Κέντρο βάρους πλοίου
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Με το γενικό όρο βάρος πλοίου χαρακτηρίζεται το σύνολο των βαρών των αντικειμένων που βρίσκονται σ΄ ένα πλοίο όπου συμπεριλαμβάνεται το συνολικό βάρος κατασκευής, των πάσης φύσεως μηχανών και εξαρτημάτων, συσκευών, εφοδίων, καυσίμων, υφιστάμενου μεταφερομένου φορτίου, του πληρώματος και των επιβατών (¹). Η συνισταμένη όλων των βαρών εφαρμόζεται ως σημείο G που ονομάζεται κέντρο βάρους του πλοίου (center of Gravity - G) που έχει κατεύθυνση προς το κέντρο της Γης.
Γενικά
ΕπεξεργασίαΤο πλοίο γενικά είναι ένα σύνολο μαζών όπου σε κάθε μία των οποίων εφαρμόζεται κατ΄ αναλογία η δύναμη της βαρύτητας στο κέντρο βάρους της κάθε μάζας. Όλες οι επιμέρους αυτές δυνάμεις συντίθενται σε μία ισοδύναμη με το ολικό βάρος του πλοίου, που εφαρμόζεται στο σημείο G. Όλα τα σημαντικά και μόνιμα βάρη του πλοίου είναι (από ναυπήγησης) συμμετρικά κατανεμημένα εκατέρωθεν του μέσου διαμήκους άξονα του πλοίου και επομένως για πλοίο, κενό φορτίου και ορθό σε ήρεμη θάλασσα το κέντρο βάρους του θα βρίσκεται επί του μέσου κατακόρυφου άξονα.
Κατά τη φόρτωση του πλοίου το G παραμένει επί του άξονα αυτού όταν η στοιβασία γίνεται έτσι ώστε να μην υπάρχει κλίση του πλοίου. Οι κατά τη διάρκεια του πλου, λόγω κυματισμού, κλίσεις δεν επηρεάζουν τη θέση του κέντρου βάρους, εφόσον δεν παρατηρείται μετατόπιση φορτίου. Η κατανομή των βαρών κατά το διάμηκες γίνεται επίσης κατά τέτοιο τρόπο ώστε το πλοίο να είναι ζυγοσταθμισμένο ή με μακρά διαγωγή προς πλώρη ή προς πρύμνη οπότε το G μετακινείται αντίστοιχα, διατηρούμενο όμως επί του μέσου κατακόρυφου επιπέδου συμμετρίας του πλοίου. Τέλος η καθ΄ ύψος κατανομή του φορτίου έχει ιδιαίτερη σημασία διότι επηρεάζει τη κατακόρυφη μετακίνηση του G η οποία και είναι η πλέον ουσιώδης στην ευστάθεια του πλοίου.
Η απόσταση KG (από τρόπιδα μέχρι G) υπολογίζεται και δίνεται για κενό πλοίο από τον ναυπηγό. Έτσι εξ αυτής μπορεί να υπολογίζεται κάθε φορά η νέα θέση του G σε κάθε πρόσθεση, αφαίρεση ή μετακίνηση βάρους με υπολογισμό των αντίστοιχων ροπών. Η γνώση της θέσης του G τόσο καθ΄ ύψος όσο και κατά το διάμηκες, αμέσως μετά τη φόρτωση (ακόμη και κατά τη διάρκεια της φόρτωσης ή τυχόν επισκευής(²)) κρίνεται ιδιαίτερα αναγκαία για την εκτίμηση της ευστάθειας του πλοίου.
Υπολογισμοί
ΕπεξεργασίαΣημειώσεις
Επεξεργασία- (¹) Εξυπακούεται ότι για τα πολεμικά πλοία συμπεριλαμβάνεται το βάρος του οπλισμού, των πάσης φύσεως πυρομαχικών, πυραύλων, αεροσκαφών κ.λπ. που μπορεί να φέρουν κατά κατηγορία.
- (²) Κατά την επισκευή του Ε/Γ ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ στον λιμένα του Πειραιά το 1978 μετά από άστοχη μετατόπιση μόνιμου βάρους του πλοίου ανατράπηκε και βυθίστηκε.