Ζαν ντε Τεβενό

Ο Ζαν ντε Τεβενό (Jean de Thévenot, Παρίσι, 16 Ιουνίου 1633 – Μεγιανέχ, Περσία, 28 Νοεμβρίου 1667) ήταν Γάλλος περιηγητής της Ανατολής, που έγραψε εκτενώς για τα ταξίδια του. Υπήρξε επίσης γλωσσολόγος, φυσικός επιστήμονας και βοτανολόγος. Είχε οικογενειακή παράδοση, αφού ήταν ανεψιός του Μελχισεδέκ Τεβενό.

Ζαν ντε Τεβενό
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	16  Ιουνίου 1633 Παρίσι
Θάνατος	28  Νοεμβρίου 1667 Μεγιανέχ
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Γαλλίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γαλλικά
Σπουδές	Πανεπιστήμιο του Παρισιού
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	εξερευνητής
Συγγενείς	Melchisédech Thévenot (θείος)
Σχετικά πολυμέσα

Η αναδίφηση ταξιδιωτικών βιβλίων τον παρακίνησε να πάει στο εξωτερικό, όταν οι συνθήκες το επέτρεψαν. Αφήνοντας τη Γαλλία το 1652, επισκέφθηκε πρώτα την Αγγλία, την Ολλανδία, τη Γερμανία και την Ιταλία. Στη Ρώμη γνώρισε τον Ντ' Ερμπελό (Barthélemy d'Herbelot de Molainville), που τον προσκάλεσε να τον συνοδεύσει σε σχεδιαζόμενο ταξίδι του στο Λεβάντε. Ο Ντ' Ερμπελό εμποδίστηκε από προσωπικές του υποθέσεις, αλλά ο ντε Τεβενό απέπλευσε από τη Ρώμη τον Μάιο 1655 και, αφού τον ανέμεινε μάταια 5 μήνες στη Μάλτα, μπαρκάρισε για την Κωνσταντινούπολη μόνος.

Παρέμεινε στην Πόλη ως το τέλος Αυγούστου 1656 και μετά πήγε στη Σμύρνη, τη Χίο, τη Νάξο και άλλα ελληνικά νησιά, και τελικώς έφθασε στην Αλεξάνδρεια την πρωτοχρονιά του 1657. Παρέμεινε στην Αίγυπτο ένα χρόνο, επισκέφθηκε τη χερσόνησο του Σινά και, επιστρέφοντας στο Κάιρο, ενώθηκε με το καραβάνι των προσκυνητών των Αγίων Τόπων. Επισκέφθηκε τα κυριότερα προσκυνήματα εκεί και, μετά από δύο επιθέσεις πειρατών, επέστρεψε στη Δαμιέττη δια θαλάσσης και βρισκόταν και πάλι στο Κάιρο εγκαίρως για να παραστεί στο άνοιγμα του καναλιού κατά την ετήσια πλημμύρα του Νείλου (14 Αυγούστου 1658).

Τον Ιανουάριο 1659 ο ντε Τεβενό απέπλευσε από την Αλεξάνδρεια με αγγλικό πλοίο, «έπιασε» στην Τύνιδα και, μετά από μια σύντομη συμπλοκή με Ισπανούς πειρατές, έφθασε στο Λιβόρνο στις 12 Απριλίου. Μετά το τέλος αυτής της πρώτης περιηγήσεως, πέρασε τέσσερα χρόνια στο σπίτι του, μελετώντας γλώσσες και άλλα πράγματα χρήσιμα σε ένα ταξιδιώτη της εποχής.

Τον Νοέμβριο 1663 απέπλευσε και πάλι για την Ανατολή, πιάνοντας στην Αλεξάνδρεια και αποβιβαζόμενος στη Σιδώνα, από όπου εισχώρησε στην ενδοχώρα και επισκέφθηκε τη Δαμασκό, το Χαλέπι και, περνώντας στη Μεσοποταμία, τη Μοσούλη, τη Βαγδάτη και το Μενδελί.

Από εδώ πέρασε τα σύνορα της Περσικής Αυτοκρατορίας στις 27 Αυγούστου 1664, και από το Κερμανσάχ και το Χαμαντάν κατέληξε στο Ισφαχάν, όπου πέρασε 5 μήνες (Οκτώβριος 1664 - Φεβρουάριος 1665). Μετά, ακολουθώντας τον έμπορο Ζαν-Μπατίστ Ταβερνιέ (Jean-Baptiste Tavernier), προχώρησε από την πόλη Σιράζ και το Λαρ στο Μπαντέρ-Αμπασί, ελπίζοντας να βρει ένα χερσαίο πέρασμα προς την Ινδία. Αυτό στάθηκε δύσκολο εξαιτίας της αντιθέσεως των Ολλανδών, και παρότι ο Ταβερνιέ μπόρεσε να προχωρήσει, ο ντε Τεβενό θεώρησε φρόνιμο να επιστρέψει στη Σιράζ. Αφού επισκέφθηκε τα ερείπια της αρχαίας Περσέπολης, πήγε στη Βασόρα και απέπλευσε για τις Ινδίες στις 6 Νοεμβρίου 1665 με το πλοίο Hopewell, φθάνοντας στο Σουράτ στις 10 Ιανουαρίου 1666.

Παρέμεινε στην Ινδία επί 13 μήνες και τη διέσχισε από το Golconda ως το Masulipatam, επιστρέφοντας από την ξηρά στο Σουράτ, από όπου απέπλευσε για το Μπαντέρ-Αμπασί και επέστρεψε στη Σιράζ. Πέρασε τους θερμούς μήνες του καλοκαιριού του 1667 στο Ισφαχάν, τραυματισμένος τυχαία από πιστολιά, και τον Οκτώβριο ξεκίνησε για την Ταυρίδα, αλλά πέθανε καθ' οδόν, στη Μιγιάνα, στις 28 Νοεμβρίου.

Ο Ζαν ντε Τεβενό υπήρξε πολύγλωσσος, μιλώντας καλά την τουρκική, την αραβική και την Περσική γλώσσα, και ένας φιλομαθής, επιμελής και οξύς παρατηρητής. Είχε επίσης γνώσεις Φυσικών Επιστημών, ιδιαιτέρως Βοτανικής, για χάρη της οποίας συνέλεξε πολλά είδη φυτών στην Ινδία. Ο χαρακτήρας του ήταν αξιοθαύμαστος και τα γραπτά του χαίρουν ακόμα μεγάλης εκτιμήσεως, παρότι έχει δικαίως παρατηρηθεί ότι δεν γνώρισε παρά την εξωτερική πλευρά της ζωής στην Ανατολή.

Οι ταξιδιωτικές εντυπώσεις του, ουσιαστικά ο λεπτομερής απολογισμός του πρώτου του ταξιδιού εκδόθηκε στο Παρίσι το 1665. Αποτελεί το πρώτο μέρος από τη συλλογική έκδοση των «Ταξιδιών» του. Ο πρόλογος μαρτυρεί ότι ο ντε Τεβενό κανόνισε να δημοσιευθεί αμέσως μετά την αναχώρησή του για το δεύτερο και τελευταίο ταξίδι του. Το δεύτερο και το τρίτο μέρος εκδόθηκαν μεταθανατίως από τα ημερολόγιά του, το 1674 και το 1684. Μία συνολική έκδοση εμφανίσθηκε στο Παρίσι το 1689, και μία άλλη τυπώθηκε στο Άμστερνταμ το 1727 σε 5 τόμους υπό τον τιτλο Voyage de M(onsieur). de Thevenot en Europe, Asie et Afrique.

Αναφορές

• Τα «Ταξίδια» του Thévenot στη Gallica