Πύθια

Τα Πύθια ήταν εορταστικά αγωνίσματα της αρχαίας Ελλάδας που γίνονταν στους Δελφούς και εν μέρει στο Κρισαίο πεδίο, προς τιμή του θεού Απόλλωνα. Είχαν πανελλήνια εμβέλεια και αποτελούσαν την πιο σημαντική εκδήλωση μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Περιελάμβαναν μουσικούς και αθλητικούς αγώνες.

Το θέατρο των Δελφών, τόπος διεξαγωγής των μουσικών παραστάσεων των Πυθίων.

Το στάδιο των Δελφών, τόπος διεξαγωγής των αθλητικών αγωνισμάτων των Πυθίων.

Ιστορική αναδρομή

Σύμφωνα με την μυθολογία, ο θεσμός των Πυθίων ιδρύθηκε από τον ίδιο τον Απόλλωνα, όταν αυτός νίκησε τον δράκο Πύθωνα. Στην αρχή διοργανώνονταν κάθε οκτώ χρόνια και περιλάμβαναν αποκλειστικά μουσικούς αγώνες. Με την πάροδο των ετών καθιερώθηκαν στο πρόγραμμα και αθλητικοί αγώνες ενώ μετά τον πρώτο Ιερό Πόλεμο (συγκεκριμένα από το 582 π.Χ. και έπειτα) διεξάγονταν κάθε τέσσερα χρόνια. Οι Ολυμπιακοί αγώνες διοργανώνονταν με την πρώτη πανσέληνο του θερινού ηλιοστασίου, ενώ τα Πύθια ακολουθούσαν το καλοκαίρι μετά από την πάροδο τριών ετών.

Τελετουργικό της διοργάνωσης

Ο θεσμός των Πυθίων ήταν σεβαστός σε όλη την Ελλάδα, αφού από όλες τις πόλεις έφταναν αθλητές που εκπροσωπούσαν την πατρίδα τους, και θεατές που ήθελαν να θαυμάσουν τους αγώνες.Οι προετοιμασίες για τους αγώνες ξεκινούσαν έξι μήνες πριν. Εννέα πολίτες των Δελφών, οι Θεωροί, επισκέπτονταν τις ελληνικές πόλεις για να ανακοινώσουν την έναρξη των αγώνων, προσκαλώντας αθλητές, και για να κηρύξουν την Ιερομηνία, την περίοδο της Ιερής Εκεχειρίας που θα διαρκούσε τρεις μήνες.

Αναθηματική επινίκια επιγραφή του Ταυρομένιου της Σικελίας προς τιμή του Ολύμπιου, νικητή του κέλη στα Πύθια

Σε περίπτωση που μια πόλη εμπλεκόταν σε πόλεμο ή βιαιοπραγίες κατά τη διάρκεια της εκεχειρίας, της απαγορευόταν η είσοδος στο Ιερό και στο Μαντείο, αλλά και η συμμετοχή πολιτών της στους αγώνες. Την ευθύνη για την εποπτεία της οργάνωσης των αγώνων είχαν οι ιερομνήμονες. το ακριβές όμως πρόγραμμα αλλά και η διάρκεια των αγώνων δεν είναι γνωστά. Κατά την έναρξη πραγματοποιούνταν κάποιες ιεροτελεστίες, που ενδεχομένως διαρκούσαν τρεις μέρες, στη συνέχεια διεξάγονταν οι μουσικοί αγώνες και τέλος οι λεγόμενοι γυμνικοί αγώνες στους οποίους συμμετείχαν άνδρες αλλά και παιδιά. Πραγματοποιούνταν επίσης και ιππικοί αγώνες, αρχικά στο Κρισαίο πεδίο και από το 450 π.Χ. και έπειτα στο στάδιο, μαζί με τα υπόλοιπα αγωνίσματα. Δικαίωμα συμμετοχής είχε κάθε Έλληνας που είχε γεννηθεί ελεύθερος, ενώ οι «Βάρβαροι» και αυτοί που είχαν πέσει σε σοβαρό αμάρτημα ή είχαν χάσει τα πολιτικά τους δικαιώματα αποκλείονταν από τους αγώνες. Τα βραβεία ήταν τιμητικά, και συγκεκριμένα ένα στεφάνι φτιαγμένο από δάφνη ή φοίνικα. Παράλληλα, τα ονόματα των νικητών γράφονταν σε πίνακες. Ο βοιωτός ποιητής Πίνδαρος, γνωστός για τα Επινίκιά του, τους ύμνους δηλαδή προς τους νικητές των μεγάλων αθλητικών διοργανώσεων της ύστερης αρχαϊκής και της πρώιμης κλασικής εποχής, συνέθεσε 12 συνολικά Πυθιόνικους, που μας διαφωτίζουν κάπως για το περιεχόμενο και τις τελετουργίες των αγώνων.

Ο θεσμός των Πυθίων μετονομάστηκε κατά την ρωμαιοκρατία σε Πύθια-Ρωμαία ενώ καταργήθηκαν οριστικά το 394 μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Μέγα Θεοδόσιο.

Πυθιόνικοι

Ο Πίνδαρος (522 π.Χ. - 443 π.Χ.) έγραψε επινίκιους ύμνους για τους νικητές των Ολυμπίων, των Νέμεων, των Ισθμίων και των Πυθίων. Οι Πυθιόνικοι αποτελούνται από 12 ωδές και δίνουν πληροφορίες για τους νικητές στα Πύθια της εποχής. Ο τόπος καταγωγής των αθλητών που αναφέρονται (Θεσσαλία, Ακράγαντας, Αθήνα, Συρακούσες, Θήβα, Κυρήνη, Αίτνα) δείχνουν τον πανεθνικό χαρακτήρα των αγώνων.

Πηγές

• Hugo Blümner (1887). «Leben und Sitten der Griechen» (στα Γερμανικά). Leipzig: Freytag, Prag: Temsky. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2009. 

Βιβλιογραφία

• Krause: Die Pythien, Nemeen und Isthmien. Leipzig 1841
• Kirchhoff: Über die Zeit der pythischen Festfeier. in: Berichte der Berliner Akademie. Berlin 1864.
• H.-P. Mederer: «Lasst die dröhnende Harfe uns wecken». Die Schauplätze der Wettkämpfe und Siegesfeiern in Pindars Epinikien. In: Antike Welt 8. 2003. S. 433 - 440.
• A. Mommsen: Delphika. Leipzig 1878.