Διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Διευρύνσεις της ΕΕ 1952–58 Ιδρυτικά μέλη: Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Δυτική Γερμανία *, Κάτω Χώρες (* το 1990 που επανενώθηκε με την πρώην Ανατολική Γερμανία, Αλγερία ήταν ένα αναπόσπαστο τμήμα της Γαλλίας έως το 1962) 1973 – Πρώτη διεύρυνση: Δανία, Ιρλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο (*Η Γροιλανδία εγκατέλειψε το 1985) 1981 – Δεύτερη «νότια (μέρος Ι)» διεύρυνση: Ελλάδα 1986 – Τρίτη «νότια (μέρος ΙΙ)» διεύρυνση: Πορτογαλία, Ισπανία 1995 – Τέταρτη «βόρεια (εν μέρει)» διεύρυνση: Αυστρία, Φινλανδία, Σουηδία 2004 – Πέμπτη «ανατολική (μέρος Ι)» διεύρυνση: Τσεχία, Κύπρος, Εσθονία, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία 2007 – Πέμπτη «ανατολική (μέρος ΙΙ)» διεύρυνση: Βουλγαρία, Ρουμανία 2013 – Έκτη «νότια (μέρος IΙΙ)» διεύρυνση: Κροατία Μελλοντικά – Πιθανή διεύρυνση επέκτασης: Αλβανία, Τουρκία, Σερβία, Μαυροβούνιο, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Μολδαβία, Ουκρανία, Γεωργία

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) δημιουργήθηκε το 1993 με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ βασιζόμενη στις ήδη υπάρχουσες Ευρωπαϊκές Κοινότητες. Οι Ευρωπαϊκές Κοινότητες ιδρύθηκαν από έξι κράτη μέλη. Σήμερα στην ΕΕ συμπεριλαμβάνονται είκοσι επτά κράτη μέλη. Από την ίδρυσή της μέχρι και σήμερα υπήρξαν έξι διαδοχικές διευρύνσεις, με μεγαλύτερη την πέμπτη διεύρυνση, την 1η Μαΐου 2004, όταν προσχώρησαν δέκα νέα κράτη μέλη.

Οι διαπραγματεύσεις είναι εν εξελίξει και με άλλα κράτη. Η διαδικασία της διεύρυνσης αναφέρεται μερικές φορές ως ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Εντούτοις, αυτός ο όρος χρησιμοποιείται επίσης στην ενδυνάμωση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ και στην αύξηση της δύναμης από τα ευρωπαϊκά όργανα πέρα από τις εθνικές κυβερνήσεις.

Προκειμένου να προσχωρήσει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ένα κράτος πρέπει να τηρήσει τους οικονομικούς και πολιτικούς όρους, γνωστούς γενικά ως κριτήρια της Κοπεγχάγης (μετά από τη σύνοδο κορυφής της Κοπεγχάγης, Ιούνιος 1993). Απαιτείται μια κοσμική, δημοκρατική κυβέρνηση, καθώς και ένα αξιοκρατικό κράτος δικαίου, καθώς και αντίστοιχες ελευθερίες στα ανάλογα όργανα. Σύμφωνα με τη Συνθήκη της ΕΕ, κάθε κράτος μέλος και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να συμφωνήσει με οποιαδήποτε διεύρυνση.

Κριτήρια και μέθοδοι

Το 1989 δημιουργήθηκε το πρόγραμμα PHARE της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, προκειμένου να παρασχεθεί οικονομική ενίσχυση στις πιθανές προς ένταξη χώρες έτσι, ώστε να μπορούν να μεταρρυθμίσουν τις οικονομίες τους. Το PHARE έγινε ένα εργαλείο βοήθειας στις υποψήφιες χώρες, οι οποίες προσέγγισαν τα απαιτούμενα κριτήρια μεγέθυνσης. Οι υποψήφιες χώρες πρέπει να έχουν επιτύχει:

• σταθερότητα των οργάνων που εγγυώνται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το σεβασμό και την προστασία των μειονοτήτων,
• την ύπαρξη μιας σταθερής οικονομίας αγοράς, καθώς και να υφίσταται η ικανότητα αντιμετώπισης της ανταγωνιστικής πίεσης και των δυνάμεων της αγοράς εντός της Ένωσης και
• τη δυνατότητα να τηρηθούν οι υποχρεώσεις της ιδιότητας μέλους, συμπεριλαμβανομένης της εμμονής στους στόχους της πολιτικής, οικονομικής και νομισματικής ένωσης.

Κράτη μέλη

Έτος	Ιστορία της Διεύρυνσης	Σύνολο
1952/1958	Βέλγιο Γαλλία Δυτική Γερμανία Ιταλία Λουξεμβούργο Ολλανδία	6
1973	Δανία Ηνωμένο Βασίλειο Ιρλανδία	8
1981	Ελλάδα	9
1986	Ισπανία Πορτογαλία	11
1990	Γερμανία	11
1995	Αυστρία Σουηδία Φινλανδία	14
2004	Εσθονία Κύπρος Λετονία Λιθουανία Ουγγαρία Μάλτα Πολωνία Σλοβενία Σλοβακία Τσεχία	24
2007	Βουλγαρία Ρουμανία	26
2013	Κροατία	27

Πρώην Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Έτος	Κράτος που η περιοχή που αποχώρησε	Αίτια αποχώρησης
1962	Γαλλική Αλγερία	Η Αλγερία, το 1962 ανακήρυξε την Ανεξαρτησία της από την Γαλλία, και έγινε Κυρίαρχο κράτος.
1985	Γροιλανδία	Η Γροιλανδία, αυτοδιοίκητο έδαφος υπό την κυριαρχία του Βασιλείου της Δανίας (όχι έδαφος της), από το 1979, εγκατέλειψε οριστικά τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες το 1985, μετά από δημοψήφισμα.
2012	Άγιος Βαρθολομαίος (υπερπόντιο έδαφος της Γαλλίας στην Καραϊβική)	Εγκατέλειψε οριστικά τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες το 2012, μετά από δημοψήφισμα.
2020	Ηνωμένο Βασίλειο (δημοψήφισμα για το Brexit)	Το Ηνωμένο Βασίλειο, ήταν μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για 47 χρόνια (από το 1973 μέχρι και το 2020), το οποίο μετά από δημοψήφισμα το 2016, αποφάσισε να εγκαταλείψει οριστικά την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 29 Μαρτίου 2019, και έτσι η Μεγάλη Βρετανία (μαζί με τα εδάφη της Βόρειας Ιρλανδίας και του Γιβραλτάρ) έπαψε να είναι μέλος της, σύμφωνα με το Άρθρο 50. Κατόπιν συμφωνίας για παράταση των διαπραγματεύσεων, το Brexit, πραγματοποιήθηκε και επίσημα στις 1 Φεβρουαρίου του 2020.

Σε διαπραγματεύσεις για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Έτος έναρξης διαπραγματεύσεων	Κράτος	Αίτια
1987/1999/2004 (δεν είναι εξακριβωμένο)	Τουρκία	Η Τουρκία δεν συμμορφώνεται πλήρως εδώ και πολλά χρόνια με το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο.
2004	Βόρεια Μακεδονία	Δεν συμμορφώνεται πλήρως εδώ και πολλά χρόνια με το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο.
2010	Μαυροβούνιο
2012	Σερβία (χωρίς το Κόσοβο)
2014	Αλβανία
2022	Γεωργία (χωρίς τις Αμπχαζία και Νότια Οσσετία;) Μολδαβία (χωρίς την Υπερδνειστερία;) Ουκρανία (χωρίς την Κριμαία;)	Δεν εξακριβώνονται στοιχεία, ενώ όλες έχουν αναστείλει οριστικά και αμετάκλητα τις συνομιλίες τους. Η Ουκρανία υπέγραψε το 2022, συμφωνία για ένταξη στην ΕΕ, λόγω της Εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Στον πάγο	Βοσνία και Ερζεγοβίνη Κοσσυφοπέδιο	Δεν εξακριβώνονται στοιχεία

Άλλες χώρες της Ευρώπης που εξέφρασαν την Ένταξη τους στην ΕΕ, και δεν το έκαναν ποτέ πράξη

Έτος ένταξης ή Έναρξη των Ενταξιακών διαπραγματεύσεων	Κράτος	Αίτια
1973 και 1995	Νορβηγία	Τόσο το 1972, όσο και το 1994, η Νορβηγία, παρά το γεγονός ότι υπέγραψε τις αντίστοιχες Συνθήκες προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τελικά δεν τις επικύρωσε ποτέ λόγω αρνητικών δημοψηφισμάτων των Νορβηγών πολιτών.
1992	Ελβετία	Ένα δημοψήφισμα έλαβε χώρα το 1992, στην Ελβετία, για το αν η χώρα θα έπρεπε να ενταχθεί στην ΕΟΚ ή όχι. Τελικά οι Ελβετοί πολίτες ψήφισαν πανψηφεί κατά της ένταξης του στην ΕΟΚ, και ουδέποτε το επιθύμησαν, λόγω της ισχυρής οικονομίας τους.
2008	Ισλανδία	Η Ισλανδία εξέφρασε την ένταξη της στην ΕΕ, το 2008, ωστόσο πέντε χρόνια μετά ανέστειλε οριστικά και αμετάκλητα τις συνομιλίες της από το 2013 και δεν είναι πλέον υποψήφια προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
2013	Άγιος Μαρίνος	Ένα δημοψήφισμα έλαβε χώρα το 2013, στο κρατίδιο, για το αν η χώρα θα έπρεπε να ενταχθεί στην ΕΕ ή όχι. Τελικά οι πολίτες του Αγίου Μαρίνου ψήφισαν πανψηφεί κατά της ένταξης του στην ΕΕ. Ο Άγιος Μαρίνος ωστόσο έχει εθνικό νόμισμα το Ευρώ από το 1999, λόγω συμφωνίας με την ΕΕ.
2021/2023 (δεν είναι εξακριβωμένο)	Αρμενία	Η Αρμενία εξέφρασε την ένταξη της στην ΕΕ, το 2021, αλλά κάτι τέτοιο αργότερα διαψεύστηκε από τα κυβερνώντα κόμματα της χώρας, επειδή είναι προσκείμενα φιλορωσικά.

Συνεισφορά κρατών μελών καθώς και υποψηφίων χωρών

Population and GDP per capita of EU member states and candidates.