Γουίλιαμ Γουάλας

Ο Ουίλλιαμ Ουάλλας (αγγλ. William Wallace, 1270 - 23 Αυγούστου 1305) ήταν Σκώτος ευγενής και πατριώτης, πρωταγωνιστής του Πρώτου Πολέμου της Σκωτικής Ανεξαρτησίας. Υμνήθηκε από τους ποιητές και τους καλλιτέχνες, ιδιαίτερα από τον τροβαδούρο του 15ου αιώνα Τυφλό Χάρρυ.

Σερ Ουίλλιαμ Ουάλλας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1270 Elderslie ή Renfrewshire
Θάνατος	23  Αυγούστου 1305 Smithfield
Αιτία θανάτου	κρέμασμα, τράβηγμα και διαμελισμός
Συνθήκες θανάτου	θανατική ποινή
Τόπος ταφής	Λονδίνο
Χώρα πολιτογράφησης	Βασίλειο της Σκωτίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Μέση αγγλική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	στρατιωτικός ηγέτης μαχητής για την ελευθερία
Οικογένεια
Σύζυγος	Marion Braidfute
Γονείς	Malcolm Wallace και Margaret Crawford
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	ιππότης και στρατηγός
Πόλεμοι/μάχες	Μάχη του Στέρλινγκ, Battle of Falkirk, Wars of Scottish Independence και First War of Scottish Independence
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Guardian of Scotland (1297–1298)
Σχετικά πολυμέσα

Ουίλλιαμ Ουάλλας, χαρακτικό του 17-18ου αιώνα.

Βιογραφία

Προσωπικά στοιχεία

Καταγόταν από το μικρό χωριό Έλντερσλι κοντά στο Κιλμάρνοκ του Έυρσιρ και ήταν γιος του Άλαν Ουάλλας ή, σύμφωνα με τον Τυφλό Χάρρυ, του Μάλκομ Ουάλλας, και είχε δύο γνωστούς αδελφούς, τον Μάλκομ και τον Τζον.

Κατά τη δημοφιλέστερη εκδοχή το όνομα Ουάλλας σημαίνει "Ουαλός" ή "ξένος" λόγω της ουαλικής του καταγωγής. Ο Τυφλός Χάρρυ δεν περιγράφει τα περιστατικά της ζωής του ως το 1296, οπότε και συνέβη η επίθεση του Εδουάρδου Α΄ της Αγγλίας μετά από τρεις γενιές ειρήνης μεταξύ Άγγλων και Σκώτων, γιατί δεν είχε στοιχεία να τα συμπεριλάβει. Αμφισβητείται έντονα και η ημερομηνία γέννησης του αλλά το βέβαιο είναι ότι συνέβη το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1270.

Προβλήματα διαδοχής στη Σκωτία, σκληρή επέμβαση του Εδουάρδου

Την εποχή της γέννησης του Ουίλλιαμ Ουάλλας, η Σκωτία απολάμβανε μεγάλη ευημερία πάνω από 20 χρόνια όπου βρισκόταν υπό την εξουσία του άξιου βασιλιά της, Αλεξάνδρου Γ΄. Τα προβλήματα ξεκίνησαν το 1286, οπότε και ο Αλέξανδρος Γ΄ πέθανε πέφτοντας από το άλογό του, αφήνοντας διάδοχο του τη μόλις τετράχρονη εγγονή του Μαργαρίτα. Ο Εδουάρδος Α΄ της Αγγλίας, ο επονομαζόμενος Μακροσκελής, πήρε τότε πλεονέκτημα, αρραβωνιάζοντας τον γιο και διάδοχο του, Εδουάρδο, με τη Μαργαρίτα και την υπόσχεση να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία της Σκωτίας. Αλλά όταν η εφτάχρονη Μαργαρίτα πέθανε το 1290, τα προβλήματα διαδοχής στη Σκωτία ήρθαν σε μεγάλο αδιέξοδο, και ξεκίνησε τότε ο πόλεμος διαδοχής μεταξύ των δύο κυριότερων αντιμαχόμενων σκωτικών οικογενειών του Ρόμπερτ Μπρους, Κόμη του Κάρρικ, και του Τζον Μπάλλιολ.

Το αδιέξοδο θα μπορούσε να λυθεί με την επέμβαση του ισχυρότατου γείτονα τους, του Εδουάρδου Α΄, ο οποίος ως τότε είχε δείξει καλές προθέσεις απέναντι τους και όλοι οι ευγενείς, ακόμα και οι Μπρους και οι Μπάλλιολ συμφώνησαν να μπουν υπό την κρίση του. Ο Εδουάρδος Α΄ τελικά αποφάσισε στα τέλη του 1292 να ορίσει βασιλιά της Σκωτίας τον Τζον Μπάλλιολ και να έχει ο ίδιος την υψηλή εξουσία απέναντι του, κάτι που δυσαρέστησε έντονα την οικογένεια των Μπρους. Ο Εδουάρδος δεν κράτησε τις υποσχέσεις του για ανεξαρτησία της Σκωτίας και, αμέσως μετά την ενθρόνιση του Τζον Μπάλλιολ, έγινε σκληρός, αυταρχικός, ήθελε να ελέγχει όλες του τις κινήσεις. Ο Μπάλλιολ έφτασε σε ακραία σημεία δυσαρέσκειας απέναντι στον Άγγλο βασιλιά, το 1296, όταν αρνήθηκε να αναγνωρίσει την υποταγή του και συμμάχησε με τη Γαλλία εναντίον του. Τότε ο Εδουάρδος κυρίευσε το Κάστρο του Μπέρικ σφάζοντας τους αντιπάλους του, και τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου οι Σκώτοι ηττήθηκαν οριστικά στη μάχη του Ντάνμπαρ, οπότε ο Μπάλλιολ αναγκάστηκε να παραιτηθεί Τελικά, ο Μπάλλιολ φυλακίστηκε στον Πύργο του Λονδίνου και αργότερα έμεινε στη Γαλλία, χωρίς να επιστρέψει στη Σκωτία. Ο Εδουάρδος Α΄ δέχτηκε την υποτέλεια 8.000 Σκώτων ευγενών, αφού πρώτα έκλεψε τη Λίθο του Σκουν, την ιερή πέτρα που βρισκόταν κάτω από τον θρόνο των Σκώτων βασιλέων, και τη μετέφερε στο Λονδίνο.

Ο σκληρός αγώνας του κατά των Άγγλων

Κυκλοφορούν δύο ιστορίες γύρω από τη νεότητα του Ουίλλιαμ Ουάλλας (1296 - 1297), ο ένας λέει ότι ψάρευε στον ποταμό Ίρβιν, όταν τον προσέγγισε μια ομάδα από Άγγλους στρατιώτες που του ζήτησαν να παραδοθεί σε αυτούς. Ο Ουάλλας τους καλόπιασε προσφέροντάς τους μισό από το ψάρι του, και εκνευρισμένος από την αστεία του πράξη ένας στρατιώτης τον πλησίασε και τον απείλησε ότι θα τον σκοτώσει. Τότε, ο Ουάλλας τον έπληξε και τον σκότωσε με το καλάμι ψαρέματος και παίρνοντας το ξίφος του στη συμπλοκή, υπέταξε εύκολα μόνος του και τους υπόλοιπους Άγγλους στρατιώτες, σκοτώνοντας 5 από αυτούς. Σύμφωνα με μια άλλη ιστορία, στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παύλου στην πόλη του Νταντί ξεκίνησε τον πόλεμο ανεξαρτησίας, δολοφονώντας τον γιο του Άγγλου διοικητή της πόλης. Η ιστορία αυτή φαίνεται ότι έχει περισσότερες πιθανότητες να ισχύει, γιατί στη συγκεκριμένη πόλη ο Ουίλλιαμ Ουάλλας είχε σπουδάσει, ξοδεύοντας μεγάλο μέρος από τη νεότητα του σε αυτήν, αλλά δεν υπάρχει κανένα κείμενο για τις δραστηριότητες του ως το 1297. Τον Μάιο του 1297, σκότωσε και κομμάτιασε τον Χιού ντε Χέσσελριγκ, Άγγλο σερίφη του Λάναρκ, για να εκδικηθεί τον θάνατο της παντρεμένης ερωμένης του (ή συζύγου του), Μάριον Μπρέιντφουτ του Λάμινγκτον. Συμμαχώντας με τον Ουίλλιαμ Ντάγκλας, άρχισε ασταμάτητες επιδρομές σε όλα τα αγγλικά εδάφη της Νότιας Σκωτίας ελευθερώνοντας διαδοχικά τις πόλεις Αμπερντήν, Περθ, Γλασκώβη και Νταντί.

Μπλέχτηκε το 1297 σε άλλο ένα επεισόδιο, όπου παγίδευσε τους Άγγλους κατόχους του Κάστρου του Αρντρόσσαν, κατέλαβε το κάστρο και, αφού τους σκότωσε, έριξε τα πτώματα τους σε ένα τούνελ. Οι υποστηριχτές της επανάστασης δέχτηκαν ένα ισχυρό κτύπημα, όταν οι Σκώτοι ευγενείς ήρθαν σε συμφωνία με τους Άγγλους τον Ιούλιο στο Ίρβιν. Ο Ουίλλιαμ Ουάλλας άφησε το Σέλκερκ, προκειμένου να ενωθεί με τον Άντριου Μάρεϋ στο Στέρλινγκ. Ο βασιλιάς Εδουάρδος Α΄, προκειμένου να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, ζήτησε την εκτέλεση των βαρόνων- ο Ρόναλντ Κρώφορντ ήταν ένας από τους πρώτους που κρεμάστηκαν. Ο Ουίλλιαμ Ουάλλας έστειλε μήνυμα στον θείο του, ώστε να προχωρήσει στην εκτέλεση του φρουρού στο Κάστρο του Άιρ, και στη συνέχεια να το κάψει, ενώ επέστρεψε στο δάσος του Σέλκερκ για ασφάλεια. Στο δάσος ένωσε μαζί του τις δυνάμεις του ο Ουίλλιαμ Κρώφορντ αμέσως μετά τη δολοφονία του πατέρα του.

Μεγάλες προσωρινές επιτυχίες

Στις 11 Σεπτεμβρίου 1297 στη μάχη της γέφυρας του Στέρλιγκ οι σκωτικές δυνάμεις υπό τον Ουίλλιαμ Ουάλλας και τον Άντριου Μάρεϋ κατατρόπωσαν τον αγγλικό στρατό συντρίβοντας τους 10.000 πεζούς και 3.000 ιππείς του Κόμητος του Σάρρεϋ. Απέφυγαν να συγκρουστούν ανοιχτά μαζί τους και προτίμησαν να τους παγιδεύσουν γύρω από τα στενά της γέφυρας ώστε να τους αποδεκατίσουν εύκολα. Οι Άγγλοι στρατιώτες τρομαγμένοι οπισθοχώρησαν, οπότε η γέφυρα από την οποία πέρασε κατέρρευσε και οι περισσότεροι Άγγλοι που είχαν επιζήσει από τη μάχη πνίγηκαν, ενώ, κατά τον Χάρρυ, η γέφυρα έπεσε με την επέμβαση κάποιου Σκώτου που ήταν κρυμμένος σ´ αυτήν. Ο Χιού ντε Κρέσσιγχαμ, ο θησαυροφύλακας του βασιλιά Εδουάρδου στη Σκωτία, έπεσε στη μάχη και οι Σκώτοι σαν τρόπαιο τον έγδαραν, χρησιμοποιώντας το δέρμα του στη δημιουργία λωρίδων υπό τη μορφή επάθλου. Ο Ουίλλιαμ Κρώφορντ με 400 ιππείς έδιωξε τους Άγγλους από τη Σκωτία. Ο Μάρεϋ τραυματίστηκε θανάσιμα στη μάχη και πέθανε από αυτά τον χειμώνα του 1297.

Μετά από την επιστροφή του από τη μάχη στη γέφυρα του Στέρλινγκ, ο Ουίλλιαμ Ουάλλας χρίστηκε ιππότης μαζί με τον Τζον ντε Γκρέιαμ του Ντάνταφ και τον Κρώφορντ από τον Ρόμπερτ Μπρους, ενώ ορίστηκε Φρουρός της Σκωτίας και διοικητής των αρμάτων. Τους επόμενους 6 μήνες μετά τη μεγάλη του νίκη, ο Ουάλλας άρχισε τις επιδρομές στη βόρεια Αγγλία, προκαλώντας την οργή του Εδουάρδου που δεν μπορούσε να αντιδράσει.

Οριστική ήττα στο Ρόξμπεργκ

Έναν χρόνο αργότερα, ο Ουίλλιαμ Ουάλλας έχασε στη μάχη του Φώλκερκ και οι Άγγλοι επιτέθηκαν στο Ρόξμπεργκ (1298) κερδίζοντας μερικά κάστρα, αλλά απέτυχαν να προκαλέσουν τον Ουάλλας σε μάχη. Ο Ουάλλας χώρισε τους πολεμιστές του σε τέσσερεις ομάδες περικλειόμενοι από ένα αμυντικό τείχος με ξύλινους σωρούς. Οι Άγγλοι πήραν το πάνω χέρι επιτέθηκαν με το ιππικό τους σπάζοντας τη γραμμή των Σκώτων τοξοτών. Οι Σκώτοι ευγενείς οπισθοχώρησαν και οι άντρες του Εδουάρδου άρχισαν να σπάνε όλες τις απομένουσες αντιδράσεις των Σκώτων, που είχαν τεράστιες απώλειες. Ο Ουίλλιαμ Ουάλλας δραπέτευσε και η στρατιωτική του φήμη κλονίστηκε. Ο Τζον Γκρέιαμ σκοτώθηκε και ο Ουίλλιαμ Κρώφορντ έγινε νέος υπαρχηγός του. Τον Σεπτέμβριο του 1298, ο Ουάλλας αποφάσισε να παραιτηθεί από τη θέση του Φρουρού της Σκωτίας για λογαριασμό του Ρόμπερτ Μπρους και του Τζον Κόμμυν του Μπάντενοχ, συμβασιλέα και ανιψιού του Τζον Μπάλλιολ, ενώ ο Μπρους συμφιλιώθηκε με τον Εδουάρδο το 1302. Κατά τον Χάρρυ, ο Ουάλλας δραπέτευσε (1298) στη Γαλλία με τον Ουίλλιαμ Κρώφορντ προκειμένου να ζητήσει υποστήριξη από τον Φίλιππο Δ΄ της Γαλλίας στα δικαιώματα του στον θρόνο της Σκωτίας. Μόλις ξέφυγε από τις αγγλικές ακτές, μια ομάδα Γάλλων πειρατών όρμησε στο πλοίο του προκειμένου να συλλάβει τον περίφημο πειρατή Ρίτσαρντ Λόνγκοβιλ, που τον μετέφερε στον βασιλιά Φίλιππο. Με την επέμβαση του Ουίλλιαμ Ουάλλας ο Φίλιππος έδωσε αμνηστία στον Λόνγκοβιλ, ενώ πρότεινε ένα εκπληκτικό σχέδιο κατά του Εδουάρδου Α΄.

Οι αγγλικές ιστορικές καταγραφές δεν αναφέρουν στη συνέχεια δύο συμμετοχές του στον γαλλικό στρατό σε μάχες κατά των Άγγλων και ένα διπλωματικό ταξίδι του στη Ρώμη. Το 1303 ο Επίτροπος του Γκάθρι στάλθηκε στη Γαλλία, προκειμένου να ζητήσει από τον Ουάλλας να επιστρέψει στη Σκωτία, αλλά στην πραγματικότητα να κατασκοπεύσει για λογαριασμό των Άγγλων τον τόπο διαμονής του, στο Έλχο Γουντ. Μετά από πολλές φήμες που κυκλοφορούσαν μεταξύ των Άγγλων ότι μένει στο συγκεκριμένο μέρος, κατέφθασαν στο οικόπεδο του να τον συλλάβουν. Μόλις το πληροφορήθηκε, σκότωσε έναν από τους άντρες του που τον κατηγόρησε για προδοσία, προκειμένου οι Άγγλοι να μην βρουν κανένα ίχνος στον δρόμο τους. Το 1304 είχε ήδη επιστρέψει στη Σκωτία και συμμετείχε σε δύο εξεγέρσεις κατά των Άγγλων στο Χάππρου και το Έρνσαϊντ.

Μαρτυρικός θάνατος

Ο Ουίλλιαμ Ουάλλας συνελήφθη από έναν προδότη Σκώτο ευγενή, τον Τζον ντε Μέντηθ, στις 5 Αυγούστου 1305. Μεταφέρθηκε στο Λονδίνο και κατηγορήθηκε για εσχάτη προδοσία απέναντι στον βασιλιά Εδουάρδο Α΄. Στην απολογία του ανέφερε ότι δεν είναι προδότης, διότι ως βασιλιά του αναγνωρίζει τον Τζον Μπάλλιολ και όχι τον Εδουάρδο. Ωστόσο, κρίθηκε ένοχος εσχάτης προδοσίας και καταδικάστηκε σε θάνατο με φρικτό τρόπο. Ξεγυμνώθηκε, μεταφέρθηκε με ένα άλογο στους δρόμους της πόλης στη συνέχεια κρεμάστηκε και, ενώ ήταν ακόμα ζωντανός, τον ελευθέρωσαν απ' το σκοινί, τον ευνούχισαν, του έβγαλαν τα έντερά του και τα έκαψαν μπροστά του, και τελικά τον αποκεφάλισαν και το κεφάλι του τοποθετήθηκε σε πάσσαλο στη Γέφυρα του Λονδίνου. Το κεφάλι του βαλσαμώθηκε και σύντομα δίπλα του βρέθηκαν εκείνα των συντρόφων του Σάιμον Φρέιζερ και Τζον του Στράθμπογκι, καθώς και του αδελφού του, Τζον Ουάλλας. Τα άκρα του εκτέθηκαν δημόσια στο Νιούκασλ, στο Μπέρικ, στο Στέρλινγκ και στο Περθ.

Το Μνημείο Ουάλλας στο Στέρλινγκ.

Θρύλοι

Όλες οι πληροφορίες γύρω από το πρόσωπο του Ουίλλιαμ Ουάλλας βασίστηκαν στο επικό ποίημα του Τυφλό Χάρρυ που γράφτηκε το 1470, 160 χρόνια μετά τον θάνατο του Ουάλλας, και οι διηγήσεις του περιγράφουν ένα πρόσωπο που φαίνεται περισσότερο μυθολογικό. Δεν είναι βέβαιο ότι βασίστηκε σε ιστορικά κείμενα της εποχής του, γιατί αυτά δεν εμφανίστηκαν. Αναφέρεται ότι ο επίσκοπος του Σαιντ Άντριους ανέλαβε την αποστολή να καταγράψει τα κατορθώματα του Ουάλλας, αλλά και από αυτόν δεν βρέθηκε τίποτα.

Κινηματογραφήσεις

Έγινε γνωστός στο ευρύ κοινό με την επική ταινία Braveheart (1995), γραμμένη από τον υποτιθέμενο απόγονο του Ράνταλ Ουάλλας, βασισμένη στην ιστορία του Ουίλλιαμ Ουάλλας, ιδιαίτερα από τον Τυφλό Χάρρυ, με πρωταγωνιστή τον Μελ Γκίμπσον. Η ταινία, αν και βασίστηκε σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα, περιέχει πολλές ανακρίβειες - χαρακτηριστικό σφάλμα της η ερωτική σχέση του Ουάλλας με την Ισαβέλλα της Γαλλίας, η οποία ήταν μόλις 10 ετών όταν αυτός πέθανε.

Πηγές

• David Ross: Scotland - History of a Nation; Lomond Books; 1998; ISBN 0 947782 583
• Brown, Chris. William Wallace. The True Story of Braveheart. Stroud: Tempus Publishing Ltd, 2005. ISBN 0-7524-3432-2.
• Clater-Roszak, Christine. "Sir William Wallace ignited a flame." Military History 14 (1997): 12–15.
• Folklore, Myths and Legends of Britain. London: The Reader’s Digest Association, 1973, 519-20.
• Harris, Nathaniel. Heritage of Scotland: A Cultural History of Scotland & Its People. London: Hamlyn, 2000. ISBN 0-600-59834-9..
• MacLean, Fitzroy. Scotland: A Concise History. London: Thames & Hudson, 1997. ISBN 0-500-27706-0.
• Morton, Graeme. William Wallace. London: Sutton, 2004. ISBN 0-7509-3523-5.
• Reese, Peter. William Wallace: A Biography. Edinburgh: Canongate, 1998. ISBN 0-86241-607-8. Loudoun, Darren John. Scotland's Brave. Sydney: Paragon Books, 2007.
• Scott, Sir Walter. "Exploits and death of William Wallace, the 'Hero of Scotland'."
• Stead, Michael J., and Alan Young. In the Footsteps of William Wallace. London: Sutton, 2002.
• Tranter, Nigel. The Wallace: The Compelling 13th century Story of William Wallace. McArthur & Co., 1997. ISBN 0-340-21237-3.
• Wallace, Margaret. William Wallace: Champion of Scotland. Musselborough: Goblinshead, 1999. ISBN 1-899874-19-4.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα William Wallace στο Wikimedia Commons