Τυφών

Για το μετεωρολογικό φαινόμενο, δείτε: Τροπικός κυκλώνας.

Στην Ελληνική μυθολογία ο Τυφῶν ή Τυφάων ή Τυφωεύς ήταν γιγαντιαίο τερατώδες ον που γέννησε η Γαία (μαζί με τον Ουρανό) μετά την εξόντωση των Γιγάντων. Κατ' άλλους μύθους ο Τυφών ήταν γιος της Ήρας που γεννήθηκε σε κάποια στιγμή διχόνοιας του ουράνιου ζεύγους (Ζευς και Ήρα), εκφράζοντας έτσι τη διαταραχή της ατμόσφαιρας.

Τυφών
Σύζυγος-οι	Έχιδνα
Γονείς	Τάρταρος και Γαία
Αδέλφια	Ουρανός και Πόντος (κατά μία εκδοχή). Νηρέας, Θαύμας, Φόρκυς, Κητώ, Ευρυβία και Πύθων. Τιτάνες: Ωκεανός, Κρείος (ή Κριός), Κοίος, Υπερίων, Ιαπετός, Θέμις, Μνημοσύνη, Ρέα, Φοίβη, Τηθύς και Θεία (ή Ευρυφάεσσα) Εκατόγχειρες: Βριάρεως (ή Αιγαίων), Κόπος και Γύγης Κύκλωπες: Άργης, Βρόντης και Στερόπης Γίγαντες: Αλκυονέας, Εγκέλαδος, Ευρυμέδοντας κ.α.. (Όλοι τους είναι ετεροθαλή αδέρφια του)
Τέκνα	Όρθρος, Κέρβερος, Λερναία Ύδρα και Χίμαιρα Κατά τον Ακουσίλαο τον Αργείο: ο αετός που έτρωγε το συκώτι του Προμηθέα Κατά τον Φερεκύδη τον Αθηναίο: ο Λάδων Κατά τον Λάσο τον Ερμιονεύς: Σφίγγα Κατά τον Απολλόδωρο: ο Λέων της Νεμέας και η αγριόχοιρος Φαία Κατά τον Υγίνο: Γοργών (που κατά τον Υγίνο ήταν μητέρα των τριών γοργόνων), ο δράκος της Κολχίδας (ήταν ο δράκος που φύλαγε το Χρυσόμαλλο Δέρας) και η Σκύλλα Σύμφωνα με μια πηγή, ήταν και οι Άρπυιες
Σχετικά πολυμέσα
wikidata (π)

Γονείς & Περιγραφή

Όταν οι θεοί του Ολύμπου νίκησαν τους Γίγαντες, η Γαία γεμάτη οργή, πόνο και αγανάκτηση πήγε και βρήκε τον Τάρταρο και μαζί του απέκτησε τον Τυφώνα. Το μέγεθος και η δύναμή του ήταν πολύ μεγαλύτερη από τα άλλα παιδιά της Γαίας. Ήταν μεγαλύτερος από όλα τα βουνά και το κεφάλι του έφτανε τα αστέρια. Τα ανοικτά του χέρια έφταναν από την Ανατολή ως τη Δύση. Στους ώμους του είχε εκατό κεφάλια δρακόντων. Το σώμα του μέχρι τη μέση έμοιαζε με άνθρωπο, αλλά απ' τη μέση και κάτω είχε σώματα κουλουριασμένων φιδιών. Από τα μάτια του έβγαινε φωτιά και από τα κεφάλια του παντοειδείς κραυγές και συριγμοί. Επίσης το σώμα του το κάλυπταν φτερά.

Μάχη του Τυφώνα με τον Δία

Ο Δίας εξακοντίζει κεραυνό κατά του Τυφώνα. Μελανόμορφη υδρία, περ. 550 π.Χ., γερμ. κρατική συλλογή αρχαιολογικών ευρημάτων (Inv. 596)

Όταν ο Τυφώνας μεγάλωσε, ανέβηκε στον Όλυμπο για να εκδικηθεί τους θεούς για τον αποδεκατισμό των Γιγάντων. Εκεί εκσφενδόνιζε βράχους και μαινόταν με αφάνταστη οργή και με εκκωφαντικές βοές που έβγαζε από τα εκατό λαρύγγια του. Οι θεοί για να γλυτώσουν κατέφυγαν στην Αίγυπτο, όπου κρύφτηκαν μεταμορφωμένοι σε ζώα. Μόνον η θεά Αθηνά βρήκε το θάρρος να αντισταθεί και γι' αυτό κατηγόρησε τον Δία (που είχε μεταμορφωθεί σε κριό) ότι δείλιασε μπροστά στον κίνδυνο. Ο Δίας βρήκε και πάλι το θάρρος του και αποφάσισε να αντιμετωπίσει τον Τυφώνα. Του επιτέθηκε και τον χτυπούσε με κεραυνούς τρέποντάς τον σε φυγή και καταδιώκοντάς τον μέχρι το Κάσιον όρος (στη σημερινή Συρία). Εκεί έγινε μεγάλη μάχη, κατά την οποία αρχικά υπερίσχυσε ο Τυφώνας σε πάλη εκ του συστάδην. Ο Τυφώνας με τα εκατό του σώματα περικύκλωσε τον Δία και τον ακινητοποίησε. Αφαίρεσε από τον δεμένο Δία τους κεραυνούς και τη μακρυά οδοντωτή άρπη του (δρεπάνι με το οποίο είχε ακρωτηριάσει ο Τιτάνας Κρόνος τον Ουρανό), και με αυτήν έκοψε όλους τους τένοντες των χεριών και των ποδιών του Δία. Μετά τη νίκη του, ο Τυφώνας παρέδωσε τα πάντα στον αδελφό του τον Πύθωνα να φυλάει τον αιχμάλωτο και ανήμπορο πλέον Δία μέσα στη σπηλιά του, στο Κωρύκειο Άντρο. Εκεί εισέβαλαν κρυφά ο θεός Ερμής και ο θεός Πάνας, έκλεψαν τους κομμένους τένοντες και απελευθέρωσαν τον Δία. Ο Δίας, αφού εφοδιάστηκε από τον Όλυμπο με καινούριους κεραυνούς, ξανά ανέκτησε τη δύναμή του. Πήγε στο μυθολογικό όρος Νύσσα, όπου, εφαρμόζοντας τη συμβουλή των τριών Μοιρών, τράφηκε με κοινά φρούτα που έτρωγαν οι άνθρωποι και μετά πήγε στο όρος Αίμος της Θράκης για να αντιμετωπίσει τον αντίπαλό του. Εκεί έγινε νέα μάχη, όπου ο Τυφώνας πάλι πετροβόλησε τον Δία με τεράστιους όγκους βουνών, αλλά αυτός, κυνηγώντας τον, τον κατακεραύνωσε. Τέλος, ο Τυφών κατέφυγε στη Σικελία, όπου ο Δίας τον κεραυνοβόλησε πολλές φορές και του πέταξε το όρος Αίτνα, τον καταπλάκωσε και τον έκλεισε στα έγκατα της γης. Από εκεί ο Τυφώνας από την οργή του συνεχίζει κατά καιρούς να εκβάλλει κραυγές και πύρινες γλώσσες. Το βουνό Αίμος πήρε το όνομά του επειδή αιμορράγησε πάνω του ο Τυφώνας καθώς τον χτυπούσε με κεραυνούς ο Δίας.

Κατά τον Όμηρο ο Τυφών βρίσκεται αλυσοδεμένος στη χώρα των Αρίμων δηλαδή στις Κιλικία και Φρυγία, ενώ κατά τον Πίνδαρο βρίσκεται θαμμένος στα έγκατα της Αίτνας στη Σικελία.

Απόγονοί του

Απόγονοι της Έχιδνας και του Τυφώνα είναι:

1. ο Λέων της Νεμέας
2. ο Κέρβερος
3. ο Λάδων
4. η Χίμαιρα
5. η Σφίγγα
6. η Λερναία Ύδρα
7. ο Λήδως

Απόγονοι της Αφροδίτης και του Τυφώνα είναι:

1. η Σοφία
2. η Αλεξάνδρα
3. η Πανδώρα
4. ο Εωσφόρος
5. η Αστάρτη
6. η Άρια

Ερμηνεία του μύθου

Ο Τυφών ήταν η χαρακτηριστική προσωποποίηση του μετεωρολογικού φαινομένου του τυφώνα, όπως ονομαζόταν τότε, το οποίο σήμερα είναι επισήμως γνωστό ως σίφωνας ή νεφοστρόβιλος. Πρακτικώς, ο Τυφών ήταν η μυθολογική έκφραση, κατ΄ εικόνα, κίνηση και καταστροφή, του γνωστού αυτού φαινομένου που ανασηκώνεται από τη Γη, στροβιλίζεται σαν φίδι και πλατιάζοντας υψώνεται στον ουρανό, ενώ μαύρα συνήθως σύννεφα φαίνονται σαν κεφάλια του να περιστρέφονται με αυτόν και να καλύπτουν όλο τον ουρανό. Αντιθέτως, κατά τον Ησίοδο αποτέλεσε την προσωποποίηση της ηφαιστειακής έκρηξης.

Δείτε επίσης

• Ο Τρισώματος Τυφών
• Υδρία από το Βούλτσι (Κρατική αρχαιολογική συλλογή Μονάχου αρ. 596)

Πηγές

• Lutz Käppel: Typhoeus, Typhon. In: Der Neue Pauly (DNP). Band 12, Metzler, Stuttgart 1996–2003, ISBN 3-476-01470-3, Sp. 943–944.
• O. Touchefeu-Meynier, I. Krauskopf: Typhon. In: Lexicon Iconographicum Mythologiae Classicae (LIMC). Band VIII, Zürich/München 1997, S. 147–152.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Παρουσίαση του μύθου από τον ιστότοπο www.theoi.com