Βικιπαίδεια

Μάρκος Λίβιος Δρούσος (αναμορφωτής)

Ο Μάρκος Λίβιος Δρούσος (λατινικά: Marcus Livius Drusus, πριν από το 122 π.Χ. – 91 π.Χ.) ήταν Ρωμαίος πολιτικός και μεταρρυθμιστής. Είναι πιο διάσημος για το νομοθετικό του πρόγραμμα κατά τη διάρκεια της θητείας του ως τριβούνος των πληβείων το 91 π.Χ.. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Δρούσος πρότεινε εκτεταμένες νομοθετικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της προσφοράς της υπηκοότητας στους Ιταλούς συμμάχους της Ρώμης.

Μάρκος Λίβιος Δρούσος (αναμορφωτής)
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Marcus Livius Drusus (Λατινικά)
Γέννηση124 π.Χ.[1]
Αρχαία Ρώμη
Θάνατος91 π.Χ.[2]
Ρώμη
Συνθήκες θανάτουανθρωποκτονία[3]
Χώρα πολιτογράφησηςΑρχαία Ρώμη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςλατινική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
ΙδιότηταΡωμαίος πολιτικός
Οικογένεια
ΣύζυγοςΣερβιλία[4][5]
ΤέκναΜάρκος Λίβιος Δρούσος Κλαυδιανός
Λιβία[6]
ΓονείςΜάρκος Λίβιος Δρούσος (ύπατος)[7][8][4] και Κορνηλία[4][9]
ΑδέλφιαΛιβία (μητέρα του Κάτωνα)[10][4][11]
Μαμέρκος Αιμίλιος Λέπιδος Λιβιανός[12][13]
ΟικογένειαΛίβιοι Δρούσοι
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΔήμαρχος των πληβείων (91 π.Χ.)[3]
Αγορανόμος (Aedilis) (από άγνωστη τιμή)[3]
Ταμίας (Quaestor) (από άγνωστη τιμή, Επαρχία Ασίας)[3]
decemvir agris dandis assignandis (91 π.Χ.)[3]
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η αποτυχία αυτών των μεταρρυθμίσεων και η επακόλουθη δολοφονία τού Δρούσου από τα χέρια ενός άγνωστου δολοφόνου στα τέλη τού 91 π.Χ., συχνά θεωρούνται ως άμεση αιτία του Κοινωνικού Πολέμου.[14]

Πρώτα χρόνια

Επεξεργασία

Γεννήθηκε πριν από το 122 ή το 124 π.Χ..[15] Ήταν γιος της Κορνηλίας (άγνωστη η ακριβής της ταυτότητα) και τού Μάρκου Λίβιου Δρούσου, που είχε υπηρετήσει ως τριβούνος το 122 π.Χ., [16] ύπατος το 112 π.Χ., [17] και τιμητής το 109 π.Χ.. [18] Ο πατέρας του απεβίωσε στην εξουσία κατά τη διάρκεια της τιμητείας του το 109. [19] [18]

Αν ο νεότερος Μάρκος ήταν ο μεγαλύτερος γιος, θα είχε γίνει τώρα ο πατήρ τού οίκου (pater familias) των Λιβίων Δρούσων και ο πάροχος για τα δύο αδέλφια του, τον Μαμέρκο και τη Λιβία.[20] Ωστόσο, ορισμένοι μελετητές πιστεύουν ότι ο Mαμέρκος ήταν στην πραγματικότητα ο μεγαλύτερος γιος, [α] και ο Mάρκος ένα ή δύο χρόνια νεότερός του. [21] [22]

Ο Κικέρων αναφέρει ότι ο Δρούσος ήταν νέος με αρχές και ευσυνείδητος.[23] Όταν υπηρετούσε ως κυαίστωρ στην Ασία, πιθανώς το 102 π.Χ., [24] αρνήθηκε εμφανώς να φορέσει τα επίσημα διακριτικά του ως ένδειξη σεβασμού.[25]

Μετά το τέλος τού πατέρα του, ο Δρούσος κληρονόμησε τεράστια ποσά πλούτου, με τα οποία πλήρωσε για μεγάλες παραστάσεις μονομάχων κατά τη διάρκεια της θητείας του, πιθανώς το 94 π.Χ. [26] [β] Η γενναιοδωρία του ήταν διάσημη στην αρχαιότητα: κάποτε σχολίασε ότι ξόδεψε τόσο πολλά χρήματα σε άλλους ανθρώπους, που δεν είχε «τίποτε να δώσει σε κανέναν, παρά μόνο λάσπη και αέρα».[28] Ο Δρούσος έκτισε επίσης ένα μεγάλο νέο σπίτι στον Παλατίνο λόφο, λέγοντας στον αρχιτέκτονα να το κτίσει έτσι, ώστε όλοι οι συμπολίτες του να μπορούν να δουν όλα όσα έκανε. Αυτό το διάσημο σπίτι ανήκε αργότερα στον Κικέρωνα, τον Κενσορίνο και τον Ρουτίλιο Σισένα.[29]

Tριβουνεία

Επεξεργασία

Ο Δρούσος εξελέγη τριβούνος τού λαού για το 91 π.Χ.. [30] Η εχθρική προπαγάνδα τον απεικόνισε αργότερα ως δημαγωγό από την αρχή της θητείας του, αλλά ο Κικέρων και άλλοι ισχυρίζονται ότι ξεκίνησε με στόχο την ενίσχυση της συγκλητικής εξουσίας και είχε την υποστήριξη της Συγκλήτου. [30] Αυτή περιλάμβανε τον princeps senatus, Mάρκο Αιμίλιο Σκαύρο, ο οποίος ήταν ο συνάδελφος τού πατέρα τού Δρούσου στην τιμητεία τού 109 π.Χ. και τον Λεύκιο Λικίνιο Κράσσο, τον πιο με επιρροή ρήτορα της εποχής. [14]

Το μεταρρυθμιστικό του πρόγραμμα εκπονήθηκε από μία μεγάλη ομάδα κορυφαίων συγκλητικών. Σκόπευε να ενισχύσει και να αποκαταστήσει την εξουσία της Συγκλήτου εισάγοντας περίπου 300 ιππείς στην τάξη των συγκλητικών, μεταφέροντας παράλληλα την προέλευση των ενόρκων από τα μόνιμα δικαστήρια στους συγκλητικούς, όπως πριν. [31] Αυτός ήταν ο «απώτερος στόχος [στον οποίο] κατευθυνόταν προφανώς ολόκληρη η νομοθετική δραστηριότητα του Δρούσου». Στο πρόγραμμά του συμπεριέλαβε επίσης ένα αγροτικό νομοσχέδιο, μαζί με την επέκταση της ιθαγένειας στους συμμάχους. Ο σκοπός της επέκτασης της ιθαγένειας θα ήταν να δώσει «περαιτέρω ενίσχυση μίας μετριοπαθούς πολιτικής θέσης, μέσα σε μία ρωμαϊκή άρχουσα τάξη». [31] Ωστόσο, δεν συμφώνησαν όλοι οι συγκλητικοί σύμμαχοί του με τις προτάσεις του: «η πιο προφανώς αρνητική πτυχή τού [νομοθετικού] προγράμματος τού Δρούσου... ήταν η απαράδεκτη προσωπική εξουσία, που θα είχε επιτύχει». [32]

Ερώτηση κατ' επανάληψη (Quaestio de repetundis)

Επεξεργασία

Ιστορία των Δικαστηρίων των Ιππέων

Επεξεργασία

Το πιο σημαντικό ζήτημα που ο Δρούσος και οι υποστηρικτές του προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν, αφορούσε τη σύνθεση των ενόρκων σε δίκες για εκβιασμό.[33] Το 122 π.Χ. ο Γάιος Γράκχος είχε κάνει τους ενόρκους αυτών των δικαστηρίων (λατινικά, quaestio de repetundis) που αποτελούνταν εξ ολοκλήρου από εύπορους ιππείς, αντί για συγκλητικούς.[34][35] Αυτό έδωσε στους ιππείς μεγάλη δικαστική εξουσία, γεγονός που δυσαρέστησε πολλούς συγκλητικούς, πολλοί από τους οποίους θεώρησαν ταπεινωτικό την απώλεια τού δικανικού τους ρόλου.[36]

Το 106 π.Χ. ο Κόιντος Σερβίλιος Καίπιo είχε προσπαθήσει να παύσει το μονοπώλιο των ιππέων στις δίκες, προτείνοντας έναν νόμο για την εισαγωγή μικτών δικαστών συγκλητικών-ιππέων. Ωστόσο, παρά την περίφημη υποστήριξη τού Λεύκιου Κράσσου, αυτή η Νομοθεσία τού Σερβίλιου (Lex Servilia) αντικαταστάθηκε μετά από μόλις δύο χρόνια από έναν νόμο του Γάιου Σερβίλιου Γλαυκία, που αποκατέστησε το μονοπώλιο της τάξης των ιππέων.[37]

Με την πάροδο του χρόνου, οι ιππείς δικαστές αποδείχθηκαν απρόθυμοι να εκδώσουν ετυμηγορίες. Από τις πολλές πολιτικές διώξεις στα έτη 99-92 π.Χ. κανένα άτομο δεν καταδικάστηκε στα δικαστήριά τους. Αυτό δημιούργησε μεγάλη απογοήτευση στη Σύγκλητο, καθώς παρέλυσε μία από τις κύριες οδούς πολιτικής αντιπαλότητας.[38] Ως αποτέλεσμα, ένας αυξανόμενος αριθμός επιφανών συγκλητικών έφτασε να πιστεύει, ότι το μονοπώλιο των ιππέων έπρεπε να λήξει.

Αυτή η δυσαρέσκεια εντάθηκε από τη δίωξη και την εξορία τού με εκτίμηση υπατείας Πόπλιου Ρουτίλιου Ρούφου περί το 92 π.Χ. Ο Ρουτίλιος Ρούφος είχε υπηρετήσει ως εκπρόσωπος (legatus) στον ποντίφηκα Κόιντο Μούκιο Σκευόλα κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης τού τελευταίου στην Ασία. Είχαν αντιταχθεί με επιτυχία στην αγριότητα των ιππέων επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνταν στην επαρχία, κερδίζοντας πολλούς επαίνους από τους επαρχιώτες και τη Σύγκλητο, αλλά εχθρότητα από τους ιππείς.[39] Σε αντίποινα, οι ιππείς άσκησαν δίωξη κατά τού Ρούφου σε ένα από τα δικά τους δικαστήρια, όταν επέστρεψε στη Ρώμη. Αν και ο Ρούφος ήταν πιθανότατα αθώος, το δικαστήριο τον έκρινε ένοχο και εστάλη εξορία στη Σμύρνη. Η αδικία της υπόθεσης επιδεινώθηκε από την ήρεμη, στωική αποδοχή της μοίρας του από τον Ρουτίλιο Ρούφο, και η περίπτωσή του ήταν επί μακρόν όρος για άδικες ποινές.[40][41]

Δεδομένου ότι ο Ρουτίλιος Ρούφος ήταν ένας από τους θείους τού Δρούσου, η σκανδαλώδης εξορία του πιθανότατα παρείχε το άμεσο κίνητρο για τις μεταρρυθμίσεις του Δρούσου.[42]

Η μεταρρύθμιση του Δρούσου

Επεξεργασία

Η ακριβής μορφή της λύσης τού Δρούσου σε αυτό το πρόβλημα είναι ασαφής. Ο Aππιανός λέει ότι ο Δρούσος πρότεινε να συμπεριληφθούν 300 νέοι ιππείς στη Σύγκλητο και ότι οι μελλοντικοί δικαστές θα προέρχονταν τώρα από τη διευρυμένη ομάδα των συγκλητικών.[43] Ωστόσο, ο Λίβιος δηλώνει ότι ο Δρούσος εισήγαγε δικαστές, που αποτελούνταν από ένα μείγμα συγκλητικών και ιππέων μελών, χωρίς διεύρυνση της Συγκλήτου.[44] Δεδομένου ότι ο Αππιανός είναι εξαιρετικά αναξιόπιστος γι' αυτή την περίοδο, ορισμένοι μελετητές πιστεύουν ότι ο Αππιανός έχει συνδυάσει την πρόταση τού Δρούσου με την πραγματική επέκταση της Συγκλήτου, που έλαβε χώρα δέκα χρόνια αργότερα υπό το καθεστώς τού Σύλλα.[45]

Συμπληρωματική νομοθεσία

Επεξεργασία

Προκειμένου να κερδίσει τη λαϊκή υποστήριξη για το δίκαιο της νομοθεσίας του, ο Δρούσος υπέβαλε μία σειρά από συμπληρωματικά νομοσχέδια. [γ] Για να κερδίσει την υποστήριξη από τους πληβείους, ψήφισε έναν νόμο περί γης, ο οποίος φαίνεται ότι πρότεινε την αναδιανομή της δημόσιας γης (ager publicus) στους φτωχούς, καθώς και τη δημιουργία νέων αποικιών στην Ιταλία και τη Σικελία.[46] Έπειτα, όρισε στον εαυτό του μία θέση στο διοικητικό συμβούλιο των δέκα επιτρόπων, που ήταν επιφορτισμένοι με την εκτέλεση των ανακατανομών.[47] Για να προσελκύσει περαιτέρω υποστήριξη, ο Δρούσος μπορεί επίσης να είχε ψηφίσει νόμο, που μείωνε την τιμή των σιτηρών.[44]

Παράλληλα με αυτά τα λαϊκιστικά νομοσχέδια, ο Δρούσος ψήφισε έναν νόμο, που καθιστά τους ιππείς να υπόκεινται σε δίωξη για δωροδοκία.[48] Μπορεί επίσης να υποβάθμισε σκόπιμα τη νομισματοκοπί,α προσθέτοντας το ένα όγδοο τού χαλκού στα αργυρά νομίσματα, ίσως για να βοηθηθεί να πληρώσει τις αγροτικές ανακατανομές του. [δ] [49] Όλα αυτά τα νομοσχέδια πιθανότατα ψηφίστηκαν τους πρώτους μήνες τού 91 π.Χ.[50]

Αντιπολίτευση στη νομοθεσία

Επεξεργασία

Συγκλητική αντιπολίτευση

Επεξεργασία

Παρά την ενίσχυση από αξιόλογους υποστηρικτές, η νομοθεσία τού Δρούσου προσέλκυσε ισχυρή αντιπολίτευση, συμπεριλαμβανομένου τού υπάτου Λεύκιου Μάρκιου Φιλίππου. Επίσης μεταξύ των αντιπάλων τού Δρούσου ήταν ο πραίτορας Σερβίλιος Καίπιo, ο πρώην κουνιάδος του. Την ημέρα της ψηφοφορίας, ο Λ. Μ. Φίλιππος προσπάθησε να σταματήσει τη διαδικασία, και αποθαρρύνθηκε μόνο όταν ένας από τους υποστηρικτές τού Δρούσου έσφιξε στον λαιμό τον ύπατο, σε σημείο που άρχισε να ματώνει.[51][52] Όταν ο Καίπιo συνέχισε να αντιτίθεται στη νομοθεσία, ο Δρούσος απείλησε να πετάξει τον πραίτορα από τον Ταρπήιο Βράχο, μία αρχαϊκή τιμωρία για τους προδοτικούς δικαστές.[53] Τελικά, ο Δρούσος πέρασε τη νομοθεσία του συνδυάζοντας όλα τα διάφορα νομοσχέδια σε έναν νόμο: μία πρακτική που είχε απαγορευτεί αρκετά χρόνια νωρίτερα υπό τους όρους τού lex Caecilia Didia.[54]

Μέχρι τον Σεπτέμβριο, η ορμή στρεφόταν εναντίον τού Δρούσου και των υποστηρικτών του.[46][55] Οι συγκλητικοί της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας ήταν πολύ επιφυλακτικοί, για το ότι κάποιο άτομο αποκτούσε εξαιρετική προσωπική εξουσία. Ως αποτέλεσμα, η δημοτικότητα τού Δρούσου στον λαό έκανε να χάσει την υποστήριξη από τη Σύγκλητο, η οποία φοβόταν ότι αυτός είχε επικίνδυνη επιρροή κατά το πρότυπο των Γράκχων ή τού Λεύκιου Απουλήιου Σατουρνίνου.[56]

Ο ύπατος Φίλιππος ζήτησε την κατάργηση των νόμων τού Δρούσου [57] και μία έντονη ανταλλαγή έλαβε χώρα στις 13 Σεπτεμβρίου στη κτήριο της Συκλήτου μεταξύ τού Φιλίππου και τού Λεύκιου Κράσσου. Ο Φίλιππος ισχυρίστηκε ότι δεν μπορούσε πλέον να συνεργαστεί με τη σημερινή Σύγκλητο, στην οποία ο Κράσσος απάντησε αμφισβητώντας την ιδιότητα τού Φιλίππου ως υπάτου, λέγοντας «Πρέπει να σε θεωρώ ύπατο, όταν δεν νομίζεις ότι είμαι συκλητικός;».[58] Ωστόσο, αυτό θα ήταν το «κύκνειο (τελευταίο) άσμα» τού Κράσσου, σύμφωνα με τα λόγια τού Κικέρωνα, καθώς απεβίωσε ξαφνικά μία εβδομάδα αργότερα.[59]

Ιταλική πρόταση και κατάργηση των νόμων

Επεξεργασία

Με τον Κάσσιο νεκρό, ο Δρούσος έχασε έναν από τους πιο σημαντικούς υποστηρικτές του.[60] Τώρα, στα τέλη τού 91 π.Χ., στράφηκε προς την αναζήτηση υποστήριξης από τους Ιταλούς συμμάχους.[61][62][63] Φαίνεται ότι ο Δρούσος είχε ήδη στενές επαφές μεταξύ των Ιταλών, καθώς ο σημαντικός αριστοκράτης των Μαρσίων Κόιντος Ποπαίδιος Σίλo, ο οποίος αργότερα θα υπηρετούσε ως ο κύριος Ιταλός διοικητής στον Κοινωνικό Πόλεμο, ήταν τακτικός επισκέπτης στο σπίτι του.[64]

Ωστόσο, η πρόταση του Δρούσου προσέλκυσε περισσότερη αντίθεση, καθώς πολλοί συγκλητικοί φοβήθηκαν την προσωπική δύναμη, που θα κέρδιζε ο Δρούσος από τη μαζική δικαιοδοσία. [ε] Φήμες προφανώς κυκλοφόρησαν ότι οι Ιταλοί είχαν ορκιστεί ιερό όρκο, υποσχόμενοι πίστη μόνο στον Δρούσο, μία εκδοχή η οποία διατηρείται στον Διόδωρο Σικελιώτη:[65]

Ορκίζομαι στον Δία Καπιτωλίνο, στη Vesta (Εστία) της Ρώμης, στον Άρη τον προγονικό της θεό, στον Sol (Ήλιο) ιδρυτή της φυλής και στην Terra (Γη) την ευεργέτιδα των ζώων και των φυτών, επίσης στους ημίθεους που ίδρυσαν τη Ρώμη και στους ήρωες που συνέβαλαν στο αυξήσει την ισχύ της, ότι θα μετρήσω τον φίλο και τον εχθρό τού Δρούσου ως φίλο και εχθρό μου, και ότι δεν θα χαρίσω ούτε περιουσίες ούτε τις ζωές των παιδιών ή των γονιών μου, παρά μόνο προς όφελος τού Δρούσου και εκείνων που έχουν πάρει όρκους. Αν γίνω πολίτης με τον νόμο τού Δρούσου, θα θεωρήσω τη Ρώμη χώρα μου και τον Δρούσο τον μεγαλύτερο ευεργέτη μου.

Σε αυτό το σημείο ήταν επίσης, που ο Δρούσος προφανώς υπέστη μία μικρή κατάρρευση ή επιληπτική κρίση, προκαλώντας μία πλημμύρα υποστηρικτικών μηνυμάτων από τις ιταλικές πόλεις.[66][67] [68]

Βλέποντας την αντίθεση της Ρώμη στο νομοσχέδιο, ορισμένοι από τους Ιταλούς αναστατώθηκαν όλο και περισσότερο. Ο Διόδωρος Σικελιώτης αναφέρει ότι ο Κόιντος Ποππαίδιος Σίλo οδήγησε 10.000 συμμάχους σε μία πορεία διαμαρτυρίας στη Ρώμη,[69] ενώ ο Φλόρος παρατηρεί ότι οι δημόσιες συναντήσεις τού Δρούσου προσέλκυαν τόσο τεράστια πλήθη, που φαινόταν σαν όλη η Ρώμη να ήταν υπό πολιορκία.[70] Τελικά, σχεδιάστηκε μία συνωμοσία από τους Ιταλούς για τη δολοφονία των υπάτων στον Αλβανό λόφο. Αυτό αποτράπηκε, μόνο όταν ο ίδιος ο Δρούσος έπιασε το σχέδιο και προειδοποίησε τον Φίλιππο.[71][72] Οι Ιταλοί άρχισαν επίσης μυστικές προετοιμασίες για ένοπλη σύγκρουση, συμπεριλαμβανομένης της εμπορίας ομήρων και της συλλογής όπλων. [73]

Σε αυτό το τεταμένο κλίμα πολιτικών διαφωνιών, υποτιθέμενων σχεδίων δολοφονίας και ιταλικής δυσαρέσκειας, ο Φίλιππος κατάφερε τελικά να πείσει τη Σύγκλητο να καταργήσει όλη τη νομοθεσία τού Δρούσου. Η αιτιολόγηση ήταν διπλή: πρώτον, ότι οι νόμοι είχαν ψηφιστεί κατά παράβαση των ιερών οιωνών, που σημαίνει ότι ήταν αντίθετοι με τη θέληση των θεών [74] και δεύτερον, ότι είχαν παραβιάσει το Lex Caecilia Didia του 98 π.Χ.[75]

Η δολοφονία του

Επεξεργασία

Αν και κατήγγειλε δημοσίως το συγκλητικό διάταγμα, ο Δρούσος δεν προσπάθησε να χρησιμοποιήσει την αρνησικυρία (vetο) του, για να τού αντιταχθεί.[76] Διωκόταν ήδη για την υποτιθέμενη συμμετοχή του στη συνωμοσία τού Αλβανού λόφου,[72] και φαίνεται ότι είχε αναγνωρίσει ότι η εναντίωση ήταν μάταιη.

Ήταν σε αυτό το σημείο, κάπου γύρω στο Σεπτέμβριο του 91 π.Χ., όταν ο Δρούσος δολοφονήθηκε. [32] Σύμφωνα με κάποιες αρχαίες πηγές, η δολοφονία έγινε μέσα στο αίθριο τού σπιτιού τού Δρούσου.[77][78] Άλλες πηγές λένε ότι μαχαιρώθηκε, ενώ επέστρεφε από την Αγορά (Forum).[72][79] Ο Φίλιππος και ο Καίπιος κατηγορήθηκαν από ορισμένους για τη δολοφονία,[80] όπως και ο Κόιντος Βάριος Υβρίδας, οι τριβούνοι τού 90 π.Χ., που αργότερα δημιούργησαν ένα ειδικό δικαστήριο, για να διώξει τους υποστηρικτές τού Δρούσου.[81][82]

Υστεροφημία

Επεξεργασία

Δεδομένου ότι ο Κοινωνικός Πόλεμος (91–87 π.Χ.) ξεκίνησε σχεδόν αμέσως μετά τη δολοφονία του, πολλοί Ρωμαίοι κατηγόρησαν τον Δρούσο για τον πόλεμο:

Ως εκ τούτου, όταν η υπηκοότητα που είχε υποσχεθεί στους συμμάχους δεν υλοποιείτο, οι Ιταλοί με τον θυμό τους άρχισαν να σχεδιάζουν εξέγερση. . . Ο Mάρκος Λίβιος Δρούσος, τον οποίο ακόμη και η Σύγκλητος είχε αποδοκιμάσει, ήταν ο συγγραφέας του Κοινωνικού Πολέμου, και ως αποτέλεσμα σκοτώθηκε στο σπίτι του, κανείς δεν ξέρει από ποιον.[83]

Μετά τη δολοφονία του Δρούσου, ιδρύθηκε ένα ειδικό δικαστήριο υπό το lex Varia για να διώξει εκείνους που, όπως και ο Δρούσος, ήταν ύποπτοι ότι ενθάρρυναν τους Ιταλούς να εξεγερθούν.[84] Ο φίλος τού Δρούσου, Γάιος Αυρήλιος Κότα ήταν μεταξύ των εξόριστων, ενώ κατηγορήθηκε και ο μέντοράς του Μάρκος Σκαύρους, ο πρώτος της Συγκλήτου (princeps senatus).

Μακροπρόθεσμα, οι μεταγενέστερες γενεές Ρωμαίων ιστορικών θεώρησαν την τριβουνία τού Δρούσου ένα σημαντικό ορόσημο στην Κρίση της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας. Ο Aππιανός, ο Λίβυος και ο Φλόρος τοποθέτησαν όλοι την εξέγερση (seditio) τού Δρούσου σε μία σαφή ακολουθία παρόμοιων διαταραχών. Στην ανάλυσή τους, ο Δρούσος ακολουθεί τα παραδείγματα των Γράκχων και τού Σατουρνίνου, και τον διαδέχθηκε η εξέγερση τού Γάιου Μάριου και τού Πόπλιου Σουλπίκιου Ρούφου.[40][85][86] Έτσι, η αρχική θέση του Δρούσου ως πρωταθλητή της Συγκλήτου ξεχάστηκε από αυτούς τους συγγραφείς, οι οποίοι αντ' αυτού τόνισαν την αναταραχή της τριβουνίας του και τον ρόλο του στην έναρξη τού Κοινωνικού Πολέμου.

Αν και αποδεχόμενοι ότι οι υποσχέσεις του προς τους Ιταλούς το έτος 91 π.Χ. προκάλεσαν άμεσα την απαρχή τού Κοινωνικού Πολέμου, πολλοί σύγχρονοι μελετητές είναι πιο επιεικής προς τον Δρούσο.[87][88] Ο Θεόδωρος Μόμσεν τον θεωρούσε έναν γνήσιο μεταρρυθμιστή, έναν ρηξικέλευθο που προσπάθησε να επιλύσει μερικά από τα πιο πιεστικά ζητήματα της εποχής, σε μία εποχή που λίγοι άλλοι ήταν πρόθυμοι να κάνουν το ίδιο.[89] Κατά την κρίση του Ιταλού μελετητή Eμίλιο Γκάμπα:[90]

Το περίπλοκο σχέδιο τού Δρούσου φαίνεται να κατευθύνεται από μία ακριβή και οξυδερκή επίγνωση της ιστορικής κατάστασης, των πολιτικών δυνάμεων που εργάζονται και των αναγκών και των συμφερόντων, που αυτές οι δυνάμεις αντιπροσώπευαν και μετέφεραν. Αποκαλύπτει μία πολιτική ικανότητα, που ταίριαζε με εκείνη του Γάιου Γράκχου.

Οικογένεια

Επεξεργασία

Ο Δρούσος είχε αρκετούς διακεκριμένους απογόνους. Μέσω τού υιοθετημένου γιου του, έγινε πρόγονος της δυναστείας των Ιουλίων-Κλαυδίων. και μέσω των δύο γάμων της αδελφής του, της Λιβίας, έγινε θείος τού Κάτωνα τού Νεότερου και μεγάλος θείος τού Μάρκου Ιούνιου Βρούτου. Ο αδελφός του Mαμέρκιος Αιμίλιος Λέπιδος Λιβιανός (ο οποίος υιοθετήθηκε από τους Aιμιλίους Λεπίδες), υπηρέτησε επίσης ως ύπατος το 77 π.Χ.

Κάποια στιγμή περί το 100 π.Χ. ο Δρούσος νυμφεύτηκε τη Σερβιλία, μία αδελφή τού φίλου του Κόιντου Σερβίλιου Καίπιου. Ωστόσο, φαίνεται ότι χώρισαν κάπου γύρω στο έτος 97 π.Χ. χωρίς να έχουν γνωστά παιδιά.[91] Φαίνεται ότι ο Δρούσος δεν νυμφεύτηκε ξανά πριν από το τέλος του το 91 π.Χ.[92] Ωστόσο, υπάρχει μία Λιβία της ύστερης Ρωμαϊκής Δημοκρατίας, που εικάζεται ότι είναι η κόρη τού Δρούσου.[93]

Αυτοκρατορικοί απόγονοι

Επεξεργασία

Ο Δρούσος υιοθέτησε τον Mάρκο Λίβιο Δρούσο Κλαυδιανό, γεννημένο ως Άππιο Κλαύδιο Πούλχερ. Αυτός ο υιοθετημένος γιος νυμφεύτηκε την Αλφιδία, με την οποία απέκτησε μία κόρη, που την έλεγαν Λιβία. Αυτή η Λιβία ήταν η περίφημη αυτοκράτειρα, σύζυγος τού Αυτοκράτορα Αυγούστου και μητέρα τού δεύτερου Αυτοκράτορα Τιβέριου. Ως εκ τούτου, μέσω τού υιοθετημένου γιου του, Μάρκου Λίβιου Δρούσου των Κλαυδίων, από την οικογένειά του (των Λιβίων Δρούσων) έγινε τελικά πρόγονος της αυτοκρατορικής δυναστείας των Ιουλίων-Κλαυδίων.[94]

Ανιψιές και ανιψιοί

Επεξεργασία

Ο Δρούσος είχε μία αδελφή, τη Λιβία, την οποία πάντρεψε με τον φίλο και κουνιάδο του Κόιντο Σερβίλιο Καίπιο κυαίστορα. Η Λιβία και ο Καίπιo απέκτησαν τρία παιδιά: τη διάσημη Σερβιλία την Πρεσβύτερη, η οποία ήταν η ερωμένη τού Ιουλίου Καίσαρα και πιο πριν η μητέρα τού Mάρκου Ιούνιου Βρούτου. Η άλλη Σερβιλία η Νεότερη παντρεύτηκε τον στρατηγό Λ. Λ. Λούκουλλο. Είχε και έναν γιο, που ονομάζεται επίσης Γναίος Σερβίλιος Καίπιο.[95]

Ωστόσο, ο Δρούσος και ο Καίπιo έπεσαν σε σύγκρουση, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς για την πώληση ενός δακτυλίου σε μία δημοπρασία, και στη συνέχεια έγιναν προσωπικοί εχθροί.[96] Ως αποτέλεσμα, ο Δρούσος χώρισε τη Σερβιλία και ο Καίπιο χώρισε τη Λιβία.

Ο Δρούσος προφανώς έβαλε την αδελφή του να ξαναπαντρευτεί σχεδόν αμέσως, είτε το 97 είτε το 96 π.Χ.,[92] αυτή τη φορά με τον Μάρκο Πόρκιο Κάτωνα, τον εγγονό τού Κάτωνα τού Πρεσβύτερου. Η Λιβία και ο Κάτων είχαν έναν γιο, τον Mάρκο Πόρκιο Κάτωνα τον Νεότερο, ο οποίος επρόκειτο να γίνει ο διάσημος αντίπαλος τού Ιουλίου Καίσαρα. Απέκτησαν επίσης μία κόρη, την Πορκία, η οποία παντρεύτηκε τον Λεύκιο Δομίτιο Αηνόβαρβο V. Ωστόσο, τόσο η Λιβία, όσο και ο Κάτων φαίνεται να απεβίωσαν στα μέσα έως τα τέλη της δεκαετίας τού 90 π.Χ., πράγμα που σημαίνει ότι η Σερβιλία, ο Κάτων και η Πορκία μεγάλωσαν στο σπίτι τού Δρούσου πριν από το τέλος του το 91 π.Χ.[97]

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. ↑ Among the Roman aristocracy, it was customary for first-born males to receive the same praenomen as their father. According to this principle, the younger Marcus ought to be the eldest child. However, prosopographers have suggested that Mamercus may be the eldest (surviving) child.[19] If this is true, then the elder Drusus had a first-born child (sometime between c.130-125 BC), whom he named Marcus: however, this child died in infancy, meaning that the elder Drusus later re-used the praenomen 'Marcus' for his third-born son.
  2. ↑ Some scholars doubt the existence of this aedileship, since it does not appear on Drusus' preserved elogium (CIL 6.1312 = Inscr. Ital. 13.3.74), dating to the Augustan era.[27] However, the elogia are not always one-hundred percent accurate, so the issue remains unanswered.
  3. ↑ Appian thinks that Drusus' proposal to extend Roman citizenship to all the Italian allies was put forward at this early stage, in order to attract support for his other laws (Appian, Civil Wars 1.35-6). However, recent scholarship has questioned the accuracy of Appian's narrative at this point. Eg Henrik Mouritsen, Italian Unification: A Study in Ancient and Modern Historiography (London: 1998). It has been suggested, for instance, that the enfranchisement of Italy would be a highly controversial proposal. Not only would the roll of citizens increase exponentially with such a bill, but it would involve a fundamental reorganisation of all aspects of Roman society, from the army to taxation to the law. It would seem questionable therefore for Drusus to propose this deeply divisive bill at the start of his tribunate, when he was still positioning himself as a champion of tradition and the concordia ordinum (Cicero, De Oratore 1.7.24). Modern scholars therefore tend to take the side of Velleius Paterculus, whose narrative puts the Italian bill after the rest of Drusus' legislation (Vel. Pat. 2.14.1).
  4. ↑ It is not clear whether the 'Marcus Livius Drusus' in question was the elder or younger Drusus: as a result, it may well have been Drusus' father who had debased the coinage at an earlier date.
  5. ↑ On the ancients' fear of one man growing too powerful as a result of enfranchisement: 'a free state will become a monarchy, if a huge multitude attains the citizenship by virtue of the activity of one man' ('Sallust', ep. ad Caes. II. 6. 1.).

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 διάφοροι συγγραφείς: «Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft» (Γερμανικά) J.B. Metzler, Verlag Alfred Druckenmüller. Στουτγκάρδη. 1926. σελ. 861.
  2. ↑ «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 1756. Ανακτήθηκε στις 29  Ιουνίου 2021.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 1756. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
  5. ↑ «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 4172. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
  6. ↑ books.google.se/books?id=3zrBEy7fgzYC&pg=PA165&dq=%22If+Livia+was+a+daughter+of+the+tribune+of+91+BC%22&hl=sv&sa=X&ved=2ahUKEwip0trd2M_sAhXvlIsKHSFnB68Q6AEwAHoECAAQAg#v=onepage&q=%22If%20Livia%20was%20a%20daughter%20of%20the%20tribune%20of%2091%20BC%22&f=false.
  7. ↑ 7,0 7,1 «Друз» (Ρωσικά)
  8. ↑ 8,0 8,1 «Drusi» (Ρωσικά)
  9. ↑ 9,0 9,1 «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 4293. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
  10. ↑ «Livii» (Ρωσικά)
  11. ↑ «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 3949. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
  12. ↑ «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 1756. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
  13. ↑ «Digital Prosopography of the Roman Republic» (Αγγλικά) 1865. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
  14. ↑ 14,0 14,1 Badian 2012.
  15. ↑ Sumner 1973. "He was born not earlier than 124, and possibly not earlier than 122".
  16. ↑ Broughton 1951, σελ. 517.
  17. ↑ Broughton 1951, σελ. 538.
  18. ↑ 18,0 18,1 Broughton 1951, σελ. 545.
  19. ↑ 19,0 19,1 Sumner 1973, σελ. 111.
  20. ↑ Smith, William (1870). Dictionary of Greek and Roman biography and mythology. 1. Boston, Little. σελ. 1078. 
  21. ↑ Sumner 1973.
  22. ↑ K. Zmeskal, adfinitas: Die Verwandtschaften der senatorischen Führungsschicht der römischen Republik von 218 – 31 v.Chr. (Passau, 2009), vol. 1, p. 171
  23. ↑ Cicero, De Officiis 1.30
  24. ↑ Broughton 1951, σελ. 569.
  25. ↑ Pseudo-Aurelius Victor, De Viris Illustribus 66
  26. ↑ Broughton 1952, σελ. 12.
  27. ↑ Evans 2003, σελ. 156 (n 52).
  28. ↑ Pseudo-Aurelius Victor, De Viris Illustribus 66.
  29. ↑ Velleius Paterculus 2.14.
  30. ↑ 30,0 30,1 Broughton 1952, σελ. 21.
  31. ↑ 31,0 31,1 Gabba 1992, σελ. 111.
  32. ↑ 32,0 32,1 Gabba 1992, σελ. 113.
  33. ↑ Th. Mommsen, The History of Rome, Vol. 3, p. 484
  34. ↑ Cicero, First Verrine 38
  35. ↑ Velleius Paterculus 2.13.2, 2.32.3
  36. ↑ C. Steel, The End of the Roman Republic (Edinburgh: 2013), p.37
  37. ↑ Cicero, Brutus 164
  38. ↑ Gruen, Erich S. (1966). «Political Prosecutions in the 90's B. C.». Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte 15 (1): 60. ISSN 0018-2311. https://www.jstor.org/stable/4434910. 
  39. ↑ Diodorus Siculus, 37.5.1-4
  40. ↑ 40,0 40,1 Livy, Epitome of Book 70
  41. ↑ Florus, Epitome of Roman History 2.5
  42. ↑ E. Gabba, Republican Rome, the Army, and the Allies (Berkley: 1976), p. 132
  43. ↑ Appian, Civil Wars 1.35
  44. ↑ 44,0 44,1 Livy, Epitome of Book 71
  45. ↑ Steel, The End of the Roman Republic, p. 38
  46. ↑ 46,0 46,1 Appian, Civil Wars 1.35-6
  47. ↑ Inscriptiones Latinae Selectae 49
  48. ↑ Cicero, Pro Cluentio 153
  49. ↑ Pliny the Elder, Natural History 33.3.46
  50. ↑ Steel, The End of the Roman Republic, p. 39
  51. ↑ Florus, 2.5
  52. ↑ Pseudo-Aurelius Victor, De Viris Illustribus 66.9
  53. ↑ Pseudo-Aurelius Victor, De Viris Illustribus 66.8
  54. ↑ Th. Mommsen, The History of Rome, Vol. 3, p. 487
  55. ↑ Valerius Maximus 9.5.2
  56. ↑ E. Gabba, 'Rome and Italy: The Social War', in The Cambridge Ancient History, Volume IX: The Last Age of the Roman Republic, 146-43 BC, p. 113
  57. ↑ Cicero, De Oratore 1.24-6, 3.1-6
  58. ↑ Quintilian, Inst. 8.3.89
  59. ↑ Cicero, De Oratore 3.2-6
  60. ↑ C.F. Konrad, 'From the Gracchi to the First Civil War', in A Companion to the Roman Republic (Blackwell, 2006)
  61. ↑ Steel, The End of the Roman Republic, p. 40
  62. ↑ e.g. Velleius Paterculus, 2.14: 'since his excellent programme had fared so badly, Drusus turned his attention to granting the citizenship to the Italians'
  63. ↑ Pseudo-Aurelius Victor, De Viris Illustribus 66.10
  64. ↑ Plutarch, Life of Cato the Younger 2
  65. ↑ Diodorus Siculus, 37.11
  66. ↑ Pliny the Elder, Natural History 17.15.6, 25.52
  67. ↑ Pseudo-Aurelius Victor, De Viris Illustribus 66.11
  68. ↑ Evans 2003.
  69. ↑ Diodorus Siculus, 37.13
  70. ↑ Florus, 2.5.7
  71. ↑ Florus, Epitome of Roman History 2.6.8
  72. ↑ 72,0 72,1 72,2 Pseudo-Aurelius Victor, De Viris Illustribus 66.12
  73. ↑ Gabba 1992, σελ. 114.
  74. ↑ Asconius 68-69C, commenting on Cicero's Pro Cornelio
  75. ↑ Cicero, De Domo 41
  76. ↑ Diodorus Siculus 37.10
  77. ↑ Appian, Civil Wars 1.36
  78. ↑ Velleius Paterculus 2.13
  79. ↑ Seneca the Younger, De Brevitate Vitae 6.1-2
  80. ↑ Pseudo-Aurelius Victor, De Viris Illustribus 66.13
  81. ↑ Cicero, De Natura Deorum 3.81
  82. ↑ F.C. Tweedie, 'Caenum aut caelum: M. Livius Drusus and the Land', Mnemosyne Vol. 64 (2011), p. 588
  83. ↑ Livy, Epitome of Book 70
  84. ↑ Appian, Civil Wars 1.37
  85. ↑ Appian, Civil Wars
  86. ↑ Florus, Epitome of the History of Rome
  87. ↑ C.F. Conrad, 'From the Gracchi to the First Civil War', in A Companion to the Roman Republic (Blackwell, 2006), p. 177
  88. ↑ Jürgen von Ungern-Sternberg, 'The Crisis of the Republic', in The Cambridge Companion to the Roman Republic (Cambridge: 2004), pp. 96-7
  89. ↑ Th. Mommsen, The History of Rome, Vol. 3, p. 483, 489.
  90. ↑ E. Gabba, Republican Rome, the Army, and the Allies (Berkley: 1976), p. 131
  91. ↑ Huntsman, Eric D. (2009). «Livia before Octavian». Ancient Society 39: 121–169. doi:10.2143/AS.39.0.2042609. ISSN 0066-1619. https://www.jstor.org/stable/44079922. 
  92. ↑ 92,0 92,1 E. Gabba, Republican Rome, the Army, and the Allies (Berkley: 1976), p. 134
  93. ↑ Lindsay, Hugh (2009). Adoption in the Roman world. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-511-65821-1. 
  94. ↑ Smith, William (1870). Dictionary of Greek and Roman biography and mythology. 1. Boston, Little. σελ. 1082. 
  95. ↑ Ancient society. 15–18. Université catholique de Louvain: Katholieke Universiteit te Leuven. 1984. σελ. 98. 
  96. ↑ Pliny the Elder, Natural History 33.20
  97. ↑ Plutarch, Life of Cato the Younger 1

Πηγές

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Μάρκος_Λίβιος_Δρούσος_(αναμορφωτής)&oldid=10718500"