Βικιπαίδεια

Δημοκρατία της Τιβά

δημοκρατίες που αποτελούν τη ρωσική ομοσπονδία

Συντεταγμένες: 51°47′N 94°45′E / 51.783°N 94.750°E / 51.783; 94.750

Η Δημοκρατία της Τιβά (ρωσικά: Респу́блика Тыва, τιβανικά: Тыва Республика)[2] ή Τουβά είναι ομοσπονδιακό υποκείμενο της Ρωσίας, υπαγόμενο στο Σιβηρικό Διαμέρισμα. Εκτείνεται στο νότιο άκρο του διαμερίσματος, συνορεύοντας με τη Μογγολία. Πρωτεύουσά της είναι το Κιζίλ (109.918 κάτοικοι - απογρ. 2010), στις όχθες του ποταμού Γενισέι. Στη γλώσσα των ντόπιων σημαίνει "κόκκινο" και θεωρείται το γεωγραφικό κέντρο της ασιατικής ηπείρου.

Δημοκρατία της Τιβά

Σημαία
Έμβλημα
ΧώραΡωσία
Διοικητική υπαγωγήΡωσία
ΠρωτεύουσαΚιζίλ
Ίδρυση24  Μαΐου 1991[1]
ΓλώσσεςΡωσικά και Τιβανικά
Διοίκηση
 • Επικεφαλής της Δημοκρατίας της ΤιβάΣολμπάν Καρά-ούλ
Έκταση170.500 km²
Πληθυσμός337.524 (2024)
Γεωγραφικές συντεταγμένες51°47′0″N 94°45′0″E
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η Τουβά είναι ένα από τα πιο πρόσφατα ρωσικά εδάφη - έως το 1911 ανήκε στην Κίνα, ενώ η επίσημη προσάρτησή της στη Ρωσία (τότε τμήμα της ΕΣΣΔ) έγινε μόλις το 1944. Η πλειοψηφία του πληθυσμού ανήκει στους αυτόχθονες Τουβά (77%) - βουδιστικό μογγολικό - τουρκικό φύλο, πιστοί του Δαλάι Λάμα. Οι ρωσικής καταγωγής κάτοικοι ανέρχονται σε μόλις 20,1%, αλλά παλαιότερα αποτελούσαν περίπου το 40%.

Η δημοκρατία των Τιβά βρίσκεται στο γεωγραφικό κέντρο της Ασίας, στη νότια Σιβηρία. Η δημοκρατία συνορεύει με τη Δημοκρατία των Αλτάι, τη Δημοκρατία της Χακασίας, το Κράι του Κρασνογιάρσκ, το Όμπλαστ του Ιρκούτσκ, και τη Δημοκρατία της Μπουργιατίας στη Ρωσία και με τη Μογγολία στα νότια. Η περιοχή επίσης διεκδικείται από το ταϊβανέζικη κόμμα Κουομιντάνγκ ως μέρος της Δημοκρατίας της Κίνας. Στην απογραφή του 2010 είχε πληθυσμό 307.930 κατοίκων.[3] Η πρωτεύουσα είναι το Κιζίλ.

Από το 1921 έως το 1944, η Τινά ήταν ένα ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος, αλλά δεν ήταν διεθνώς αναγνωρισμένο και αναγνωριζόταν μόνο από τη Σοβιετική Ένωση και τη Λαϊκή Δημοκρατία της Μογγολίας.[4] Ήταν γνωστή ως Τανού Τιβά μέχρι το 1926 και ως Λαϊκή Δημοκρατία της Τιβά μετέπειτα.[5] Η πλειοψηφία των κατοίκων είναι Τιβανοί που μιλούν Τιβανικά ως μητρική γλώσσα, ενώ τα ρωσικά ομιλούνται ως μητρική γλώσσα από τη ρωσική μειονότητα. Οι δύο γλώσσες είναι συνεπίσημες και κατανοητές στους περισσότερους κατοίκους. Το νομοθετικό σώμα της δημοκρατίας είναι το Μεγάλο Χουράλ, που εκλέγει πρόεδρο για μια τετραετή θητεία.

Το ποσοστό γεννητικότητας στην περιοχή της Τιβά είναι ένα από τα υψηλότερα σε όλη τη Ρωσία. Οι Τιβανοί είναι ο μοναδικός τουρκικός λαός που ασπάζεται τον βουδισμό.

Ιστορία

Επεξεργασία
Δείτε επίσης: Ιστορία των Τιβά
 
Χάρτης της δημοκρατίας των Τιβά
 
Η λίμνη Χιντικτίγκ-χολ στη δημοκρατία της Τιβά.

Η επικράτεια της δημοκρατίας των Τιβά έχει ελεγχθεί από την αυτοκρατορία των Σιονγκνού (209 π.Χ. - 93 μ.Χ.) και το μογγολικό κράτος των Σιανμπέι (93-234), το χαγανάτο των Ρουράν (330-555), τους Κιργίζιους του Γενισέι (7ος - 13ος αιώνας), την αυτοκρατορία των Μογγόλων (1206–1271), τη δυναστεία των Γιουάν (1271–1368), τη βόρεια δυναστεία των Γιουάν (1368–1691), και τα χανάτα των Χοτγκοϊδών και των Τζουνγκάρ (1634–1758).[6] Διάφορες μογγολικές φυλές, όπως οι Οϊράτ και οι Τουμέντ, κατοικούσαν σε περιοχές της σημερινής δημοκρατίας.[6]

Από το 1758 έως το 1911 ανήκε στη δυναστεία Τσινγκ της Κίνας και ήταν μέρος της εξωτερικής Μογγολίας.[7] Κατά την επανάσταση Σινχάι, η τσαρική Ρωσία ίδρυσε ένα αυτονομιστικό κίνημα μεταξύ των Τιβά ενώ υπήρχαν φιλομογγολικές και φιλοαυτονομιστικές ομάδες μεταξύ του πληθυσμού.[8] Ο τσάρος Νικόλαος Β΄ συμφώνησε στην τρίτη έκκληση των αρχηγών των Τιβά ιδρύοντας ένα προτεκτοράτο στη θέση του ανεξάρτητου κράτους το 1912. Κάποιοι Ρώσοι (έμποροι, ταξιδιώτες και εξερευνητές) είχαν ήδη μεταναστεύσει στην Τιβά την εποχή εκείνη.[9] Η Τιβά έγινε ονομαστική ανεξάρτητη ως δημοκρατία του Ουριανχάι, ενώ στις 17 Απριλίου 1914 έγινε το Κράι του Ουριανχάι, ρωσικό προτεκτοράτο.[10]

Ιδρύθηκε μια πόλη ως πρωτεύουσα των Τιβά, το Μπελοτσάρσκ (Белоца́рск = πόλη του λευκού τσάρου").[11] Το 1911 η Μογγολία έγινε ανεξάρτητη χώρα με ρωσική προστασία. Μετά τη ρωσική επανάσταση του 1917, που έληξε την τσαρική εποχή, το μεγαλύτερο μέρος της Τιβά ήταν κατειλημμένο από τις 5 Ιουλίου 1918 έως τις 15 Ιουλίου 1919 από τους Λευκούς Ρώσους του Αλεξάντρ Κόλτσακ. Ο Πιοτρ Ιβάνοβιτς Τουρτσανίνοφ ονομάστηκε κυβερνήτης της περιοχής. Το φθινόπωρο του 1918 το νοτιοδυτικό μέρος κατελήφθη από κινεζικά στρατεύματα και το νότιο μέρος από μογγολικά στρατεύματα του Χατανμπαατάρ Μαγκασαριάβ.[12]

Από τον Ιούλιο του 1919 έως τον Φεβρουάριο του 1920, ο κομμουνιστικός Κόκκινος Στρατός κατέλαβε την Τιβά αλλά από τις 19 Φεβρουαρίου 1920 μέχρι τον Ιούνιο του 1921 κατελήφθη από την Κίνα, με κυβερνήτη των Γιάν Σιτσάο. Στις 14 Αυγούστου 1921 οι Μπολσεβίκοι ίδρυσαν τη λαϊκή δημοκρατία των Τιβά. Το 1926 η πρωτεύουσα (το Μπελοτσάρσκ, γνωστό ως Χεμ-Μπελντίρ από το 1918) μετονομάστηκε σε Κιζίλ που σημαίνει κόκκινος. Η Τιβά ήταν ανεξάρτητο κράτος κατά τον μεσοπόλεμο εκ του νόμου. Ο πρωθυπουργός Ντοντούκ, ο πρώτος κυβερνήτης του νέου κράτους, στόχευε να τονώσει τις σχέσεις με τη Μογγολία και να κάνει τον βουδισμό κρατική θρησκεία. Το 1929 έγινε πραξικόπημα από πέντε νεαρούς τιβανούς απόφοιτους του Κομμουνιστικού Πανεπιστημίου Εργαζομένων της Ανατολής, το οποίο ενορχηστρώθηκε από το Κρεμλίνο.[13]

Το 1930 το φιλοσοβιετικό καθεστώς απέρριψε το μογγολικό αλφάβητο υπέρ ενός λατινικού αλφαβήτου που σχεδιάστηκε για την τιβανική από ρώσους γλωσσολόγους, ακολουθώντας μια τάση μεταφοράς πολλών γλωσσών στο λατινικό αλφάβητο. Το 1943 το κυριλλικό αλφάβητο αντικατέστησε το λατινικό. Υπό την ηγεσία του γραμματέα του κόμματος Σαλτσάκ Τοκά, οι Ρώσοι έλαβαν πλήρη δικαιώμαται ιθαγένειας και οι βουδιστικές-μογγολικές επιρροές στο κράτος και την κοινωνία μειώθηκαν συστηματικά.[14]

Η Τιβά προσαρτήθηκε από τη Σοβιετική Ένωση το 1944 με την έγκριση του Μικρού Χουράλ (κοινοβούλιο) αλλά χωρίς δημοψήφισμα για το ζήτημα. Η δημοκρατία υποβαθμίστηκε στην αυτόνομη περιφέρεια της Τιβά εντός της Ρωσικής Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας μετά τη σοβιετική νίκη στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.[15] Ο Σαλτσάκ Τοκά, αρχηγός του Λαϊκού Επαναστατικού Κόμματος των Τιβά, έγινε πρώτος γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Τιβά και ντε φάκτο κυβερνήτης της περιοχής μέχρι τον θάνατό του το 1973.[16] Η τότε αυτόνομη περιφέρεια προήχθη στο καθεστώς της αυτόνομης σοβιετικής σοσιαλιστικής δημοκρατίας στις 10 Οκτωβρίου 1961.[15]

 
Ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν στη δημοκρατία της Τιβά το 2007.

Τον Φεβρουάριο του 1990, ο Κααντίρ-όολ Μπιτσελντέι, ο οποίος είναι φιλόλογος στο Κρατικό Παιδαγωγικό Ινστιτούτο του Κιζίλ, ίδρυσε το Δημοκρατικό Κίνημα των Τιβά. Το κόμμα στόχευε στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στέγασης (υπήρχαν ελλείψεις και στα δύο) και να βελτιώσει το καθεστώς των τιβανικών και του τιβανικού πολιτισμού. Αργότερα το ίδιο έτος υπήρξε ένα κύμα επιθέσεων κατά της ρωσικής μειονότητας, συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων από ελεύθερους σκοπευτές σε φορτηγά και επιθέσεις σε οικισμούς με 168 νεκρούς συνολικά.[17] Τελικά παρενέβησαν τα ρωσικά στρατεύματα. Ωστόσο πολλοί ήταν οι Ρώσοι που έφυγαν από τη δημοκρατία την εποχή εκείνη. Η Τιβά παρέμεινε απομακρυσμένη και δύσκολη στη πρόσβαση.[18]

Η Τιβά υπέγραψε τη συμφωνία της 31ης Μαρτίου 1992 που ίδρυσε τη Ρωσική Ομοσπονδία. Στις 22 Οκτωβρίου 1993 ολοκληρώθηκε το νέο σύνταγμα της δημοκρατίας. Το σύνταγμα δημιούργησε μια βουλή 32 μελών (Ανώτατο Χουράλ) και ένα Μεγάλο Χουράλ που ασχολείται με την τοπική νομοθεσία.[19] Το σύνταγμα εγκρίθηκε με ποσοστό 53.9% (ή 62.2%, σύμφωνα με μια άλλη πηγή) σε δημοψήφισμα στις 12 Δεκεμβρίου 1993.[20] Την ίδια εποχή, το επίσημο όνομα της δημοκρατίας άλλαξε από Τουβά (Тува) σε Τιβά (Тыва).[21]

Γεωγραφία

Επεξεργασία
 
Το γεωγραφικό κέντρο της Ασίας, 2015

Η δημοκρατία βρίσκεται στο νότιο άκρο της Σιβηρίας. Πρωτεύουσα είναι το Κιζίλ, και βρίσκεται κοντά στο γεωγραφικό κέντρο της Ασίας. Το ανατολικό τμήμα της δημοκρατίας είναι δασώδης και ορεινό, ενώ το δυτικό μια ξηρή πεδιάδα.

Καταφύγια βιόσφαιρας

Επεξεργασία
 
Τοπίο στην Τιβά
 
Ο μικρός Γενισέι στην Τιβά
 
Καταφύγιο του Ουμπσουνούρ

Ποταμοί

Επεξεργασία

Υπάρχουν πάνω από 8.000 ποταμοί στη δημοκρατία. Η περιοχή περιλαμβάνει την άνω πορεία του Γενισέι, του πέμπτου μεγαλύτερου ποταμού στον κόσμο. Οι περισσότεροι ποταμοί είναι παραπόταμοι του Γενισέι, ενώ υπάρχουν πολλές μεταλλικές πηγές στην περιοχή.

Οι κύριοι ποταμοί της δημοκρατίας είναι οι παρακάτω:

Λίμνες

Επεξεργασία

Υπάρχουν πολλές λίμνες στην Τιβά, εκ των οποίων πολλές είναι παγετωνικές ή αλμυρές λίμνες, συμπεριλμαβανομένων των λιμνών Τόντζα ή Αζάς και Ουβς.

Η Τόντζα έχει έκταση 100 τ.χλμ. και είναι η μεγαλύτερη της δημοκρατίας. Η Ουβς μοιράζεται μεταξύ Μογγολίας και Τιβά και είναι μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς.

Όρη

Επεξεργασία

Τα εδάφη της δημοκρατίας είναι μια ορεινή λεκάνη, με υψόμετρο περίπου 600 μέτρα, περικυκλωμένη από τις οροσειρές Σαγιάν και Τανού-Ολά. Τα όρη και οι λόφοι αποτελούν πάνω από το 80% της δημοκρατίας. Το Μονγκούν-Ταϊγκά (= ασημένιο βουνό, με υψόμετρο 3.970 μέτρων) είναι το υψηλότερο σημείο στη δημοκρατία και ονομάστηκε από τον παγετώνα του.

Φυσικοί πόροι

Επεξεργασία

Οι κύριοι φυσικοί πόροι της Τιβά είναι ο άνθρακας, ο σίδηρος, ο χρυσός και το κοβάλτιο. Στην Τιβά ζουν ελάφια, λύγκες, λεοπάρδεις του χιονιού, αετοί, ιπτάμενες αλεπούδες, σκίουροι, αρκούδες και άλλα ζώα.

Κλίμα

Επεξεργασία
  • Μέση θερμοκρασία Ιανουαρίου: −32 °C (−26 °F)
  • Μέση θερμοκρασία Ιουλίου: +18 °C (64 °F)
  • Μέση ετήσια βροχόπτωση: 150 χιλιοστόμετρα στις πεδιάδες και 1.000 χιλιοστόμετρα στα βουνά.
  • Το μεγαλύτερο μέρος της δημοκρατίας επηρεάζεται από το μόνιμα παγωμένο έδαφος.

Διοικητικές διαιρέσεις

Επεξεργασία

Η δημοκρατία της Τιβά διαιρείται σε δεκαεπτά επαρχίες και δύο πόλεις υπό τη δικαιοδοσία της δημοκρατίας, το Κιζίλ και το Ακ-Ντοβουράκ. Οι επαρχίες υποδιαιρούνται σε σουμόν (αστικοί οικισμοί), πόλεις υπό τη δικαιοδοσία της επαρχίας (αστικοί οικισμοί) και οικισμοί αστικού τύπου.

Για περισσότερες πληροφορίες βλέπε το λήμμα διοικητικές διαιρέσεις της Δημοκρατίας της Τιβά.

Δημογραφία

Επεξεργασία

Ο πληθυσμός της δημοκρατίας είναι πολύ χαμηλός σε σχέση με την έκταση της δημοκρατίες, με πυκνότητα πληθυσμού 1.9 κατοίκων ανά τ.χλμ. Το 2010 είχε πληθυσμό 307.930 κατοίκων, αυξημένος από τους 305.510 κατοίκους του 2002 και μειωμένος από τους 309.129 κατοίκους το 1989.

Στατιστικά στοιχεία ζωτικής σημασίας

Επεξεργασία
  • Προσδόκιμο ζωής: Η δημοκρατία έχει προσδόκιμο ζωής 56.5 χρόνων, ενώ οι γυναίκες έχουν προσδόκιμο ζωής 73 ετών και οι άνδρες 59 έτη.

Εθνότητες

Επεξεργασία

Σύμφωνα με τη ρωσική απογραφή του 2010,[3] οι Τιβανοί αποτελούν το 82.0% του πληθυσμού της δημοκρατίας. Η δεύτερη μεγαλύτερη εθνότητα είναι οι Ρώσοι (16.3%), ενώ στη δημοκρατία ζουν και άλλες ομάδες οι οποίες δεν ξεπερνούν το 0.5% του πληθυσμού.

Εθνότητα Απογραφή του 1959 Απογραφή του 1970 Απογραφή του 1979 Απογραφή του 1989 Απογραφή του 2002 Απογραφή του 20101
Αριθμός % Αριθμός % Αριθμός % Αριθμός % Αριθμός % Αριθμός %
Τιβανοί 97,996 57.0% 135,306 58.6% 161,888 60.5% 198,448 64.3% 235,313 77.0% 249,299 82.0%
Ρώσοι 68,924 40.1% 88,385 38.3% 96,793 36.2% 98,831 32.0% 61,442 20.1% 49,434 16.3%
Χακάσσιοι 1,726 1.0% 2,120 0.9% 2,193 0.8% 2,258 0.7% 1,219 0.4% 877 0.3%
Άλλες εθνότητες 3,282 1.9% 5,053 2.2% 6,725 2.5% 9,020 2.9% 7,526 2.5% 4,427 1.4%
18.689 άτομα εγγράφησαν από διοικητικές βάσεις δεδομένων και ως εκ τούτου δεν είχαν τη δυνατότητα να δηλώσουν ότι ανήκουν σε κάποια εθνότητα. Εκτιμάται ότι η αναλογία των εθνοτήτων σε αυτή την ομάδα είναι η ίδια με τις δηλωμένες εθνότητες.[24]

Όπως φαίνεται από τα παραπάνω στοιχεία, από το 1959 μέχρι το 2010 οι Τιβανοί έχουν υπερδιπλασιαστεί. Ο πληθυσμός των Ρώσων αυξανόταν με ολοένα και χαμηλότερους ρυθμούς. Τη δεκαετία του 1980 είχε επιβραδυνθεί κατά πολύ και από το 1989 και έπειτα έχει μειωθεί κατά πάνω από 50% Οι επίσημες γλώσσες είναι τα τιβανικά (τουρκική γλώσσα) και τα ρωσικά (σλαβική γλώσσα).

 
Τιβανοί σε φωτογραφία του 2016

Έξω από το Κιζίλ υπάρχουν λίγοι εφόσον υπάρχουν Ρώσοι κάτοικοι και γενικά οι Τιβά χρησιμοποιούν τα τιβανικά ως πρώτη γλώσσα. Υπάρχει ένας μικρός πληθυσμός Παλαιών Πιστών σε μερικές από τις πιο απομονωμένες περιοχές στη δημοκρατία. Πριν τη σοβιετική εποχή υπήρχαν πολλά χωριά παλαιών πιστών, αλλά όσο επεκτάθηκε η σοβιετική ιδεολογία μετανάστευσαν όλο και πιο βαθιά στην τάιγκα για να αποφύγουν τις επαφές με ξένους. Υπάρχουν διάφορα χωριά παλαιών πιστών όπως το Ερζέι, το Ουζέπ, το Ζιβέι και το Μπολιέε Μάλκιε στην επαρχία Κάα-Χέμσκι. Υπάρχουν σε διάφορες απομονωμένες περιοχές μικρότεροι οικισμοί υπερορθόδοξων Χριστιανών.[25]

Οι Ρώσοι αποτελούν το 34.3% του πληθυσμού στην επαρχία Κάα-Χέμσκι (μια από τις πιο απομονωμένες περιοχές της Τιβά σύμφωνα με την απογραφή του 2010. Ο πληθυσμός είναι κατά κύριο λόγο Παλαιοί Πιστοί.[26] Οι Ρώσοι αποτελούν το 29.1% του πληθυσμού στην επαρχία Πίι-Χέμσκι και το 28.4% του πληθυσμού στο Κιζίλ.[27]

Ο πληθυσμός της δημοκρατίας είναι 330.321 κάτοικοι σύμφωνα με στοιχεία για τον Ιανουάριο του 2021. Ο πληθυσμός της δημοκρατίας αυξάνεται χάρη στην υψηλή γεννητικότητα των Τιβανών. Μέχρι το 2003 ο πληθυσμός είχε γενικά τάση μείωσης, αλλά πλέον αυξάνεται, καθόσον η φυγή των Ρώσων μειώνεται και η γεννητικότητα των Ρώσων αυξάνεται, όπως και σε όλη τη Ρωσία, δίνοντας μια αύξηση του πληθυσμού της τάξης του 1% περίπου. Το 2010 ο πληθυσμός μειώθηκε λόγω της καλύτερης εικόνας για τον πραγματικό πληθυσμό που έφερε η απογραφή.

Θρησκεία

Επεξεργασία
 
Ο βουδιστικός ναός Τσετσενλίνγκ στο Κιζίλ.
Θρησκεία στην Τιβά το 2012 (Σρέντα Αρένα Άτλας)[28][29]
Βουδισμός
  
 61.8%
Αθεϊσμός και αθρησκεία
  
 11.8%
Τενγκρισμός και Τιβανικός σαμανισμός
  
 8%
Πνευματικοί αλλά όχι θρησκευόμενοι
  
 7.6%
Άλλη θρησκεία ή δεν δηλώθηκε
  
 7.2%
Άλλοι Χριστιανοί
  
 1.4%
Προτεσταντισμός
  
 1.4%
Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία
  
 0.8%

Οι κύριες θρησκείες είναι ο θιβετιανός βουδισμός και ο σαμανισμός. Ο πνευματικός αρχηγός του θιβετιανού βουδισμού είναι ο Τενζίν Γκιάτσο, ο 14ος δαλάι λάμα. Τον Σεπτέμβριο του 1992 επισκέφθηκε την Τιβά για 3 ημέρες.[30] Στις 20 Σεπτεμβρίου 1992 ευλόγησε τη νέα λευκή-γαλάζια-κίτρινη σημαία της Τιβά που υιοθετήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 1992, τρεις μέρες νωρίτερα.[31]

Οι Τιβανοί, μαζί με τους Κίτρινους Ουιγούρους (Γιουγκούρ) στην Κίνα, είναι οι τουρκικές εθνότητες που ανήκουν κατά κύριο λόγο στον θιβετιανό βουδισμό, ο οποίος συνυπάρχει με εγχώριες σαμανιστικές παραδόσεις.[32] Δεν είναι οι μόνες τουρκικές εθνότητες που δεν ανήκουν στο Ισλάμ πάντως, καθώς διάφορες γειτνιάζουσες τουρκικές εθνότητες όπως οι Αλτάι και οι Χακάσσιοι είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί.

Οι Τιβανοί εκτέθηκαν για πρώτη φορά στον βουδισμό τον 13ο και 14ο αιώνα με την επέκταση της μογγολικής αυτοκρατορίας. Οι πρώτοι βουδιστικοί ναοί που ανακάλυψαν οι αρχαιολόγοι στην Τιβά χρονολογούνται από τον 13ο και 14ο αιώνα.[33] Στον 16ο και 17ο αιώνα ο θιβετιανός βουδισμός έγινε δημοφιλής στην περιοχή. Ένας αυξανόμενος αριθμός νέων και αναστηλωμένων ναών είναι σε χρήση και ο αριθμός των νέων που εκπαιδεύονται ως λάμα και μοναχοί αυξάνεται τα τελευταία χρόνια. Η παρουσία της θρησκείας μειώθηκε με τις πολιτικές της σοβιετικής εποχής αλλά τώρα αυξάνεται.[34][35]

Ο σαμανισμός βρίσκεται και αυτός σε φάση αναβίωσης, ενώ μαζί του αναβίωση λαμβάνει και ο τενγκρισμός.

Σύμφωνα με έρευνα του 2012,[28] το 61.8% του πληθυσμού είναι Βουδιστές, το 8% ανήκει στον τενγκρισμό ή τον σαμανισμό, το 1.5% ανήκει στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία (ή είναι Παλαιοί Πιστοί ή ανήκουν σε άλλες μορφές του Χριστιανισμού), ενώ 1% είναι προτεστάντες. Επίσης, ένα 7.7% ακολουθεί άλλες θρησκείες ή δεν απάντησε στην έρευνα. Το 8% δηλώνει "πνευματικοί αλλά μη θρησκευόμενοι" και ένα 12% δηλώνει άθεοι.[28]

Πολιτική

Επεξεργασία
 
Ο πρόεδρος Σολμπάν Καρά-όολ το 2016, σε συνάντηση με αντιπροσωπεία του Ταταρστάν, μιας άλλης ρωσικής δημοκρατίας.

Ο αρχηγός της κυβέρνησης είναι ο πρόεδρος της κυβέρνησης που εκλέγεται για τετραετή θητεία. Ο πρώτος πρόεδρος της κυβέρνησης ήταν ο Σέριγκ-όολ Οορζάκ. Το 2007 ο πρόεδρος της κυβέρνησης ήταν ο Σολμπάν Καρά-όολ. Το νομοθετικό σώμα, το Μεγάλο Χουράλ, έχει 162 έδρες και τα μέλη εκλέγονται για τετραετή θητεία. Η σημαία της Τιβά, που εγκρίθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 1992, αποτελείται από το κίτρινο που εκπροσωπεί την ευημερία, το γαλάζιο που συμβολίζει το θάρρος και τη δύναμη και το λευκό που συμβολίζει την αγνότητα.

Το σύνταγμα της δημοκρατίας εγκρίθηκε στις 23 Οκτωβρίου 1993. Στις 3 Απριλίου 2007, ο ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν πρότεινε τον Σολμπάν Καρά-όολ, 40 ετών και πρωταθλητή της πυγμαχίας, ως πρόεδρο της τοπικής κυβέρνησης.[36] Στις 9 Απριλίου 2007 το Χουράλ ενέκρινε την υποψηφιότητα του Καρά-όολ.[37]

Οικονομία

Επεξεργασία
 
Ανθρακωρυχείο στην Τιβά

Η Τιβά έχει αναπτυσσόμενη εξορυκτική βιομηχανία (άνθρακας, κοβάλτιο, χρυσός και άλλα). Η επεξεργασία των τροφίμων, η ξυλεία και η κατεργασία των μετάλλων είναι ανεπτυγμένες βιομηχανίες της περιοχές. Η περισσότερη βιομηχανική παραγωγή στην Τιβά είναι στο Κιζίλ και στο Ακ-Ντοβουράκ. Σύμφωνα με τον δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης είναι η λιγότερο ανεπτυγμένη περιοχή της Ρωσίας.

Τουρισμός

Επεξεργασία

Η Τιβά έχει μοναδική ιστορία, πολιτισμό και φύση. Όλες οι γηγενείς περιοχές της Γης εκτός από τη σαβάννα (ακόμα και το βροχόδασος απαντάται στην Τιβά, βλέπε βροχόδασος της Ανατολικής Σιβηρίας) υπάρχουν στην Τιβά. Υπάρχουν πάνω από 100 μεταλλικές πηγές στην Τιβά. Οι μεγαλύτερες είναι οι θερμές πηγές Ους-Μπελντίρ και Ταρίς, ενώ η θερμοκρασία τους είναι 52-85 °C.

 
Τοπίο στην Τιβά

Οι κρύες μεταλλικές πηγές και οι αλμυρές λίμνες είναι δημοφιλείς στους τουρίστες και τον πληθυσμό για τις ιατρικές δυνατότητες τους. Η γεωγραφική θέση της Τιβά μεταξύ της ανατολικής σιβηρικής τάιγκα και του κεντρικού ασιατικού τοπίου μας προσφέρει μια ποικιλία πανίδας και χλωρίδας.

Δημοφιλή αξιοθέατα

Επεξεργασία

Μεταφορές

Επεξεργασία

Η Τιβά δεν έχει σιδηροδρομικό δίκτυο, αν και γραμματόσημα της δεκαετίας του 1930, τα οποία σχεδιάστηκαν στη Μόσχα κατά την περίοδο της τιβανικής ανεξαρτησίας, παρουσιάζουν τρένα ως επίδειξη της σοβιετικής προόδου εκεί.[38]

Πολιτισμός

Επεξεργασία
 
Διαγωνισμός πυγμαχίας σε στάδιο στη Τιβά, όπου οι αθλητές αγωνίζονται στο χουρές.
 
Γιούρτα στο Τος-Μπουλάκ.
 
Ο τιβανός λαρυγγοτραγουδιστής Κονγκάρ-όολ Οντάρ.

Παραδοσιακά οι Τιβανοί είναι λαός της Κεντρικής Ασίας που ζούσε σε γιούρτες, αλλά με τη σοβιετική εποχή ο τρόπος ζωής έχει εκσυγχρονιστεί. Ο παραδοσιακός πολιτισμός είναι νομαδικός, με διακριτές παραδόσεις στη μουσική, την κουζίνα και τη λαϊκή τέχνη. Η τιβανική μουσική περιλαμβάνει το τραγούδι με τον λάρυγγα (χοομέι), όπου ο τραγουδιστής τραγουδά ταυτόχρονα ένα θεμελιώδη τόνο και έναν άλλο τόνο. Η Τιβανική Εθνική Ορχήστρα εκτελεί τέτοια τραγούδια, σε περιστάσεις όπως η Διεθνής Ημέρα του Χοομέι, στο εθνικό θέατρο της Τιβά στο Κιζίλ.[39]

Ο τραγουδιστής Σαϊνχό Ναμτσιλάκ έχει διεθνή φήμη. Ασχολείται πολύ με τον πολιτισμό της πατρίδας του και κάθε χρόνο προσκαλεί δυτικούς μουσικούς να δώσουν συναυλία στο Κιζίλ και να μάθουν για την Τιβά, τον πολιτισμό της και τη μουσική της.

Τα τελευταία χρόνια γνωστός έχει γίνει και ο Κονγκάρ-όολ Οντάρ, άλλος ένας τραγουδιστής που τραγουδά με τον λάρυγγα. Έχει γίνει γνωστός στη Δύση κυρίως χάρη στην ταινία Genghis Blues όπου συμμετέχει μαζί με τον Πωλ Πένα, τραγουδιστή της μπλουζ. Έχει δώσει συναυλίες και στο εξωτερικό. Ο Οντάρ πέθανε το 2013 μετά από ένα χειρουργείο λόγω μιας εγκεφαλικής αιμορραγίας.

Οι Χουν-Χουρ-Του είναι ένα από τα πιο γνωστά μουσικά σύνολα από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 και έπειτα, ενώ οι Αλάς έγιναν γνωστοί από τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 2000 και έπειτα.

Η τιβανική παράδοση στις κατασκευές περιέχει τη χρήση της μαλακής πέτρας (αγαλματολίτης). Συχνό μοτίβο είναι τα χειροπιαστά ζώα όπως το άλογο.[40]

Στις σημαντικές αρχαιολογικές ανασκαφές στην Τιβά περιλαμβάνεται η Αρζάαν-1 και η Τουνούγκ 1,[41] που χρονολογείται από τον 9ο αιώνα π.Χ.[42] Στην Αρζάαν-2, υπάρχουν δείγματα σκυθικής τέχνης σε μεγάλη ποικιλία και πάνω από 9.000 διακοσμητικά χρυσά τεμάχια που βρέθηκαν στη γη.[43] Στο εθνικό μουσείο Αλντάν-Μααντίρ στο Κιζίλ ο επισκέπτης μπορεί να δει τα χρυσά κοσμήματα που βρέθηκαν στις ανασκαφές.[39]

Διάφορα φεστιβάλ λαμβάνουν χώρα στην Τιβά, όπως το φεστιβάλ ταινιών με θέμα την οικολογία με τίτλο "Η ζωντανή πορεία του Ντερσού", το διαπεριφερειακό φεστιβάλ εθνικών πολιτισμών "Καρδιά της Ασίας". Έχει γίνει παράδοση το διεθνές φεστιβάλ ζωντανής μουσικής "Ουστούου-Χουρέε", το διεθνές συμπόσιο "Χοομέι-το φαινόμενο του πολιτισμού των λαών της Κεντρικής Ασίας", τον περιφερειακό διαγωνισμό-φεστιβάλ τραγουδιστών σε εθνικά μουσικά όργανα "Ντινγκιλντάι", το διεθνές φεστιβάλ "Μοτίβα της ζωής στο φελτ" και το φεστιβάλ Μελωδίες στα όρη Σαγιάν.[44]

Το Χουρές είναι η παραδοσιακή τιβανική πυγμαχία και έχει μεγάλη δημοφιλία. Οι πολεμιστές φορούν πολύχρωμες στολές, με τον στόχο να ρίξουν τους αντιπάλους τους στο έδαφος. Γίνονται διαγωνισμοί χουρές στο ετήσιο Νάαντιμ στο Τος-Μπουλάκ.[40]

Γλώσσες

Επεξεργασία

Η τιβανική γλώσσα είναι τουρκική γλώσσα, αν και έχει πολλά δάνεια από τα μογγολικά, καθώς και από τα ρωσικά ειδικά σε σύγχρονη ορολογία. Γράφεται με ένα τροποποιημένο κυριλλικό αλφάβητο. Προηγουμένως χρησιμοποιήθηκαν οι τουρκικοί ρούνοι, το μογγολικό αλφάβητο και μετά κάποια λατινικά αλφάβητα. Η Τιβά ανήκε παλιά στην εξωτερική Μογγολία και η γλωσσική διαφοροποίηση ήταν το κύριο αίτιο που οι Τιβά ζήτησαν ανεξαρτησία από την Εξωτερική Μογγολία, μετά την κατάρρευση της κινεζικής δυναστείας των Τσινγκ το 1911.

Γυναίκα που ομιλεί τα τιβανικά.

Θρησκεία

Επεξεργασία

Η Τιβά είναι ένα από τα λίγα μέρη στον κόσμο όπου η αρχική μορφή του σαμανισμού διατηρείται ως μέρος του παραδοσιακού πολιτισμού της Τιβά. Ο σαμανισμός προϋποθέτει την ύπαρξη καλών και κακών πνευμάτων που ζουν σε βουνά, δάση, νερό, τη γαλήνη και τον υπόκοσμο. Ο διαμεσολαβητής μεταξύ των ανθρώπων και των πνευμάτων είναι ο σαμάνος. Πιστεύεται ότι με τη βοήθεια των πνευμάτων ο σαμάνος μπορεί να γιατρέψει τους ασθενείς και να προβλέψει το μέλλον.[39]

Στην Τιβά ο σαμανισμός συνυπάρχει ειρηνικά με τον βουδισμό. Ο Βουδισμός σχετίζεται με πολλές λαϊκές εορτές, αργίες και λαϊκά γιατροσόφια στην Τιβά. Το κέντρο του βουδισμού στην Τιβά είναι τα χουρέε - οι ναοί, τα συγκροτήματα ναών. Το συγκρότημα ναών Τσετσενλίνγκ στο Κιζίλ είναι η πρωτεύουσα του Χάμπο Λάμα, του τοπικού επικεφαλής του βουδισμού. Οι θησαυροί του παλαιού σλαβονικού πολιτισμού στην ασιατική Τιβά διασώζονται μαζί με τις αξίες των άλλων λαών. Το παιδικό λαϊκό σύνολο "Οκτάι" από το Κιζίλ, με τις εθνογραφικές αποστολές τους στους οικισμούς των Παλαιών Πιστών συνέλεξαν και κατέγραψαν μια μεγάλη συλλογή δειγμάτων της αρχαίας τέχνης του τραγουδιού.[39]

Μουσική

Επεξεργασία
Κύριο λήμμα: Μουσική της Τιβά

Αθλητισμός

Επεξεργασία
 
Ο Μιχαήλ Ογιούν, τοξοβόλος και πρωταθλητής των Παραολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου το 2012.

Το μπάντι είναι άθλημα που παίζεται στην Τιβά.[45] Η μογγολική πάλη είναι πολύ δημοφιλής στην Τιβά, όπως και οι περισσότερες πολεμικές τέχνες.[46] Τα αθλήματα που σχετίζονται με τα άλογα είναι επίσης δημοφιλή εκεί.[47]

Εκπαίδευση

Επεξεργασία

Τα σημαντικότερα ιδρύματα ανώτερης εκπαίδευσης είναι το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Τιβά και το Πανεπιστήμιο Ανθρωπιστικών Επιστημών της Τιβά στο Κιζίλ.

Διάφορα στοιχεία

Επεξεργασία
 
Τιβανέζικο γραμματόσημο του 1927.
 
Ο Ρώσος υπουργός άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού το 2012.
  • Στις δεκαετίες του 1920 και 1930, εκδόθηκαν γραμματόσημα από την Τιβά. Πολλοί φιλοτελιστές, συμπεριλαμβανομένου του γιατρού Ρίτσαρντ Φέινμαν, έχουν εντυπωσιαστεί με την Τιβά λόγω αυτών των γραμματοσήμων. Αυτά τα γραμματόσημα εκδόθηκαν κατά κύριο λόγο στη βραχύβια ανεξαρτησία της περιοχής και δεν τα δέχονταν σοβαροί συλλέκτες μέχρι πρόσφατα επειδή νόμιζαν ότι παράγονται στη Μόσχα και δεν εκπροσωπούσαν μια γνήσια ταχυδρομική υπηρεσία.[48]
  • Οι προσπάθειες του Φέινμαν να επισκεφθεί την περιοχή καταγράφονται στο βιβλίο Tuva or Bust! και το βίντεο The Quest For Tannu Tuva: Richard Feynman – The Last Journey of a Genius (1988) που μπορεί να το δει κάποιος στο YouTube. Το εγχείρημα Τιβά (αγγλικά: Project Tuva) ονομάστηκε προς τιμή του.[εκκρεμεί παραπομπή]
  • Η Τιβά είναι βασικό θέμα του βραβευμένου ντοκιμαντέρ Genghis Blues.
  • Στον δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης του ΟΗΕ η Τιβά βρίσκεται στην 79η θέση, τη χαμηλότερη στην κατάταξη.
  • Στο ποίημα "Γάμος" του Γκρέγκορι Κόρσο η Τιβά αναφέρεται σε ένα στίχο.
  • Ο τιβανός Σεργκέι Σοϊγκού είναι υπουργός άμυνας της Ρωσίας και πρώην υπουργός έκτακτων αναγκών από το 1994. Είναι ο μακροβιότερος υπουργός της Ρωσίας και πρώην επικεφαλής του κόμματος "Ενότητα".
  • Οι Τιβανοί κάνουν ευχές κάθε πρωί, ρίχνοντας γάλα στο βορρά, το νότο, την ανατολή και τη δύση, με ένα ειδικό ξύλινο κουτάλι με εννιά μικρές κοιλότητες για τα διάφορα γαλακτοκομικά προϊόντα.
  • Σύμφωνα με τον Ίλια Ζαχάροφ του Ινστιτούτου Γενικής Γενετικής Βαβίλοφ στη Μόσχα, γενετικά στοιχεία δείχνουν ότι οι σύγχρονοι Τιβανοί είναι οι πλησιέστεροι συγγενείς των ιθαγενών της βόρειας και νότιας Αμερικής.[49]
  • Κάποιοι Τιβανοί, ακόμη και σε περιοχές κοντά στο Κιζίλ, ζουν σε παραδοσιακές γιούρτες ακόμη και σήμερα, οι οποίες είναι κυκλικές, αποσυναρμολογήσιμες και κινητές κατοικίες. Το εσωτερικό χωρίζεται με την πλευρά του άντρα στα αριστερά και της γυναίκας στα δεξιά.
  • Οι Τιβανοί ως παραδοσιακοί νομάδες δεν γνώριζαν από καθορισμένα σύνορα, με αποτέλεσμα κάποιες μικρές ομάδες να ζουν εκτός της σημερινής δημοκρατίας, όπως π.χ. στις παρακάτω περιοχές;,
    • Σιντσιάνγκ στην Κίνα: Οι Τουβά ζουν κατά μήκος της λίμνης Κανάς στο νομό Αλτάι.
    • Περιφέρεια Ιρκούτσκ - Ρωσία: Οι Τοφά ζουν σε περιοχές κοντά στη βορειοανατολική Τιβά. Στην Μπουργιατία ζουν οι Σογιότοι στον άνω Οκά.
    • Βόρεια Μογγολία: Εκεί ζουν οι Τσαατάν, στα βορειοδυτικά οι Ντούχα/Ντουβά και στα δυτικά οι Τσενγκέλ.
  • Τα όρη Σαγιάν παρουσιάζονται στο ντοκιμαντέρ του Μπίαρ Γκριλς.
  • Τα εδαφικά όρια της Τιβά δεν αναγνωρίζονται από τη δημοκρατία της Κίνας στην Ταϊβάν, η οποία διεκδικείται από τη Δημοκρατία της Κίνας ως μέρος της ηπειρωτικής Κίνας.[50] Οι Τιβανοί μπορούν αν το επιθυμούν να αποκτήσουν ταϊβανέζικο διαβατήριο, αλλά δεν διευκολύνεται η απόκτηση δικαιώματος κατοικίας στην Ταϊβάν.

Δείτε επίσης

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ web.archive.org/web/20210410073453/http://lawinrussia.ru/content/tuvinskaya-narodnaya-respublika-nemnogo-iz-istorii.
  2. ↑ «Chapter 1. The Fundamentals of the Constitutional System | The Constitution of the Russian Federation». Constitution.ru. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2018. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Russian Federal State Statistics Service (2011). «Всероссийская перепись населения 2010 года. Том 1» [2010 All-Russian Population Census, vol. 1]. Всероссийская перепись населения 2010 года (2010 All-Russia Population Census) (στα Ρωσικά). Federal State Statistics Service. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2012. 
  4. ↑ Alatalu, Toomas (1992-01-01). «Tuva. A State Reawakens». Soviet Studies 44 (5): 881–95. doi:10.1080/09668139208412051. 
  5. ↑ Toomas Alatalu (1992). «Tuva: a State Reawakens». Soviet Studies 44 (5): 881–895. doi:10.1080/09668139208412051. 
  6. ↑ 6,0 6,1 History of Mongolia, Volume II, 2003.
  7. ↑ Shurkhuu, D. (2014). «Similarities and Differences between Mongolia and Tuva in the Evolution of Bilateral Ties». Senri Ethnological Studies 86: 127–144. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-05-18. https://web.archive.org/web/20150518092845/http://ir.minpaku.ac.jp/dspace/bitstream/10502/5337/1/SES86_12.pdf. Ανακτήθηκε στις 2021-04-06. 
  8. ↑ L. Zhazhmsran. 1995
  9. ↑ «Статья в Мегаэнциклопедии Кирилла и Мефодия». megabook.ru (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2020. 
  10. ↑ Robertson, P. (2011). Robertson's Book of Firsts: Who Did What for the First Time. Bloomsbury Publishing. ISBN 9781608197385. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2020. 
  11. ↑ «Kyzyl city, Russia info, features, photos». russiatrek.org. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2015. 
  12. ↑ Shuldyakov, V.A. (2008). Сибирские казаки в Урянхайском крае (1918 – 1919): неизвестная страница Гражданской войны (στα Ρωσικά). 3 (Современные научные исследования: теория, методология, практика: Сб. науч. тр. профессорско-препод. состава по итогам отчетов кафедры обществен-ных наук по НИР за 2007 г. Вып. 2. έκδοση). Omsk: ANO VPO "Omsk Economic Institute" Press. σελίδες 114–132. 
  13. ↑ Forsyth, James (1994). A History of the Peoples of Siberia: Russia's North Asian Colony 1581-1990. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 281. ISBN 052-147-771-9. 
  14. ↑ «Tuva: Russia's Tibet or the Next Lithuania?». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Αυγούστου 2008. Ανακτήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2018. 
  15. ↑ 15,0 15,1 «ТЫВА Tuva». hubert-herald.nl. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2020. 
  16. ↑ «Сын своего времени». tuva.asia (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2020. 
  17. ↑ Mark R. Beissinger, Nationalist Mobilization and the Collapse of the Soviet State, Cambridge University Press, 2002, pg. 230
  18. ↑ «Tuva». Geographic Bureau — Siberia and Far East/Tuva. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις Νοεμβρίου 26, 2015. Ανακτήθηκε στις Μαΐου 4, 2016. 
  19. ↑ «Конституция Республики Тыва». gov.tuva.ru (στα Ρωσικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2021. 
  20. ↑ ”Tyva republic approves own constitution”, BBC Monitoring Service, December 15, 1993.
  21. ↑ «Конституция Республики Тува — ОСНОВЫ КОНСТИТУЦИОННОГО СТРОЯ Статья 1. п 2» (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2020. The names Republic of Tuva and Tuva are equivalent 
  22. ↑ «Top Attractions of Russia». Ανακτήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2018. 
  23. ↑ «Каталог публикаций::Федеральная служба государственной статистики» [Κατάλογος εκδόσεων::Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία του Κράτους] (στα Ρωσικά). Gks.ru. 8 Μαΐου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2021. 
  24. ↑ «Перепись-2010: русских становится больше». Perepis-2010.ru. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2012. 
  25. ↑ «Escaping Within: Lost in the Boundaries: A Report From the Field» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 9 Σεπτεμβρίου 2011. 
  26. ↑ «Староверы Республики Тыва. Фото» [Παλαιοί Πιστοί της Δημοκρατίας της Tyva] (στα Ρωσικά). Rodonews.ru. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2012. 
  27. ↑ «Этносоциальный профиль тувинцев» [Εθνοκοινωνικό προφίλ των Τουβανών] (στα Ρωσικά). tuva.asia. 2 Ιουνίου 2016. 
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 "2012 Arena: Atlas of Religions and Nationalities in Russia" Αρχειοθετήθηκε 2017-12-06 στο Wayback Machine.. sreda.org; retrieved February 22, 2018.
  29. ↑ 2012 Arena Atlas Religion Maps. "Ogonek", № 34 (5243), August 27, 2012; retrieved February 22, 2018. Arena Atlas Religion Maps (archived)
  30. ↑ «Dalai Lama». Avantart.com. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2012. 
  31. ↑ The World Encyclopedia of Flags; (ISBN 1-84038-415-8)
  32. ↑ «Russia's Daily Online». Kommersant. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2012. 
  33. ↑ Zhukovskaia, N. L. (2001-04-01). «Lamaism in Tuva». Anthropology & Archeology of Eurasia 39 (4): 48–49. doi:10.2753/AAE1061-1959390448. ISSN 1061-1959. 
  34. ↑ «Uvs Nuur Basin (2003)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2006. 
  35. ↑ «Tyvans keen to protect traditions». BBC News. 2009-09-19. http://news.bbc.co.uk/2/hi/programmes/from_our_own_correspondent/8254398.stm. Ανακτήθηκε στις 2012-11-16. 
  36. ↑ «Tuva-Online: New Head for Tuva Chosen by President Putin». En.tuvaonline.ru. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2012. 
  37. ↑ «Tuva-Online: 40-year-old Head of Tuva Backed by Parliament». tuvaonline.ru. Ανακτήθηκε στις 22 Δεκεμβρίου 2017. 
  38. ↑ «Tyva coal line PPP plan revised». Railway Gazette. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2012. 
  39. ↑ 39,0 39,1 39,2 39,3 «The Republic of TUVA, travel guide». ИПК «ПЛАТИНА» 1: 50. 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-03-03. https://web.archive.org/web/20210303034244/http://img.2r.ru/files/2017/07/%D0%BF%D0%BE%20%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B5%20%D0%A2%D1%8B%D0%B2%D0%B0.pdf. Ανακτήθηκε στις 2021-04-06. 
  40. ↑ 40,0 40,1 Hays, Jeffrey. «TUVANS | Facts and Details». factsanddetails.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2021. 
  41. ↑ Caspari, Gino; Sadykov, Timur; Blochin, Jegor; Hajdas, Irka (2018-09-01). «Tunnug 1 (Arzhan 0) – an early Scythian kurgan in Tuva Republic, Russia». Archaeological Research in Asia 15: 82–87. doi:10.1016/j.ara.2017.11.001. ISSN 2352-2267. 
  42. ↑ Bourova, N. (2005). Marian Scott, E., επιμ. «Horse Remains From the Arzhan-1 and Arzhan-2 Scythian Monuments» (στα αγγλικά). Impact of the Environment on Human Migration in Eurasia. NATO Science Series: IV: Earth and Environmental Sciences (Dordrecht: Springer Netherlands): 323–332. doi:10.1007/1-4020-2656-0_24. ISBN 978-1-4020-2656-0. https://link.springer.com/chapter/10.1007/1-4020-2656-0_24. 
  43. ↑ «FOCUS ON TUVA: Stunning treasures - and macabre slaughter - in Siberia's Valley of the Kings». siberiantimes.com. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2021. 
  44. ↑ «Культура Республики Тыва» [Culture of the Republic of Tyva]. gov.tuva.ru (στα Ρωσικά). Официальный портал Республики Тыва. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2017. 
  45. ↑ «Завершился чемпионат Тувы | BANDYNET.RU». retro.bandynet.ru. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2021. 
  46. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2021. 
  47. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2021. 
  48. ↑ «Philately's Ugliest Ducklings: Rehabilitating the 1934–36 Issues of Tannu Tuva». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις Ιουλίου 14, 2011. Ανακτήθηκε στις Ιουλίου 14, 2011.  by James Negus at TTCS. Originally published in The Philatelic Journal, July–September 1960.
  49. ↑ I. Zakharov. «Central Asian Origins of the Ancestor of First Americans» (στα Ρωσικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαρτίου 2007. 
  50. ↑ Η Δημοκρατία της Κίνας με έδρα την Ταϊβάν εμπλέκεται σε πολλές εδαφικές αμφισβητήσεις με χώρες που συνορεύουν με την ηπειρωτική Κίνα. Λόγω της πολιτικής της μίας Κίνας δεν έχει επίσημες σχέσεις με αυτά τα κράτη. Η Δημοκρατία της Κίνας δεν αναγνωρίζει τη λαϊκή δημοκρατία της Κίνας και τις συμφωνίες της με άλλα κράτη. Το άρθρο 4 του Συντάγματος της Κίνας γράφει ότι "η επικράτεια της δημοκρατίας της Κίνας με βάση τα υπάρχοντα εθνικά σύνορα της δεν πρέπει να αλλάξει εκτός αν η εθνοσυνέλευση εκδώσει κάποιο ψήφισμα." Η παράγραφος 5 του άρθρου 4 των Πρόσθετων Άρθρων του Συντάγματος της Δημοκρατίας της Κίνας τώρα παρακάμπτει αυτή τη διάταξη, με την εξουσία αυτή της εθνοσυνέλευσης να έχει μεταφερθεί στο Νομοθετικό Γιουάν και τη λαϊκή ψήφο.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Tyva στο Wikimedia Commons
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Δημοκρατία_της_Τιβά&oldid=10743527"