Το υψηλότερο σημείο στη Γερμανία είναι το Τσούγκσπιτσε στα 2.962 μέτρα στα νότια έως τις ακτές της Βόρειας Θάλασσας στα βορειοδυτικά και της Βαλτικής Θάλασσας στα βορειοανατολικά. Ανάμεσα στα δασώδη υψίπεδα της κεντρικής Γερμανίας και τις πεδιάδες του βορρά, που διασχίζονται από μερικούς από τους σημαντικότερους ποταμούς της Ευρώπης όπως ο Ρήνος, ο Δούναβης και οΈλβας, υπάρχει και το σημείο Νόιεντορφ-Ζαξενμπάντε, σε υψόμετρο 3.54 μέτρων κάτω από τη στάθμη της θάλασσας.[1]
Η Γερμανία έχει τα δεύτερα μεγαλύτερα χερσαία σύνορα (σε μήκος) μεταξύ των κρατών της Ευρώπης, μετά τη Ρωσία. Συνορεύει με εννέα χώρες: τη Δανία στα βόρεια, την Πολωνία και την Τσεχική Δημοκρατία στα ανατολικά, τηνΕλβετία (ο μόνος γείτονάς της εκτός ΕΕ) και την Αυστρία στο νότο, τη Γαλλία στα νοτιοδυτικά και το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία στα δυτικά. Η Γερμανία μοιράζεται επίσης θαλάσσια σύνορα με τη Σουηδία στα βόρεια και το Ηνωμένο Βασίλειο στα βορειοδυτικά.
Βρίσκεται στην Κεντρική Ευρώπη. Συνορεύει με τη Δανία στα βόρεια, την Πολωνία και την Τσεχική Δημοκρατία στα ανατολικά, τηνΕλβετία (ο μόνος γείτονας της Γερμανίας που βρίσκεται εκτός της ΕΕ, λόγω των πολιτικών της ουδετερότητας) και την Αυστρία στο νότο, τη Γαλλία στα νοτιοδυτικά και το Βέλγιο, τοΛουξεμβούργο και την Ολλανδία στα δυτικά. Η Γερμανία μοιράζεται επίσης θαλάσσια σύνορα με τη Σουηδία στα βόρεια και το Ηνωμένο Βασίλειο στα βορειοδυτικά. Βρίσκεται κυρίως μεταξύ του 47ου και 55ου βόρειου παραλλήλου (το άκρο του Σιλτ είναι ακριβώς βόρεια του 55ου παράλληλου) και μεταξύ του 5ου και 16ου ανατολικού μεσημβρινού.
Το βόρειο τρίτο της χώρας βρίσκεται στη βορειοευρωπαϊκή πεδιάδα. Η πεδιάδα της βόρειας Γερμανίας διασχίζεται από υδάτινα σώματα που ρέουν προς τα βόρεια (οι ποταμοί Έλβας, Εμς, Βέσερ και Όντερ). Υγρότοποι και ελώδη εδάφη βρίσκονται σε περιοχές κοντά στα ολλανδικά σύνορα και κατά μήκος της ακτής της Φριζίας. Το Μεκλεμβούργο έχει πολλές μικρές λίμνες, κατάλοιπα των παγετώνων από την τελευταία εποχή των παγετώνων.
Προχωρώντας νότια, η κεντρική Γερμανία διαθέτει τραχιά λοφώδη και ορεινή ύπαιθρο. Ένα μέρος της κεντρικής Γερμανίας έχει αποκτήσει τη σημερινή της μορφή από την ηφαιστειακή δραστηριότητα στη προϊστορία. Η κοιλάδα του Ρήνου διασχίζει το δυτικό τμήμα αυτής της περιοχής. Τα κεντρικά υψίπεδα συνεχίζουν με κατεύθυνση προς τα ανατολικά και βόρεια μέχρι τον ποταμό Ζάαλε και συγχωνεύονται με τα όρη των Μεταλλουργών στα σύνορα με την Τσεχική Δημοκρατία. Οι ορεινές περιοχές περιλαμβάνουν το δάσος του Άιφελ, το δάσος του Χούνσρυκ και το δάσος του Παλατινάτου δυτικά του Ρήνου, τους λόφους Τάουνους βόρεια της Φρανκφούρτης, τον ορεινό όγκο Φόγκελσμπεργκ, το Ρεν και το δάσος της Θουριγγίας. Νότια του Βερολίνου, το ανατολικό-κεντρικό τμήμα της χώρας μοιάζει περισσότερο με τις πεδινές βόρειες περιοχές, καθώς εκεί πέρα μπορεί να δει κάποιος αμμώδες έδαφος και υγροτόπους ποταμών (όπως η περιοχή του δάσους του Σπρέε).
Οι περιοχές της Νότιας Γερμανίας χαρακτηρίζονται κυρίως από λόφους και βουνά. Στη νότια Γερμανία πηγάζει ο Δούναβης, συγκεκριμένα στα νοτιοδυτικά της Βάδης-Βυρτεμβέργης, νότια της Στουτγάρδης, σε μια περιοχή της Σουαβίας. Οι Άλπεις στα νότια σύνορα είναι το υψηλότερο σημείο της Γερμανίας, αν και οι Άλπεις καταλαμβάνουν μόνο ένα πολύ μικρό τμήμα της Γερμανίας, στο νότιο άκρο, ενώ μεγάλα τμήματα της Ελβετίας και της Αυστρίας πατάνε πάνω σε αυτές. Ο Μέλας Δρυμός, στα νοτιοδυτικά σύνορα με τη Γαλλία, χωρίζει τον Ρήνο από τα νερά του Δούναβη. Ο Δούναβης πηγάζει στις ανατολικές πλαγιές του.
Η απόσταση βορρά-νότου (το νοτιότερο σημείο στη Γερμανία είναι κοντά στο Όμπερστντορφ στη Βαυαρία, ενώ το βορειότερο στο Λιστ του Ζυλτ), μεταξύ του 47ου και του 55ου παραλλήλου δηλαδή, είναι σχεδόν οχτώ μοίρες του γεωγραφικού πλάτους (ή 889 χλμ.). Όπως είναι αναμενόμενο, οι θερμοκρασίες το καλοκαίρι διαφέρουν αρκετά. Εκτός αυτού, υπάρχει μια ισχυρή απόκλιση στη θερμοκρασία μεταξύ ανατολής και δύσης. Αυτό εξηγείται από τα πεδινά και ανοιχτά τοπία της βορειοδυτικής Γερμανίας και την εγγύτητα της με τη θάλασσα. Ο νότος είναι πιο δροσερός γιατί βρίσκεται κοντά στις Άλπεις και έχει μεγάλη απόσταση από τη θάλασσα. Οι Άλπεις εμποδίζουν τις θερμότερες αέριες μάζες της Μεσογείου να περάσουν στη νότια Γερμανία. Τον χειμώνα, όταν πνέουν αέριες μάζες από την Σιβηρία, οι θερμοκρασίες μπορεί να πέσουν και πιο κάτω από τους μείον είκοσι βαθμούς στα βουνά και αρκετούς βαθμούς υπό του μηδενός σε αρκετές περιοχές, ενώ λόγω της επίδρασης του ρεύματος του Κόλπου οι παραθαλάσσιες περιοχές έχουν γενικά ήπιους χειμώνες για το γεωγραφικό τους πλάτος.
Η πιο ζεστή περιοχή στη Γερμανία είναι αυτή που συνορεύει με τη Γαλλία, δυτικά του Μέλανος Δρυμού, περίπου μεταξύ του Μάνχαϊμ στα βόρεια και των συνόρων με την Ελβετία στα νότια. Η ψυχρότερη περιοχή της Γερμανίας (εξαιρουμένων των βουνών) βρίσκεται στα νοτιοανατολικά τμήματα της ανατολικής Γερμανίας γύρω από τη Δρέσδη και το Γκέρλιτς μέχρι το Βερολίνο.
Το κλίμα της Γερμανίας είναι εύκρατο και ωκεάνιο στα δυτικά και υγρό ηπειρωτικό στα ανατολικά. Έχει δροσερούς χειμώνες στα δυτικά και κρύους χειμώνες στα ανατολικά. Έχει μέτριες βροχοπτώσεις όλο το χρόνο. Τον χειμώνα ο καιρός είναι στις περισσότερες μέρες νεφελλώδης. Τα καλοκαίρια είναι σχετικά θερμά, κυρίως στα νότια. Η βόρεια και η κεντρική Γερμανία βρίσκεται πλήρως στη ζώνη στην οποία κυριαρχούν οι υγροί δυτικοί άνεμοι. Στα βορειοδυτικά και τα βόρεια, το κλίμα είναι ωκεάνιο. Οι χειμώνες εκεί είναι δροσεροί και τα καλοκαίρια θερμά. Στα ανατολικά, το κλίμα παρουσιάζει σαφώς τα χαρακτηριστικά που παραπέμπουν σε ηπειρωτικό κλίμα, ενώ οι χειμώνες είναι κρύοι και τα καλοκαίρια θερμά (εκεί μπορεί να υπάρχουν περίοδοι με ξηρασία κατά καιρούς).
Στο κέντρο και στο νότο, υπάρχει ένα μεταβατικό κλίμα ανάμεσα στο ωκεάνιο και το ηπειρωτικό. Οι χειμώνες είναι δροσεροί και τα καλοκαίρια ζεστά, αν και οι μέγιστες θερμοκρασίες μπορεί να ξεπεράσουν τους 30 βαθμούς για αρκετές ημέρες αν υπάρχει ένας ισχυρός καύσωνας.
Οι θερμότερες περιοχές της Γερμανίας βρίσκονται στα νοτιοδυτικά. Τα καλοκαίρια εκεί είναι θερμά, και η πρώτη θερμοκρασία άνω των 40 βαθμών σημειώθηκε στο νότο, τον Αύγουστο του 2015.[2] Μερικές φορές, οι ελάχιστες θερμοκρασίες δεν πέφτουν κάτω από τους 20 βαθμούς όταν υπάρχει καύσωνας, κάτι σπάνιο στην υπόλοιπη Γερμανία, εκτός από τις ακτές της Βόρειας Θάλασσας και κάποιες πόλεις στα δυτικά.[3]
Η υψηλότερη θερμοκρασία (41.2 βαθμοί Κελσίου) σημειώθηκε στις 25 Ιουλίου 2019 στο Ντούισμπουργκ-Μπέαρλ και το Τένισφορστ, ενώ στις 24 Δεκεμβρίου 2001 σημειώθηκε η κατώτερη θερμοκρασία στη Γερμανία (-45.9 βαθμοί στο Φούντενζε).[4][5]
Η Γερμανία καλύπτει συνολικά 357.021 τ.χλμ. γης, εκ των οποίων τα 5.157 τ.χλμ. είναι αρδευόμενη γη και 8.350 τ.χλμ. καλύπτονται από νερό, με τις μεγαλύτερες λίμνες να είναι η λίμνη της Κωνσταντίας (συνολική έκταση 536 τ.χλμ., εκ των οποίων το 62% ανήκει στη Γερμανία), έπειτα η Μύριτς (117 μ.Χ.) και η Χίμζε (80 τ.χλμ.). Η πλειοψηφία του γερμανικού εδάφους καλύπτεται από καλλιεργήσιμη γη (το 33.95% της χώρας), ενώ οι μόνιμες καλλιέργειες καταλαμβάνουν το 0.57% της χώρας.
Η Γερμανία έχει συνολικά 2.389 χιλιόμετρα ακτογραμμής και σύνορα 3.714 χιλιομέτρων (τα χιλιόμετρα κοινού συνόρου δίνονται σε παρένθεση). Συνορεύει με τη Δανία (140 χιλιόμετρα), τη Πολωνία (467 χιλιόμετρα), τη Τσεχία (704 χιλιόμετρα)[6], την Αυστρία (801 χιλιόμετρα), την Ελβετία (348 χιλιόμετρα), τη Γαλλία (418 χιλιόμετρα), το Λουξεμβούργο (128 χιλιόμετρα), το Βέλγιο (133 χιλιόμετρα), την Ολλανδία (575 χιλιόμετρα). Τα γερμανοαυστριακά σύνορα περιλαμβάνουν και το Γιούνγκχολτς που αν και ανήκει στην Αυστρία είναι προσβάσιμο μόνο από τη Γερμανία. Τα σύνορα με το Βέλγιο έχουν μια ιδιαιτερότητα: ανατολικά του Όυπεν, υπάρχουν πέντε θύλακες γερμανικού εδάφους που περικλείονται από βέλγικο, επειδή το 1919 παραχωρήθηκαν κάποια τμήματα γερμανικού εδάφους στο Βέλγιο για να περάσει η σιδηροδρομική γραμμή.[7]
Ο Ρήνος (Rhein στα γερμανικά). Διασχίζει 865 χιλιόμετρα στη Γερμανία. Οι κύριοι παραπόταμοι του (που διασχίζουν και γερμανικό έδαφος) είναι οι Νέκαρ, Μάιν και Μοζέλας.
Ο Έλβας διασχίζει 727 χιλιόμετρα στη Γερμανία και εκβάλλει, όπως και ο Ρήνος, στη Βόρεια Θάλασσα, στο Αμβούργο.
Ο Δούναβης πηγάζει στη Γερμανία και διασχίζει 687 χιλιόμετρα γερμανικού εδάφους, προχωρώντας έπειτα από την Αυστρία, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία, την Κροατία, την Σερβία και τα ρουμανοβουλγαρικά σύνορα ως το ύψος του Βουκουρεστίου περίπου.
Σημαντικοί ποταμοί είναι και ο Ζάαλε με τον Μάιν στην κεντρική Γερμανία, ο Νέκαρ στα νοτιοδυτικά, ο Βέζερ στα βόρεια και ο Όντερ που διαμορφώνει μεγάλο μέρος των γερμανοπολωνικών συνόρων.
Στους καρστικούς βραχώδεις σχηματισμούς της Γερμανίας υπάρχουν πολλά σπήλαια, ιδίως στη κοιλάδα του Χέννε. Το μεγαλύτερο πολιτιστικό σπήλαιο της Ευρώπης βρίσκεται στο Μπάλφε.
Σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα στη Γερμανία είναι: οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και βιομηχανίες που καίνε άνθρακα και συμβάλλουν στην ατμοσφαιρική ρύπανση, η όξινη βροχή (που προκύπτει από τις εκπομπές διοξειδίου του θείου), η ρύπανση στη Βαλτική Θάλασσα λόγω της μεταφοράς ακατέργαστων και βιομηχανικών λυμάτων από ποτάμια στην ανατολική Γερμανία· η απόθεση επικίνδυνων αποβλήτων, η απόφαση της κυβέρνησης Σρέντερ (1998-2005) να τερματίσει τη χρήση της πυρηνικής ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στο μέλλον. Η κυβέρνηση εργάζεται για να ανταποκριθεί στη δέσμευση της ΕΕ για τον προσδιορισμό προστατευόμενων φυσικών περιοχών σύμφωνα με την οδηγία της ΕΕ για τη χλωρίδα, την πανίδα και τους οικοτόπους. Λόγω της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας οι τελευταίοι παγετώνες της Γερμανίας μπορεί να λιώσουν εντελώς μέχρι το 2031.[8] Άλλο ένα πρόβλημα είναι η εξόρυξη λιγνίτη και οι εκπομπές αερίων που προκαλεί. Η κυβέρνηση έχει στόχο να σταματήσει την εξόρυξη του ως το 2038[9] αν και οι κυρώσεις λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία προκάλεσαν την έκτακτη αύξηση της παραγωγής.[10]
Η Γερμανία είναι συμβάλλον μέρος στις παρακάτω συμφωνίες για το περιβάλλον:
Συμβαλλόμενο μέρος στις συμφωνίες για την Ατμοσφαιρική Ρύπανση, την Ατμοσφαιρική Ρύπανση- Οξείδια του αζώτου, την Ατμοσφαιρική Ρύπανση-Μόνιμοι Οργανικοί Ρύποι, την Ατμοσφαιρική Ρύπανση-Θείο 85, την Ατμοσφαιρική Ρύπανση-Θείο 94, την Ατμοσφαιρική Ρύπανση-Ευαίσθητες οργανικές ενώσεις, Συνθήκη της Ανταρκτικής, Περιβαλλοντικό Πρωτόκολλο για την Ανταρκτική, Συνθήκη για την Βιοποικιλότητα, Πρωτόκολλο του Κιότο, συμφωνία για την Ερημοποίηση, τα Απειλούμενα Είδη, τη Τροποποίηση του Περιβάλλοντος, τα Επικίνδυνα Απόβλητα, το Δίκαιο της Θάλασσας, την απόρριψη επικίνδυνων ουσιών στη θάλασσα, την συνθήκη Απαγόρευσης Πυρηνικών Δοκιμών, την συνθήκη για τη προστασία στο στρώμα του όζοντος, τη συνθήκη για τη φαλαινοθηρία, την ρύπανση από τα πλοία και τις συνθήκες του 1983 και του 1994 για τη τροπική ξυλεία. Οι άνωθεν συνθήκες έχουν όλες επικυρωθεί.
Η ακτογραμμή του δυτικού Σλέσβιχ-Χόλσταϊν πριν το 1362. Σήμερα σημαντικό τμήμα της έχει βυθιστεί από τις πλημμύρες του 1362 και 1634.Οι βασικοί φυσικοί κίνδυνοι για τη Γερμανία είναι οι πλημμύρες που πλήττουν τις παραποτάμιες και παραθαλάσσιες περιοχές μετά από έντονες βροχοπτώσεις (π.χ. οι ευρωπαϊκές πλημμύρες του 2002). Λόγω του γεγονότος ότι η βόρεια Γερμανία βρίσκεται σε χαμηλό υψόμετρο (ιδίως οι παραθαλάσσιες περιοχές σε Κάτω Σαξονία και Σλέσβιχ-Χόλσταϊν), ορισμένες ισχυρές πλημμύρες όπως εκείνες του 1962, και ειδικά αυτές του 1362 και του 1634, άλλαξαν για πάντα την ακτογραμμή του δυτικού Σλέσβιχ-Χόλσταϊν.
Η επικράτεια της Γερμανίας μπορεί να υποδιαιρεθεί σε δύο περιοχές, ως προς τα οικολογικά τους χαρακτηριστικά. Η πλειοψηφία της Γερμανίας καλύπτεται είτε από καλλιεργήσιμη γη (33%) είτε από δάση και δασικές εκτάσεις (31%). Μόνο το 15% καλύπτεται από μόνιμους βοσκότοπους.
Τα φυτά και τα ζώα που ζουν στη Γερμανία είναι σε μεγάλο βαθμό αυτά που ζουν στην κεντρική Ευρώπη. Οι οξιές, οι βελανιδιές και άλλα φυλλοβόλα δέντρα αποτελούν το ένα τρίτο των δασών της Γερμανίας. Η παρουσία των κωνοφόρων στη Γερμανία αυξάνεται ως αποτέλεσμα της αναδάσωσης. Στα ψηλότερα βουνά κυριαρχούν τα έλατα, ενώ στο αμμώδες έδαφος τα πεύκα. Υπάρχουν πολλά είδη φτέρων, λουλουδιών, μυκήτων και βρύων που ζουν στη Γερμανία. Τα ψάρια αφθονούν στα ποτάμια και τη Βόρεια Θάλασσα. Τα άγρια ζώα (ελάφια, αγριογούρουνα, μουφλόν, αλεπούδες, ασβοί, λαγοί, λύγκες και σε μικρότερους πληθυσμούς κάστορες) επίσης αφθονούν στη Γερμανία. Στα εξαφανισμένα/απειλούμενα ζώα περιλαμβάνονται ο γκρίζος λύκος, η καφέ αρκούδα και ο ευρωπαϊκός βίσονας. Διάφορα μεταναστευτικά πουλιά διασχίζουν τη Γερμανία την άνοιξη και το φθινόπωρο.
Τα εθνικά πάρκα στη Γερμανία είναι τα εθνικά πάρκα της θάλασσας του Βάντεν, το πάρκο Γιάσμουντ, το εθνικό πάρκο της περιοχής των λιμνοθαλασσών της Προπομερανίας, το εθνικό πάρκο της Μύριτς, το εθνικό πάρκο της κοιλάδας του κάτω Όντερ, το εθνικό πάρκο της σαξονικής Ελβετίας και το εθνικό πάρκο του βαυαρικού δρυμού.
Η Γερμανία είναι γνωστή για τους πολλούς ζωολογικούς της κήπους, τα πάρκα άγριας ζωής, τα ενυδρεία και τα πάρκα πουλιών της.[11] Περισσότεροι από 400 εγγεγραμμένοι ζωολογικοί κήποι λειτουργούν στη Γερμανία, μάλλον το μεγαλύτερο νούμερο σε όλο το κόσμο.[12] Ο ζωολογικός κήπος του Βερολίνου είναι ο παλαιότερος ζωολογικός κήπος στη Γερμανία και παρουσιάζει την πιο ολοκληρωμένη συλλογή ειδών στον κόσμο.[13]
Με περίπου 83.2 εκατομμύρια κατοίκους τον Δεκέμβριο του 2020, η Γερμανία είναι η πολυπληθέστερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η 19η πολυπληθέστερη χώρα στο κόσμο. Η πυκνότητα του πληθυσμού ανέρχεται στα 233 άτομα το τετραγωνικό χιλιόμετρο. Το Ταμείο Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών αναφέρει ότι ο δεύτερος μεγαλύτερος μεταναστευτικός πληθυσμός στο κόσμο ζει στη Γερμανία και[14] περίπου το 23% του πληθυσμού της Γερμανίας δεν διαθέτει γερμανικό διαβατήριο ή είναι παιδιά μεταναστών. Ο αριθμός των μεταναστών τρίτης και μετά γενιάς δεν καταγράφεται στα στατιστικά, αφού θεωρούνται πλέον γερμανοί πολίτες.
Η Γερμανία αποτελείται από δεκαέξι ομόσπονδα κρατίδια.[15] Κάθε κράτος έχει το δικό του σύνταγμα[16] και έχει μεγάλη αυτονομία στα εσωτερικά πολιτικά του πράγματα. Λόγω των διαφορών στο μέγεθος και τον πληθυσμό, το σύστημα διοικητικών διαιρέσεων των κρατιδίων διαφέρει, ιδιαίτερα μεταξύ των πόλεων-κρατιδίων και των μεγαλύτερων κρατιδίων. Για περιφερειακούς διοικητικούς σκοπούς πέντε κρατίδια, συγκεκριμένα η Βάδη-Βυρτεμβέργη, η Βαυαρία, η Έσση, η Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία και η Σαξονία, αποτελούνται από συνολικά 22 διοικητικές περιφέρειες (Regierungsbezirke). Η Γερμανία χωρίζεται σε 400 επαρχίες, τα κράιζε, εκ των οποίων τα 294 είναι αγροτικά και 106 αστικά κράιζε.[17][18]
↑«Germany». CIA World Factbook. Central Intelligence Agency. 14 Νοεμβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Σεπτεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2006.
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Geography of Germany στο Wikimedia Commons