Μεγάλη Αρμενία

Η Μεγάλη Αρμενία (αρμενικά: Մեծ Հայք‎‎, Μετς Χάικ') είναι ο ιστορικός όρος για το κράτος της Αρμενίας κατά την αρχαιότητα, το οποίο βρισκόταν στα Αρμενικά Υψίπεδα και άρχισε να ισχυροποιείται υπό τον Αρταξία Α΄ στα τέλη του 2ου αιώνα π.Χ.. Ο όρος "Μεγάλη Αρμενία" χρησιμοποιείται ως ιστορικός όρος για αρμενικά βασίλεια της κλασικής αρχαιότητας, την ύστερης αρχαιότητας και του μεσαίωνα. Ο όρος χρησιμοποιείται από Αρμένιους και μη Αρμένιους συγγραφείς.

Χάρτης της Μεγάλης Αρμενικής Αυτοκρατορίας του Τιγράνη του Μέγα και των γύρω κρατών

Χάρτης του Εμιράτου της Αρμενίας (9ος αιώνας μ.Χ.)

Τα σύνορα της ιστορικής Μεγάλης Αρμενίας μεταβάλλονταν συνεχώς. Προσεγγιστικά, το δυτικό άκρο της Μεγάλης Αρμενίας ήταν ο ποταμός Ευφράτης, το ανατολικό άκρο της Μεγάλης Αρμενίας ήταν το Αρτσάχ και μια περιοχή του Ιρανικού Αζερμπαϊτζάν γύρω από τη λίμνη Ούρμια, ενώ το βόρειο άκρο της ήταν οι νότιες επαρχίες της σημερινής Γεωργίας. Τέλος, το νότιο όριο της Μεγάλης Αρμενίας ήταν το βόρειο άκρο της Μεσοποταμίας.

Στους Ρωμαίους η Μεγάλη Αρμενία ήταν γνωστή ως Armenia Maior. Στους ελληνόφωνους λαούς η περιοχή ήταν γνωστή ως Ἀρμενία Μεγάλη, διαχωρίζοντας την από την Υπήνεμη Αρμενία (Ποκ'ρ Χάικ', λατινικά: Armenia Minor, αγγλικά: Lesser Armenia). Η Μικρότερη Αρμενία είναι ιστορικός όρος ο οποίος αναφέρεται στις περιοχές δυτικά και βορειοδυτικά της Μεγάλης Αρμενίας όπου ζούσαν Αρμένιοι. Μεταγενέστερα, ο όρος Υπήνεμη Αρμενία χρησιμοποιήθηκε για την αποφυγή σύγχυσης με το αρμενικό μεσαιωνικό βασίλειο της Κιλικίας, η οποία μερικές φορές ήταν γνωστή ως Μικρά Αρμενία (αγγλικά: Little Armenia).

Επίσης, ο όρος Μεγάλη Αρμενία σχετίζεται με την Ενωμένη Αρμενία και τον αρμενικό αλυτρωτισμό.

Περαιτέρω ανάγνωση

• Adontz, Nicholas (1970). Armenia in the Period of Justinian: The Political Conditions Based on the Naxarar System, trans. Nina Garsoïan. Lisbon: Calouste Gulbenkian Foundation.
• Hewsen, Robert H. (2001). Armenia: A Historical Atlas. Chicago: Chicago University Press.