Πάπας Κάλλιστος Γ΄
Ο Πάπας Κάλλιστος Γ΄ (ιταλικά: Callisto III, βαλενθιακά: Calixt III, ισπανικά: Calixto III, 31 Δεκεμβρίου 1378 – 6 Αυγούστου 1458), γεννημένος ως Αλφόνσο ντε Μποργκία (βαλενθιακά: Alfons de Borja), ήταν επικεφαλής της Καθολικής Εκκλησίας και ηγεμόνας των Παπικών Κρατών από τις 8 Απριλίου 1455 έως τον θάνατό του. Ο Μποργκία πέρασε την πρώιμη καριέρα του ως καθηγητής νομικής στο Πανεπιστήμιο της Λιέιδα. Αργότερα υπηρέτησε ως διπλωμάτης για τους βασιλιάδες της Αραγοωίας. Έγινε δάσκαλος του νόθου γιου του Βασιλιά Αλφόνσου Ε' Φερδινάνδου. Αφού κανόνισε μια συμφιλίωση μεταξύ του Αλφόνσου και του Πάπα Μαρτίνου Ε' ο Μποργκία έγινε επίσκοπος της Βαλένθιας. Το 1444 ο Πάπας Ευγένιος Δ΄ τον ονόμασε καρδινάλιο και ο Μποργκία έγινε μέλος της Ρωμαϊκής Κουρίας. Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας του Βελιγραδίου (1456) ο Καλλίξτος ξεκίνησε το έθιμο να χτυπούν οι καμπάνες το μεσημέρι για να υπενθυμίζουν στους πιστούς να προσεύχονται για τους σταυροφόρους. Η παράδοση της μεσημεριανής κωδωνοκρουσίας εξακολουθεί να υπάρχει στις περισσότερες Καθολικές Εκκλησίες μέχρι σήμερα. Ήταν επίσης υπεύθυνος για την εκ νέου δίκη της Ιωάννας της Λωρραίνης, που την είδε να δικαιώνεται. Διόρισε δύο συγγενείς του καρδινάλιους, εκ των οποίων ο ένας έγινε ο Πάπας Αλέξανδρος ΣΤ΄. Είναι ο τελευταίος Πάπας μέχρι σήμερα που πήρε το παπικό όνομα «Κάλλιστος».
| Πάπας Κάλλιστος Γ΄ | |
|---|---|
 | |
| Από | 8 Απριλίου 1455 |
| Έως | 6 Αυγούστου 1458 |
| Προκάτοχος | Πάπας Νικόλαος Ε΄ |
| Διάδοχος | Πάπας Πίος Β΄ |
| Προσωπικά στοιχεία | |
| Γέννηση | 31 Δεκεμβρίου 1378 Θανάλ, Βασίλειο της Βαλένθια, Στέμμα της Αραγωνίας |
| Θάνατος | 6 Αυγούστου 1458 (80 ετών) Ρώμη, Παπικά Κράτη |
| Προσφωνήσεις του Πάπα Καλλίστου Γ΄ | |
|---|---|
 | |
| Προσφώνηση αναφοράς | Αγιότατος |
| Προφορική προσφώνηση | Αγιότατε |
| Θρησκευτική προσφώνηση | Άγιος Πατέρας |
| Μεταθανάτια προσφώνηση | Δ/Δ |
Οικογένεια
ΕπεξεργασίαΟ Αλφόνσο Μποργία γεννήθηκε στη Λα Τορρέτα, που ανήκε τότε στον Αρχοντα της Τόρε ντε Κανάλς, κοντά στη Βαλένθια (σήμερα συνοικία Νόβελε της Σάτιβα)[1], στο Βασίλειο της Βαλένθια, υπό το Στέμμα της Αραγωνίας.Ήταν το μεγαλύτερο παιδί του Χουάν Ντομίνγκο ντε Μποργκία ι Ντονσέλ και της Φρανσίνα Λανσόλ. Η αδερφή του Iζαμπέλ παντρεύτηκε τον Χοφρέ Λανσόλ ι Εσκρίβα (γιο του Ροδρίγο Τζιλ ντε Μποργκία ι Φενολέτ) και έγινε μητέρα του Πέρε Λουίς δε Μπόρχα και του Πάπα Αλέξανδρου ΣΤ΄. Η άλλη αδερφή του Καταλίνα έγινε μητέρα του Λουίς ντε Μίλα δε Μπόρχα].
Ο Αλφόνσο βαφτίστηκε στη Βασιλική της Αγίας Μαρίας της Σάτιβα, όπου τιμάται με ένα άγαλμα στη μνήμη του.[2][3]
Αρχική Σταδιοδρομία στην Εκκλησία
ΕπεξεργασίαΟ Μποργκία σπούδασε γραμματική, λογική και τέχνες στη Βαλένθια και πήγε το 1392 στο Πανεπιστήμιο της Λιέιδα, όπου απέκτησε διδακτορικό δίπλωμα τόσο στο κανονικό όσο και στο αστικό δίκαιο. Η πρώιμη σταδιοδρομία του ήταν ως καθηγητή νομικής στο Πανεπιστήμιο της Λιέιδα. Γύρω στο 1411 παρακολούθησε ένα κήρυγμα του Βίνσεντ Φέρερ. Στη συνέχεια ο Δομινικανός είπε στον μελλοντικό πάπα: "Γιε μου, μια μέρα θα κληθείς να γίνεις το στολίδι του σπιτιού σου και της χώρας σου. Θα επενδυθείς με την υψηλότερη αξιοπρέπεια που μπορεί να πέσει στην τύχη του ανθρώπου. Μετά τον θάνατό μου θα γίνω το αντικείμενο της ιδιαίτερης τιμής σου. Προσπάθησε να επιμείνεις σε μια ζωή με αρετή."[4]Αργότερα, ως πάπας, ο Μποργκία ανακήρυξε άγιο τον Φέρερ στις 3 Ιουνίου 1455.[5]
Ο Μποργκία επελέγη εκπρόσωπος της Επισκοπής της Λιέιδα στη Σύνοδο της Κωνσταντίας το 1416, αλλά δεν συμμετείχε στις διαδικασίες καθώς ο Βασιλιάς Αλφόνσος Ε΄ της Αραγωνίας ήταν αντίθετος στη σύνοδο. Εξαιτίας αυτού πήγε σε σύνοδο στη Βαρκελώνη ως εκπρόσωπος της επισκοπής του. Ο Μποργκία φρόντισε έντονα για την αποκατάσταση της ενότητας της εκκλησίας και η επιρροή του στον μονάρχη της Αραγονίας ήταν ο παράγοντας που επέτρεψε τη σύναψη της συμφωνίας μεταξύ του βασιλιά και του νέου πάπα.
Το 1418 ονομάστηκε πρύτανης του Αγίου Νικολάου της Βαλένθιας. Διετέλεσε επίσης Αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου της Λιέιδα από το 1420 έως το 1423. Το 1424 παραιτήθηκε από τη θέση του και αφιερώθηκε στην υπηρεσία του βασιλιά της Αραγωνίας. Το 1424 ονομάστηκε αποστολικός διαχειριστής της έδρας της Μαγιόρκας. Τότε ο βασιλιάς επιθυμούσε να γίνει Καρδινάλιος, αλλά ο Πάπας Μαρτίνος Ε΄ απέρριψε το αίτημά του. Κατά το Μεγάλο Δυτικό Σχίσμα υποστήριξε τον Αντίπαπα Βενέδικτος ΙΓ΄ και ήταν επίσης η κινητήρια δύναμη πίσω από την υποταγή του Αντίπαπα Κλήμης Η΄ στον Πάπα Μαρτίνο Ε' το 1429..[6] Στη συνέχεια υπηρέτησε ως διπλωμάτης στους Βασιλείς της Αραγωνίας, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της Συνόδου της Βασιλείας (1431–1439).
Επίσκοπος και καρδινάλιος
Επεξεργασία
Ο Μποργκία διορίστηκε Επίσκοπος της Βαλένθιας από τον Πάπα Μαρτίνο Ε' στις 20 Αυγούστου 1429 και χειροτονήθηκε στις 31 Αυγούστου 1429. Εξουσιοδότησε τον Πέδρο Λόρενς να αναλάβει την έδρα στο όνομά του.[7] Ο Μποργκία δίδασκε επίσης τον νόθο γιο του Αλφόνσου Ε΄ Φεράντε.
Ο Πάπας Ευγένιος Δ΄ τον αναβάθμισε σε καρδινάλιο στις 2 Μαΐου 1444, αφού κατάφερε να συμφιλιώσει τον πάπα με τον Βασιλιά Αλφόνσο Ε' της Αραγωνίας. Αναβαθμίστηκε ως Καρδινάλιος-Ιερέας της Σάντι Κουάτρο Κορονάτι. Ανέλαβε την επίσημη κατοικία του στη Ρώμη και ήταν μέλος της Ρωμαϊκής Κουρίας. Συμμετείχε στο παπικό κονκλάβιο του 1447 που εξέλεξε τον Πάπα Νικολάο Ε'. Ήταν γνωστός για μια λιτή και φιλανθρωπική ζωή.
Το οικόσημο του Μποργκία μετά τη χειροτονία του περιείχε ένα βόδι που βοσκούσε και παρέμεινε το ίδιο ως πάπα.
Πάπας
ΕπεξεργασίαΟ Μποργκία εξελέγη πάπας σε προχωρημένη ηλικία (77 ετών) ως «συμβιβαστικός υποψήφιος» στο κονκλάβιο από το Κολλέγιο των Καρδιναλίων (8 Απριλίου 1455), υπερτερώντας στην ψηφοφορία του Έλληνα Βησσαρίων του Τραπεζούντιου, και πήρε το παπικό όνομα Κάλλιστος Γ΄. [7]Στέφθηκε στις 20 Απριλίου 1455 από τον Καρδινάλιο Πρωτοδιάκονο Πρόσπερο Κολόνα. Μετά τη στέψη του καβάλησε ένα λευκό άλογο στους δρόμους της πόλης και ακολούθησε το αρχαίο έθιμο, γνωστό ως Monte Giordano, όπου εκπρόσωποι των Εβραίων συναντήθηκαν με τον πάπα και του έδωσαν τον κύλινδρο του νόμου. Στη συνέχεια ο Κάλλιστος Γ΄ διάβασε από εκεί και δήλωσε «Επικυρώνουμε τον νόμο, αλλά καταδικάζουμε την ερμηνεία σας», που προκάλεσε στην τελετή ταραχή, που έθεσε σε κίνδυνο τη ζωή του.[8] Από τους ιστορικούς θεωρήθηκε ως ασθενικός και ανίκανος. Τον ίδιο χρόνο εξέδωσε την παπική βούλα Inter Caetera στην Πορτογαλία.[9] Αυτή η βούλα εξουσιοδοτούσε τους Πορτογάλους να μειώσουν τους μη χριστιανούς σκλάβους. Με αυτό τον τρόπο ο πάπας έδωσε σιωπηρή συγκατάθεση ότι η υποδούλωση των Αφρικανών δεν ήταν αντίθετη με τον λόγο του Θεού και τις διδασκαλίες της ίδιας της εκκλησίας, απαλλάσσοντας τους δουλεμπόρους από τον φόβο της τιμωρίας. Αυτό όμως ερχόταν σε πλήρη αντίθεση με τη θέση του Πάπα Ευγένιου Δ', ο οποίος στη βούλα "Sicut Dudum" του 1435 υπογράμμιζε πως και οι μη χριστιανοί έχουν δημιουργηθεί κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν του Θεού, κι έτσι έχουν ίσα δικαιώματα όπως όλοι οι άνθρωποι.
Δύο περίπου χρόνια μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453) ο Κάλλιστος ασχολήθηκε κυρίως με την οργάνωση της χριστιανικής Ευρώπης ενάντια σε μια εισβολή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Εκείνη την εποχή ειπώθηκε ότι ο Κάλλιστος Γ' «δεν μιλάει και δεν σκέφτεται τίποτε άλλο εκτός από τη σταυροφορία», περνώντας ώρες συζητώντας το θέμα με πολεμικό ζήλο.[10] Ένα εκτεταμένο οικοδομικό πρόγραμμα που βρισκόταν σε εξέλιξη στη Ρώμη ακυρώθηκε και τα χρήματα διοχετεύθηκαν προς μια σταυροφορία. Παπικοί νούντσιοι στάλθηκαν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης για να παρακαλέσουν τους πρίγκιπες να ενωθούν για άλλη μια φορά σε μια προσπάθεια να ελέγξουν τον κίνδυνο τουρκικής εισβολής. Ιεραπόστολοι στάλθηκαν στην Αγγλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ουγγαρία, την Πορτογαλία και την Αραγωνία για να κηρύξουν τη Σταυροφορία και να συμμετάσχουν στις προσευχές των πιστών για την επιτυχία της επιχείρησης. Με εντολή του Κάλλιστου Γ΄ χτυπήθηκαν οι καμπάνες το μεσημέρι για να υπενθυμίσουν στους πιστούς ότι έπρεπε να προσεύχονται για το καλό των σταυροφόρων.[7]
Οι πρίγκιπες της Ευρώπης άργησαν να ανταποκριθούν στο κάλεσμα του πάπα, κυρίως λόγω των εθνικών ανταγωνισμών. Ο Εκατονταετής Πόλεμος της Αγγλίας με τη Γαλλία είχε μόλις τελειώσει το 1453. Δυνάμεις με επικεφαλής τον Ιωάννης Ουνυάδη (ουγγρικά: Hunyadi János), Αρχιστράτηγο της Ουγγαρίας, συνάντησαν τους Τούρκους και τους νίκησαν στο Βελιγράδι στις 22 Ιουλίου 1456). Λίγο μετά τη νίκη του ο Ουνυάδης πέθανε από πυρετό.[7] Στις 29 Ιουνίου 1456 ο Κάλλιστος Γ' διέταξε να χτυπούν οι καμπάνες των εκκλησιών το μεσημέρι ως κάλεσμα για προσευχή για το καλό όσων υπερασπίζονταν το Βελιγράδι. Για να τιμήσει αυτή τη νίκη ο Κάλλιστος Γ' διέταξε η Γιορτή της Μεταμόρφωσης να τελείται κάθε χρόνο στις 6 Αυγούστου.
Το 1456 ο πάπας εξέδωσε την παπική βούλα Inter Caetera (δεν πρέπει να συγχέεται με την Inter Caetera του 1493), επιβεβαιώνοντας τις προηγούμενες βούλες Dum Diversas και Romanus Pontifex, που είχαν αναγνωρίσει τα εμπορικά δικαιώματα της Πορτογαλίας σε εδάφη που είχε ανακαλύψει κατά μήκος των ακτών της Δυτικής Αφρικής. Αυτή η επιβεβαίωση του Romanus Pontifex έδωσε επίσης στους Πορτογάλους το στρατιωτικό Τάγμα του Χριστού υπό τον Ερρίκο τον Θαλασσοπόρο.[11]
Ο Κάλλιστος Γ΄ διέταξε νέα δίκη για την Ιωάννα της Λωρραίνης (περίπου 1412–1431), στην οποία δικαιώθηκε μεταθανάτια, [12] και ανακήρυξε αγίους τον Βικέντιο Φερέρ (3 Ιουνίου 1455), τον Οσμούνδο (1 Ιανουαρίου 1457), τον Αλβέρτο του Τράπανι (15 Οκτωβρίου 1457) και τον Ρόζα του Βιτέρμπο (1457).
Ο Κάλλιστος Γ΄ ανέδειξε εννέα νέους καρδινάλιους στο καρδινάλιο σε δύο συμβούλια στις 20 Φεβρουαρίου 1456 και στις 17 Δεκεμβρίου 1456,,[13] από τους οποίους δύο ήταν συγγενείς του. Ο πρώτος από αυτούς ήταν ο Ροντρίγκο ντε Μποργκία, που αργότερα έγινε Πάπας Αλέξανδρος ΣΤ΄ (1492–1503), διαβόητος για τη διαφθορά και την ανηθικότητα του.[14] Ο δεύτερος ήταν ο Λουίς Χουλιάν ντε Μίλα.
Ο πάπας ενέκρινε την ίδρυση του Πανεπιστημίου του Γκράιφσβαλντ το 1456.
Σύμφωνα με μια ιστορία που εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε μια μεταθανάτια βιογραφία του του 1475 και στη συνέχεια εξωραίστηκε και κατέστη δημοφιλής από τον Πιερ-Σιμόν Λαπλάς ο Κάλλιστος Γ΄ αφόρισε την εμφάνιση του Κομήτη του Χάλεϋ το 1456, πιστεύοντας ότι ήταν κακός οιωνός για τους χριστιανούς υπερασπιστές του Βελιγραδίου κατά την πολιορκία του από τον στρατό της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας..[15] Καμία γνωστή πρωτογενής πηγή δεν υποστηρίζει την αυθεντικότητα αυτής της αναφοράς. Η παπική βούλα του Κάλλιστοου Γ' της 29ης Ιουνίου 1456, που καλούσε σε δημόσια προσευχή για την επιτυχία της σταυροφορίας, δεν κάνει καμία αναφορά στον κομήτη. Στις 6 Αυγούστου, όταν λύθηκε η τουρκική πολιορκία, ο κομήτης δεν ήταν ορατός ούτε στην Ευρώπη ούτε στην Τουρκία για αρκετές εβδομάδες.[16]
Θάνατος
Επεξεργασία
Ο Κάλλιστος Γ' πέθανε στις 6 Αυγούστου 1458. Τα λείψανά του μεταφέρθηκαν το 1586 και ξανά το 1610 με τα λείψανα του ανιψιού του Αλέξανδρου ΣΤ' στη Σάντα Μαρία ιν Μονσεράτο. Τα λείψανά του μεταφέρθηκαν για άλλη μια φορά στις 21 Αυγούστου 1889 στο παρεκκλήσι του Σαν Ντιέγκο. Στη διαθήκη του άφησε 5000 δουκάτα για την ίδρυση νοσοκομείου.
Κληρονομιά
ΕπεξεργασίαΟ καθολικός ιστορικός Λούντβιχ φον Πάστορ υποστήριξε:
"Εκτός από τον νεποτισμό του ο Καλίξτος Γ' αξίζει υψηλούς επαίνους, ειδικότερα για την ενέργεια, τη σταθερότητα και τον σκοπό που επέδειξε για την αντιμετώπιση του φλέγοντος ζητήματος των ημερών - την προστασία του δυτικού πολιτισμού από την τουρκική ισχύ. Σε αυτό το θέμα έδωσε ένα μεγάλο παράδειγμα προς τον Χριστιανικό κόσμο και πρέπει να παρατηρηθεί ότι εν μέσω του στρατιωτικού και πολιτικού συμφέροντος που διεκδίκησε τόσο μεγάλο μερίδιο του χρόνου και της προσοχής του, δεν αμέλησε τις εσωτερικές υποθέσεις της Εκκλησίας και αντιτάχθηκε σθεναρά στις αιρέσεις».[17]
Σημειώσεις
Επεξεργασία- ↑ «Anna y Canals. Valencia». palomatorrijos (στα Ισπανικά). 12 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2014.
... En el siglo XIV se construyó junto a la torre, y aprovechando parte de sus murallas, un pequeño Palacio Gótico que era la sede de la baronía de La Torre, independiente de Canals, cuyos titulares eran los Borgia. En este lugar nació en 1378 Alfonso Borgia, el que fuera futuro papa Calixto III. ...'
- ↑ Rolfe, p. 12
- ↑ Statue of Pope Calixtus III,St. Mary's Basilica,La Seu Cathedral,Xàtiva,Valencia,Spain, Αρχειοθετήθηκε 20 November 2014 στο Wayback Machine.
- ↑ Rolfe, pp. 12–13
- ↑ Reinhart, Albert (1912). St. Vincent Ferrer.". The Catholic Encyclopedia. 15. New York: Robert Appleton Company.
- ↑ McBrien, p. 260
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 «MacCaffrey, James. "Pope Callistus III." The Catholic Encyclopedia. Vol. 3. New York: Robert Appleton Company, 1908. 24 Jul. 2014».
- ↑ Pastor, pp. 337-338
- ↑ European treaties bearing on the history of the United States and its Dependencies to 1648, Ed. Frances Gardiner Davenport, (Carnegie Institute of Washington, 1917), 27.
- ↑ Pastor, p. 348
- ↑ European treaties bearing on the history of the United States and its Dependencies to 1648, ed. Frances Gardiner Davenport, (Carnegie Institute of Washington, 1917), 27.
- ↑ Castor, Helen (2015). Joan of Arc. HarperCollins. σελ. 231, 241.
- ↑ Miranda, Salvador. Consistories for the creation of Cardinals: 15th Century (1394-1503) Αρχειοθετήθηκε 2017-05-12 στο Wayback Machine. The Cardinals of the Holy Roman Church. Retrieved 29 January 2016.
- ↑ Montor, p. 190.
- ↑ John Stein (1913). «Bartolomeo Platina». Στο: Charles George Herbermann, επιμ. The Catholic Encyclopedia. 12. Robert Appleton Co., σσ. 158–159. OCLC 1017058. http://www.newadvent.org/cathen/12158a.htm.
- ↑ «Rigge, William F. "An Historical Examination of the Connection of Calixtus III with Halley's Comet", Popular Astronomy, p. 214, 1910».
- ↑ Pastor, pp. 479–480
Αναφορές
Επεξεργασία- European treaties bearing on the history of the United States and its Dependencies to 1648, Ed. Frances Gardiner Davenport, Carnegie Institute of Washington, 1917.
- Gower, Ronald Sutherland, Joan of Arc, BiblioBazaar LLC, 2007.
- Hibbert, Christopher, The Borgias and their enemies: 1431-1519, Houghton Mifflin Harcourt, 2008.
- The Lives and Times of the Popes, Vol.4, Ed. Artaud de Montor, Catholic Publication Society of America, 1911.