Καστανιά Λακωνίας

Για άλλες χρήσεις, δείτε: Καστανιά (αποσαφήνιση).

Η Καστανιά Λακωνίας (ή Καστάνιτσα ή Καστάνια) είναι χωριό που ανήκει στα Μανιάτικα Μπαρδουνοχώρια της Λακωνίας. Ανήκει στο Δ. Δ. Σμύνους του Δήμου Ανατολικής Μάνης του Νομού Λακωνίας. Βρίσκεται 28 χλμ. Β.Δ. του Γυθείου σε υψόμετρο 780 μέτρα στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Ταϋγέτου. Λίγο υψηλότερα βρίσκεται η Ιερά Μονή της Παναγίας Γιάτρισσας Ταϋγέτου.

Καστανιά
Καστανιά Καστανιά
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Πελοποννήσου
Περιφερειακή Ενότητα	Λακωνίας
Δήμος	Ανατολικής Μάνης
Δημοτική Ενότητα	Σμύνους
Πληθυσμός
Μόνιμος	55
Έτος απογραφής	2021

Ονομασία

Η Καστάνια απαντάται στο ποίημα του Νηφάκη του 1789, στον Ληκ το 1805 ως Kastanitza, στη στατιστική της Exped.Scient. το 1829 ως Καστάνιτζα. Οι Μανιάτες την ονόμαζαν Μικρή Καστάνια ή Καστάνιτσα για να την ξεχωρίζουν από την Καστάνια της Μεσσηνιακής Μάνης.

Ιστορικά στοιχεία

Είναι πατρίδα του Παναγιώταρου Βενετσανάκη και έμεινε γνωστή από την πολιορκία της τον Ιούλιο του 1780 (Πολιορκία της Καστανίτσας) από 14.000 Τούρκους, με σκοπό την εξόντωση του Παναγιώταρου, αλλά και του Κωνσταντίνου Κολοκοτρώνη (πατέρα του Γέρου του Μοριά), την οποία και τελικά πέτυχαν μετά από αποτυχημένη έξοδο των πολιορκημένων στις 19 προς 20 Ιουλίου 1780 ύστερα από δώδεκα μέρες γενναίας αντίστασης.

Η πολιορκία του Κροκόδειλου Κλαδά το 1481 από τους Τούρκους επίσης συνέβη στη Καστάνιτσα.

Ο δήμος Μελιτίνης της επαρχίας Λακεδαίμονος Γ΄ τάξεως, ο οποίος συστάθηκε με βασιλικό διάταγμα το 1835, περιελάμβανε τα χωριά Καστάνιτσα, Σελεγούδι, Άγιος Νικόλαος, Κόκκινα Λουριά, Μαλτσίνα, Αρχοντικό. Το 1912 χωρίστηκαν σε κοινότητες. Το 1998 τα χωριά ενσωματώθηκαν στον νέο Δήμο Σμύνους Λακωνίας που δημιουργήθηκε. Με τη θέσπιση καλλικρατικών δήμων το 2010 και τη δημιουργία πέντε συνολικά δήμων στη Λακωνία, ο Δήμος Σμύνους εντάχθηκε στο Δήμο Ανατολικής Μάνης Π.Ε. Λακωνίας.

Μπροστά είν' η Καστάνιτζα στις μάχες ξακουσμένη

και στην Τουρκιά ακούγεται ας είν' και μεθυσμένη.

Το Σελεγούδι το φτωχό, τα Κόκκινα Λουριά,

ο Άγιος Νικόλαος και άλλα δύο χωριά.

Μαλτσίνα λέγεται το εν, Αρχοντικό το άλλο

και έως εδώ σώνονται δεν είναι πλέον άλλο.

ΠΟΙΗΜΑ Ν. ΝΗΦΑΚΗ 1789

Γεωγραφικά στοιχεία

Γειτονικά χωριά το Σελεγούδι, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 5 χλμ. νότια, ο Άγιος Νικόλαος, τα Κόκκινα Λουριά και η Μέλισσα (Μαλτσίνα). Η φυσική οχυρωματική της θέση της έδινε το δικαίωμα να είναι ο άγρυπνος φρουρός της περιοχής ενάντια στους Τουρκομπαρδουνιώτες, που λυμαίνονταν την περιοχή της Βαρδούνιας Λακωνίας προεπαναστατικά.

Τα χωριά Αρχοντικό, Μέλισσα, Κόκκινα Λουριά, Άγιος Νικόλαος, Σελεγούδι και Καστάνια ανήκαν, κατά τη δεύτερη Τουρκοκρατία 1715-1821, στη Μάνη και όχι στα Μπαρδουνοχώρια. Στη Μάνη ανήκαν μόνο τα παραπάνω 6 χωριά που αποτελούσαν την καπετανία του Παναγιώταρου Βενετσανάκη, γιατί σε αυτά ζούσαν μόνο Έλληνες και δεν χτίστηκε ποτέ πύργος Τουρκομπαρδουνιωτών, χωρίζονταν δε από τα υπόλοιπα χωριά από τον ποταμό Σμήνο. Ο Γ. Καψάλης εντάσσει τα χωριά αυτά στα Μπαρδουνοχώρια, αλλά διευκρινίζει ότι υπάγονται στη Μάνη.

Τα Μπαρδουνοχώρια Λακωνίας βρίσκονται σε νευραλγικό σημείο του νομού, αφού είναι ο συνδετικός κρίκος της Σπάρτης με την Μάνη.

Δημογραφική εξέλιξη

Η δημογραφική εξέλιξη του οικισμού κατά τα τελευταία έτη, είναι η εξής:

Έτος	Πληθυσμός
2001	78
2001	74
2011	46
2021	55