Βικιπαίδεια

Ηρώδης Αντίπας

Ο Ηρώδης Αντίπας ήταν τετράρχης της Γαλιλαίας και της Περαίας (πριν το 20 π.Χ.- 39). Το Αντίπας είναι μακεδονική εκφορά του ονόματος Αντίπατρος. Ήταν γιος του Ηρώδη Α΄ του Μεγάλου βασιλιά της Ιουδαίας και της (4ης συζύγου του) Μαλθάκης, αδελφός του Ηρώδη Αρχέλαου και ετεροθαλής αδελφός του Ηρώδη Β΄ Φίλιππου.

Ηρώδης Αντίπας
Ηρώδης Αντίπας
Τετράρχης της Γαλιλαίας και της Περαίας
Περίοδος4 π.Χ. – 39
Προκάτοχος Ηρώδης ο Μέγας Βασιλιάς των Ιουδαίων
Διάδοχος Ηρώδης Αγρίππας Α'
Γέννησηπριν το 20 π.Χ.
ΣύζυγοςΦασηιλίδα
Ηρωδιάδα
ΟίκοςΗρωδιανή Δυναστεία
ΠατέραςΗρώδης ο Μέγας
ΜητέραΜαλθάκη η Σαμαρείτιδα
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )
Νόμισμα του Ηρώδη Αντίπα
Η Παλαιστίνη ύστερα από τον Ηρώδη τον Μεγάλο

Η διακυβέρνηση του Ηρώδη Αντίπα

Επεξεργασία

Σύμφωνα με τον διακανονισμό που έγινε στη Ρώμη από τον Οκταβιανό Αύγουστο (4 π.Χ.) μεταξύ των επίδοξων κληρονόμων του Ηρώδη (Ηρώδη Αντίπα, Ηρώδη Αρχέλαου και Φιλίππου), ο Ηρώδης Αντίπας έγινε τετράρχης της Γαλιλαίας και της Περαίας [1]. Ο Ηρώδης Αντίπας ήταν ένας ιδιόμορφος ηγεμόνας. Ως χαρακτήρας ήταν πονηρός και φιλόδοξος, δεν ήταν όμως βίαιος και αιμοσταγής [2].

Μόνιμη επιδίωξη του Ηρώδη Αντίπα ήταν να αποκτήσει τον βασιλικό τίτλο, γι' αυτό, παρά τον έκδηλο φιλελληνισμό του, σεβόταν τις ιουδαϊκές παραδόσεις, απέφευγε να κόψει νομίσματα με την εικόνα του και ακολουθούσε πιστά τις μεγάλες εορτές των Ιουδαίων [3].

Στράφηκε και αυτός στην οικοδόμηση πόλεων. Ανοικοδόμησε την κατεστραμμένη Σέπφωρη στη Γαλιλαία και οχύρωσε τη Βηθαράν στην Περαία μετονομάζοντάς την σε Ιουλιάδα[4] ή Λιβιάδα προς τιμήν της -συζύγου του Αυγούστου- Λιβίας[5].

Το 23 οικοδόμησε επίσης μία μεγαλοπρεπή πόλη στις όχθες της θάλασσας της Γαλιλαίας κατά τα ελληνικά και ρωμαϊκά πρότυπα. Η πόλη ήταν κτισμένη εν μέρει επάνω σε ένα παλαιό νεκροταφείο και αυτό δεν έκανε καλή εντύπωση, ιδίως στους ευσεβείς Ιουδαίους. Έτσι ο Αντίπας έδωσε δωρεάν γη και σπίτια, προκειμένου ορισμένοι τουλάχιστον Ιουδαίοι να ζήσουν εκεί. Την πόλη ονόμασε Τιβεριάδα προς τιμήν του διαδόχου του Αυγούστου Τιβερίου και την έκανε πρωτεύουσά του[6].

Η οικογενειακή ζωή του Ηρώδη Αντίπα ήταν ομαλή, μέχρι την εποχή που γνώρισε την Ηρωδιάδα (γύρω στο 27/8). Η Ηρωδιάς ήταν κόρη του δολοφονημένου γιου του Ηρώδη Αριστόβουλου Δ΄ και της Βερενίκης, κόρης της αδελφής του Ηρώδη Σαλώμης Α΄. Οι γονείς της ήταν δηλ. πρώτα εξαδέλφια[7] και η ίδια ήταν ετεροθαλής ανιψιά του Αντίπα[8].

Την εποχή που γνώρισε τον Αντίπα, ήταν παντρεμένη με τον ετεροθαλή αδελφό του, δηλαδή ετεροθαλή θείο της, τον Ηρώδη Β΄ Φίλιππο, γιο της Μαριάμνης Β΄ του Σίμωνος, της κόρης του αρχιερέως, ο οποίος ήταν ιδιώτης. Η Ηρωδιάδα χώρισε από τον σύζυγό της και ο Ηρώδης Αντίπας από τη δική του σύζυγο Φασηιλίδα, κόρη του Αρέτα Δ΄ των Ναβαταίων, προκειμένου να παντρευτούν[7]. Το γεγονός προκάλεσε μεγάλη κρίση μεταξύ του Ηρώδη Αντίπα και του Αρέτα Δ΄[9]. Προκάλεσε επίσης και την ακόμη μεγαλύτερη αποδοκιμασία του πλήθους[5] .

Η κρίση μεταξύ του Ηρώδη Αντίπα και του πρώην πεθερού του Αρέτα Δ΄ εξελίχθηκε τελικά σε πόλεμο, ο οποίος ξεκίνησε με την εισβολή των Ναβαταίων στην επικράτεια του Αντίπα[10]. Ο έπαρχος της Συρίας Βιτέλιος, με εντολή του Τιβέριου[11], ανέλαβε επιθετικές επιχειρήσεις εναντίον των Ναβαταίων[12], οι οποίες τερματίστηκαν, όταν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας πέθανε [13] (37).

Η επιρροή της Ηρωδιάδας στον σύζυγό της Ηρώδη Αντίπα αποδείχθηκε τελικά ολέθρια[7]. Ο αδελφός της Ηρωδιάδας Ηρώδης Αγρίππας Α΄ βρισκόταν από μικρή ηλικία στη Ρώμη. Είχε την προστασία της Αντωνίας, χήρας του Δρούσου του Πρεσβύτερου[14] και γνωριζόταν με πολλά μέλη του αυτοκρατορικού οίκου (όπως τον Κλαύδιο και τον Καλιγούλα). Ο Ηρώδης Αγρίππας Α΄ ήταν ένας άστατος, ακόλαστος και σπάταλος νεαρός, βουτηγμένος στα χρέη, που κάποια στιγμή τον έφεραν στα πρόθυρα της αυτοκτονίας. Ο Ηρώδης Αντίπας τον ενίσχυσε οικονομικά, ύστερα από μεσολάβηση της Ηρωδιάδας[15].

Κατά τη διακυβέρνηση του Τιβέριου ο Ηρώδης Αγρίππας Α΄ είχε στενές σχέσεις με τον Καλιγούλα και κάποια στιγμή εξέφρασε την ευχή να καταλάβει ο Καλιγούλας την εξουσία. Αυτό εξόργισε τον Τιβέριο, που τον φυλάκισε[16]. Ωστόσο ο Τιβέριος δολοφονήθηκε λίγους μήνες αργότερα (37) και ο Καλιγούλας ανακηρύχτηκε πανηγυρικά Αύγουστος. Έτσι ο Ηρώδης Αγρίππας Α΄ απέκτησε την πρώην τετραρχία τού Ηρώδη Φιλίππου και τον βασιλικό τίτλο[17].

Μαθαίνοντας αυτή την εξέλιξη η Ηρωδιάδα παρακίνησε τον Ηρώδη Αντίπα να πάει και αυτός στη Ρώμη και να ζητήσει τον βασιλικό τίτλο[18]. Ο Ηρώδης Αντίπας ακολούθησε τη συμβουλή της και πήγε στη Ρώμη[19]. Οι σκευωρίες όμως του Ηρώδη Αγρίππα Α΄ τον εμπόδισαν να πραγματοποιήσει τον σκοπό του, καθώς τον κατηγόρησε ότι σχεδίαζε να ανασυστήσει το βασίλειο του Ηρώδη και για τον λόγο αυτό συγκέντρωνε οπλισμό [20]. Ο Ηρώδης Αντίπας επιχείρησε να δικαιολογηθεί επικαλούμενος την απειλή του Αρέτα Δ΄, ο Καλιγούλας όμως έγινε καχύποπτος και τον αντιπάθησε. Έτσι, όχι μόνο δεν του παραχώρησε τον βασιλικό τίτλο, αλλά και τον εξόρισε στη Γαλατία (στο Λούγδουνο, Lugdunum Convenarum, σημερινή Saint-Bertrand-de-Comminges) το 39 [21].

Η Ηρωδιάδα είχε τη λεπτότητα να τον ακολουθήσει στην εξορία [22], όπου τελικά πέθαναν και οι δύο ύστερα από μερικά χρόνια. Ο Καλιγούλας παραχώρησε κατόπιν την τετραρχία του Αντίπα στον Ηρώδη Αγρίππα Α΄[21].

Ο Ηρώδης Αντίπας και ο Πόντιος Πιλάτος

Επεξεργασία

Ο Πόντιος Πιλάτος και ο Ηρώδης Αντίπας είχαν έρθει σε σύγκρουση, όταν ο πρώτος είχε τοποθετήσει κάποιες αναθηματικές ασπίδες στο Ναό [5]. Όταν ο Πιλάτος ανέκρινε τον Ιησού, τον έστειλε στον Ηρώδη Αντίπα, διότι ήταν Γαλιλαίος (Λουκ.23.6-7[23]). Εκείνος ήθελε από καιρό να δει τον Ιησού από κοντά. Επειδή ο Πιλάτος ικανοποίησε την περιέργειά του [7] (Λουκ.23.8[23]) συμφιλιώθηκε από τότε μαζί του (Λουκ.23.12[24]).

Ηρώδης Αντίπας και Ιωάννης Βαπτιστής

Επεξεργασία

Ο γάμος του Ηρώδη Αντίπα με την Ηρωδιάδα προκάλεσε, όπως ήδη αναφέραμε, την αντίδραση του πλήθους. Ακόμη πιο έντονη αντίδραση εκδηλώθηκε από τον Ιωάννη (Μαρκ. 6.18 [25]), που έλαβε το προσωνύμιο Βαπτιστής, επειδή ασκούσε αυτή την δραστηριότητα στον ποταμό Ιορδάνη[26]. Η δράση του Ιωάννη ξεκίνησε το 15ο έτος της βασιλείας του Τιβέριου (29)[27].

Ο Ιωάννης ήταν γιος του ιερέα Ζαχαρία (Λουκ.1.5[28]). Συνδύαζε την ιερατική καθαρότητα, ζώντας στην έρημο ασκητική ζωή (Ματθ.11.18[29], Μαρκ.1.6[30]) [31] με την προφητική δράση, δηλαδή με το κάλεσμα για μετάνοια και επιστροφή στον Θεό (Ματθ.3.7-9[32]//Λουκ.3.7-8[33]), καθώς όπως ο ίδιος είχε αναγγείλει στα κηρύγματά του, η έλευση του Μεσσία ήταν πολύ κοντά (Ματθ.3.10[34]//Λουκ.3.9[33]) [35].

Ο Ιωάννης απευθύνθηκε σε όλους τους ανθρώπους. Δεν τους έστελνε στην έρημο ή σε κάποια μοναστική κοινότητα, αλλά όταν εξομολογούνταν τους βάφτιζε και τους έστελνε στα σπίτια τους και στους δικούς τους. Εκεί θα απολάμβαναν τους καρπούς της μετανοίας τους ζώντας ζωή ενάρετη [26]. Ο Ιωάννης βάφτιζε με νερό ενώ αυτός που τον ακολουθούσε έλεγε πως θα βάφτιζε με Άγιο Πνεύμα (Μαρκ.1.7-8[36]) [37].

Ο Ιησούς που βαφτίστηκε από τον Ιωάννη (Ματθ.3.13-1[38] 7//Μαρκ.1.9-11[39]//Λουκ.3.21-22[40]) τον χαρακτηρίζει όχι μόνο προφήτη (Ματθ.11.11[41] και Λουκ.7.28[42]) αλλά και περισσότερο από προφήτη (Ματθ.11.9[41] ) είναι ο Ηλίας ο πρόδρομος του Μεσσία (Ματθ.11.14[29]). Αλλά και ο λαός θεωρούσε τον Ιωάννη αληθινό προφήτη (Ματθ.21.26[43]//Μαρκ.11.32[44]//Λουκ.20.6[45])[46].

Ο Ιωάννης βρέθηκε στο επίκεντρο της προσοχής του Ηρώδη Αντίπα, επειδή από τη μια πλευρά το κήρυγμά του προσήλκυε τα πλήθη και μπορούσε ενδεχομένως να προκαλέσει ταραχές[47][48] και από την άλλη επειδή είχε προκαλέσει το άσπονδο μίσος της Ηρωδιάδας[49].

Αυτό είχε ως συνέπεια τη σύλληψη του Ιωάννη και τον εγκλεισμό του στο φρούριο του Μαχαιρούντα, ανατολικά του Ιορδάνη [50]. Τότε η Ηρωδιάδα συνέλαβε ένα δόλιο σχέδιο για να εξοντώσει τον Ιωάννη. Ζήτησε από τη νεαρή κόρη της Σαλώμη να χορέψει για τον Ηρώδη Αντίπα αφού πριν του είχε αποσπάσει την υπόσχεση ότι αφού τελείωνε τον χορό της θα είχε από αυτόν ότι ζητούσε. Το σχέδιο της Ηρωδιάδας πραγματοποιήθηκε και η Σαλώμη, η οποία είχε ήδη από πριν συνεννοηθεί με την μητέρα της, ζήτησε το κεφάλι του Ιωάννη[7]. Μόνο τότε ο ανυποψίαστος Ηρώδης Αντίπας κατάλαβε την παγίδα. Αν και λυπήθηκε δεν μπορούσε να παραβεί την υπόσχεση του. Έτσι ο Ιωάννης αποκεφαλίστηκε το 29 (Ματθ.14.3-11[51]) [52].

Η ήττα του Ηρώδη Αντίπα από τον Αρέτα θεωρήθηκε από το πλήθος ως δικαία τιμωρία του για την εκτέλεση του Βαπτιστή[53].

Ηρώδης Αντίπας και Ιησούς

Επεξεργασία

Η σύλληψη του Ιωάννη είχε ως συνέπεια την έναρξη της δημόσιας δράσης του Ιησού [54][55]. Ο Ιησούς ο οποίος τότε βρισκόταν στην Ιουδαία, όταν έμαθε αυτό το γεγονός επέστρεψε στη Γαλιλαία ξεκινώντας το κήρυγμα του με μία λιτή δήλωση: « … μετανοείτε ήγγικε γαρ η βασιλεία των ουρανών.» (Ματθ.4.12-17[56]).

Η γνώμη του Ιησού για τον Αντίπα δεν είναι καθόλου καλή. Όταν κάποιοι Φαρισαίοι έρχονται να τον προειδοποιήσουν ότι ο τετράρχης απειλεί τη ζωή του, ελπίζοντας να τον κάνουν να φύγει από τη Γαλιλαία (Λουκ.13.31[57]) [5] αυτός τους απαντά : « … είπατε τη αλωπεκί ταύτη ...» (Λουκ.13.32[58]).

Ο Αντίπας είχε ακούσει για τον Ιησού και πίστεψε ότι ίσως ο Ιωάννης είχε αναστηθεί (Μαρκ.6.14[25]). Το γεγονός ότι το κήρυγμα του Ιησού δεν στρεφόταν εναντίον του τον έκανε λιγότερο επικίνδυνο, πολιτικά, για αυτόν. Αυτός ήταν κατά πάσα πιθανότητα ο λόγος για τον οποίο δεν έκανε καμιά ενέργεια εναντίον του [59].

Τέλος, όταν ο Ιησούς είχε συλληφθεί την άνοιξη του 30 στην Ιερουσαλήμ [60] ο Πόντιος Πιλάτος τον έστειλε στον Αντίπα γιατί ήταν Γαλιλαίος. Εκείνος του ζήτησε να κάνει κάποιο θαύμα. Ο Ιησούς δεν του απάντησε. Τότε, αφού τον εξευτέλισε και τον ενέπαιξε [61], τον έστειλε πίσω στον Πιλάτο (Λουκ.23.8-11[24]) [7].

Οικογένεια

Επεξεργασία

Νυμφεύτηκε πρώτα τη Φασηιλίδα, συγγενή (ίσως κόρη) του Αρέτα Δ΄ του Φιλοπάτιδος, βασιλιά των Ναβαταίων (Αράβων της Πέτρας).

Έπειτα ο Ηρώδης Αντίπας έκανε δεύτερο γάμο με την Ηρωδιάδα, χήρα τού ετεροθαλούς αδελφού του Ηρώδη Β΄ Φιλίππου πρίγκιπα. Ο γάμος ήταν αντίθετος με τον μωσαϊκό νόμο, πράγμα που στιλήτευσε ο Άγ. Ιωάννης ο Πρόδρομος.

Απεικονίσεις του Ηρώδη Αντίπα

Επεξεργασία
 
Το συμπόσιο του Ηρώδη, Ντονατέλο

Θρησκεία

Επεξεργασία
 
Το συμπόσιο του Ηρώδη, Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς

Εικαστικά

Επεξεργασία

Κινηματογράφος

Επεξεργασία
  • Στην αμερικανική ταινία του 1961 Ο βασιλεύς των βασιλέων (King of Kings) σε σκηνοθεσία Νίκολας Ρέι, τον Ηρώδη Αντίπα ενσαρκώνει ο Φρανκ Θρινγκ.[64]
  • Στην αμερικανική επική υπερπαραγωγή του 1965 Η ωραιότερη ιστορία του κόσμου (The Greatest Story Ever Told) σε σκηνοθεσία Τζορτζ Στίβενς και Τζιν Νεγκουλέσκο, τον ρόλο του Ηρώδη Αντίπα ερμηνεύει ο Χοσέ Φερέρ.[65]

Τηλεόραση

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους.Βιβλίο Α.ΧΧΙΙΙ.8-9.σελ.317-319
  2. ↑ Ιστορία Εικονογραφημένη. Άρχοντες εν' ονόματι της Ρώμης.σελ.100-101
  3. ↑ Ιστορία Εικονογραφημένη. Άρχοντες εν΄ ονόματι της Ρώμης.σελ.100
  4. ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Β.ΙΧ.1.σελ.71
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Ροπς Ν. Η καθημερινή ζωή στην Παλαιστίνη στους χρόνους του Ιησού.Μέρος Πρώτο.Μια χώρα και ο λαός της.Κεφάλαιο Τρίτο.Το πολιτικό πλαίσιο.5.Οι κληρονόμοι του Ηρώδη και οι επίτροποι.σελ.81
  6. ↑ Σάντερς Ε.Π. Το ιστορικό πρόσωπο του Ιησού.Κεφάλαιο 8.Το σκηνικό και η μέθοδος διδασκαλίας του Ιησού.Γαλιλαία.σελ.186
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Ιστορία Εικονογραφημένη. Άρχοντες εν΄ ονόματι της Ρώμης.σελ.101
  8. ↑ Σάντερς Ε.Π. Το ιστορικό πρόσωπο του Ιησού.Κεφάλαιο 3.Το πολιτικό σκηνικό. Η διακυβέρνηση της Γαλιλαίας την εποχή του Ιησού.σελ.53
  9. ↑ Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία .Βιβλίο ΙΗ.V.1.[111]-[113]
  10. ↑ Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία .Βιβλίο ΙΗ.V.1.[114]
  11. ↑ Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία .Βιβλίο ΙΗ.V.1.[115].
  12. ↑ Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία .Βιβλίο ΙΗ.V.3.[120]
  13. ↑ Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία .Βιβλίο ΙΗ.V.3.[126]
  14. ↑ Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία .Βιβλίο ΙΗ.VΙ.1.[143]
  15. ↑ Ιστορία Εικονογραφημένη. Άρχοντες εν΄ ονόματι της Ρώμης.σελ.103
  16. ↑ Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία. Βιβλίο ΙΗ.VΙ.6.[187]-[194]
  17. ↑ Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία .Βιβλίο ΙΗ.VΙ.10.[237]
  18. ↑ Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία. Βιβλίο ΙΗ.VΙΙ.1.[240]-[244]
  19. ↑ Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία. Βιβλίο ΙΗ.VΙΙ.2.[246]
  20. ↑ Ρόπς Ν. Η καθημερινή ζωή στην Παλαιστίνη στους χρόνους του Ιησού. Μέρος Πρώτο. Μια χώρα και ο λαός της. Κεφάλαιο Τρίτο. Το πολιτικό πλαίσιο. 5.Οι κληρονόμοι του Ηρώδη και οι επίτροποι. σελ.82
  21. ↑ 21,0 21,1 Ιστορία Εικονογραφημένη. Άρχοντες εν ονόματι της Ρώμης. σελ.102
  22. ↑ Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία. Βιβλίο ΙΗ. VΙΙ.2.[253]-[255]
  23. ↑ 23,0 23,1 Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.307
  24. ↑ 24,0 24,1 Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.307-308
  25. ↑ 25,0 25,1 Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.150
  26. ↑ 26,0 26,1 Hersel Shanks Η περιπέτεια των χειρογράφων της Νεκρής θάλασσας. Ήταν ο Ιωάννης ο Βαπτιστής Εσσαίος; του ΟΤΟ ΜΠΕΤΣ .σελ. 414
  27. ↑ Σάντερς Ε.Π. Το ιστορικό πρόσωπο του Ιησού. Κεφάλαιο 2.Διάγραμμα της ζωής του Ιησού. σελ.36
  28. ↑ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.200
  29. ↑ 29,0 29,1 Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.53
  30. ↑ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.130
  31. ↑ Hersel Shanks Η περιπέτεια των χειρογράφων της Νεκρής θάλασσας. Ήταν ο Ιωάννης ο Βαπτιστής Εσσαίος; του ΟΤΟ ΜΠΕΤΣ. σελ. 410
  32. ↑ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.21-22
  33. ↑ 33,0 33,1 Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.213
  34. ↑ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.22
  35. ↑ Σάντερς Ε.Π. Το ιστορικό πρόσωπο του Ιησού.Κεφάλαιο 7.Τα δυο πλαίσια αναφοράς. Το πλαίσιο της πορείας του ίδιου του Ιησού. σελ.165-167.
  36. ↑ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.130-131
  37. ↑ Hersel Shanks Η περιπέτεια των χειρογράφων της Νεκρής θάλασσας. Ήταν ο Ιωάννης ο Βαπτιστής Εσσαίος ; του ΟΤΟ ΜΠΕΤΣ .σελ. 408
  38. ↑ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.22-23
  39. ↑ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.131
  40. ↑ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.214
  41. ↑ 41,0 41,1 Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.52
  42. ↑ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.232
  43. ↑ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.91-92
  44. ↑ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.175
  45. ↑ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.292
  46. ↑ Hersel Shanks Η περιπέτεια των χειρογράφων της Νεκρής θάλασσας. Ήταν ο Ιωάννης ο Βαπτιστής Εσσαίος ; του ΟΤΟ ΜΠΕΤΣ .σελ. 405
  47. ↑ Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία .Βιβλίο ΙΗ.V.2.[117]-[118]
  48. ↑ Σάντερς Ε.Π. Το ιστορικό πρόσωπο του Ιησού.Κεφάλαιο 3.Το πολιτικό σκηνικό. Η διακυβέρνηση της Γαλιλαίας την εποχή του Ιησού.σελ.54
  49. ↑ Σάντερς Ε.Π. Το ιστορικό πρόσωπο του Ιησού.Κεφάλαιο 7.Τα δυο πλαίσια αναφοράς. Το πλαίσιο της πορείας του ίδιου του Ιησού.σελ.166
  50. ↑ Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία .Βιβλίο ΙΗ.V.2.[119]
  51. ↑ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.66-67
  52. ↑ Ιστορία Εικονογραφημένη. Άρχοντες εν΄ ονόματι της Ρώμης.σελ.102-103
  53. ↑ Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία .Βιβλίο ΙΗ.V.2.[116]
  54. ↑ Σάντερς Ε.Π. Το ιστορικό πρόσωπο του Ιησού.Κεφάλαιο 2.Διάγραμμα της ζωής του Ιησού.σελ.37
  55. ↑ Σάντερς Ε.Π. Το ιστορικό πρόσωπο του Ιησού. Κεφάλαιο 7.Τα δυο πλαίσια αναφοράς. Το πλαίσιο της πορείας του ίδιου του Ιησού.σελ.168
  56. ↑ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.24-25
  57. ↑ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.268
  58. ↑ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπό του Ι.θ.Κολιτσάρα.σελ.268-269
  59. ↑ Σάντερς Ε.Π. Το ιστορικό πρόσωπο του Ιησού. Κεφάλαιο 14.Αντιθέσεις και έριδες στην Γαλιλαία.σελ. 337
  60. ↑ Σάντερς Ε.Π. Το ιστορικό πρόσωπο του Ιησού. Κεφάλαιο 16.Η τελευταία εβδομάδα του Ιησού. σελ. 337
  61. ↑ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπο του Ι.θ.Κολιτσάρα. Λεξικόν. Ηρώδης Αντίπας .σελ.528
  62. ↑ Paoletti, The Siena Baptistry Font, 44.
  63. ↑ Ruotolo, Renato (1674). «Roomer, Gaspar». oxfordartonline.com. 
  64. ↑ «– Frank Thring 1926 – 1994». Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2024. 
  65. ↑ «Τα Άγια Πάθη στον παγκόσμιο κινηματογράφο». www.fourtounis.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2024. 
  66. ↑ «Τα «πάθη» που τράβηξαν οι συντελεστές της σειράς «Ιησού από τη Ναζαρέτ»». Neakriti. 8 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2024. 

Πηγές

Επεξεργασία
  • Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαικού πολέμου προς Ρωμαίους. Αρχαία Ελληνική Γραμματεία «Οι ΄Ελληνες» Εκδόσεις Κάκτος 1997
  • Ρόπς Ν. Η καθημερινή ζωή στην Παλαιστίνη στους χρόνους του Ιησού Εκδόσεις Παπαδήμα 2005
  • Ιστορία Εικονογραφημένη. Άρχοντες εν΄ ονόματι της Ρώμης. Εκδόσεις ΠΑΠΥΡΟΣ ΠΡΕΣΣ Τεύχος 309 Μάρτιος 1994
  • Σάντερς Ε.Π. Το ιστορικό πρόσωπο του Ιησού Εκδόσεις Φιλίστωρ 2000
  • Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία. Αρχαία Ελληνική Γραμματεία «Οι ΄Ελληνες» Εκδόσεις Κάκτος 1997
  • Hersel Shanks Η περιπέτεια των χειρογράφων της Νεκρής θάλασσας Εκδόσεις Ενάλιος 1997
  • Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ υπο του Ι.θ.Κολιτσάρα Εκδόσεις Αδελφότης Θεολόγων η "Ζωή" 1979
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Ηρώδης_Αντίπας&oldid=10784979"