Δικαστικός επιμελητής

Ο Δικαστικός Επιμελητής είναι άμισθος δημόσιος λειτουργός που βοηθά με τις υπηρεσίες του στην απονομή της Δικαιοσύνης από τα Δικαστήρια, καθώς και στην εκτέλεση των αποφάσεων που αυτά εκδίδουν (κυρίως τα Πολιτικά Δικαστήρια) Ο Δικαστικός Επιμελητής παρέχει τις υπηρεσίες του ελεύθερα, όπως και ο Δικηγόρος ή ο Συμβολαιογράφος.

Καθήκοντα

Στα θεσμοθετημένα καθήκοντά του Δικαστικού Επιμελητή περιλαμβάνεται κυρίως η επίδοση δικογράφων και εξώδικων εγγράφων, η ενέργεια διαπιστωτικών πράξεων καθώς και η αναγκαστική εκτέλεση εκτελεστών τίτλων-δικαστικών αποφάσεων κυρίως με την επιβολή κατασχέσεων στην όποια κινητή και ακίνητη περιουσία οφειλετών, τη διενέργεια αφαίρεσης κινητών πραγμάτων και την αποβολή από μίσθια ή καταπατημένα ακίνητα οφειλετών και την απόδοσή τους στον κύριό τους. Η διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί κατά την επιβολή αναγκαστικής εκτέλεσης θεσμοθετείται στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.

Τόπος άσκησης καθηκόντων

Ο Δικαστικός Επιμελητής ασκεί τα καθήκοντά του στην περιφέρεια του Εφετείου που είναι διορισμένος. Ο Δικαστικός Επιμελητής ασκεί τα καθήκοντά του είτε μόνος του από το ιδιωτικό του γραφείο στην έδρα του Πρωτοδικείου όπου είναι διορισμένος, είτε συνεταιριζόμενος με Δικαστικούς Επιμελητές του ίδιου πρωτοδικείου συστήνοντας αστικών εταιρεία με σκοπό την από κοινού παροχή των υπηρεσιών τους.

Αμοιβή Δικαστικού Επιμελητή

Παρότι στην πράξη ο Δικαστικός Επιμελητής δρα ως ελεύθερος επαγγελματίας, δηλαδή οι πελάτες του τον επιλέγουν ελεύθερα, η αμοιβή του δεν καθορίζεται από τον ίδιο αυθαίρετα, αλλά προκύπτει από απόφαση των Υπουργών Δικαιοσύνης και Οικονομίας και Οικονομικών. Το αμοιβολόγιο αυτό είναι υποχρεωτικό για τον Δικαστικό Επιμελητή. Σε γενικές γραμμές, η αμοιβή του Δικαστικού Επιμελητή προκύπτει από την άθροιση του πάγιου δικαιώματος που δικαιούται για κάθε τύπο πράξης (π.χ. για επίδοση δικογράφου, επιβολή κατάσχεσης κλπ) συν τα οδοιπορικά έξοδα που υπολογίζονται βάση της απόστασης που διάνυσε ο Δικαστικός Επιμελητής για τη διενέργεια της πράξης εκτέλεσης ή της επίδοσης.

Διορισμός Δικαστικού Επιμελητή

Τα προσόντα διορισμού κάποιου ως Δικαστικού Επιμελητή είναι: 1. Όριο ηλικίας από 22 έως 40 ετών. 2. Να είναι πτυχιούχος Νομικής Σχολής ημεδαπού πανεπιστημίου ή ισότιμου αλλοδαπού, αναγνωρισμένου από το νόμο 3. Πιστοποιητικό διενέργειας πρακτικής άσκησης έξι μηνών σε Δικαστικό Επιμελητή που ορίζεται από το Δ.Σ. του Συλλόγου Δικαστικών Επιμελητών. 4. Η επιτυχία σε σχετικό διαγωνισμό για την πλήρωση κενών θέσεων Δικαστικών Επιμελητών στα Πρωτοδικεία που προκηρύσσεται κάθε έτος από το Υπουργείο Δικαιοσύνης και διενεργείται σε κάθε Εφετείο της χώρας. Στη συνέχεια, ενώ αρχικώς διαφαινόταν το άνοιγμα του επαγγέλματος, στην παράγραφο 10 του άρθρου 326 (ΦΕΚ Α 86/11.4.2012), ορίστηκε πλέον ότι ο υποψήφιος Δικαστικός Επιμελητής απαιτείται να είναι πτυχιούχος Νομικής Σχολής ημεδαπού πανεπιστημίου ή ισότιμου αλλοδαπού, αναγνωρισμένου από τον νόμο. Στο ενδιάμεσο το μέγιστο όριο ηλικίας αυξήθηκε στα 45 χρόνια και κατόπιν απόφασης του ΣΤΕ έγινε απεριόριστο· Η τελευταία φορά που διενεργήθηκαν εξετάσεις ήταν το 2015, μεταξύ των εγγεγραμμένων ασκουμένων πριν το 2012.

Εγγραφή σε Σύλλογο Δικαστικών Επιμελητών

Κάθε Δικαστικός Επιμελητής εγγράφεται υποχρεωτικά στον Σύλλογο Δικαστικών Επιμελητών του Εφετείου στο οποίο ανήκει το Πρωτοδικείο στο οποίο ασκεί τα καθήκοντά του. Οι Σύλλογοι Δικαστικών Επιμελητών είναι αρμόδιοι κυρίως για θέματα ασκουμένων Δικαστικών Επιμελητών και για τη διενέργεια πειθαρχικών διώξεων κατά των μελών τους σε περίπτωση που υποπέσουν σε πειθαρχικό παράπτωμα που τιμωρείται από τον Κώδικα Δικαστικών Επιμελητών. Οι Σύλλογοι Δικαστικών Επιμελητών σε όλη την επικράτεια είναι 8, ήτοι: 1) Σύλλογος Δικαστικών Επιμελητών Εφετείων Αθηνών - Πειραιώς - Αιγαίου - Δωδεκανήσου - Λαμίας - Βορείου Αιγαίου και Ευβοίας, 2) Σύλλογος Δικαστικών Επιμελητών Εφετείου Θεσσαλονίκης, 3) Σύλλογος Δικαστικών Επιμελητών Εφετείου Θράκης, 4) Σύλλογος Δικαστικών Επιμελητών Εφετείων Ιωαννίνων - Κέρκυρας, 5) Σύλλογος Δικαστικών Επιμελητών Εφετείων Κρήτης και Ανατολικής Κρήτης, 6) Σύλλογος Δικαστικών Επιμελητών Εφετείων Λάρισας - Δυτικής Μακεδονίας, 7) Σύλλογος Δικαστικών Επιμελητών Εφετείων Ναυπλίου και Καλαμάτας, 8) Σύλλογος Δικαστικών Επιμελητών Εφετείων Πάτρας και Δυτικής Στερεάς Ελλάδας.

Προνόμια & Δικαιώματα Δικαστικού Επιμελητή

Οι Δικαστικοί Επιμελητές κατά την άσκηση του λειτουργήματος τους, ενεργούν ως όργανα της πολιτείας σύμφωνα με τις επιταγές του νόμου.

Ο Δικαστικός Επιμελητής κατά την άσκηση του λειτουργήματός του απολαμβάνει σεβασμού εκ μέρους κάθε Αρχής και προσώπου, δικαιούται δε να εισέρχεται ελεύθερα σε όλα τα δημόσια καταστήματα, προκειμένου να εκτελέσει τα καθήκοντά του.

Βάσει του Κώδικα Δικαστικών Επιμελητών, και για την απρόσκοπτη άσκηση των καθηκόντων τους, έχουν δοθεί στους Δικαστικούς επιμελητές τα παρακάτω προνόμια:

Δικαίωμα έρευνας περιουσιακών στοιχείων οφειλετών

Ο Δικαστικός Επιμελητής δικαιούται, με αποκλειστικό σκοπό την εξεύρεση περιουσιακών στοιχείων οφειλετών, εναντίον των οποίων έχει εντολή να διενεργήσει κατάσχεση ή άλλη πράξη εκτελέσεως, να ενεργεί έρευνες στα δημόσια βιβλία που τηρούνται στα υποθηκοφυλακεία, κτηματολογικά γραφεία, νηολόγια, ναυτικά υποθηκολόγια, μητρώα αεροσκαφών, διευθύνσεις συγκοινωνιών.Επίσης, για τον ίδιο σκοπό δικαιούται να λαμβάνει γνώση και να ζητά αντίγραφα όλων των προς μεταγραφή πράξεων των συμβολαιογράφων, των συμβολαιογραφικών εγγράφων,μεταβιβάσεως κυριότητας κινητών και των εγγράφων που αφορούν αναγκαστική εκτέλεση και είναι κατατεθειμένα σε συμβολαιογράφο.

Δικαίωμα εξακρίβωσης στοιχείων ταυτότητας

Ο Δικαστικός Επιμελητής, κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, δικαιούται να ενεργεί έλεγχο για την εξακρίβωση της ταυτότητας εκείνων τους οποίους αφορά η εκτέλεση ή η επίδοση. Στις περιπτώσεις αυτές, όποιος αρνηθεί να δηλώσει την ταυτότητά του ή δηλώσει ψευδή στοιχεία, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους ή με χρηματική ποινή. (βλ. άρθρο 23 Ν.2318/1995).

Δικαίωμα αίτησης συνδρομής της Αστυνομίας

Ο Δικαστικός Επιμελητής κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του δικαιούται να ζητά, όταν ο ίδιος το κρίνει αναγκαίο, τη βοήθεια της αρμόδιας αστυνομικής αρχής, η οποία υποχρεούται να τον συνδράμει αμέσως, χωρίς να παρεμβαίνει στα καθήκοντά του και χωρίς να τον απομακρύνει από τον τόπο της εκτελέσεως για οποιονδήποτε λόγο πριν τελειώσει το έργο του. Η συνδρομή αυτή μπορεί να ζητηθεί και προφορικά ή τηλεφωνικά. (βλ. άρθρο 24 Ν.2318/1995).

Δικαίωμα απομάκρυνσης προσώπων που παρεμποδίζουν το έργο του

Κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του ο Δικαστικός Επιμελητής δικαιούται να απομακρύνει από τον τόπο της εκτελέσεως ή της επιχειρούμενης πράξεως όσους με οποιονδήποτε τρόπο τον παρεμποδίζουν. Όποιος εξακολουθεί να παρεμποδίζει, τιμωρείται για απείθεια με φυλάκιση μέχρι έξι μηνών.

Δικαίωμα αναζήτησης πληροφοριών από γείτονες , συνοίκους κτλ.

Ο Δικαστικός Επιμελητής κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του έχει δικαίωμα να ζητά τις αναγκαίες πληροφορίες από τους πολίτες και ειδικότερα από συνοίκους, γείτονες, θυρωρούς και διαχειριστές

πολυκατοικιών ή μεγάρων.

Πειθαρχικά συμβούλια & παραπτώματα

Σε περίπτωση που ο Δικαστικός Επιμελητής υποπέσει σε πειθαρχικό παράπτωμα, τιμωρείται από το αρμόδιο (πρωτοβάθμιο και και δευτεροβάθμιο) πειθαρχικό συμβούλιο του Συλλόγου του με τις ποινές της: 1) έγγραφης επίπληξης, 2) προστίμου, 3) Προσωρινής παύσης, 4) οριστικής παύσης. Πειθαρχικό αδίκημα του Δικαστικού Επιμελητή αποτελεί κάθε υπαίτια παράβαση των καθηκόντων του και ιδίως: α) η έλλειψη πίστεως στην πατρίδα και το δημοκρατικό πολίτευμα, β) η αδικαιολόγητη άρνηση ή αποφυγή εκτελέσεως της ανατιθέμενης σε αυτόν εντολής, καθώς και η πλημμελής εκτέλεση αυτής, γ) η παράβαση της επιβαλλόμενης εχεμύθειας για γεγονότα και πληροφορίες, των οποίων έχει λάβει γνώση κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του, δ) η χρησιμοποίηση των πληροφοριών, που έχει από την εκτέλεση των καθηκόντων του, προκειμένου να αποκομίσει αυτός ή άλλος παράνομο όφελος, ε) κάθε πράξη ή παράλειψη που έγινε από δόλο ή βαριά αμέλεια και προκάλεσε ακυρότητα, στ) η μη τήρηση των βιβλίων και του αρχείου, που προβλέπονται από τον νόμο, ζ) ο αθέμιτος επαγγελματικός ανταγωνισμός που επιδιώκεται με την είσπραξη αμοιβών μικρότερων από τις οριζόμενες με τις αντίστοιχες υπουργικές αποφάσεις, θ) κάθε άλλο σχετικό με το λειτούργημά του παράπτωμα, που τελέσθηκε από πρόθεση και κατά τον ποινικό νόμο συνιστά τουλάχιστον πλημμέλημα.

Πηγές

Νόμος 2318/1995: Κώδικας Δικαστικών Επιμελητών