Άλπεις

Οι Άλπεις είναι σύστημα οροσειρών στην Ευρώπη και εκτείνονται από την Αυστρία και τη Σλοβενία στα ανατολικά, μέσω της Ιταλίας, της Ελβετίας, του Λίχτενσταϊν και της Γερμανίας έως τη Γαλλία στα δυτικά. Η λέξη Άλπεις σημαίνει βουνά. Η ψηλότερη κορυφή των Άλπεων είναι το Μον Μπλαν (Mont Blanc) με 4.810 μέτρα στα Γαλλοϊταλικά σύνορα. Το σύστημα δημιουργήθηκε σε δεκάδες εκατομμύρια χρόνια από τη σύγκρουση της Ευρωπαϊκής με την Αφρικανική τεκτονική πλάκα, η οποία δημιούργησε τις Αλπικές πτυχώσεις και οδήγησε στον σχηματισμό του συστήματος.

Άλπεις
Χώρες	Ελβετία Γαλλία Ιταλία  Γερμανία  Αυστρία Σλοβενία  Λίχτενσταϊν  Μονακό
Υψηλότερο Σημείο	Λευκό Όρος
Υψόμετρο	4.810 μ

Γεωγραφία

Οι Άλπεις χωρίζονται γενικά στις Δυτικές Άλπεις και τις Ανατολικές Άλπεις. Ο διαχωρισμός γίνεται κατά μήκος της λίμνης Κόνσταντς κατά μήκος του Ρήνου έως τη λίμνη Κόμο. Οι Δυτικές Άλπεις βρίσκονται στην Ιταλία, Γαλλία και Ελβετία ενώ οι Ανατολικές Άλπεις στις Αυστρία, Γερμανία, Ιταλία, Λίχτενσταϊν, Σλοβενία και Ελβετία. Η υψηλότερη κορυφή των Δυτικών Άλπεων είναι το Μον Μπλαν, στα 4.810 μέτρα και των Ανατολικών Άλπεων το Πιζ Μπερνίνα στα 4.052 μέτρα.

Μια σειρά από χαμηλότερες οροσειρές διατρέχουν παράλληλα την κεντρική αλυσίδα των Άλπεων, συμπεριλαμβανομένων των Γαλλικών Προάλπεων.

Ετυμολογία

Η λέξη Άλπεις, προέρχεται πιθανότατα από την ινδοευρωπαϊκή λέξη *albʰos = λευκός, υπόλευκος, αρχ.ελλ.: Άλφός, Alphos, Alfós, λατ.: Albus, λευκό, αρχ.γερ.: albiz, Κύκνος, ίσως επειδή το χρώμα του είναι λευκό, οπότε και στα Όρη δόθηκε αυτή η ονομασία, που σημαίνει ″Λευκά Όρη" (Άλπεις).

Γεωγραφικά όρια

Τα όρια των Άλπεων εξαρτώνται από το νόημα που δίνεται στον όρο Άλπεις αναφερόμενοι στη μεγάλη οροσειρά της κεντρικής Ευρώπης.

Σήμερα, τα όρια των Άλπεων συνήθως βασίζονται σε γεωλογικά κριτήρια, γεγονός που σημαίνει πως οι λόφοι που αναπτύχθηκαν από κοινού με τα υψηλότερα μέρη των Άλπεων συμπεριλαμβάνονται επίσης. Για παράδειγμα, στην Αυστρία το Βιενερβάλντ (Wienerwald), ένα δασώδες ακρωτήριο, θεωρείται συνήθως μέρος των Άλπεων, ενώ οι λόφοι της βόρειας Άνω Αυστρίας και της βορειοδυτικής Κάτω Αυστρίας, που γεωλογικά είναι πολύ παλαιότεροι, δεν περιλαμβάνονται.

Κεντρικές διαβάσεις

Αν και οι Άλπεις σχηματίζουν ένα φυσικό οχυρό, ποτέ δεν αποτέλεσαν αδιάβατο οχυρό. Από παλαιότερες εποχές μέχρι σήμερα, διασχίστηκαν για διάφορους σκοπούς, όπως πολεμικούς και εμπορικούς, και αργότερα από προσκυνητές, φοιτητές και τουρίστες. Τα μέρη που διασχίστηκαν αποκαλούνται περάσματα, και είναι σημεία στα οποία η αλπική αλυσίδα βυθίζεται για να δημιουργήσει κοιλώματα. Σήμερα υπάρχουν αρκετοί δρόμοι και σιδηροδρομικοί δίοδοι.

Κλίμα

Το βουνό Monte Rosa

Το κλίμα των Άλπεων είναι το ίδιο με το κλίμα -ή τις μέσες καιρικές συνθήκες- της κεντρικής Αλπικής περιοχής της Ευρώπης. Η θερμοκρασία μειώνεται από το επίπεδο θαλάσσης σε υψηλότερες περιοχές της ατμόσφαιρας. Το αποτέλεσμα των οροσειρών στους επικρατούντες ανέμους είναι η μεταφορά ζεστού αέρα, που ανήκει σε χαμηλότερη περιοχή, στην υψηλότερη ζώνη, όπου επεκτείνεται σε όγκο με ανάλογη απώλεια θερμότητας, συχνά συνοδευόμενο από την καθίζηση της ομίχλης με τη μορφή χιονιού ή βροχής. Οι Άλπεις είναι το πιο κρύο μέρος της Ευρώπης, καθώς η θερμοκρασία της βρίσκεται στους -66°C.

Ιστορία

Δεν είναι πολλά γνωστά για τους πρώτους κατοίκους των Άλπεων, εκτός από τις λιγοστές αναφορές Ρωμαίων και Ελλήνων ιστορικών και γεωγράφων. Μερικές λεπτομέρειες έχουν φτάσει ως εμάς από την κατάκτηση πολλών Αλπικών φυλών από τον Αύγουστο.

Η διαδοχική μετανάστευση και κατάληψη της Αλπικής περιοχής από διάφορες Τευτονικές φυλές από τον 5ο έως τον 6ο αιώνα είναι επίσης γνωστές μόνο σχηματικά, γιατί σ’ αυτούς, όπως και στους Φράγκους βασιλιάδες και αυτοκράτορες, οι Άλπεις πρόσφεραν μία δίοδο από ένα μέρος σε άλλο παρά μόνιμη κατοικία.

Μετά την τελική διάλυση την Καρολίγγεια Αυτοκρατορία στον 10ο και 11ο αιώνα αρχίζει η καταγραφή της τοπικής ιστορίας διαφόρων μερών των Άλπεων.

Χλωρίδα

Πολλοί συγγραφείς θεωρούν την ανάπτυξη καρπών ως το χαρακτηριστικό των ορεινών περιοχών. Ωστόσο υπάρχουν πολλές ποικιλίες καλλιεργούμενων κοινών ειδών με διαφορετικές κλιματολογικές απαιτήσεις.

Ένα φυσικό όριο παρέχεται από την παρουσία βασικών φυλλοβόλων δέντρων όπως η βελανιδιά, η οξιά, η μελία και ο πλάτανος. Αυτά δεν φτάνουν στο ίδιο υψόμετρο και ούτε συναντώνται συχνά να αναπτύσσονται παράλληλα. Ωστόσο, το ανώτατο όριό τους αντιστοιχεί με αρκετή ακρίβεια στην αλλαγή από ένα μέτριο σε ένα ψυχρότερο κλίμα που αποδεικνύεται περαιτέρω από αλλαγή στην άγρια βοτανική βλάστηση. Το όριο βρίσκεται συνήθως μεταξύ των 1.200 μέτρων από τη θάλασσα στη βόρεια πλευρά των Άλπεων, ενώ στις νοτιότερες πλαγιές φτάνει συνήθως τα 1.500 μέτρα, ορισμένες φορές και τα 1.700 μέτρα.

Δεν πρέπει να εννοηθεί πως η περιοχή αυτή σημαδεύεται πάντα από την παρουσία των χαρακτηριστικών δέντρων. Η ανθρώπινη ανάμειξη έχει συμβάλει στον αφανισμό τους σε πολλές περιοχές και, εξαιρουμένων των δασών από οξιές στις Αυστριακές Άλπεις, δύσκολα μπορεί κανείς να συναντήσει αξιοσημείωτα δάση φυλλοβόλων δένδρων. Σε πολλές περιοχές όπου υπήρχαν τέτοια δάση, έχουν αντικατασταθεί από σκωτικά πεύκα και ερυθρελάτες που είναι πιο ανθεκτικά στη βόσκηση.