Αμφεταμίνη

Οι αμφεταμίνες είναι ομάδα ενώσεων, οι οποίες χρησιμοποιούνται ως φάρμακα, ενώ αρχικά χρησιμοποιήθηκαν σαν βοηθήματα δίαιτας για τη μείωση του σωματικού βάρους. Κυκλοφορούν με διάφορα εμπορικά ονόματα και χρησιμοποιούνται σαν διεγερτικά. Το φάρμακο χρησιμοποιείται επίσης παράνομα ως ψυχαγωγικό. Αποτελεί υποκατάστατο της κοκαΐνης στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα με παρόμοια δράση και σε αρκετά χαμηλότερη τιμή.

Η ονομασία κατά IUPAC: (RS)-1-φαινυλοπροπαν-2-αμίνη

Ιστορία

Η πρώτη αμφεταμίνη δημιουργήθηκε αρχικά το 1887 από τον Ρουμάνο χημικό Λαζάρ Εντελεάνου (Lazar Edeleanu) στο πανεπιστήμιο του Βερολίνου, με το όνομα φαινυλισοπροπυλαμίνη. Τη δεκαετία του 1930 χρησιμοποιήθηκε για την αντιμετώπιση της ναρκοληψίας και του συνδρόμου Ελλειμματικής Προσοχής - Υπερκινητικότητας. Χρησιμοποιήθηκε ευρέως από τους στρατιώτες κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Φαρμακολογία

Οι αμφεταμίνες εμφανίζουν τη δράση τους στο Κεντρικό και στο Περιφερικό Νευρικό Σύστημα όπου επάγει την απελευθέρωση ενδοκυττάριων αποθεμάτων κατεχολαμινικών διαβιβαστών (ντοπαμίνη, νορεπινεφρίνη και σεροτονίνη). Παράλληλα, αναστέλλουν το ένζυμο μονοαμινοξειδάση (ΜΑΟ) που τις αποδομεί. Έτσι, αυξάνονται πολύ γρήγορα τα επίπεδα κατεχολαμινών στη σύναψη.

Ιατρική χρήση

Η θεραπευτική χρησιμότητα της αμφεταμίνης περιορίζεται από την ψυχολογική και σωματική εξάρτηση που εμφανίζει.

Το αμφεταμινικό παράγωγο μεθυλοφαινιδάτη χρησιμοποιείται για την συμπτωματική αντιμετώπιση του συνδρόμου μειωμένης προσοχής (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με Υπερκινητικότητα,ΔΕΠ-Υ)στα παιδιά και της ναρκοληψίας.

Εθισμός

Οι αμφεταμίνες προκαλούν εθισμό, εξάρτηση και συμπεριφορά αναζήτησης της ουσίας. Ακόμη, μετά από χρόνια χρήση εμφανίζεται ανοχή στην ευφορική δράση της, που από τους χρήστες περιγράφεται ως "χάσιμο της μαγείας".

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Λεξιλογικός ορισμός του αμφεταμίνη στο Βικιλεξικό
• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Amphetamine στο Wikimedia Commons