Γαράζο Ρεθύμνου
Συντεταγμένες: 35°20′39.34″N 24°47′15.83″E / 35.3442611°N 24.7877306°E
Το Γαράζο (επίσημο: το Γαράζον) είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Μυλοποτάμου στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Από το 1998 έως το 2010 ήταν έδρα του Δήμου Κουλούκωνα. Βρίσκεται σε υψόμετρο 270 μέτρων, σε απόσταση 37 χιλιομέτρων από το Ρέθυμνο, με θέα στην κοιλάδα του Μυλοποτάμου.[1]
| Γαράζο | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Ρεθύμνης |
| Δήμος | Μυλοποτάμου |
| Δημοτική Ενότητα | Κουλούκωνα |
| Γεωγραφία | |
| Νομός | Ρεθύμνου |
| Υψόμετρο | 270 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 226 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 740 54 |
| Τηλ. κωδικός | 2834 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ιστορικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΤο χωριό αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Garaso στην επαρχία Μυλοποτάμου. Στην ενετική απογραφή του 1583 από Καστροφύλακα αναφέρεται ως Garaso με 314 κατοίκους. Ο Βασιλικάτα το αναφέρει το 1630 ως Garasso και στην τουρκική απογραφή του 1671 ως Garazo με 65 χαράτσια. Το χωριό δεν αναφέρεται στην αιγυπτιακή απογραφή του 1834. Το 1881 αναφέρεται ως Γαράζο με 425 κατοίκους, όλοι χριστιανοί και ήταν έδρα ομώνυμου δήμου.[1] Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
| Απογραφή | 1900 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός[1] | 485 | 522 | 540 | 543 | 506 | 550 | 494 | 498 | 495[2] | 556 | 305 | 226 |
Διοικητικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΩς οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας και το 1997 στο ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 να ορίζεται έδρα του δήμου Κουλούκωνα.[3] Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης και το πρόγραμμα Κλεισθένης Ι μαζί με τους οικισμούς Μουρτζανά, Ομάλα και Φαράτσι αποτελούν την κοινότητα Γαράζου[4] που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Κουλούκωνα του δήμου Μυλοποτάμου και σύμφωνα με την απογραφή 2011 έχει 305 κατοίκους.[5]
Δείτε Κοινότητα Γαράζου
Αξιοθέατα
ΕπεξεργασίαΣτο κέντρο του χωριού βρίσκεται μια μεγάλη πλατεία. Σε αυτή στο παρελθόν βρίσκονταν τρεις τεράστιες βελανιδιές, οι οποίες όμως δεν υπάρχουν σήμερα, παρά μόνο μια μικρότερη βελανιδιά. Ο νέος οικισμός συνδέεται με τον παλιό μέσω ενός κατηφορικού πλακόστρωτου, γνωστό ως του Ντορέ. Η πρώτη γειτονιά του παλαιού οικισμού είναι γνωστή ως Βόλτα, με κεντρικό σημείο τις τρεις καμάρες με τις τουρκικές φυλακές. Σε μικρή απόσταση βρίσκεται ο ναός του Ιωάννη του Προδρόμου. Μέσα από τον προαύλιο χώρο της διερχόταν το μονοπάτι το οποίο συνέδεε το χωριό με την κάτω βρύση. Στη συνοικία Αρκαλιά βρίσκεται το παλιό υδραγωγείο, κατασκευασμένο το 1915.[6] Η κρήνη-δεξαμενή του χωριού αποτελεί αξιόλογο δείγμα λαϊκής αρχιτεκτονικής και έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο.[7]
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ναός που είναι αφιερωμένος στη Κοίμηση της Θεοτόκου. Είναι δίκλιτος, με το έτερο κλίτος αφιερωμένο στον Άγιο Χαράλαμπο, και η πρόσοψή του είναι αντίγραφο αυτής του καθολικού της Μονής Αρκαδίου. Είναι έργο του αρχιτέκτονα Μάρκου Μακρίδη. Η επιγραφή στην πρόσοψη του ναού αναφέρει:
«ΟΙΚΟΔΟΜΗΘΗ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΩΔΩΝΟΣΤΑΣΙΟΝ ΤΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΚΑΙ ΔΑΠΑΝΗ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ ΚΟΜΗΣ ΤΑΥΤΗΣ ΑΡΧΗ ΤΟΥΤΟΥ ΓΕΓΟΝΕ ΤΗ 9 ΙΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ ΤΗ 15 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΩΝ ΦΥΛΑΤΤΕ ΚΥΡΙΕ ΕΙΣ ΠΟΛΛΑ ΕΤΗ 1885».
Στον προαύλιο χώρο του ναού βρίσκεται ο τάφος του Ιάκωβου Πλουμή.[6]
Στο Γαράζο λειτουργούν τρία μουσεία:[6]
- Μουσείο Χρηστικής Κεραμικής, δυτικά του ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου
- Λαογραφικό Μουσείο, προς τα ανατολικά
- Μουσείο Ελιάς και Λαδιού, το οποίο βρίσκεται σε μία από τις φάμπρικες του χωριού
Στην παλιά εθνική οδό Ρεθύμνου - Ηρακλείου, κοντά στο Γαράζο, βρίσκεται πέτρινο τρίτοξο γεφύρι. Κατασκευάστηκε το 1909-1910. Έχει μήκος καταστρώματος 50 μέτρα και άνοιγμα τόξου 10. Το ύψος τόξου είναι 5,4 μέτρα. Η γέφυρα σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση[8] και έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο.[9]
Γιορτή κίτρου
ΕπεξεργασίαΚάθε χρόνο στα μέσα Αυγούστου τελείται στο χωριό η λεγόμενη «Παγκρήτια γιορτή του κίτρου»[10], με την ευκαιρία συγκομιδής του καρπού, ο οποίος παλαιότερα ήταν μια από τις κυριότερες καλλιέργειες της περιοχής. Σήμερα η παραγωγή του είναι περιορισμένη. Στο χωριό παρασκευάζεται κιτροράκη, δηλαδή ρακή αρωματισμένη με κίτρο.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Α. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελ. 214.
- ↑ Μιχαήλ Σταματελάτος - Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Επίτομο Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδος, Ερμής, Αθήνα 2001, σελ. 157.
- ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των Οικισμών». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2022.
- ↑ «Νόμος 4555/2018 - ΦΕΚ 133/Α/19-7-2018 ( Άρθρα 1 - 151) (Πρόγραμμα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) (Κωδικοποιημένος)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2022.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2021-10-04 στο Wayback Machine.», σελ. 10886 (σελ. 412 του pdf)
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Λευτέρης Κορνάρος (30 Μαρτίου 2011). «Περιήγηση στα απομεινάρια της αίγλης του παλιού οικισμού στο Γαράζο». rethemnosnews.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2017.
- ↑ «ΦΕΚ 11/Β/18-1-1999». Υπουργείο Πολιτισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2017.
- ↑ «Γεφύρι Στο Γαράζο». petrinagefiria.com. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2017.
- ↑ «ΦΕΚ 340/Β/11-2-2004». Υπουργείο Πολιτισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2017.
- ↑ Ρεθεμνιώτικα Νέα