Θεαγένης ο Θάσιος

Ο Θεαγένης ο Θάσιος αποτελεί έναν από τους διασημότερους αθλητές της αρχαιότητας, που διακρίθηκε κυρίως στο Παγκράτιο. Έζησε κατά το πρώτο μισό του 5ου π.Χ. αιώνα, καταγόταν από τη Θάσο και ήταν γιος του Τιμοσθένη που ήταν ιερέας στον ναό του Ηρακλή .

Θεαγένης ο Θάσιος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	5ος αιώνας π.Χ. Θάσος
Θάνατος	5ος αιώνας π.Χ.
Κατοικία	Θάσος
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Θάσος
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	αρχαία ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πυγμάχος παγκρατιαστής
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Πυθιονίκης Νεμεονίκης Ισθμιονίκης Ολυμπιονίκης στο αγώνισμα της πυγμαχίας (480 π.Χ.) Ολυμπιονίκης στο αγώνισμα του παγκρατίου (476 π.Χ.)

Παιδικά χρόνια

Όταν ήταν εννέα χρονών ο Θεαγένης γυρίζοντας από το σχολείο είδε στην αγορά ένα μπρούτζινο άγαλμα θεού και του άρεσε τόσο πολύ που το άρπαξε από τη βάση του και κουβαλώντας το στους ώμους το πήγε στο σπίτι του. Καθώς αποκαλύφθηκε η πράξη του αυτή, που θεωρείτο ιεροσυλία, κάποιοι παρά το νεαρό της ηλικίας του ζήτησαν για αυτόν την ποινή του θανάτου. Για καλή του τύχη πρυτάνευσε η λογική ενός γέροντα, που δήλωσε πως αρκούσε ως τιμωρία να κουβαλήσει το άγαλμα πάλι πίσω στη θέση του. Το συμβάν αυτό έκανε το όνομα του Θεαγένη για πρώτη φορά ευρύτερα γνωστό.

Αθλητική διάκριση

Ο Θεαγένης έλαβε μέρος για πρώτη φορά σε Ολυμπιακούς αγώνες το 480 π.Χ. στο άθλημα της πυγμής (πυγμαχίας), στεφόμενος μάλιστα Ολυμπιονίκης. Τέσσερα χρόνια αργότερα αγωνίστηκε στην Ολυμπιάδα του 476 π.Χ. στο Παγκράτιο, επικρατώντας και πάλι. Καταγράφονται εκτός από τις Ολυμπιακές του νίκες, σύμφωνα με τον Παυσανία τουλάχιστον 3 νίκες στα Πύθια, 9 στα Νέμεα και 10 στα Ίσθμια, άλλες στην πυγμή και άλλες στο παγκράτιο. Σε κάποιους αγώνες προς τιμήν του Αχιλλέα αγωνίστηκε στον δόλιχο δρόμο (δρόμος αντοχής, μήκους 2 σταδίων: ~3600 μ.) και επίσης νίκησε. Ο συνολικός αριθμός των νικών του σε αγώνες φθάνει σύμφωνα με διάφορες πηγές μεταξύ 1200 και 1400 Αναρτήθηκε άγαλμα του Θεαγένη στην ιερή Άλτιδα της Ολυμπίας.

Μετά θάνατον

Ο Θεαγένης δοξασμένος από τις πολλές επιτυχίες έγινε αντικείμενο λατρείας στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Μετά το θάνατό του οι Θάσιοι έστησαν στο νησί ανδριάντα προς τιμήν του. Σύμφωνα με τον Παυσανία, κάποιος που εν ζωή δεν είχε ποτέ καταφέρει να νικήσει τον Θεαγένη, πήγαινε κάθε νύχτα και χτυπούσε και μαστίγωνε τον ανδριάντα του. Μια βραδιά το άγαλμα φεύγοντας από τη βάση του έπεσε και σκότωσε τον άνθρωπο αυτόν. Την επόμενη μέρα τα παιδιά του κατηγόρησαν το άγαλμα για το φόνο του πατέρα τους και ζήτησαν να εφαρμοστεί ο νόμος, που προέβλεπε ισόβια εξορία από το νησί. Έτσι αποφασίστηκε να απομακρυνθεί ο ανδριάντας, που πετάχθηκε στη θάλασσα.

Σύντομα μετά την πράξη αυτή η Θάσος πλήγηκε από μεγάλη ξηρασία. Ακολουθώντας έναν δελφικό χρησμό οι Θάσιοι επανέφεραν όλους τους εξόριστους στο νησί, αλλά μάταια. Μια δεύτερη επίσκεψη στην Πυθία έδωσε τον ίδιο χρησμό, επισημαίνοντάς τους όμως πως δεν τον είχαν ακολουθήσει την πρώτη φορά, αφού δεν είχαν επαναφέρει το "εξόριστο" άγαλμα του Θεαγένη. Καθώς απορούσαν πώς θα βρουν το άγαλμα στο βυθό, ένα ψαροκάικο αλίευσε τον ανδριάντα. Μόλις αποκαταστάθηκε αυτός ξανά στο βάθρο του, έπαυσε η ξηρασία. Πολλοί Θάσιοι θεώρησαν πως ο Θεαγένης ήταν Θεός-θεραπευτής, άρχισαν να τον λατρεύουν και να του προσφέρουν θυσίες.

Ιστορικές μαρτυρίες

[6.2] Τῶν δὲ βασιλέων τῶν εἰρημένων ἕστηκεν οὐ πόρρω Θεαγένης ὁ Τιμοσθένους Θάσιος. Θάσιοι δὲ οὐ Τιμοσθένους παῖδα εἶναι Θεαγένην φασίν, ἀλλὰ ἱερᾶσθαι μὲν Ἡρακλεῖ τὸν Τιμοσθένην Θασίῳ, τοῦ Θεαγένους δὲ τῇ μητρὶ Ἡρακλέους συγγενέσθαι φάσμα ἐοικὸς Τιμοσθένει. Ἔνατόν τε δὴ ἔτος εἶναι τῷ παιδὶ, καὶ αὐτὸν ἀπὸ τῶν διδασκάλων φασὶν ἐς τὴν οἰκίαν ἐρχόμενον, ἄγαλμα ὅτου δὴ θεῶν ἀνακείμενον ἐν τῇ ἀγορᾷ χαλκοῦν (χαίρειν γὰρ τῷ ἀγάλματι αὐτόν) ἀνασπάσαι τε δὴ τὸ ἄγαλμα, καὶ ἐπὶ τὸν ἕτερον τῶν ὤμων ἀναθέμενον ἐνεγκεῖν παρ' αὑτόν [6.3] ἐχόντων δὲ ὀργὴν ἐς αὐτὸν ἐπὶ τῷ πεποιημένῳ τῶν πολιτῶν, ἀνήρ τις αὐτῶν δόκιμος καὶ ἡλικίᾳ προήκων ἀποκτεῖναι μὲν σφᾶς τὸν παῖδα οὐκ ἐᾷ, ἐκεῖνον δὲ ἐκέλευσεν ἐκ τῆς οἰκίας αὖθις κομίσαι τὸ ἄγαλμα ἐς τὴν ἀγοράν: ὡς δὲ ἤνεγκε, μέγα αὐτίκα ἦν κλέος τοῦ παιδὸς ἐπὶ ἰσχύι, καὶ τὸ ἔργον ἀνὰ πᾶσαν ἐβεβόητο τὴν Ἑλλάδα.

6.2. Κοντά σ' αυτούς τους βασιλείς, είναι στημένος ο Ανδριάντας του Θασίου Θεαγένη, γιου του Τιμοσθένη. Οι Θάσιοι όμως λένε ότι ο Θεαγένης δεν ήταν γιος του Τιμοσθένης „ αλλά ότι ο Τιμοσθένης ήταν ιερέας του Θασίου Ηρακλή, που το φάντασμά του εμφανίστηκε με τη μορφή του Τιμοσθένη και πλάγιασε με τη μητέρα του Θεαγένη. Λένε ακόμη ότι, όταν το παιδί ήταν εννέα ετών, καθώς επέστρεφε μια μέρα στο σπίτι του από το σχολείο, πήρε χάλκινο άγαλμα ενός θεού που του άρεσε από την αγορά, όπου ήταν τοποθετημένο, και το μετέφερε στο σπίτι στον ώμο του. 6.3. Οι κάτοικοι εξοργίστηκαν μ' αυτή τη συμπεριφορά, αλλά μερικοί επιφανείς γέροντες της πόλης δεν τους άφησαν να θανατώσουν το παιδί. Το διέταξαν όμως να φέρει το άγαλμα από το σπίτι του πίσω στην αγορά. Το αγόρι υπάκουσε και έγινε ξακουστό για τη δύναμή του, ενώ το έργο του έγινε γνωστό σ' ολόκληρη την Ελλάδα.

Πηγή: Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις, Ηλιακών Β, VI.11, 6.2-6.3

Σύγχρονη εποχή

Οι σύγχρονοι κάτοικοι του νησιού τίμησαν τη μνήμη του ολυμπιονίκη συμπατριώτη τους, τοποθετώντας το μαρμάρινο άγαλμα του Θεαγένη στην αρχή της κεντρικής παραλίας του Λιμανιού της Θάσου. Ο ποδοσφαιρικός σύλλογος του Λιμένα, που ιδρύθηκε το 1969, φέρει το όνομά του, «Α.Ο. Θεαγένης Θάσου» και στο σύμβολό του απεικονίζει την κεφαλή του Θεαγένη.

Πηγές

• Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
• Ιστοσελίδα sikyon.com (τελευταίος έλεγχος στις 30.07.2009)
• Adolf Boetticher (1842-1901), επιμ. (1883). Olympia, das fest und seine stätte, nach den berichten der alten und den ergebnissen der deutschen augrabungen (1883) (στα Γερμανικά). Βερολίνο: J. Springer. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2009.