκε στον θρόνο της Μερκίας είναι άγνωστος, από τον Βέδα αναφέρεται ένας άλλος βασιλιάς ο Κερλ της Μερκίας ο οποίος βασίλευσε την ίδια εποχή στην Μερκία και ο Έθελφριθ που βασίλευσε στις αρχές του 7ου αιώνα στην Νορθούμβρια. Είναι άγνωστη η χρονιά στην οποία διαδέχτηκε τον Κερλ όπως επίσης είναι άγνωστες και οι σχέσεις του με τον Κερλ, ο συγγραφέας του 12ου αιώνα Χένρι Χιούντινγκτον αναφέρει ότι ο Κερλ ήταν ευγενής του Πίμπα.[13] Είναι πολύ πιθανό επίσης ο Κερλ και ο Πέντα να ήταν δυναστικοί αντίπαλοι.[14]
Πρώτα χρόνια
ΕπεξεργασίαΙστορικές διαφωνίες για την ηλικία του
ΕπεξεργασίαΣύμφωνα με το Αγγλοσαξωνικό χρονικό ο Πέντα έγινε βασιλιάς το 626, βασίλευσε 30 χρόνια και ήταν 50 ετών την εποχή της ανόδου του στον θρόνο.[10] Το γεγονός ότι βασίλευσε 30 χρόνια είναι ασαφές αφού οι πηγές αναφέρουν ότι πέθανε το 655 κάτι που δεν συμβαδίζει με τα 30 χρόνια.[15] Το μεγαλύτερο σφάλμα του χρονικού ωστόσο βρίσκεται στην ηλικία την οποία ανέβηκε στον θρόνο ο Πέντα, το γεγονός ότι πέθανε 80 ετών είναι ασύμφορο με την ηλικία του γιου του Γούλφχερ ο οποίος τρία χρόνια μετά τον θάνατο του πατέρα του ήταν ακόμα ανήλικος όπως αναφέρει ο Βέδας.[16] Η μεγαλύτερη πιθανότητα είναι το χρονικό να παρέχει εσφαλμένα την ηλικία των 50 ετών για την εποχή που ανέβηκε στον θρόνο (626), στην πραγματικότητα ήταν 50 ετών την εποχή του θανάτου του.[17] Ο Βέδας στο έργο του "Εκκλησιαστική ιστορία της Αγγλίας" αναφέρει ότι ο Πέντα ήταν "εξαιρετικά πολεμοχαρής άντρας από την βασιλική οικογένεια των Μερκιανών", μετά την ήττα του Έντουι της Νορθουμβρίας (633) βασίλευσε στους Μερκιανούς 22 χρόνια.[18] Ο ιστορικός Φρανκ Στέντον (1880 - 1967) αναφέρει "δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι ο Πέντα προερχόταν από την βασιλική οικογένεια των Μερκιανών και έγινε βασιλιάς αμέσως μετά την ήττα του Έντουι".[19] Η "Βρετανική Ιστορία" αντίθετα αναφέρει ότι ο Πέντα βασίλευσε μόνο 10 χρόνια ξεκινώντας την χρονολόγηση από την μάχη του Μάζερφιλντ (642) αλλά και πάλι πέφτει σε σφάλμα επειδή σε αυτή την περίπτωση η βασιλεία αθροίζεται σε 13 χρόνια.[20] Οι τρεις διαφορετικές πηγές δηλαδή το Αγγλοσαξωνικό χρονικό, η Βρετανική Ιστορία και ο Βέδας δεν ταιριάζουν καθόλου μεταξύ τους και οι ιστορικοί έκαναν αποδεκτή την άποψη του Βέδα. Ο ιστορικός Νίκολας Μπρούκς (1941 - 2014) αναφέρει ότι οι τρεις διαφορετικές πηγές προέρχονται από διαφορετικούς λαούς καμιά από την ίδια την Μερκία και αντανακλούν τους διαφορετικούς χρόνους στους οποίους οι λαοί αυτοί βρέθηκαν σε συμπλοκή με την Μερκία.[21]
Άνοδος στον θρόνο
ΕπεξεργασίαΜεγάλη βοήθεια για την επίλυση της ασάφειας των ιστορικών πηγών παρέχει το χρονικό της μάχης του Σίρενκεστερ (628) στην οποία ο Πέντα πολέμησε με τους βασιλείς των δυτικών Σαξόνων Κινεγκίλς του Ουέσσεξ και Κουίκχελμ του Ουέσσεξ.[22] Άν δεν ήταν τότε βασιλιάς το χρονικό θα τον ανέφερε απλά σαν πολέμαρχο σύμφωνα με τον Στέντον.[23] Ο τρόπος με τον οποίο αναφέρεται η συμμετοχή του στις διαπραγματεύσεις μετά το τέλος της μάχης αποδεικνύει ότι την εποχή της μάχης είχε γίνει η στέψη του.[24] Έχει αναφερθεί ότι η συμφωνία ήταν μια μεγάλη νίκη για τον Πέντα ο οποίος ανέλαβε το Σίρενκεστερ και τις περιοχές νότια από τον ποταμό Σεβέρν.[23] Τα εδάφη στα νοτιοδυτικά της Μερκίας είχαν καταληφθεί απο τους δυτικούς Σάξονες (577) και η περιοχή έγινε τμήμα του υποβασιλείου του Γούστερ.[25] Είναι βέβαιο ότι το υποβασίλειο του Γούστερ δημιουργήθηκε από τον ίδιο και συνέχισε να υπάρχει σε όλη την διάρκεια του αιώνα.[26] Στα τέλη της δεκαετίας του 620 και στις αρχές της δεκαετίας του 630 ο Καντβαλλόν-απ-Κάντφαν ο Ουαλός βασιλιάς του Γκουινέντ συγκρούστηκε με τον Έντουιν της Νορθουμβρίας τον πιο ισχυρό βασιλιά της Βρετανίας στην εποχή του. Ο Καντβαλλόν-απ-Κάντφαν αρχικά ηττήθηκε αλλά όταν συμμάχησε με τον Πέντα νίκησε τους Νορθουμβρίους τον Οκτώβριο του 633 στην μάχη του Χάτφιλντ Τσέιζ.[27] Ο Πέντα πιθανότατα δεν είχε γίνει ακόμα βασιλιάς της Μερκίας αλλά έγινε αμέσως μετά, ο Έντουιν έπεσε στην μάχη και ένας από τους γιους του ο Έαντφριθ έπεσε στα χέρια του Πέντα.[17] Ένα έγγραφο του Άγγλο-Σαξονικού χρονικού αναφέρει ότι μετά την νίκη του Χάτφιλντ Τσέιζ ο Καντβαλλόν και ο Πέντα άρχισαν να λεηλατούν την Νορθουμβρία.[28] Ο Καντβαλλόν συνέχισε τον πόλεμο αλλά η συμμετοχή του Πέντα είναι αβέβαιη. Ο Βέδας αναφέρει ότι οι παγανιστές που σκότωσαν τον Έντουιν έκαψαν μια εκκλησία και μια πόλη στο Καμποντόνουμ αλλά ο χρόνος που έγινε αυτό είναι αβέβαιος.[29] Ο Πέντα είχε αποσυρθεί από τον πόλεμο την εποχή που ηττήθηκε και σκοτώθηκε ο Καντβαλλόν στην μάχη του Χίβενφιλντ περίπου έναν χρόνο μετά την νίκη του Χάτφιλντ Τσέιζ από τον Όσβαλντ της Βερνικίας, ο Πέντα δεν ήταν παρών στην μάχη. Περισσότερες συμμετοχές του Πέντα στις μάχες δεν καταγράφονται από τον Βέδα, δεν ήταν παρόν ούτε στην μάχη στην οποία ο Οσρίκ του Ντέιρα ηττήθηκε και σκοτώθηκε. Η συμμετοχή και η νίκη του Πέντα στην μάχη του Χάτφιλντ Τσέιζ ανέβασε σημαντικά τις εξουσίες του στην Μερκία και του επέτρεψε αποσυρθεί πριν την ήττα του Χίβενφιλντ η οποία δεν του έκανε καμιά ζημιά σε προσωπικό επίπεδο. Ο Κίρμπι σχετικά με τις μεγάλες επιτυχίες του Πέντα απέναντι στους Δυτικούς Σάξονες και τους Νορθουμβρίους αναφέρει "ήταν ένας κορυφαίος στρατιωτικός αρχηγός που ξεπέρασε όλους τους προκατόχους του".[30]
Σχέσεις με τον Όσβαλντ της Νορθουμβρίας
ΕπεξεργασίαΟ Άγιος Όσβαλντ έγινε βασιλιάς της Νορθουμβρίας μετά την νίκη του επί του Καντβαλλόν στο Χίβενφιλντ.[17] Οι θέσεις και οι δραστηριότητες του Πέντα στην διάρκεια της βασιλείας του Όσβαλντ είναι αβέβαιες αλλά σίγουρα έκανε πολλές επεμβάσεις εκείνη την περίοδο, είναι βέβαιο ότι αναγνώρισε την κυριαρχία του Όσβαλντ μετά το Χίβενφιλντ αλλά στάθηκε εμπόδιο για την επέκταση της Νορθουμβρίας νότια του Χάμπερ.[31] Στις αναφορές για τις επεκτάσεις και τους πολέμους του Πέντα την εποχή της βασιλείας του Όσβαλντ πιθανότατα να υπάρχουν υπερβολές από τους σύγχρονους ιστορικούς.[32] Ο Κίρμπι αναφέρει ότι ο Άγιος Όσβαλντ αν και ήταν το ίδιο ισχυρός "αντιμετώπισε μεγαλύτερες προκλήσεις στην κεντρική και ανατολική Αγγλία από τον Πέντα".[33] Την περίοδο της βασιλείας του Όσβαλντ δολοφονήθηκε από το Πέντα ο γιος του Έντουιν Έαντφριθ επειδή "παραβίασε τους όρκους του".[17] Έχει προταθεί η πιθανότητα να δολοφονήθηκε ύστερα από πιέσεις του Όσβαλντ επειδή ήταν δυναστικός του αντίπαλος.[31] Ο Πέντα φυσιολογικά δεν είχε κανένα συμφέρον να τον σκοτώσει αφού μπορούσε να χρησιμοποιήσει σαν πλεονέκτημα την εύνοια της Μερκίας απέναντι του.[34] Από την άλλη πλευρά ο Πέντα είχε δικούς του λόγους να σκοτώσει τον Έαντφριθ τον οποίο θεωρούσε σκληρό αντίπαλο επειδή αναζητούσε εκδίκηση για τον θάνατο του πατέρα του και του αδελφού του.[35] Οι δυναστικές αντιπαλότητες είχαν σημαντικό ρόλο στην δολοφονία του αφού ο Έαντφριθ ήταν εγγονός του προκατόχου του Πέντα Κερλ της Μερκίας.[15][35]
Στρατιωτικές επιτυχίες
ΕπεξεργασίαΣυγκρούσεις στην Ανατολική Αγγλία
ΕπεξεργασίαΣτην διάρκεια της βασιλείας του ο Πέντα πολέμησε με τους ανατολικούς Άγγλους και τους νίκησε δολοφονώντας τον βασιλιά Έκγκρικ της Ανατολικής Αγγλίας και τον πρώην βασιλιά Σίγκεμπερτ της Ανατολικής Αγγλίας ο οποίος είχε αποσυρθεί σε μοναστήρι αλλά επανήλθε στην μάχη για να εμψυχώσει τους στρατιώτες.[36] Ο χρόνος που έγινε η μάχη είναι αβέβαιος, το πιθανότερο είναι να έγινε γύρω στο 635 αλλά σε καμιά περίπτωση πριν το 640 - 641.[37] Με δεδομένο ότι η μάχη αυτή έγινε πριν την μάχη του Μάζερφιλντ (641) είναι προφανές ότι κίνητρο ήταν οι μεγάλες φιλοδοξίες εκείνη την εποχή του Πέντα να κυβερνήσει ολόκληρη την νότια Αγγλία, σε αυτό του είχε σταθεί εμπόδιο η κυριαρχία των Νορθουμβρίων.[33]
Η Βρετανική Ιστορία και τα Χρονικά του Καμπραί αναφέρουν ότι ο αδελφός του Πέντα Εόβα της Μερκίας ήταν βασιλιάς την εποχή της μάχης του Μάζερφιλντ, το αίνιγμα σχετικά με την σχέση των δυο αδελφών πριν την μάχη είναι θέμα συζήτησης. Ο Εόβα πιθανότατα είχε γίνει αντιβασιλιάς του Πέντα εκείνη την εποχή και τα δυο αδέλφια κυβέρνησαν μαζί στα τέλη της δεκαετίας του 630 και στις αρχές της δεκαετίας του 640, οι κοινές συμβασιλείες ανάμεσα σε αδέλφια ήταν συνηθισμένες στα Άγγλο-Σαξονικά βασίλεια. Τα δυο αδέλφια πιθανότατα μοίρασαν την κυβέρνηση του βασιλείου, ο Πέντα ανέλαβε το νότιο τμήμα και ο Εόβα αντίστοιχα το βόρειο.[38] Η ανάληψη του νότιου τμήματος από τον Πέντα εξηγεί και το μεγάλο ενδιαφέρον που είχε για την κατάληψη του Ουαλικού βασιλείου του Γούστερ που βρισκόταν στα νότια της Μερκίας.[39] Ο γιος του Πέντα επιπλέον μετά τον θάνατο του πατέρα του ανέλαβε την βασιλεία μονάχα στο νότιο τμήμα της Μερκίας αφού το βόρειο βρισκόταν υπό τον έλεγχο των Νορθουμβρίων.[40] Ο Μπρούκς τονίζει ότι ο Πέντα έχασε μεγάλο μέρος της δύναμης του μετά την μάχη του Χίβενφιλντ και ο Εόβα ανέλαβε την βασιλεία στην Μερκία μετά την μάχη ως υποτελής του Όσβαλντ. Ο Μπρούκς με βάση τις ιστορίες του Βέδα ισχυρίζεται ότι η ισχύς του Πέντα είχε πολλές διακυμάνσεις τα 22 χρόνια που ήταν βασιλιάς, είναι προφανές ότι δεν ήταν κυρίαρχος στην Αγγλία την περίοδο που μεσολάβησε ανάμεσα στην μάχη του Χάτφιλντ και στην μάχη του Μάζερφιλντ.[41]
Η μάχη του Μάζερφιλντ
ΕπεξεργασίαΣτις 5 Αυγούστου 642 ο Πέντα νίκησε τους Νορθουμβρίους στην μάχη του Μάζερφιλντ κοντά στην γη των Ουαλών και ο Όσβαλντ σκοτώθηκε. Τα Ουαλικά ποιήματα τα οποία έχουν διασωθεί τονίζουν ότι ο Πέντα πολέμησε σε συμμαχία με το Ουαλικό βασίλειο του Πόουις τονίζοντας την μεγάλη ετοιμότητα που είχε ο Πέντα πριν από την μάχη. Άν η θέση στην οποία αναφέρεται ότι έγινε η μάχη δηλαδή το Όσβεστρι είναι ορθή τότε είναι βέβαιο ότι ο Όσβαλντ ανέλαβε την επίθεση εναντίον του Πέντα επειδή είχε αναστατωθεί από την συμμαχία ανάμεσα στον Πέντα και τους Πόουις.[42] Σύμφωνα με τον συγγραφέα του 12ου αιώνα Ρέτζιναλντ του Ντούρχαμ στο έργο του "η ζωή του Αγίου Όσβαλντ" ο Πέντα δραπέτευσε στην Ουαλλία πριν την μάχη με αποτέλεσμα ο Όσβαλντ να αισθάνεται ασφαλής και να αποδιοργανωθεί, αυτή η εξήγηση φαίνεται ήταν προσωπική και δεν υποστηρίχτηκε από άλλες πηγές.[43]
Σύμφωνα με τον Βέδα το σώμα του Όσβαλντ διαμελίστηκε, το σώμα, τα χέρια, τα πόδια και το κεφάλι τοποθετήθηκαν σε πασσάλους σύμφωνα με τα ειδωλολατρικά έθιμα στα οποία πίστευε ο Πέντα.[44][45] Ο Όσβαλντ ύστερα από την οδυνηρή αυτή κατάληξη ανακηρύχτηκε Άγιος και μάρτυρας από την χριστιανική εκκλησία συμβολίζοντας τον αγώνα του χριστιανισμού εναντίον των ειδωλολατρών.[46] Ο Εόβα σκοτώθηκε επίσης στην μάχη του Μάζερφιλντ μαζί με τον Όσβαλντ αλλά η θέση που έπεσε δεν είναι γνωστή, το πιθανότερα είναι ότι πολέμησε στο πλευρό του Όσβαλντ εναντίον του αδελφού του. Ο Εόβα ήταν κυρίαρχος στην Μερκία εκείνη την περίοδο αλλά στην συνέχεια ακολούθησε μια δεκαετής παντοδύναμη επικράτηση του Πέντα.[18] Είναι βέβαιο ότι ο Πέντα ήταν κυρίαρχος από τότε όχι μόνο στους Νορθουμβρίους αλλά και στους αντιπάλους του στην Μερκία.[47] Η "Βρετανική Ιστορία" σχετικά με την μάχη αναφέρει ότι ο Πέντα ήταν ο πρώτος ο οποίος απελευθέρωσε την Μερκία από τους Νορθουμβρίους. Το γεγονός αυτό εκδηλώνει τις σχέσεις οι οποίες υπήρχαν ανάμεσα στους Μερκιανούς και τους Νορθουμβρίους πριν την εποχή του Πέντα με μια μορφή "Ουμβρικής Ομοσπονδίας" την οποία έσπασε ο ίδιος ο Πέντα.[48] Από την άλλη θεωρείται ότι ήταν η πρώτη φορά που τα δυο έθνη χωρίστηκαν, ο Κερλ της Μερκίας πάντρεψε την κόρη του με τον Έντουιν την εποχή που ο Έντουιν ήταν εξόριστος και εχθρός με τον βασιλιά των Νορθούμβριων Έθελφριθ. Ο Κερλ πιθανότατα δεν είχε δηλώσει ακόμα την υποταγή του στον Έθελφριθ φαίνεται ότι το έκανε μετά την εποχή του γάμου.[48]
Κυρίαρχος στην νότια Αγγλία
ΕπεξεργασίαΗ μάχη του Μάζερφιλντ επέτρεψε στον Πέντα να παραμείνει "χωρίς καμιά αμφιβολία ως ο ισχυρότερος ηγέτης που είχε περάσει από την Μερκία τόσο που έγινε κυβερνήτης σε ολόκληρη την Μίνλαντς" λόγω του θριάμβου του απέναντι στον ισχυρότατο Όσβαλντ.[33] Η Νορθούμβρια εξασθένησε σε μεγάλο βαθμό μετά την μάχη, το βασίλειο χωρίστηκε ανάμεσα στην Ντέιρα στο νότιο τμήμα και την Βερνικία στο βόρειο, η Ντέιρα εξέλεξε νέο βασιλιά τον Οσουίμ ενώ στην Βερνικία νέος βασιλιάς εξελέγη ο αδελφός του Όσβαλντ Οσουί της Νορθουμβρίας με την Μερκία να ασκεί την εξουσία στα υπόλοιπα βασίλεια. Ο Στέντον αναφέρει ότι ο Πέντα έγινε "ο ισχυρότερος βασιλιάς στην Αγγλία" και "δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι ήταν ο κυρίαρχος απέναντι σε όλους τους άλλους βασιλείς με την κορυφαία φήμη".[49] Η ήττα του Μάζερφιλντ εξασθένησε σημαντικά την επίδραση των Νορθουμβρίων στους δυτικούς Σάξονες και ο νέος βασιλιάς τους Κενβάλ του Ουέσσεξ ο οποίος τότε ήταν ακόμα παγανιστής παντρεύτηκε την αδελφή του Πέντα, ο Κίρμπι το αναφέρει ως "Μερκιανή τροχιά".[50] Ο Κενβάλ ωστόσο όταν χώρισε την αδελφή του Πέντα εξορίστηκε στην Ανατολική Αγγλία (645) στην οποία παρέμεινε τρία χρόνια μέχρι να ανακτήσει την δύναμη του.[51] Είναι άγνωστο ποιος κυβέρνησε τους δυτικούς Σάξονες μετά την εξορία του Κενβάλ το βέβαιο είναι ότι ο οποιοσδήποτε βασιλιάς ήταν υποτελής του Πέντα, ο Κενβάλ δεν μπόρεσε να επιστρέψει στο βασίλειο του πριν τον θάνατο του Πέντα.[50] Ο βασιλιάς των Ανατολικών Άγγλων Άννα ο οποίος είχε προστατέψει τον εξόριστο Κενβάλ δολοφονήθηκε από τον Πέντα (654).[10] Τον διαδέχθηκε ο αδελφός του Έθελχιρ ο οποίος συμμετείχε στην επίθεση του Πέντα στην Βερνικία (655). [11] Οι πόλεμοι του Πέντα απέναντι στους Ανατολικούς Άγγλους βρίσκονταν μέσα στο πλαίσιο των γενικότερων συγκρούσεων στην ευρύτερη Ανατολική Αγγλία.[52] Ο στόχος του Πέντα ήταν να εδραιώσει την κυριαρχία του σε ολόκληρη την Μίντλαντς στην οποία είχε εγκαταστήσει κυβερνήτη τον γιο του Πεάντα της Μερκίας.[53][54]
Μετά την μάχη του Μάζερφιλντ ο Πέντα συνέχισε εκτεταμένα τις επιθέσεις εναντίον του Οσουί της Νορθουμβρίας και της περιοχής του. Στις 31 Αυγούστου 651 πριν τον θάνατο του επισκόπου Αιντάν ο Βέδας αναφέρει ότι "λεηλάτησε σκληρά όλη την Νορθουμβρία με φωτιά" και πολιόρκησε την βασιλική κατοικία της Βερνικίας στο Βάμβουργκ. Όταν ο Πέντα είδε ότι οι προσπάθειες του να καταλάβει την πόλη δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα προσπάθησε να επιτεθεί ξανά αυτή την φορά με την χρήση φωτιάς. Ένας ιερός άνεμος τότε που εμφανίστηκε ύστερα από τις προσευχές του Αιντάιν έστειλε την φωτιά πίσω στους Μερκιανούς οι οποίοι εγκατέλειψαν προσωρινά τις οποιεσδήποτε προσπάθειες που έκαναν για να κυριεύσουν την πόλη.[55] Ο Πέντα πραγματοποίησε νέες επιθέσεις στην Βερνικία λίγα χρόνια μετά τον θάνατο του επισκόπου στην περιοχή που πέθανε "καταστρέφοντας τα πάντα με το σπαθί και την φωτιά" αλλά όταν επιχείρησαν να κάψουν την εκκλησία που πέθανε ο Αιντάν έμεινε άθικτη και αυτό θεωρήθηκε θαύμα.[56] Δεν καταγράφονται άλλες επιθέσεις μέχρι την μάχη του Βινβάεντ (655), ο Οσουί απέφυγε να δώσει οποιαδήποτε άλλη μάχη λόγω του αισθήματος κατωτερότητας που είχε απέναντι στον Πέντα. Ο Νίκολας Χιγκάμ αναφέρει θρησκευτικούς λόγους γράφοντας ότι ο Πέντα είχε την φήμη "θεού - προστάτη - πολεμιστή βασιλιά", οι νίκες του έδωσαν την εντύπωση ότι οι παγανιστές θεοί ήταν ισχυρότεροι από τον θεό των χριστιανών.[31]
Νέες εντάσεις με την Νορθουμβρία
ΕπεξεργασίαΠαρά τις πολεμικές σχέσεις που υπήρχαν μεταξύ τους βελτιώθηκαν σημαντικά όταν η κόρη του Πέντα Κίνεμπουρ παντρεύτηκε τον γιο του Οσουί Άλφριθ και ο γιος του Πέντα Πεάντα παντρεύτηκε την κόρη του Οσουί Άλφλιντ. Ο Βέδας χρονολογεί το γεγονός το 653, την ίδια χρονιά ο γιος του Πέντα Πεάντα βαπτίστηκε χριστιανός, ο ίδιος ο Πέντα παρέμεινε παγανιστής αλλά ανέχτηκε τον χριστιανισμό στο βασίλειο του. Ο Πέντα όχι μόνο δεν εκδίωξε τους χριστιανούς στο βασίλειο του αντίθετα κατηγόρησε σκληρά όσους χριστιανούς δεν αγωνίστηκαν για την πίστη τους αναφέροντας δυο χρόνια πριν τον θάνατο του "είναι περιφρονητικό και άθλιο να μην υπακούσουν στον θεό στον οποίο πιστεύουν".[57] Η βάπτιση του Πεάντα και η εισαγωγή χριστιανών ιερέων στην Μίντλαντς αποδεικνύει την ανοχή που έδειξε ο Πέντα απέναντι στην θρησκεία.[58] Από την άλλη πλευρά το πιθανότερο είναι η βάπτιση του Πεάντα και η ανοχή στον χριστιανισμό έγινε για πολιτικούς λόγους προκειμένου ο Πέντα να αποκτήσει την συμμαχία του Έντουι και να αυξήσει την επίδραση του στην Νορθουμβρία.[59] Η Μίντλαντς άρχισε να αποκτά μια ενιαία πολιτική ενότητα την εποχή της βασιλείας του Πέντα, πριν από αυτόν αποτελείτο από διάσπαρτα κρατίδια χωρίς να έχουν σχέση μεταξύ τους. Τα όρια αντιστοιχούν στο Σροπσάιρ και στο Χερεφορντσάιρ στα δυτικά σύνορα κοντά στην Ουαλία τα οποία ήταν υπό τον έλεγχο της Μερκίας εκείνη την εποχή. Ένας βασιλιάς με το όνομα Μερεβάλ βασίλευσε στους Μανγκοσάτες, αργότερα θεωρήθηκε γιος του Πέντα άλλοι συγγραφείς όπως ο Στέντον αναφέρουν απλά ότι ήταν εκπρόσωπος και υποτελής του βασιλιά της Μερκίας στην χώρα.[60]
Το 655 ο Πέντα επιτέθηκε στην Βερνικία επικεφαλής ενός μεγάλου στρατού με 30 βασιλικούς ευγενείς και υποτελείς του βασιλείς με την υποστήριξη του Έθελβαλντ βασιλιά της Ντέιρα και του διαδόχου του Οσουί.[61] Ο Βέδας αναφέρει ότι ο Έθελβαλντ ήταν οδηγός του Πέντα κατά την διάρκεια της επιδρομής του.[62] Η αιτία του αιφνίδιου πολέμου είναι άγνωστη, ο Βέδας στο έργο του "Εκκλησιαστική ιστορία" αναφέρει ως αιτία του πολέμου τον Έθελχιρ της Ανατολικής Αγγλίας από την άλλη πλήθος από έγγραφα της εποχής αναφέρουν ως αιτία του πολέμου τον Πέντα.[63] Σύμφωνα με τον Βέδα η σημαντική ενίσχυση του χριστιανισμού στην Μερκία ενόχλησε τον Πέντα και το είδε σαν απειλή για την εξουσία του με αποτέλεσμα να αποφασίσει να πραγματοποιήσει την επίθεση.[64] Από την άλλη πλευρά ήθελε να εμποδίσει τον Οσουί να ξαναενώσει την Νορθούμβρια επειδή φοβόταν ότι αν συμβεί αυτό η χώρα θα φτάσει σε μεγάλη ισχύ ξανά όπως την εποχή του Έντουιν και του Όσβαλντ.[65] Οι λόγοι της σύγκρουσης ήταν περισσότερο πολιτικοί ανάμεσα στην Βερνικία και την Ντέιρα, ο Έθελβαλντ της Ντέιρα ήταν γιος του Όσβαλντ ο οποίος δεν ήθελε με κανέναν τρόπο την συμμαχία με τους δολοφόνους του πατέρα του και προσπαθούσε με κάθε μέσο να αποκτήσει το βασίλειο της Βερνικίας.[64]
Πτώση
ΕπεξεργασίαΣυντριβή στην μάχη του Βινβάεντ και θάνατος
ΕπεξεργασίαΗ "Βρετανική Ιστορία" αναφέρει ότι ο Πέντα πολιόρκησε τον Οσουί στα βόρεια του βασιλείου του σε μια περιοχή που ταυτίζεται με το σημερινό Στέρλινγκ.[66] Ο Οσουί προσπάθησε να αγοράσει την ειρήνη, του πρότεινε να του δώσει έναν μεγάλο θησαυρό τον οποίο θα μπορούσε να διανείμει σε όλους τους συμμάχους του.[19] Ο Βέδας αναφέρει ότι ο Πέντα αρνήθηκε τον θησαυρό του Οσουί ο οποίος ήθελε να εξαφανίσει το κράτος του "από πάνω μέχρι κάτω", ο γιος του Οσουί Έκγκφριθ ήταν όμηρος της βασίλισσας της Μερκίας Κίνγουιζ τον οποίο παρέδωσε ο πατέρας του για να εξαγοράσει την ειρήνη.[67] Ο στρατός του Πέντα μετακινήθηκε νότια όπου στον ποταμό Βινβάεντ στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα η Ληντς δόθηκε στις 15 Νοεμβρίου η μεγάλη μάχη. Ο ποταμός Βινβάεντ δεν έχει εξακριβωθεί η θέση του, πιθανότατα ήταν παραπόταμος του Χάμπερ, ήταν ο ποταμός Κόκ Μπεκ του αρχαίου βασιλείου του Ελμέτ, η σημαντική θέση του ποταμού έπαιξε σημαντικό ρόλο στην μάχη του Τοόυτον (1461). Ο Οσουί επιτέθηκε στο σημείο αυτό στον στρατό του Πέντα επειδή σύμφωνα με τον Βέδα είχε σημαντικό εδαφικό πλεονέκτημα αν και ήταν πολύ μικρότερος ο στρατός του αριθμητικά με αποτέλεσμα την νίκη του.[68] Οι δυνάμεις της Μερκίας εξασθένησαν σημαντικά στην συνέχεια, σύμφωνα με την "Βρεττανική Ιστορία" οι περισσότεροι σύμμαχοι του όπως ο βασιλιάς της Γκουινέντ δραπέτευσαν από τον στρατό του, ο Έθελβαλντ της Ντέιρα δραπέτευσε σε θέση "περισσότερο ασφαλή".[67] Σύμφωνα με τον Κίρμπι οι περισσότεροι από τους συμμάχους του δυσαρεστημένοι έντονα από την απόφαση αυτή του Πέντα να επιτεθεί αποσύρθηκαν ή αρνήθηκαν να πολεμήσουν.[69] Οι ισχυρές βροχές που ξέσπασαν στην συνέχεια επιδείνωσαν έντονα την κατάσταση στον στρατό της Μερκίας, ο Πέντα σκοτώθηκε στην μάχη, οι 30 στρατιωτικοί διοικητές του προσπάθησαν να δραπετεύσουν αλλά σχεδόν όλοι σκοτώθηκαν ή πνίγηκαν. Το κεφάλι του νεκρού Πέντα κόπηκε συμβολικά σαν δείγμα εκδίκησης για τον διαμελισμό που είχε κάνει ο ίδιος στο σώμα του νεκρού Αγίου Όσβαλντ.[69] Ο συγγραφέας του 12ου αιώνα Ερρίκος του Χιούντινγκτον αναφέρει ότι ο Πέντα υπέστη την ίδια τιμωρία με αυτή που είχε επιβάλει ο ίδιος παλιότερα στους αντιπάλους του.[70] Μετά την συντριβή του Βινβάεντ ο Όσουι απέκτησε την κυριαρχία στην Μερκία αλλά επέτρεψε στον γιο του Πέντα Πεάντα να κυβερνήσει στο νότιο τμήμα της, οι δυο από τους γιους του Πέντα Γούλφχερ και Έθελρεντ κυβέρνησαν αργότερα στην Μερκία μετά την ανατροπή των Νορθούμβριων στα τέλη της δεκαετίας του 650. Η περίοδος της βασιλείας των απογόνων του Πέντα τελείωσε με τον θάνατο του εγγονού του Κέολρεντ (716) στην συνέχεια το υπόλοιπο του 8ου αιώνα η βασιλεία πέρασε στους απογόνους του Εόβα.
Αναφορές
ΕπεξεργασίαΗ βασιλεία του Πέντα ήταν σημαντική αφού είχε σαν αποτέλεσμα την ανάδειξη της Μερκίας από την αφάνεια την εποχή των προκατόχων του σε ηγεμονική δύναμη στους γειτονικούς λαούς. Για πρώτη φορά στην βασιλεία του παρουσιάζεται ένα ιστορικό περίγραμμα σχετικά με το βασίλειο της Μερκίας, τον λαό και την ιστορία της, θεωρείται ότι η βασιλεία του "ήταν η πιο κρίσιμη για την εδραίωση και την επέκταση της Μερκίας".[32] Η εχθρότητα του Βέδα είχε ως αποτέλεσμα να αποκρύψει την μεγάλη σημασία που είχε η βασιλεία του Πέντα για ολόκληρη την Αγγλική ιστορία, θεωρείται ο κορυφαίος μονάρχης του 7ου αιώνα. Η ηγεμονία του Πέντα περιείχε πολλούς άλλους μικρότερους υποβασιλείς με τους οποίους είχε σχέση υποτέλειας με καταγωγή είτε Σαξονική είτε Βρετανική, στον θρησκευτικό τομέα υπήρχαν και χριστιανοί και παγανιστές. Οι σχέσεις του Πέντα με τους υποτελείς βασιλείς είχαν μοναδικό κριτήριο τα πολιτικά συμφέροντα ενώ πραγματοποίησε μαζί τους πολλούς συμμαχικούς γάμους με μέλη της αυλής του. Η αυλή του ήταν κοσμοπολίτικη, πολυεθνική και πολυθρησκευτική, ο ίδιος αν και παγανιστής έδειξε μεγάλη ανεκτικότητα στους χριστιανούς και σε όλες τις υπόλοιπες θρησκείες.[71]
Ο Χίγκμαν έγραψε "το τέλος του σήμανε την πτώση του Αγγλικού παγανισμού σαν πολιτική ιδεολογία και σαν θρησκεία".[31] Μετά τον θάνατο του Πέντα οι κάτοικοι της Μερκίας προσηλυτίστηκαν εξ'ολοκλήρου στον χριστιανισμό, οι τρεις γιοι του βασίλευσαν ως χριστιανοί ενώ οι κόρες του Κίνεμπιρθ και Κίνεσγουιθ έγιναν άγιες του χριστιανισμού και κράτησαν την παρθενιά τους μέσω των γάμων τους. Υπήρχε ένας ανήλικος εγγονός του Πέντα ο Ράμγουλντ ο οποίος έζησε τριήμερη χριστιανική ζωή με ένθερμο κήρυγμα. Οι πληροφορίες που μας παρέχονται σχετικά με τον Πέντα παρέχονται από τον Νορθούμβριο ιερέα Βέδα ο οποίος σαν χριστιανός έβλεπε με μεγάλη προκατάληψη τον παγανιστή Πέντα και τους πολέμους τους οποίους έκανε με τους χριστιανούς βασιλείς της Νορθούμβριας. Στην "Εκκλησιαστική ιστορία" του Βέδα ο Πέντα περιγράφεται ως ο "κακός του τρίτου βιβλίου".[72] Οι χριστιανοί συγγραφείς έβλεπαν τον Πέντα αρνητικά υπό την σκοπιά μονάχα των θρησκευτικών του πολέμων, η "Βρετανική Ιστορία" συγκεκριμένα έγραψε ότι την εποχή της μεγάλης του νίκης στο Μάζερφιλντ ο Πέντα βρισκόταν σε "διαβολική υπηρεσία".[73] Ο Στέντον με την σειρά του αναφέρει ότι αν δεν υπήρχε ο Πέντα θα είχε δημιουργηθεί ένα ισχυρό βασίλειο της Νορθουμβρίας με ηγεμονικό ρόλο στην Νότια Αγγλία, συγκεκριμένα γράφει :[74]
"Ήταν ένας ισχυρός πολεμιστής βασιλιάς ο πιο τιμημένος από τα Γερμανικά Σάγκας, οι λόρδοι, πολλοί πρίγκιπες και μια τεράστια συνοδεία βρίσκονταν στην υπηρεσία του χάρη στις επιτυχίες και την γενναιοδωρία του. Πολλές ιστορίες έχουν ειπωθεί για τις σχέσεις του με τους άλλους βασιλιάδες αλλά καμία δεν έχει διασωθεί επειδή όλες οι πληροφορίες που γνωρίζουμε για αυτόν μας παρέχονται από τους εχθρούς του."[75]
Οικογένεια
ΕπεξεργασίαΜε την σύζυγο του Κίνεγουαιζ απέκτησε :
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Manuscript A of the Anglo-Saxon Chronicle gives the year as 655. Bede also gives the year as 655 and specifies a date, 15 November. R. L. Poole (Studies in Chronology and History, 1934) put forward the theory that Bede began his year in September, and consequently November 655 would actually fall in 654; Frank Stenton also dated events accordingly in his Anglo-Saxon England (1943).1 Others have accepted Bede's given dates as meaning what they appear to mean, considering Bede's year to have begun on 25 December or 1 January (see S. Wood, 1983: "Bede's Northumbrian dates again"). The historian D. P. Kirby suggested the year 656 as a possibility, alongside 655, in case the dates given by Bede are off by one year (see Kirby's "Bede and Northumbrian Chronology", 1963).
- ↑ Bede gives the year of Hatfield as 633 (along with the Anglo-Saxon Chronicle); if the theory that Bede's years began in September is employed (see Note 1), then October 633 would actually be in 632, and this dating has sometimes been observed by modern historians such as Stenton (see Note 8). Kirby suggested that the year may have actually been 634, accounting for the possibility that Bede's dates are one year early (see Note 1). Bede gives the specific date of Hatfield as 12 October; Manuscript E of the Chronicle (see Note 10) gives it as 14 October.
- ↑ John Rhys, 1901 Celtic Folklore Welsh and Manx, Vol.II, Oxford University Press, page 676
- ↑ P. Sims-Williams, Religion and Literature [in Western England, 600–800], Cambridge 1990, page 26.
- ↑ Filppula et al., pages 125–126.
- ↑ Celtic culture: a historical encyclopedia, ABC-CLIO, 2006ISBN 1851094407, 9781851094400, page. 60
- ↑ Higham, Nicholas J.; Ryan, Martin J. (2013), The Anglo-Saxon World, Yale University Press,
- ↑ Wade-Evans p. 325
- ↑ Notes and queries, Oxford Journals, 1920, p. 246.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Anglo-Saxon Chronicle, Manuscript A (ASC A), 626.2
- ↑ 11,0 11,1 Kirby, The Earliest English Kings, page 57.4
- ↑ Williams, Ann, Kingship and Government in Pre-Conquest England, p. 29.
- ↑ Henry of Huntingdon, Historia Anglorum, Book II, 27.5
- ↑ Ziegler, "The Politics of Exile in Early Northumbria", note 39 Archived 16 June 2012 at the Wayback Machine.
- ↑ Kirby, page 67.
- ↑ Kirby, page 68
- ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 Brooks, page 166.7
- ↑ Bede, Ecclesiastical History of the English People, Book II, Chapter XX.8
- ↑ 19,0 19,1 Stenton, Anglo-Saxon England, page 81.1
- ↑ HB, Chapter 65.3
- ↑ Brooks, "The Formation of the Mercian Kingdom", page 165.7
- ↑ Kirby was of the opinion that the battle "almost certainly" occurred a few years later than 628, but wrote that the battle "still reveals the wide-ranging character of Penda's early activities." (page 68)4
- ↑ 23,0 23,1 Stenton, page 45.1
- ↑ ASC A, 628.2
- ↑ ASC A, 577.2
- ↑ Stenton argues (page 45) for the likelihood that the subkingdom of the Hwicce was Penda's creation;1 Bassett ("In search of the origins of Anglo-Saxon kingdoms", page 67) is more cautious, noting the lack of evidence.
- ↑ Brooks, page 167.7
- ↑ The Anglo-Saxon Chronicle, Manuscript E, 633.2
- ↑ Bede, B. II, Ch. XIV.8
- ↑ Kirby, page 67.4
- ↑ 31,0 31,1 31,2 31,3 Higham, The Convert Kings, page 218–19.9 Higham accepts that Penda acknowledged Oswald's supremacy, but points to what he calls "the apparent failure of Bernician Christianity to penetrate the central Midlands" as evidence against assuming a great deal of authority exercised by Oswald over the Mercians during this period.
- ↑ 32,0 32,1 Stancliffe, "Oswald, 'Most Holy and Most Victorious King of the Northumbrians'", in Oswald: Northumbrian King to European Saint, page 53.10 Stancliffe also has a favourable impression of Brooks' interpretation of Penda's position at this time (pages 55–56); see note 29.
- ↑ 33,0 33,1 33,2 Kirby, page 74.4
- ↑ Kirby, page 77.4
- ↑ 35,0 35,1 Stancliffe, "Oswald", page 54.10
- ↑ Bede, B. III, Ch. XVIII.7
- ↑ Kirby (Ch. 5, Note 26, page 207)4 explains some of the uncertainty surrounding the time of this battle: one source says that Anna died in the 19th year of his reign, in which case his reign would have begun around 635 and therefore the battle that killed his predecessor would also have been at about the same time; however, another source indicates that the ex-king Sigebert was still alive at least in 640 or 641.
- ↑ Kirby, page 77.
- ↑ Kirby Earliest English Kings page 68
- ↑ Kirby Earliest English Kings pages 81–82
- ↑ Brooks, pages 165–67,7 argues against the idea that Penda and Eowa were co-rulers, and favours the idea that Eowa was ruling Mercia from c. 635 until 642.
- ↑ Stancliffe, page 56.10
- ↑ Tudor, "Reginald's Life of St Oswald", in Oswald: Northumbrian King to European Saint, page 185 (note 50).10 D. P. Kirby also considered Reginald's explanation of events, that Penda took refuge among the Welsh as Oswald advanced against him, as reasonable (page 74, and chapter 5, note 30).4
- ↑ Bede, B. III, Ch. XII.8
- ↑ Thacker, "Membra Disjecta: the Division of the Body and the Diffusion of the Cult", in Oswald: Northumbrian King to European Saint, page 97.10 Thacker says "perhaps as some form of sacrificial offering".
- ↑ David Rollason "Oswald" Blackwell Encyclopedia of Anglo-Saxon England London:Blackwell, 1999 pages 347–348
- ↑ Kirby Earliest English Kings page 77
- ↑ 48,0 48,1 Kirby, page 54.4
- ↑ Stenton, page 83.
- ↑ 50,0 50,1 Kirby, page 48.
- ↑ Bede (B. III, Ch. VII8) and the ASC agree that the exile was for three years; the ASC A says that it began in 645.
- ↑ Carver, "Kingship and material culture in early Anglo-Saxon East Anglia", page 155.
- ↑ Kirby, Earliest English Kings, ch. 5, "The northern Anglian hegemony", section 'The reign of Oswald'
- ↑ Kirby Earliest English Kings page 78
- ↑ Bede, B. III, Ch. XVI.
- ↑ Bede, B. III, Ch. XVII.
- ↑ Bede, B. III, Ch. XXI.
- ↑ For an example of this interpretation, see Fisher, page 66.
- ↑ Higham, page 232.
- ↑ Stenton, page 47.
- ↑ Kirby Earliest English Kings pages 78–81
- ↑ Bede A History of the English Church and People trans. Leo Shirley-Price London:Penguin Books, 1968 page 183
- ↑ J. O. Prestwich12 cites the punctuation of an early version of Bede's history, the Leningrad manuscript (c. 746); he argues that it is more true to Bede's original meaning than the Moore manuscript (c. 737), which he believes was written in a hurried and careless fashion, but which has greatly influenced interpretations of the text.
- ↑ 64,0 64,1 Higham, page 240.
- ↑ Brooks, page 168.
- ↑ Kirby, page 80.
- ↑ 67,0 67,1 Bede, B. III, Ch. XXIV.
- ↑ Breeze, "The Battle of the Uinued and the River Went, Yorkshire", pages 381–82.
- ↑ 69,0 69,1 Kirby, page 81.
- ↑ Henry of Huntingdon, The Chronicle of Henry of Huntingdon, translated by Thomas Forester (1853), page 59.
- ↑ Tyler, pp. 11, 14
- ↑ Prestwich, page 90.
- ↑ HB, Chapter 65
- ↑ Stenton, pages 81–82.
- ↑ Stenton, page 39
Πηγές
Επεξεργασία- The Anglo-Saxon Chronicle, translated and edited by M. J. Swanton (1996), paperback.
- S. Bassett (ed.), The Origins of Anglo-Saxon Kingdoms (1989).
- Bede, Ecclesiastical History of the English People (731), Book II and Book III.
- A. Breeze, "The Battle of the Uinued and the River Went, Yorkshire", Northern History, Vol. 41, Issue 2 (September 2004), pages 377–83.
- Filppula, M., Klemola, J., Paulasto, H., and Pitkanen, H., (2008) English and Celtic in Contact, Routledge.
- D. J. V. Fisher, The Anglo-Saxon Age (1973), Longman, hardback, ISBN 0-582-48277-1, pages 66 and 117–118.
- Henry of Huntingdon, Historia Anglorum, translated by D. Greenway (1997), Oxford University Press.
- N. J. Higham, The Convert Kings: Power and Religious Affiliation in Early Anglo-Saxon England (1997), pages 219, 240 and 241.
- The Historia Brittonum, Chapters 60 and 65.
- D. P. Kirby, The Earliest English Kings (1991), second edition (2000), Routledge, paperback, ISBN 0-415-24211-8.
- J. O. Prestwich, "King Æthelhere and the battle of the Winwaed," The English Historical Review, Vol. 83, No. 326 (January 1968), pages 89–95.
- John Rhys, Celtic Folklore: Welsh and Manx (Oxford University Press 1901).
- P. Sims-Williams, Religion and Literature [in Western England, 600–800 (Cambridge 1990).
- C. Stancliffe and E. Cambridge (ed.), Oswald: Northumbrian King to European Saint (1995, reprinted 1996), Paul Watkins, paperback.
- F. M. Stenton, Anglo-Saxon England (1943), third edition (1971), Oxford University Press, paperback (1989, reissued 1998)
- Tyler, Damian (2005) An Early Mercian Hegemony: Penda and Overkingship in the Seventh Century, in Midland History, Volume XXX, (ed. J. Rohrkasten). Published by the University of Birmingham.
- A. W. Wade-Evans, The Saxones in the "Excidium Britanniæ", The Celtic Review, Vol. 10, No. 40 (June 1916), pp. 322–333.
- Ann Williams, Kingship and Government in Pre-Conquest England (MacMillan Press 1999)
- M. Ziegler, "The Politics of Exile in Early Northumbria", The Heroic Age, Issue 2, Autumn/Winter 1999.