Βικιπαίδεια

Καλαθοσφαίριση στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες 1972

Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: {{χωρίς παραπομπές|24|12|2024}}

Το τουρνουά καλαθοσφαίρισης της 20ής Ολυμπιάδας έλαβε χώρα μεταξύ 27 Αυγούστου και 9 Σεπτεμβρίου 1972 στο Μόναχο, με τη συμμετοχή δεκαέξι εθνικών ομάδων ανδρών. Ήταν η 8η φορά που το άθλημα συμπεριλαμβανόταν στο επίσημο ολυμπιακό πρόγραμμα και η τελευταία που περιοριζόταν μόνο στους άνδρες. Έδρα του τουρνουά ήταν το νεότευκτο κλειστό γήπεδο Rudi-Sedlmayer-Halle.

Η διοργάνωση έχει χαραχτεί στην ιστορία του μπάσκετ για την πρώτη ολυμπιακή ήττα των Ηνωμένων Πολιτειών και μάλιστα στον τελικό από τη Σοβιετική Ένωση, με ένα καλάθι στη λήξη του χρόνου - ο συγκεκριμένος αγώνας αποτελεί διαχρονικά θέμα έντονων συζητήσεων μεταξύ των φίλων του αθλήματος, λόγω του «αυτοσχεδιασμού» των διαιτητών στην τελευταία κρίσιμη φάση. Τρίτη τερμάτισε η Κούβα. Πρώτος σκόρερ αναδείχθηκε ο Μασατόμο Τρανιγκούτσι (Ιαπωνία) με μέσο όρο 23,9 πόντων ανά αγώνα.

Συμμετέχοντες

Επεξεργασία
  Προκρίθηκαν απευθείας
  Προκρίθηκαν από τις ζώνες
  Προκρίθηκαν από το προ-ολυμπιακό τουρνουά   
  • Η ομάδα της διοργανώτριας και η πρώτη τετράδα των προηγούμενων Ολυμπιακών προκρίθηκε αυτοδικαίως με απόφαση της FIBA.
  • Κάθε ηπειρωτική ζώνη έλαβε από δύο θέσεις, εκτός από την Ωκεανία που έλαβε μία. Ασία, Αφρική και Ωκεανία έστειλαν τους καλύτερους από τα πρωταθλήματά τους του 1971, 1972 και 1971 αντίστοιχα. Η Αμερική χρησιμοποίησε ως κριτήριο το τουρνουά μπάσκετ των Παναμερικανικών Αγώνων του 1971, ενώ η Ευρώπη διοργάνωσε το Μάιο του 1972 ειδικούς προκριματικούς αγώνες στην Ολλανδία.
  • Τα δύο τελευταία εισιτήρια δόθηκαν από ένα παγκόσμιο προ-ολυμπιακό τουρνουά, στο οποίο συμμετείχαν 12 ομάδες και διεξήχθη στο Άουγκσμπουργκ (πόλη γειτονική στο Μόναχο) λίγο πριν το ξεκίνημα των Αγώνων.
Αμερική
  ΗΠΑ
  Βραζιλία
  Πουέρτο Ρίκο
  Κούβα
Ασία
  Ιαπωνία
  Φιλιππίνες
Αφρική
  Σενεγάλη
  Αίγυπτος
Ευρώπη
  Δυτική Γερμανία
  Γιουγκοσλαβία
  Σοβ. Ένωση
  Ιταλία
  Τσεχοσλοβακία
  Πολωνία
  Ισπανία
Ωκεανία
  Αυστραλία


Σύστημα διεξαγωγής

Επεξεργασία

Το σύστημα διεξαγωγής παρέμεινε ίδιο με αυτό του 1964 και του 1968. Αρχικά οι ομάδες χωρίστηκαν σε δύο ομίλους, με πρόνοια να μοιραστούν ομοιόμορφα όσες προέρχονταν από την ίδια ήπειρο. Εν συνεχεία, βάσει της θέσης τους οδηγούνταν σε προκαθορισμένες διασταυρώσεις νοκ-άουτ με τις ομάδες του άλλου ομίλου - οι δύο πρώτοι για τα μετάλλια, ο τρίτος-τέταρτος για τις θέσεις 5-8 κ.ο.κ.

Προκριματικός γύρος

Επεξεργασία
  Συνεχίζουν για τα μετάλλια
  Συνεχίζουν για θέσεις 5 - 8
  Συνεχίζουν για θέσεις 9 - 12
  Συνεχίζουν για θέσεις 13 - 16  
  • Κριτήρια κατάταξης στις ισοβαθμίες (ιεραρχικά):
    • Περισσότερες νίκες στους μεταξύ των ισοβαθμούντων αγώνες
    • Μεγαλύτερο πηλίκο Π+ διά Π- στους μεταξύ τους αγώνες
    • Μεγαλύτερο πηλίκο Π+ διά Π- στο σύνολο των αγώνων


Όμιλος Α
Ν Η Π+ Π- Βαθ.
  Ηνωμένες Πολιτείες 7 0 542 312 14
  Κούβα 6 1 560 445 13
  Βραζιλία 4 3 561 490 11
  Τσεχοσλοβακία 4 3 493 489 11
  Ισπανία 3 4 486 500 10
  Αυστραλία 3 4 523 524 10
  Ιαπωνία 1 6 442 643 8
  Αίγυπτος 0 7 440 644 7
Όμιλος Β
Ν Η Π+ Π- Βαθ.
  Σοβ. Ένωση 7 0 639 479 14
  Ιταλία 5 2 547 471 12
  Γιουγκοσλαβία 5 2 582 484 12
  Πουέρτο Ρίκο 5 2 570 531 12
  Δυτική Γερμανία 3 4 482 518 10
  Πολωνία 2 5 520 536 9
  Φιλιππίνες 1 6 526 666 8
  Σενεγάλη 0 7 405 586 7


Τελικός γύρος

Επεξεργασία

Διασταυρώσεις μεταλλίων

Επεξεργασία
Ημιτελικοί Τελικός
 A1>   ΗΠΑ 68  
 B2>   Ιταλία 38  
 
       ΗΠΑ 50
     Σοβ. Ένωση 51
 A2>   Κούβα 61
 B1>   Σοβ. Ένωση 67  


Διασταυρώσεις κατάταξης 5 - 8

Επεξεργασία
Αγώνας 5ης θέσης
 A3>   Βραζιλία 83  
 B4>   Πουέρτο Ρίκο 87  
 
       Πουέρτο Ρίκο 70
     Γιουγκοσλαβία 76
 A4>   Τσεχοσλοβακία 63
 B3>   Γιουγκοσλαβία 66  


Διασταυρώσεις κατάταξης 9 - 12

Επεξεργασία
Αγώνας 9ης θέσης
 A5>   Ισπανία 76  
 B6>   Πολωνία 87  
 
       Πολωνία 83
     Αυστραλία 91
 A6>   Αυστραλία 70
 B5>   Δυτική Γερμανία 69  


Διασταυρώσεις κατάταξης 13 - 16

Επεξεργασία

Η Αίγυπτος αποχώρησε στις 5 Σεπτεμβρίου, φοβούμενη αντίποινα μετά την τρομοκρατική επίθεση Παλαιστινίων κατά Ισραηλινών αθλητών.
Οι αγώνες της κατακυρώθηκαν ερήμην υπέρ των αντιπάλων.

Αγώνας 13ης θέσης
 A7>   Ιαπωνία 70  
 B8>   Σενεγάλη 67  
 
       Ιαπωνία 73
     Φιλιππίνες 82
 A8>   Αίγυπτος 0
 B7>   Φιλιππίνες 2  


Ο τελικός

Επεξεργασία

Τα τελευταία δευτερόλεπτα του τελικού μεταξύ ΗΠΑ - ΕΣΣΔ αποτελούν μόνιμο θέμα συζήτησης και διαμάχης. Διαμαρτυρόμενοι για τον τρόπο που έχασαν, οι Αμερικανοί αποχώρησαν από την τελετή απονομής, κατέθεσαν δε ενστάσεις στη FIBA και τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, οι οποίες απορρίφθηκαν. Τα μετάλλιά τους παραμένουν μέχρι σήμερα στα γραφεία της ΔΟΕ. Αν και κάποιοι από τους τότε συμμετέχοντες έχουν εκφράσει την επιθυμία να τα παραλάβουν, κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί, αφού στα ομαδικά αθλήματα τα μετάλλια απονέμονται στους αθλητές ως σύνολο - επομένως πρέπει να συμφωνήσει όλη η δωδεκάδα.

Τα γεγονότα

Επεξεργασία
  • Τρία δευτερόλεπτα πριν τη λήξη κι ενώ η ΕΣΣΔ προηγείται με 49-48, ο Αμερικανός Νταγκ Κόλινς κερδίζει φάουλ. Με την πρώτη βολή ισοφαρίζει. Καθώς εκτελεί τη δεύτερη, ακούγεται η κόρνα της γραμματείας. Η μπάλα καταλήγει στο καλάθι, οι διαιτητές Ρενάτο Ριγκέτο (Βραζιλία) και Αρτενίκ Αραμπατζιάν (Βουλγαρία) απορούν με την κόρνα αλλά την αγνοούν, οι ΗΠΑ πλέον προηγούνται. Οι Σοβιετικοί επαναφέρουν την μπάλα, όμως 1" πριν τη λήξη, ο Ριγκέτο σφυρίζει και κατευθύνεται στη γραμματεία, βλέποντας το Σοβιετικό βοηθό προπονητή να ωρύεται πάνω απ' το τραπέζι.
  • Ο Σοβιετικός πρώτος προπονητής Βλαντιμίρ Κοντράσιν διαμαρτύρεται ότι είχε ζητήσει τάιμ-άουτ, το οποίο η γραμματεία ξέχασε να καλέσει. Ο Ουαλός γ.γ. της FIBA Τζόουνς κατεβαίνει απ' τα επίσημα και συσκέπτεται με τους διαιτητές. Αποφασίζουν να μη δοθεί το τάιμ-άουτ και να ξαναρχίσει το παιχνίδι από τη στιγμή της επαναφοράς (στα 3"). Στο σημείο αυτό ο Κοντράσιν αποφασίζει να περάσει στον αγώνα τον Ιβάν Εντέσκο (θεωρώντας ότι ο συγκεκριμένος, όντας παλαιός παίκτης χάντμπολ, ήταν ο πλέον κατάλληλος για να δώσει μια μακρινή πάσα), παρά το γεγονός ότι με βάση τους ισχύοντες κανονισμούς για το Ολυμπιακό τουρνουά δεν επιτρεπόταν αλλαγή εφόσον δεν δόθηκε το τάιμ-άουτ (μια παράλειψη για την οποία ευθύνονταν οι διαιτητές). Οι Σοβιετικοί δοκιμάζουν μια μπακ-ντορ πάσα αλλά σε κλάσματα δευτερολέπτου ακούγεται η κόρνα. Οι Αμερικανοί νομίζουν ότι σήμανε λήξη και μπαίνουν στο γήπεδο για να πανηγυρίσουν, αποδεικνύεται όμως ότι επρόκειτο για διακοπή εκ μέρους της γραμματείας, διότι ακόμα δεν είχε προλάβει να γυρίσει το χρονόμετρο.
  • Το παιχνίδι ξαναρχίζει απ' τα 3". Μέσα στη γενική ένταση, ο Αμερικανός που μαρκάρει την επαναφορά (o Τομ ΜακΜίλεν), ερμηνεύει λάθος μια χειρονομία του Αραμπατζιάν και κάνει κάποια βήματα πίσω, αφήνοντας στον Εντέσκο ανοικτό οπτικό πεδίο. Αυτός κάνει μια μακρινή «πάσα της απελπισίας» στον Αλεξάντρ Μπέλοφ που βρίσκεται στην αμερικανική ρακέτα και διαγκωνίζεται με τους Αμερικανούς ψηλούς. Ο Μπέλοφ πιάνει την μπάλα και πετυχαίνει καλάθι. Ο αγώνας λήγει με τους Σοβιετικούς μπροστά 51-50. Ο Ριγκέτο αρνείται να υπογράψει το φύλλο αγώνα, αλλά τελικά η νίκη κατακυρώνεται στη Σοβιετική Ένωση.

Κανονισμοί και πιθανές ερμηνείες

Επεξεργασία

Οι ΗΠΑ θεώρησαν ότι: Πρώτον, οι διαιτητές έπρεπε να καταλογίσουν τεχνική ποινή στο σοβιετικό πάγκο για τη συμπεριφορά του βοηθού προπονητή, ασχέτως εάν τα παράπονά του ήταν δικαιολογημένα ή όχι. Δεύτερον, η πρώτη απόφαση για επανάληψη των τελευταίων δευτερολέπτων ήταν αντικανονική (η δεύτερη που οφειλόταν στο χρονόμετρο ήταν πλήρως σύννομη). Τρίτον, ο Σοβιετικός που έκανε την τελευταία επαναφορά, πατούσε γραμμή. Τέταρτον, η επιτροπή ενστάσεων της FIBA ήταν πολιτικά προκατειλημμένη εναντίον τους.

Σχετικά με το τι ακριβώς συνέβη, φαίνεται πως όλα ξεκίνησαν απ' την αδυναμία της γραμματείας (αποτελούταν από Γερμανούς που δεν είχαν και τη μεγαλύτερη παράδοση στο μπάσκετ) να φέρει σε πέρας έναν τόσο αμφίρροπο αγώνα. Καταρχάς, ο κανονισμός όριζε ότι τάιμ-άουτ δε ζητείται κατά τη διάρκεια βολών και δε δίνεται μετά τη δεύτερη - έπρεπε να ζητηθεί όταν σφυρίχθηκε το φάουλ, καθώς και να υποδειχθεί εάν ο προπονητής το ήθελε πριν ή ανάμεσα. Οι Σοβιετικοί ισχυρίζονται ότι όντως ο Κοντράσιν, με το που σφυρίχθηκε το φάουλ υπέρ του Κόλινς, ζήτησε απ' τη γραμματεία τάιμ-άουτ μεταξύ των βολών. Πιθανότατα λένε την αλήθεια, γιατί ο Κοντράσιν ήταν πολύ έμπειρος για να ξεχάσει κάτι που γνώριζαν ακόμα και έφηβοι καλαθοσφαιριστές. Σε αυτό λοιπόν το σενάριο, η άπειρη γραμματεία καθυστέρησε για λίγα δευτερόλεπτα να χτυπήσει την κόρνα μετά την πρώτη βολή, με αποτέλεσμα να ακουστεί όταν ο Κόλινς ήδη εκτελούσε τη δεύτερη.

Από εκεί και πέρα, οι διαιτητές ορθώς διέκοψαν τη φάση όταν είδαν τη φασαρία, επίσης ορθώς δεν έδωσαν τάιμ-άουτ αφού ο χρόνος είχε παρέλθει, αλλά λανθασμένα αποφάσισαν να επαναλάβουν τα 3". Επανάληψη μετά από διακοπή λόγω διαμαρτυριών δεν προβλεπόταν από κανέναν κανονισμό, ούτε σύσκεψη με παράγοντες - το παιχνίδι έπρεπε να συνεχιστεί κανονικά και επιπλέον να καταλογιστεί τεχνική ποινή στο μαινόμενο σοβιετικό πάγκο. Φαίνεται ότι οι διαιτητές αρχικά σταμάτησαν τη φάση για να σφυρίξουν την τεχνική ποινή, αλλά όταν αποδείχθηκε πως όλα ξεκίνησαν από λάθος της γραμματείας, πείστηκαν από τον Τζόουνς να θεωρήσουν την τελευταία φάση ως μη γενόμενη και να την ξαναπαίξουν, παρά να αφήσουν το παιχνίδι να τιναχθεί στον αέρα, με ό,τι αυτό σήμαινε σε περιβάλλον Ψυχρού Πολέμου. Χρόνια μετά, ο μεν Τζόουνς δήλωσε ότι όντως παρενέβη ως μη όφειλε, ο δε Ριγκέτο ότι είχε διαφωνήσει με την υπόδειξη, γι' αυτό και δεν υπέγραψε το φύλλο αγώνα.

Σχετικά με το εάν ο Ιβάν Εντέσκο πατούσε γραμμή όταν έκανε επαναφορά, η απάντηση δίνεται από το βίντεο. Στα καρέ της αμερικανικής τηλεόρασης, η οποία χρησιμοποιούσε έγχρωμες κάμερες χαμηλής ανάλυσης, φαίνεται κάποια μικρή επαφή. Οι κάμερες όμως άλλων τηλεοράσεων, οι οποίες τραβούσαν ασπρόμαυρα και σε υψηλότερη ανάλυση, δείχνουν ότι ο Εντέσκο - έστω και για λίγα χιλιοστά - δεν πατούσε τη γραμμή.

Σχετικά τέλος με την επιτροπή ενστάσεων, αυτή είχε πέντε μέλη, εκ των οποίων τρία προέρχονταν από κομμουνιστικές και δύο από καπιταλιστικές χώρες (Ουγγαρία, Κούβα, Πολωνία και Πουέρτο Ρίκο, Ιταλία αντίστοιχα). Ο μόνος όμως που πραγματικά γνώριζε πώς ψήφισαν τα μέλη, ο Ούγγρος πρόεδρος της επιτροπής Φέρεντς Χεπ, απεβίωσε το 1980 χωρίς να αποκαλύψει τίποτα. Ούτως ή άλλως, πάγια πρακτική της FIBA είναι να μην ακυρώνει αποτελέσματα λόγω διαιτητικών αποφάσεων.

Τελική κατάταξη

Επεξεργασία
Ο αριθμός Ν-Η έχει
στατιστική μόνο σημασία
    Σοβιετική Ένωση 9-0
    Ηνωμένες Πολιτείες     8-1
 
   Κούβα 7-2
4   Ιταλία 5-4
5   Γιουγκοσλαβία 7-2
6   Πουέρτο Ρίκο 6-3
7   Βραζιλία 5-4
8   Τσεχοσλοβακία 4-5
9   Αυστραλία 5-4
10   Πολωνία 3-6
11   Ισπανία 4-5
12   Δυτική Γερμανία 3-6
13   Φιλιππίνες 3-6
14   Ιαπωνία 2-7
15   Σενεγάλη 1-8
16   Αίγυπτος 0-9


Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Καλαθοσφαίριση_στους_Θερινούς_Ολυμπιακούς_Αγώνες_1972&oldid=10674687"