Αστυνομική ταινία

Αστυνομικές ταινίες (ή ταινίες εγκλήματος, αγγλικά: crime films) είναι οι ταινίες των οποίων η πλοκή επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο στην εγκληματικότητα και στην εξιχνίαση μιας υπόθεσης. Οι στιλιστικές προσεγγίσεις των αστυνομικών ταινιών διαφέρουν, καθώς πολλές φορές μπορεί να βιογραφούν τη ζωή ενός πραγματικού/αληθινού εγκληματία ή απλά ενός φανταστικού χαρακτήρα. Υποείδη των αστυνομικών ταινιών είναι οι γκανγκστερικές ταινίες, οι ταινίες αστυνομίας, τα αστυνομικά θρίλερ και τα φιλμ νουάρ, μεταξύ άλλων.

Το απολιθωμένο δάσος (1936), αστυνομική ταινία με τους Λέσλι Χάουαρντ, Μπέτι Ντέιβις και Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ.

Μερικές από τις γνωστότερες ταινίες του είδους και των υποειδών του είναι το Το γεράκι της Μάλτας (1941), το Ο επιθεωρητής Κάλαχαν (1971), το Ο νονός (1972) το Απόδραση από το Αλκατράζ (1979), το Ο σημαδεμένος (1983) το Οι αδιάφθοροι (1987) το Η σιωπή των αμνών (1991), το Τα καλά παιδιά (1990) και το Pulp Fiction (1994).

Ο σεναριογράφος και μελετητής Έρικ Ρ. Ουίλιαμς αναφέρεται στην αστυνομική ταινία ως ένα από τα έντεκα γενικά είδη ταξινόμησης των σεναρίων, υποστηρίζοντας ότι όλες οι ταινίες μυθοπλασίας μεγάλου μήκους μπορούν να ταξινομηθούν με βάση με αυτά τα γενικά είδη. Τα υπόλοιπα γενικά είδη είναι ταινία δράσης, ταινία φαντασίας, ταινία τρόμου, αισθηματική ταινία, ταινία επιστημονικής φαντασίας, ρεαλιστική ταινία, αθλητική ταινία, αστυνομικό θρίλερ, πολεμική ταινία και γουέστερν. Ο Ουίλιαμς εξηγεί ότι αυτές οι κατηγορίες είναι συμπληρωματικές και όχι αλληλοαναιρούμενες. Έτσι, για παράδειγμα, το Τσάιναταουν είναι ένα μια ταινίας που περιγράφεται ως νουάρ αστυνομικό δράμα μυστηρίου.

Πηγή υποθέσεων

Οι αστυνομικές ταινίες συχνά βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα ή είναι διασκευές θεατρικών έργων ή μυθιστορημάτων, ή ριμέικ προηγούμενων ταινιών. Ορισμένες υποθέσεις είναι πρωτότυπες και εντελώς φανταστικές. Για παράδειγμα, η κινηματογραφική εκδοχή της τανίας του 1957 Μάρτυς κατηγορίας είναι μια προσαρμογή ενός θεατρικού θεατρικού έργου του 1953 με το ίδιο όνομα, το οποίο με τη σειρά του βασίζεται σε ένα διήγημα της Άγκαθα Κρίστι, που πρωτοδημοσιεύτηκε το 1933. Η κινηματογραφική εκδοχή ανακατασκευάστηκε το 1982 και στη συνέχεια υπήρξαν κι άλλες προσαρμογές. Ωστόσο, καθένα από αυτά τα μέσα έχει τα δικά του πλεονεκτήματα και τους δικούς του περιορισμούς, που στην περίπτωση του κινηματογράφου είναι τα χρονικά όρια.

Θεατρικά έργα και ταινίες

Ο Τάιρον Πάουερ στην ταινία του Μπίλι Γουάιλντερ Μάρτυς κατηγορίας (1957)

Ο Μάρτυς κατηγορίας είναι κλασικό παράδειγμα δικαστικού δράματος. Σε ένα δικαστικό δράμα, κατηγορείται ένας από τους βασικούς χαρακτήρες, ο οποίος ισχυρίζεται ότι είναι αθώος. Σημαντικό ρόλο παίζει ο δικηγόρος (ή συνήγορος) που εκπροσωπεί τον κατηγορούμενο στο δικαστήριο κόντρα στον εισαγγελέα. Ενδέχεται να ζητηθούν οι υπηρεσίες ενός ντετέκτιβ για να βρει τι πραγματικά συνέβη και ποιος είναι ο πραγματικός δράστης. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι καθόλου σαφές εάν ο κατηγορούμενος είναι ένοχος ή όχι — έτσι δημιουργείται σασπένς.

Συχνά, ο ντετέκτιβ εισβάλλει στην αίθουσα του δικαστηρίου την τελευταία στιγμή για να επιστήσει την προσοχή του δικαστηρίου σε μια νέα κρίσιμη πληροφορία. Αυτό το είδος λογοτεχνίας επικεντρώνεται περισσότερο στους διαλόγους (εναρκτήρια και καταληκτική αγόρευση, καταθέσεις μαρτύρων κ.λπ.) και ελάχιστη ή καθόλου ανάγκη για αλλαγή του σκηνικού. Η αίθουσα του θεάτρου γίνεται προέκταση της δικαστικής αίθουσας. Όταν γυρίζεται ένα δικαστικό δράμα, το παραδοσιακό μέσο που χρησιμοποιούν οι σεναριογράφοι και οι σκηνοθέτες είναι η συχνή χρήση αναδρομών, όπου το έγκλημα και όλα όσα οδήγησαν σε αυτό αφηγούνται και ανακατασκευάζονται από διαφορετικές οπτικές γωνίες.

Ένα κλασικό δικαστικό δράμα που εκτυλίσσεται σε αίθουσα δικαστηρίου είναι Οι 12 ένορκοι (1954) του Αμερικανού θεατρικού συγγραφέα Ρέτζιναλντ Ρόουζ, το οποίο διαδραματίζεται στην αίθουσα διαβούλευσης των ενόρκων ενός δικαστηρίου της Νέας Υόρκης. Έντεκα μέλη του σώματος των ενόρκων, με στόχο την ομόφωνη ετυμηγορία του «ενόχου», προσπαθούν να καταλήξουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα σε κάποιο συμπέρασμα. Και θα κατάφερναν να πετύχουν τον κοινό τους στόχο αν ο όγδοος ένορκος (τον οποίο στην κινηματογραφική μεταφορά του 1957 υποδύεται ο Χένρι Φόντα) δεν θεωρούσε καθήκον του να πείσει τους άλλους ότι ο κατηγορούμενος μπορεί να είναι αθώος προκαλώντας πολλές συζητήσεις, σύγχυση και θυμό.

Υποείδη

Αστυνομικής δράσης

Οι ταινίες αστυνομικής δράσης ευνοούν τη βία. Σύμφωνα με την Τζουλ Σέλμπο, τα είδη του αστυνομικού και της δράσης είναι αλληλένδετα: «οι ταινίες δεν θα μπορούσαν να υπάρξουν στη δημοφιλή τους μορφή η μια χωρίς την άλλη σε ισότιμη βάση - επομένως λειτουργούν παράλληλα». Κάποια παραδείγματα είναι η σειρά ταινιών Fast & Furious.

Αστυνομική κωμωδία

Οι ταινίες αστυνομικής κωμωδίας είναι ένα υβρίδιο της αστυνομικής ταινίας και της κωμωδίας που παίζει με τις συμβάσεις της αστυνομικής ταινίας συχνά εισάγοντας πτυχές μαύρου χιούμορ. Γενικά, παρουσιάζουν ανόητους εγκληματίες ή σειρές εγκλημάτων που εκτελούνται αδέξια ή παρουσιάζονται με ανάλαφρο τρόπο. Το είδος γνώρισε μεγάλη δημοτικότητα στην ανεξάρτητη κινηματογραφική σκηνή της δεκαετίας του 1990. Κάποια παραδείγματα είναι τα Κουνγκ φου... ζιο, Ο λύκος της Γουόλ Στριτ, 22 Jump Street και Επτά ψυχοπαθείς.

Αστυνομικό δράμα

Τα αστυνομικά δράματα είναι ταινίες που εστιάζουν σε ηθικά διλήμματα των εγκληματιών. Διαφέρουν από τις αστυνομικά θρίλερ, καθώς επικεντρώνονται συνήθως σε μια πιο ζοφερή και πιο ρεαλιστική απεικόνιση του κόσμου του εγκλήματος με σεκάνς βίας και όπλων. Ενίοτε, αυτές οι ταινίες ξεκινούν με τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία του εγκληματικού θρίλερ όπως στιες ταινίες Ο νονός, Τα καλά παιδιά και Κάποτε στην Αμερική και εξελίσσονται σε πιο στοχαστικές αφηγήσεις.

Αστυνομικό θρίλερ

Τα αστυνομικά θρίλερ εστιάζουν στα συναρπαστικά στοιχεία τόσο επιτυχημένων όσο και αποτυχημένων εγκλημάτων. Αντί να ασχολούνται με τις αστυνομικές διαδικασίες, επικεντρώνονται σε έναν εγκληματία ή σε μια ομάδα εγκληματιών και όχι στην επιβολή του νόμου. Αυτές οι ταινίες περιέχουν συνήθως συνωμοσίες και στοιχεία ψυχοπαθολογίας των εγκληματιών και συχνά είναι βίαιες και μηδενιστικές. Κάποια παραδείγματα είναι τα Av Mevsimi και Μνήμες εγκλήματος.

Ληστρική ταινία

Οι ληστρικές ταινίες είναι ένα είδος ινδικού κινηματογράφου που περιστρέφεται γύρω από τη ληστεία. Το είδος εμφανίστηκε με τις ινδικές ταινίες Aurat (1940) και Γη ποτισμένη με ιδρώτα (1957). Άλλα παραδείγματα είναι Τα δυο αδέλφια (1961) και Bandit Queen (1994).

Ο Πολ Μιούνι στο Σκάρφεϊς (1932)

Γκανγκστερική ταινία

Οι γκανγκστερικές ταινίες αφηγούνται την ιστορία από την οπτική γωνία των γκάνγκστερ, οι οποίοι παρουσιάζονται ως ιδεαλιστές αντιήρωες. Η γκανγκστερική ταινία είναι από τα παλαιότερα κινηματογραφικά είδη, με παραδείγματα που χρονολογούνται ήδη από τις ταινίες Οι νύκτες του Σικάγου, Η πόλις τρομοκρατείται και Σκάρφεϊς. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αυτές οι ταινίες γίνονταν όλο και πιο βίαιες όπως Ο υπ' αριθ. 1 εχθρός του υποκόσμου. Αυτές οι ταινίες είναι γυρισμένες εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών στο Χονγκ Κονγκ, την Ιαπωνία ή τη Γαλλία.

Ταινία heist

Αυτού του είδους η ταινία έχει θέμα μια ομάδα εγκληματιών που επιχειρούν να διαπράξουν μια κλοπή ή μια ληστεία, καθώς και τις πιθανές συνέπειες που ακολουθούν. Κάποια παραδείγματα είναι τα Ριφιφί, Το χρήμα της οργής, Η συμμορία των έντεκα, Σκυλίσια μέρα, Reservoir Dogs, Ένταση και Πόλη δίχως έλεος.

Ο Στέρλινγκ Χέιντεν στην ταινία Το χρήμα της οργής (1956) του Στάνλεϊ Κούμπρικ

Ταινία hood

Εκτός από το να αφηγούνται ιστορίες για Αφροαμερικανούς γκάνγκστερ σε συμμορίες, ταινίες όπως Ο μαύρος νονός προβάλλουν την ιταλική μαφία σε περίοπτη θέση. Συχνά οι ταινίες blaxploitation της δεκαετίας του 1970, όπως Ο μάυρος πάνθηρας, αφηγούνται την ιστορία Αφροαμερικανών γκάνγκστερ που ξεσηκώνονται και νικούν το καθεστώς της λευκής εγκληματικής τάξης. Οι Αφροαμερικανοί υποεκπροσωπούνταν στις κινηματογραφικές ταινίες κατά το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα. Αφροαμερικανοί παραγωγοί και σκηνοθέτες της δεκαετίας του 1990, όπως Τζον Σίγκλετον, Σπάικ Λι και αδελφοί Χιουζ, άρχισαν να εξερευνούν τον εγκληματικό τρόπο ζωής στα αμερικανικά αστικά κέντρα, αφηγούμενες ιστορίες για τα ναρκωτικά, την κουλτούρα των συμμοριών, τη βία των συμμοριών, τον ρατσισμό και τη φτώχεια στις αφροαμερικανικές κοινότητες. Παραδείγματα ταινιών από τη δεκαετία του 1990 που ταιριάζουν στο είδος των ταινιών hood περιλαμβάνουν Τα παιδιά της γειτονιάς, το Menace II Society και το New Jack City.

Λι Γκραντ και Σίντνεϊ Πουατιέ στην Ιστορία ενός εγκλήματος (1967) του Νόρμαν Τζούισον

Ταινία αστυνομικής έρευνας

Οι ταινίες αστυνομικής έρευνας επικεντρώνονται στους αστυνομικούς που ερευνά τις ενέργειες των εγκληματιών, με παραδείγματα όπως Ο δολοφόνος της νύχτας, Ιστορία ενός εγκλήματος, Οι τρομοκράτες της Νέας Υόρκης και Ο άνθρωπος από τη Γαλλία.

Ταινία φυλακής

Η ταινία φυλακής είναι ένα είδος αστυνομικής ταινίας που εστιάζει στις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης στις φυλακές, καθώς και ενίοτε σε κρατούμενους που προσαρμόζονται στη ζωή έξω από τη φυλακή.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Crime films στο IMDb
• Crime-Gangster Films στο Filmsite.org