Ο Ηρώδης Αγρίππας Α΄ (10 π.Χ. - 44) ήταν βασιλιάς της Ιουδαίας από το 41 έως το 44. Ήταν γιος του Αριστόβουλου διαδόχου της Ιουδαίας, που δολοφονήθηκε από τον πατέρα του Ηρώδη Α΄ τον Μεγάλο το έτος 6 π.Χ. και της Βερενίκης, κόρης του Κοστόβαρου Α΄ κυβερνήτης της Ιδουμαίας[1].

Ηρώδης Αγρίππας Α'
Βασιλιάς της Ιουδαίας
Περίοδος41-44
ΠροκάτοχοςΜάρουλλος (επίτροπος της Ιουδαίας)
ΔιάδοχοςΚούσπιος Φάδος (επίτροπος της Ιουδαίας)
Γέννηση10 π.Χ.
Θάνατος44 μ.Χ.
ΕπίγονοιΗρώδης Αγρίππας Β΄
Βερενίκη
Μαριάμνη
Δρουσίλλα
ΟίκοςΗρωδιανή Δυναστεία
ΠατέραςΑριστόβουλος Δ΄
ΜητέραΒερενίκη
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π  σ  ε )

Είχε ακόμη τέσσερα αδέλφια: τη Μαριάμ, τον Ηρώδη Ε΄ της Χαλκίδας, την Ηρωδιάδα και τον Αριστόβουλο τον Νεώτερο [2]. Ο ίδιος με την γυναίκα του Κύπρο απέκτησε πέντε παιδιά, τον Δρούσο (που πέθανε σε μικρή ηλικία), τη Βερενίκη, τη Μαριάμνη, τη Δρουσίλλα και τον Ηρώδη Αγρίππα Β΄[1].

Ιδιωτική ζωή

Επεξεργασία

Ο Αγρίππας σε ηλικία τριών ετών μεταφέρθηκε στην Ρώμη όπου μεγάλωσε μαζί με τον γιό του Τιβέριου Δρούσο. Εκεί γνώρισε ο Αγρίππας τον Κλαύδιο με τον οποίο επίσης μεγάλωσε μαζί. Ο Αγρίππας ήταν ως νεαρός άστατος και σπάταλος. Η οικονομική του κατάσταση ύστερα από τον θάνατο της μητέρας του έγινε απελπιστική[3].

Το επόμενο πλήγμα γι' αυτόν ήρθε με τον θάνατο του προστάτη του Δρούσου (που πέθανε δηλητηριασμένος από την σύζυγό του Λίβια και τον εραστή της Σηιανό) [4]. Ο Αγρίππας αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Ρώμη καθώς ο Τιβέριος δεν επιθυμούσε να βλέπει τους φίλους του νεκρού γιού του[5] και να καταφύγει ταπεινωμένος σε ένα φρούριο στα Μάλαθα της Ιδουμαίας. Εκεί βρέθηκε στα πρόθυρα της αυτοκτονίας[6].

Πρώτο δημόσιο αξίωμα του Αγρίππα

Επεξεργασία

Τον Αγρίππα έσωσε από την αυτοκτονία η σύζυγός του Κύπρος και η αδελφή του Ηρωδιάδα. Η Κύπρος έγραψε στην Ηρωδιάδα για την οικονομική κατάσταση του Αγρίππα και εκείνη μεσολάβησε στο σύζυγο και θείο της Ηρώδη Αντίπα, ώστε ο αδελφός της να διοριστεί αγορανόμος στην Τιβεριάδα (25) [7].

Ο Αγρίππας δεν είχε καλές σχέσεις με τον θείο του. Κατά την διάρκεια ενός συμποσίου όπου παρευρίσκονταν και οι δύο στην Τύρο συνέβη μια σοβαρή παρεξήγηση μεταξύ τους η οποία ανάγκασε τον Αγρίππα να εγκαταλείψει την θέση του και να καταφύγει στη Συρία, όπου ήταν έπαρχος ο φίλος του Φλάκκος[8].

Από την Συρία στην Ρώμη

Επεξεργασία

Στην Συρία ο Αγρίππας συνάντησε τον αδελφό του Αριστόβουλο με τον οποίο επίσης δεν είχε καλές σχέσεις· και οι δύο αδελφοί όμως διατηρούσαν καλές σχέσεις με τον έπαρχο [9].

Μια διένεξη όμως μεταξύ των πολιτών δυο πόλεων της Δαμασκού και της Σιδώνας για μια συνοριακή διαφορά έγινε η αιτία για να διαλυθεί η φιλία μεταξύ του Αγρίππα και του Φλάκκου. Όταν οι Δαμασκηνοί κατάλαβαν ότι ο Αγρίππας επηρέαζε τον Φλάκκο τον δωροδόκησαν έτσι ώστε να αποσπάσουν μια ευνοϊκή απόφαση. Ο Αριστόβουλος που αντιλήφθηκε τι συνέβη τον εξέθεσε ενώπιον του έπαρχου. Έτσι ο Αγρίππας βρέθηκε άπορος στην Πτολεμαΐδα[10].

Αφού κατάφερε ύστερα από αρκετή προσπάθεια να δανειστεί κάποια χρήματα από έναν απελεύθερο που ονομάζονταν Μαρσύας πήγε στην Ανθηδόνα προκειμένου να αποπλεύσει για την Ιταλία. Εκεί παραλίγο να συλληφθεί για παλιά χρέη του στο δημόσιο θησαυροφυλάκιο από τον επίτροπο της Ιαμνείας Ερέννιο Καπίτωνα. Αφού ξεγέλασε το απόσπασμα που είχε έρθει να τον συλλάβει έφυγε με πλοίο νύχτα για την Αλεξάνδρεια. Όταν έφτασε εκεί πήγε στον Αλέξανδρο τον αλαβάρχη (διοικητή των τελωνείων) ζητώντας ακόμη ένα δάνειο. Τελικά με την μεσολάβηση της συζύγου του ο Αγρίππας έλαβε άμεσα ένα ποσό για να πληρώσει ένα μέρος των χρεών του. Το υπόλοιπο θα το λάμβανε σύμφωνα με υπόσχεση του Αλέξανδρου όταν έφτανε στην Ιταλία[11].

Αγρίππας και Τιβέριος

Επεξεργασία
 
Δικαιαρχεία (σημερινό Ποτσουόλι). Δορυφορική φωτογραφία

Ο Αγρίππας έφτασε στην Δικαιαρχεία (36) [12] και ζήτησε από τον Τιβέριο να τον συναντήσει. Ο Τιβέριος ανταποκρίθηκε θετικά, πριν συναντηθούν όμως έφτασε στον αυτοκράτορα μια αναφορά για τα χρέη του Αγρίππα από τον Καπίτωνα. Η στάση του Τιβέριου μεταβλήθηκε τότε και ζήτησε από τον Αγρίππα να τακτοποιήσει τα χρέη του πριν τον δεχθεί. Σε αυτή τη δύσκολη στιγμή βοήθησε τον Αγρίππα η Αντωνία, η μητέρα του Κλαύδιου και του αδικοχαμένου Γερμανικού, η οποία ήταν στενή φίλη της μητέρας του Αγρίππα Βερενίκης. Έτσι ο Αγρίππας διευθέτησε το χρέος του και ο Τιβέριος του ανέθεσε την επίβλεψη του εγγονού του Τιβέριου Γέμελλου. Την εποχή εκείνη ο Αγρίππας γνώρισε τον Γάιο Καλιγούλα, γιο του Γερμανικού και συνδέθηκε με στενή φιλία μαζί του [13] .

Λίγο αργότερα κάποιος από τους ακολούθους του Αγρίππα που ονομάζονταν Εύτυχος τον κατέδωσε στον Τιβέριο. Ο Αγρίππας κατηγορήθηκε ότι μιλώντας με τον Καλιγούλα ευχήθηκε να έλθει η ημέρα που θα πεθάνει ο Τιβέριος, ούτως ώστε να ανακηρυχθεί ο Καλιγούλας αυτοκράτορας[14]. Έτσι ο Αγρίππας φυλακίστηκε το φθινόπωρο του 36 [1] και παρέμεινε εκεί ως τον θάνατο του Τιβέριου (Μάρτιος του 37), αντιμετωπίζοντας κάθε μέρα τον κίνδυνο της θανάτωσής του [12].

Η βασιλεία του Αγρίππα Α΄

Επεξεργασία

Διάδοχος του Τιβέριου έγινε ο Καλιγούλας, ο οποίος απελευθέρωσε τον Αγρίππα Α΄ και τού παραχώρησε το βασιλικό αξίωμα και την πρώην τετραρχία του θείου του Φιλίππου (37) [1].

Το επόμενο έτος (στις αρχές του καλοκαιριού) ο Καλιγούλας τον έστειλε στην Αλεξάνδρεια, προκειμένου να κατασκοπεύει τον έπαρχο της Αιγύπτου, τον οποίο ο Καλιγούλας θεωρούσε εχθρό του. Την εποχή εκείνη ο Αγρίππας πάντρεψε την κόρη του Βερενίκη με τον Μάρκο, γιο του Αλέξανδρου του αλαβάρχη (εισπράκτορα τελωνείων), γεγονός που τού έδωσε οικονομική άνεση[1]. Η άφιξη του Αγρίππα στην πόλη έγινε η αφορμή να ξεσπάσουν ταραχές, οι οποίες οδήγησαν στον διωγμό των Ιουδαίων της Αλεξάνδρειας.

Στα μέσα του καλοκαιριού ο Αγρίππας Α΄ βρέθηκε για πρώτη φορά στο βασίλειό του και ανέλαβε επιχειρήσεις εναντίον ληστών, που λυμαίνονταν την περιοχή. Κατόπιν επέστρεψε στη Ρώμη[1]. Εκεί λίγο αργότερα (39) έφτασε και ο Ηρώδης Αντίπας, ο οποίος με προτροπή της συζύγου του διεκδίκησε και εκείνος τον τίτλο του βασιλιά. Ο Αγρίππας Α΄ όμως κατάφερε, όχι μόνο να ματαιώσει αυτό το ενδεχόμενο, αλλά και να στέψει τον Καλιγούλα εναντίον του Αντίπατρου, με αποτέλεσμα ο τετράρχης να καθαιρεθεί και να εξοριστεί από τον νεαρό Αυτοκράτορα. Τα εδάφη του Αντίπατρου παραχωρήθηκαν από τον Καλιγούλα στον Αγρίππα Α΄[15].

Τον χειμώνα του 39/40 ο Αγρίππας Α΄ συμμετείχε στην εκστρατεία, που πραγματοποίησε ο Καλιγούλας στη Γερμανία[1]. Το 40 βρίσκονταν στη Ρώμη. Εκεί προσπάθησε σε ένα συμπόσιο να πείσει τον Καλιγούλα να μην επιμείνει στην απόφασή του, που αφορούσε την εγκατάσταση του αγάλματός του από τον Ναό [16].

Ύστερα από τη δολοφονία του Καλιγούλα (Ιανουάριος του 41), ο Αγρίππας Α΄ συμμετείχε στη διαδικασία αποδοχής του φίλου του Κλαύδιου ως Αυτοκράτορα από τη Σύγκλητο. Ο Κλαύδιος τού παραχώρησε τα εδάφη της Παλαιστίνης που βρίσκονταν υπό ρωμαϊκό έλεγχο και την περιοχή της Αβιλινής[17] (το λεγόμενο βασίλειο του Λυσανία) [18] . Έτσι το βασίλειο του Αγρίππα Α΄ είχε την ίδια έκταση με εκείνο του πάππου του Ηρώδη Α΄ του Μεγάλου. Επίσης παραχώρησε, ύστερα από αίτημα του Αγρίππα Α΄ στον αδελφό του Ηρώδη Ε΄ την περιοχή της Χαλκίδας της Συρίας και τον βασιλικό τίτλο[19].

Η διακυβέρνηση του Αγρίππα Α΄, άλλοτε φιλοϊουδαϊκή, όταν απευθύνονταν στους Ιουδαίους, και άλλοτε φιλελληνική, όταν απευθύνονταν στους μη–Ιουδαίους, υπήρξε συνετή [20]. Όταν προσπάθησε να ανεγείρει ένα νέο τείχος στην Ιερουσαλήμ, οι Ρωμαίοι τού ζήτησαν να σταματήσει τις εργασίες[21]. Πέθανε αιφνίδια το 44 κατά την διάρκεια κάποιων αγώνων στην Καισάρεια [21], αφήνοντας ως διάδοχο έναν ανήλικο γιο. Έτσι τα εδάφη του βασιλείου του πέρασαν στην ρωμαϊκή διοίκηση[22].

Οικογένεια

Επεξεργασία

Νυμφεύτηκε την Κύπρο Γ΄, κόρη του Φασαήλ Β΄ (γιου του Φασαήλ Α΄) και είχε τέκνα:

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 LIVIUS Articles on Ancient History . King Herod Agrippa
  2. Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία.Βιβλίο ΙΗ.V.4 [133]-[136]
  3. Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία.Βιβλίο ΙΗ.VΙ.1. [143]-[145]
  4. Γάιος Σουητώνιος. Η ζωή των Καισάρων.Τομ. 4 Καλιγούλας.Εισαγωγή.σελ.9
  5. Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία.Βιβλίο ΙΗ.VΙ.1. [146]
  6. Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία.Βιβλίο ΙΗ.VΙ.2. [147]
  7. Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία.Βιβλίο ΙΗ.VΙ.2. [148]-[149]
  8. Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία.Βιβλίο ΙΗ.VΙ.2. [150]
  9. Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία.Βιβλίο ΙΗ.VΙ.3. [151]
  10. Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία.Βιβλίο ΙΗ.VΙ.3. [152]-[155]
  11. Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία.Βιβλίο ΙΗ.VΙ.3. [155]-[160]
  12. 12,0 12,1 Jewish Encyclopedia AGRIPPA I. (M. JULIUS AGRIPPA, also known as Herod Agrippa I.): Early Career
  13. Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία.Βιβλίο ΙΗ.VΙ.4. [161]-[167]
  14. Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία.Βιβλίο ΙΗ.VΙ.6. [186]-[188]
  15. Ιστορία Εικονογραφημένη.Τεύχος - 309, Άρθρο – Άρχοντες εν ονόματι της Ρώμης.σελ 101-102
  16. Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία.Βιβλίο ΙΗ.VIΙΙ.7[289]-[297]
  17. Ιώσηπος Ιουδαϊκή Αρχαιολογία.Βιβλίο ΙΘ.V.1[275]
  18. Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Β ΧΙ.5.[215]. σελ .87
  19. Ιστορία Εικονογραφημένη.Τεύχος - 309, Άρθρο – Άρχοντες εν ονόματι της Ρώμης.σελ 105
  20. Ιστορία Εικονογραφημένη.Τεύχος - 309, Άρθρο – Άρχοντες εν ονόματι της Ρώμης.σελ 104-105
  21. 21,0 21,1 Jewish Encyclopedia AGRIPPA I. (M. JULIUS AGRIPPA, also known as Herod Agrippa I.): Agrippa and Caligula
  22. Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Β ΧΙ.6. [220].σελ .87