Τραγούδι των Νιμπελούνγκεν

Το Τραγούδι των Νιμπελούνγκεν είναι ένα έπος από το 1200 γραμμένο στη Μεσαιωνική γερμανική γλώσσα. Ο δημιουργός του παραμένει ανώνυμος και πιθανότατα κατάγεται από την περιοχή του Πάσσαου. Το έργο βασίζεται στην προφορική παράδοση που έχει τις απαρχές της σε ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα του 5ου και 6ου αιώνα και διαδόθηκε σε ολόκληρη τη Γερμανόφωνη Ευρώπη.

Τραγούδι των Νιμπελούνγκεν
Πρώτη σελίδα από το χειρόγραφο Γ' (~ 1230)
ΤίτλοςDas Nibelungenlied
ΓλώσσαΜέση άνω γερμανική γλώσσα
Ημερομηνία δημιουργίας1200[1][2]
Μορφήποίημα
ΧαρακτήρεςΖίγκφριντ, Κριμχίλντα, Gunther, Χάγκεν, Μπρουνχίλντα, Ρούντιγκερ, Etzel, Βόλκερ φον Αλζέι, Αντβάρι, Χέλτσε, Γκοντομάρ Α΄, Ούτε, Hadburg και Piligrim of Passau
ΤόποςΒασίλειο των Βουργουνδών
Βορμς
Καθεδρικός Ναός του Βορμς
Αυτοκρατορία των Ούννων
Ξάντεν
LC ClassOL34721040W
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το επικό ποίημα χωρίζεται σε δύο μέρη: στο πρώτο μέρος ο Ζίγκφριντ έρχεται στο Βορμς για να ζητήσει το χέρι της Βουργουνδιανής πριγκίπισσας Κριμχίλντα από τον αδελφό της Βασιλιά Γκούντερ. Ο Γκούντερ επιτρέπει στον Ζίγκφριντ να παντρευτεί την Κριμχίλντα με την προϋπόθεση να τον βοηθήσει να πάρει την πολεμίστρια βασίλισσα Μπρουνχίλντα για γυναίκα του. Ο Ζίγκφριντ δέχεται και παντρεύεται την Κριμχίλντα, εντούτοις η Μπρουνχίλντα και η Κριμχίλντα γίνονται αντίζηλες, οδηγώντας τελικά στην δολοφονία του Ζίγκφριντ από τον Βουργουνδιανό υπηρέτη Χάγκεν με την εμπλοκή του Γκούντερ. Στο δεύτερο μέρος, η χήρα Κριμχίλντα παντρεύεται τον Αττίλα, βασιλιά των Ούννων. Αργότερα προσκαλεί τον αδελφό της και την αυλή του να επισκεφτούν το βασίλειο του Αττίλα σχεδιάζοντας να σκοτώσει τον Χάγκεν. Η εκδικητική ενέργεια της Κριμχίλντας έχει ως αποτέλεσμα τον θάνατο όλων των Βουργουνδιανών που έρχονται στην αυλή του Αττίλα καθώς και την καταστροφή του βασίλειου του Αττίλα και τον θάνατο της ίδιας.

Το Τραγούδι των Νιμπελούνγκεν ήταν το πρώτο ηρωικό έπος που γράφτηκε στη Γερμανία, εδραιώνοντας το ευρύτερο είδος της επικής ποίησης. Η τραγωδία του ποιήματος φαίνεται πως είχε προβληματίσει το μεσαιωνικό κοινό και γρήγορα γράφτηκαν συνέχειες στο έπος που καθιστούσαν την τραγωδία λιγότερο ακατάλυτη. Το ποίημα είχε ξεχαστεί μετά το 1500, αλλά ανακαλύφθηκε εκ νέου το 1755. Θεωρούμενο ως η Γερμανική Ιλιάδα, ήρθε στο προσκήνιο εκ νέου ως το εθνικό έπος της Γερμανίας. Συχνά έγινε κατάχρηση του ποιήματος σε εθνικιστικές σκοπιμότητες και χρησιμοποιήθηκε υπερβολικά σε αντιδημοκρατικές, αντιδραστικές και Εθνικοσοσιαλιστικές προπαγάνδες πριν και κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου. Η κληρονομιά του σήμερα φαίνεται κύρια στον οπερατικό κύκλο του Ρίχαρντ Βάγκνερ με τίτλο Το Δαχτυλίδι των Νιμπελούνγκεν, ο οποίος, ωστόσο, βασίστηκε κύρια σε Παλαιές Σκανδιναβικές πηγές. Το 2009 τα τρία κύρια χειρόγραφα του Τραγουδιού των Νιμπελούνγκεν [3] συμπεριλήφθηκαν στον Κατάλογο της UNESCO με Παγκόσμια Μνημεία ως αναγνώριση της ιστορικής τους σημασίας.[4] Έχει αποκαλεστεί ως «ένα από τα πιο εντυπωσιακά, και σίγουρα το πιο ισχυρό, από τα Γερμανικά έπη της Μεσαιωνικής περιόδου.»[5]

Ο[νεκρός σύνδεσμος] θάνατος του Ζίγκφριντ. Τραγούδι των Νιμπελούνγκεν, χειρόγραφο Κ

Χειρόγραφες πηγές

Επεξεργασία
 
Απόσπασμα[νεκρός σύνδεσμος] από το Τραγούδι των Νιμπελούνγκεν, Βερολίνο.

Το επικό ποίημα στις διάφορες γραπτές μορφές του είχε χαθεί προς τα τέλη του 16ου αιώνα, αλλά τα χειρόγραφα του από τον 13ο αιώνα ανακαλύφθηκαν εκ νέου τον 18ο αιώνα.[6] Υπάρχουν 37 γνωστά χειρόγραφα με το Τραγούδι των Νιμπελούνγκεν και τις διάφορες παραλλαγές του,[7] εκ των οποίων τα 11 είναι ουσιαστικά πλήρη.[8] Η παλαιότερη εκδοχή φαίνεται πως είναι αυτή του χειρόγραφου Β. Τα 24 χειρόγραφα είναι αποσπασματικά, ενώ το 1 είναι γραμμένο στα Ολλανδικά (χειρόγραφο Τ).

Το κείμενο περιλαμβάνει περίπου 2.400 στροφές σε 39 Κεφάλαια. Ο τίτλος με τον οποίο είναι γνωστό το ποίημα από τότε που ανακαλύφθηκε προέρχεται από τον τελευταίο στίχο της μίας από τις τρείς εκδοχές «εδώ η ιστορία τελειώνει: αυτό είναι το τραγούδι των Νιμπελούνγκεν».

Οι χειρόγραφες πηγές αποκλίνουν αρκετά η μία από την άλλη. Οι φιλόλογοι και οι μελετητές της λογοτεχνίας έχουν ομαδοποιήσει τα χειρόγραφα σε τρείς κύριες γενεαλογικές ομάδες, με τα παλαιότερα αντίγραφα να αποτελούν τις δύο κύριες εκδοχές: ΑΒ και Γ. Η κατηγοριοποίηση έγινε με βάση τις υπογραφές στα χειρόγραφα και την διατύπωση του τελευταίου στίχου τους.

Το πολύ γνωστό άνοιγμα του Τραγουδιού των Νιμπελούνγκεν πιστεύεται ότι είναι προσθήκη του συγγραφέα της εκδοχής Γ, καθώς λείπει από τα παλαιότερα χειρόγραφα:

Οι αρχαίες ιστορίες πολλά θαυμαστά αφηγούνται:
για φημισμένους και αξιέπαινους ήρωες, για δύσκολες αποστολές,
για χαρές, εορτασμούς, για δάκρυα και θρήνους,
για τις μάχες γενναίων πολεμιστών — τώρα ακούστε μία θαυμάσια ιστορία.

Αντίθετα, η αρχική εκδοχή άρχιζε με την εισαγωγή της Κριμχίλντας, της πρωταγωνίστριας του έργου.

Το έπος χωρίζεται σε δύο μέρη, το πρώτο αφορά την ιστορία του Ζίγκφριντ και της Κριμχίλντας, την προσέγγιση της Μπρουνχίλντας και τον θάνατο του Ζίγκφριντ στα χέρια του Χάγκεν, και την απόκρυψη του θησαυρού των Νιμπελούνγκεν στο Ρήνο από τον Χάγκεν (Κεφάλαια 1-19). Το δεύτερο μέρος αφορά τον γάμο της Κριμχίλντας με τον Αττίλα, τα σχέδιά της για εκδίκηση, το ταξίδι των Βουργουνδιανών προς την αυλή του Αττίλα, και την τελευταία στάση τους στην αίθουσα του Αττίλα (Κεφάλαια 20-39).

Ζίγκφριντ και Κριμχίλντα

Επεξεργασία
 
Ζίγκφριντ[νεκρός σύνδεσμος] και Κριμχίλντα
 
Η[νεκρός σύνδεσμος] νύχτα γάμου του Γκούντερ (Γιόχαν Χάινριχ Φίσλι, 1807)

Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η αυλή των Βουργουνδών. Η Κριμχίλντα (η παρθένα αδελφή του Βασιλιά Γκούντερ, και των αδελφών του, Γκέρνοτ και Γκίσελχερ) βλέπει σε ένα όνειρο ένα γεράκι να σκοτώνεται από δύο αετούς. Η μητέρα της ερμηνεύει ότι το όνειρο σημαίνει ότι ο μελλοντικός σύζυγος της Κριμχίλντας θα πεθάνει με βίαιο τρόπο, και έτσι η κοπέλα αποφασίζει να μείνει ανύπαντρη.

Το δεύτερο κεφάλαιο μιλά για τον παρασκηνιακό χώρο του Ζίγκφριντ, εστεμμένου πρίγκιπα του Ξάντεν.

Στο τρίτο κεφάλαιο ο Ζίγκφριντ φτάνει στο Βορμς με ελπίδες ότι θα κερδίσει την Κριμχίλντα. Με την άφιξή του, ο Χάγκεν φον Τρόνιε, ένας από τους υπηρέτες του Βασιλιά, αναφέρει στον Γκούντερ όσα ξέρει για τις περιπέτειες του νεαρού Ζίγκφριντ όπως τον θησαυρό και τα κτήματα που κέρδισε από δύο αδελφούς, τον Νίμπελουνγκ και τον Σίλμπουνγκ, τους οποίους σκότωσε όταν δεν μπόρεσε να μοιράσει τον θησαυρό μεταξύ αυτών και, σχεδόν συμπτωματικά, το σκότωμα ενός δράκου. Ο Ζίγκφριντ αφήνει τον θησαυρό του υπό την φύλαξη ενός νάνου με το όνομα Άλμπεριχ.

Όταν σκότωσε τον δράκο, ο Ζίγκφριντ έκανε μπάνιο στο αίμα του και έγινε άτρωτος, ολόκληρος εκτός από ένα μοναδικό σημείο στην πλάτη του όπου είχε πέσει ένα φύλλο από φιλύρα. Παρά τις απειλητικές ιστορίες του Χάγκεν για τη νεανική του ηλικία, οι Βουργουνδοί τον καλωσορίζουν, αλλά δεν του επιτρέπουν να συναντήσει την πριγκίπισσα. Απογοητεύεται, άλλα παρ'όλα αυτά παραμένει στο Βορμς και βοηθά τον Γκούντερ να αντικρούσει την εισβολή των Σαξόνων.

Στο Κεφάλαιο 5, ο Ζίγκφριντ τελικά συναντά την Κριμχίλντα. Ο Γκούντερ ζητά από τον Ζίγκφριντ να ταξιδέψει μαζί του στην φανταστική πόλη του Ισενστέιν στην Ισλανδία για να κερδίσει το χέρι της Ισλανδής Βασίλισσας, Μπρουνχίλντα. Ο Ζίγκφριντ συμφωνεί, μόνο υπό τον όρο του γάμου με την Κριμχίλντα, την αδελφή του Γκούντερ, για την οποία μαραζώνει. Ο Γκούντερ, ο Ζίγκφριντ και μία ομάδα Βουργουνδών ανοίγουν πανιά για την Ισλανδία, με τον Ζίγκφριντ να προσποιείται ότι είναι υπηρέτης του Γκούντερ. Με την άφιξή τους, η Μπρουνχίλντα προκαλεί τον Γκούντερ σε μία δοκιμασία δύναμης με το χέρι της σε γάμο ως έπαθλο. Αν όμως χάσουν, θα εκτελεστούν. Συμφωνούν να διαγωνιστούν σε τρία αθλητικά αγωνίσματα, στη ρίψη ακοντίου, στη ρίψη ογκόλιθου και στο άλμα. Τα μέλη της ομάδας φοβούνται για τις ζωές τους, επειδή η Μπρουνχίλντα φαίνεται εξαιρετικά δυνατή.

 
Η Γενεαλογία των Νιμπελούνγκεν

Ο Ζίγκφριντ μυστικά επιστρέφει στο πλοίο με το οποίο ήρθαν και παίρνει τον μαγικό μανδύα του, που τον καθιστά αόρατο και του δίνει την δύναμη 12 αντρών (Κεφάλαια 6-8). Ο Ζίγκφριντ, με την απέραντη δυναμή του, οδηγεί αόρατα τον Γκούντερ μέσα από τις δοκιμασίες. Ακούσια εξαπατημένη, η εντυπωσιασμένη Μπρουνχίλντα νομίζει ότι ο Βασιλιάς Γκούντερ, και όχι ο Ζίγκφριντ, την νίκησε και συμφωνεί να τον παντρευτεί. Εν τούτοις, ο Γκούντερ φοβάται ότι ίσως η Μπρουνχίλντα σχεδιάζει ακόμα να του σκοτώσει, οπότε ο Ζίγκφριντ πηγαίνει στη γη των Νιμπελούνγκεν και μόνος του κατακτά το βασίλειο. Τους καθιστά υποτελείς και επιστρέφει με χίλιους από αυτούς, με τον ίδιο να προηγείται ως αγγελιοφόρος. Η ομάδα των Βουργουνδών, ο Γκούντερ και η μέλλουσα σύζυγός του Μπρουνχίλντα επιστρέφουν στο Βορμς, όπου τους περιμένει μια μεγάλη υποδοχή και παντρεύονται με πολλά σαλπίσματα. Και ο Ζίγκφριντ με την Κριμχίλντα παντρεύονται με τις ευλογίες του Γκούντερ.

 
Η[νεκρός σύνδεσμος] Αναχώρηση του Ζίγκφριντ (Γιούλιους Σνορ φον Κάρολσφελντ, ~1843)
 
Ο[νεκρός σύνδεσμος] Θάνατος του Ζίγκφριντ, (Γιούλιους Σνορ φον Κάρολσφελντ, 1847)
 
Ο[νεκρός σύνδεσμος] Χάγκεν διατάζει τους υπηρέτες να βυθίσουν τον θησαυρό στον Ρήνο (Πέτερ φον Κορνέλιους, 1859)

Ωστόσο, την πρώτη νύχτα του γάμου, η Μπρουνχίλντα αισθάνεται ότι κάτι πάει στραβά και υποψιάζεται τον Ζίγκφριντ ως πιθανή αιτία. Ο Γκούντερ προσπαθεί να κοιμηθεί μαζί της και, με την τεράστια δύναμή της, εύκολα τον δένει και τον αφήνει έτσι όλη νύχτα. Όταν ο Γκούντερ εξηγεί στον Ζίγκφριντ τι έγινε, αυτός προσφέρει τη βοήθειά του, προτείνοντας να διεισδύσει στο δωμάτιό τους τη νύχτα με τον μανδύα της αορατότητας και ήσυχα να δείρει την Μπρουνχίλντα μέχρι να υποταχθεί. Ο Γκούντερ συμφωνεί αλλά λέει ότι ο Ζίγκφριντ δεν πρέπει να κοιμηθεί με την Μπρουνχίλντα. Ο Ζίγκφριντ διεισδύει στο δωμάτιο σύμφωνα με το σχέδιό του και μετά από μια δύσκολη και βίαιη μάχη, ο αόρατος Ζίγκφριντ νικά την Μπρουνχίλντα. Ο Ζίγκφριντ τότε παίρνει το δακτυλίδι και τη ζώνη της που είναι σύμβολα διακόρευσης. Εδώ υπονοείται ότι ο Ζίγκφριντ κοιμήθηκε με την Μπρουνχίλντα, παρά την οδηγία του Γκούντερ. Μετά, η Μπρουνχίλντα δεν είχε πια την κάποτε μεγάλη δύναμή της και λέει ότι δεν θα αρνηθεί περαιτέρω τον Γκούντερ. Ο Ζίγκφριντ δίνει το δακτυλίδι και την ζώνη στη δική του νεόνυμφη, την Κριμχίλντα, στο Κεφάλαιο 10.

Αρκετά χρόνια μετά, η Μπρουνχίλντα, που ακόμα αισθάνεται εξαπατημένη, παροτρύνει τον Γκούντερ να προσκαλέσει τον Ζίγκφριντ και την Κριμχίλντα στο βασίλειό τους. Η Μπρουνχίλντα ενεργεί τοιουτοτρόπως επειδή έχει ακόμα την εντύπωση ότι ο Γκούντερ πάντρεψε την αδελφή του με έναν χαμηλόβαθμο υπηρέτη (ενώ στην πραγματικότητα ο Γκούντερ και ο Ζίγκφριντ είναι ισοδύναμοι στη βαθμίδα). Ο Ζίγκφριντ και η Κριμχίλντα έρχονται και οι δύο στο Βορμς και όλα είναι φιλικά μεταξύ τους μέχρις ότου, προτού μπουν στον Καθεδρικό Ναό του Βορμς, η Κριμχίλντα και η Μπρουνχίλντα διαπληκτίζονται για το ποιος θα έπρεπε να έχει την προτεραιότητα σύμφωνα με τις νοητές ιεραρχικές βαθμίδες του συζύγου της.

Έχοντας προηγούμενα εξαπατηθεί για την σχέση μεταξύ του Ζίγκφριντ και του Γκούντερ, η Μπρουνχίλντα θεωρεί ότι είναι εμφανές ότι η προτεραιότητα ανήκει στην ίδια, όπως προστάζουν τα έθιμα για την αντιληπτή κοινωνική της τάξη. Η Κριμχίλντα, αγνοώντας τα σχετικά με την εξαπάτηση και το φλερτ που προηγήθηκε του γάμου της Μπρουνχίλντα, επιμένει ότι έχουν την ίδια τάξη και η διαμάχη κλιμακώνεται. Πολύ θυμωμένη, η Κριμχίλντα δείχνει στην Μπρουνχίλντα το δακτυλίδι και την ζώνη που της πήρε ο Ζίγκφριντ την νύχτα του γάμου, και την αποκαλεί παλλακίδα του Ζίγκφριντ. Η Μπρουνχίλντα αισθάνεται πολύ αναστατωμένη και ταπεινωμένη, και ξεσπά σε κλάματα.

Η διαφωνία μεταξύ των βασιλισσών είναι εξίσου κίνδυνος για τον γάμο του Γκούντερ και της Μπρουνχίλντας όσο και μία πιθανή αιτία για θανάσιμη αντιζηλία μεταξύ του Γκούντερ και του Ζίγκφριντ, την οποία και οι δύο προσπαθούν να αποφύγουν. Ο Γκούντερ απαλλάσσει τον Ζίγκφριντ από τις κατηγορίες. Παρά ταύτα, ο Χάγκεν φον Τρόνιε αποφασίζει να σκοτώσει τον Ζίγκφριντ για να προστατέψει την τιμή και την κυριαρχία του βασιλιά του. Μολονότι είναι σχέδιο του Χάγκεν, ο Γκούντερ – ο οποίος αρχικά αντιτίθεται στην τροπή των πραγμάτων – μαζί με τους αδελφούς του, γνωρίζουν για το σχέδιο και έχουν σιωπηλά συνεναίσει. Ο Χάγκεν σκαρώνει μία ψεύτικη στρατιωτική απειλή εναντίον του Γκούντερ, και ο Ζίγκφριντ, θεωρώντας των Γκούντερ ως πολύ καλό φίλο προσφέρεται να τον βοηθήσει για άλλη μια φορά.

Υπό το πρόσχημα αυτής της απειλής πολέμου, ο Χάγκεν πείθει την Κριμχίλντα, η οποία ακόμα εμπιστεύεται τον Χάγκεν, να σημαδέψει το μοναδικό ευάλωτο σημείο του Ζίγκφριντ με ένα σταυρό στα ρούχα του, με την δικαιολογία ότι είναι για προστασία. Γενομένου αυτού, η ψεύτικη εκστρατεία ανακαλείται, και στη συνέχεια ο Χάγκεν χρησιμοποιεί αυτόν τον σταυρό ως στόχο σε μία κυνηγετική εκδρομή, και σκοτώνει τον Ζίγκφριντ με ένα ακόντιο καθώς πίνει νερό από ένα ρυάκι (Κεφάλαιο 16). Η Κριμχίλντα διαισθάνεται ότι ο Χάγκεν είναι ο δράστης, όταν παρουσία του η σορός του Ζίγκφριντ αιμορραγεί από την πληγή. Αυτός ο ύπουλος τρόπος δολοφονίας ήταν ιδιαίτερα ατιμωτική πράξη στη μεσαιωνική σκέψη, καθώς η ρίψη ακοντίου επιτρέπεται για την θανάτωση ενός άγριου θηρίου, αλλά είναι ανάρμοστη για έναν ιππότη.[9] Περαιτέρω ατιμάζοντας τον Ζίγκφριντ, ο Χάγκεν κλέβει τα χρηματικά αποθέματα της Κριμχίλντας και τα ρίχνει στον Ρήνο (Ο θησαυρός του Ρήνου), για να την αποτρέψει από το να πληρώσει για δικό της στρατό.[10]

Η εκδίκηση της Κριμχίλντας

Επεξεργασία

Η Κριμχίλντα ορκίζεται ότι θα εκδικηθεί για την δολοφονία του συζύγου της και την κλοπή του θησαυρού της. Πολλά χρόνια αργότερα, ο Βασιλιάς Αττίλας των Ούννων κάνει πρόταση γάμου στην Κριμχίλντα, αυτή ταξιδεύει στη γη των Ούννων, και παντρεύονται. Για την βάπτιση του γιου τους, προσκαλεί τους αδελφούς της, τους Βουργουνδούς, σε ένα συμπόσιο στο κάστρο του Αττίλα στην Ουγγαρία. Ο Χάγκεν δεν θέλει να πάει, επειδή υποψιάζεται ότι πρόκειται για κόλπο της Κριμχίλντας που θέλει να πάρει εκδίκηση και να τους σκοτώσει όλους, αλλά αναγκάζεται να πάει κατόπιν χλευασμών. Καθώς οι Βουργουνδοί διασχίζουν τον Δούναβη, η μοίρα τους επιβεβαιώνεται από τις Νίψεις (πνεύματα του νερού), που προβλέπουν ότι όλοι εκτός από έναν μοναχό θα πεθάνουν. Ο Χάγκεν προσπαθεί να πνίξει τον μοναχό για να καταστήσει την προφητεία μάταιη, αλλά αυτός επιβιώνει.

 
Η[νεκρός σύνδεσμος] Κριμχίλντα δείχνει στον Γκούντερ το κεφάλι του Χάγκεν, (Γιόχαν Χάινριχ Φίσλι, ~1805)

Οι Βουργουνδοί φτάνουν στο κάστρο του Αττίλα και τους καλωσορίζει η Κριμχίλντα «με υποκριτικά χαμόγελα και τιμές». Αλλά ο λόρδος Θευδέριχος, ένας σύμμαχος του Αττίλα, συμβουλεύει τους Βουργουνδούς να κρατούν τα όπλα τους μαζί τους ανά πάσα στιγμή, κάτι που κανονικά δεν επιτρέπεται. Η τραγωδία ξετυλίγεται κωθώς η Κριμχίλντα έρχεται ενώπιον του Χάγκεν, κατηγορώντας τον για την δολοφονία του συζύγου της, και απαιτεί να της επιστρέψει τον Θησαυρό των Νιμπελούνγκεν. Ο Χάγκεν ήταν εντελώς προσβλητικός από την αρχή, απλά φέροντας το Μπάλμουνγκ, το θρυλικό σπαθί του Ζίγκφριντ που κλάπηκε από το πτώμα του. Της απαντά με θράσος, και ομολογεί ότι σκότωσε τον Ζίγκφριντ και ότι βύθισε τον θησαυρό των Νιμπελούνγκεν στον Ρήνο. Ο φταίχτης, ωστόσο, επιρρίπτει τις ευθύνες για όλα αυτά στην συμπεριφορά της ίδιας της Κριμχίλντας.

Τότε ο Βασιλιάς Αττίλας καλωσορίζει θερμά τους αδελφούς της γυναίκας του. Αλλά εκτός από ένα τεταμένο συμπόσιο στην μεγάλη αίθουσα, ξεσπάει ένας καβγάς μεταξύ των Ούννων και των Βουργουνδών, και σύντομα επικρατεί το χάος. Όταν οι ειδήσεις για τον καβγά φτάνουν στο συμπόσιο, ο Χάγκεν αποκεφαλίζει τον μικρό γιο της Κριμχίλντας και του Αττίλα μπροστά στα μάτια τους. Οι Βουργουνδοί καταλαμβάνουν την αίθουσα, ενώ πολιορκείται από τους πολεμιστές του Αττίλα. Η Κριμχίλντα προτείνει στους αδελφούς της να τους χαρίσει τις ζωές τους με τον όρο να της παραδόσουν τον Χάγκεν, αλλά αρνούνται. Η μάχη διαρκεί όλη τη μέρα, μέχρις ότου η βασίλισσα διατάζει να κάψουν την αίθουσα μαζί με όλους τους Βουργουνδούς που είναι μέσα.

Όλοι οι Βουργουνδοί σκοτώνονται εκτός από τον Χάγκεν και τον Γκούντερ, που δένονται και κρατούνται φυλακισμένοι από τον Θευδέριχο. Η Κριμχίλντα διατάζει να φέρουν τους άντρες ενώπιόν της και διατάζει να αποκεφαλίσουν τον αδελφό της, Γκούντερ. Ακόμα και όταν βλέπει το κεφάλι του Γκούντερ, ο Χάγκεν αρνείται να πει στην βασίλισσα τι έχει κάνει με τον Θησαυρό των Νιμπελούνγκεν. Έξαλλη, η ίδια η Κριμχίλντα τον αποκεφαλίζει. Ο γηραιός Χίλντεμπραντ, ο μέντορας του Θευδέριχου, εξοργίζεται από τους επαίσχυντους θανάτους των Βουργουνδών καλεσμένων, και κόβει την Κριμχίλντα σε κομμάτια με το σπαθί του. Σε ένα χειρόγραφο του 15ου αιώνα, λέγεται ότι κατάφερε ένα καθαρό χτύπημα στη μέση της Κριμχίλντας, αλλά αυτή δεν πόνεσε και δήλωσε ότι το σπαθί του είναι άχρηστο. Ο Χίλντεμπραντ τότε έριξε κάτω ένα δαχτυλίδι και διέταξε την Κριμχίλντα να το σηκώσει. Όταν αυτή έσκυψε, το σώμα της κατέρρευσε σε κομμάτια. Στη συνέχεια, ο Θευδέριχος και ο Αττίλας και όλοι οι άνθρωποι της αυλής θρηνούν για τους θανάτους τόσων ηρώων.

Σύγχρονη αποδοχή

Επεξεργασία
 
Ο[νεκρός σύνδεσμος] πύργος των Νιμπελούνγκεν στην ομώνυμη γέφυρα στο Βορμς
 
Η[νεκρός σύνδεσμος] Κρήνη του Ζίγκφριντ στο Όντενχάιμ: μία από πολλές τοποθεσίες που θυμίζουν την δολοφονία του Ζίγκφριντ.

Αφού ξεχάστηκε για διακόσια χρόνια, το χειρόγραφο Γ με το Τραγούδι των Νιμπελούνγκεν ανακαλύφθηκε εκ νέου από τον Γιάκομπ Χέρμαν Ομπερέιτ το 1755.[11] Την ίδια χρονιά, ο Γιόχαν Γιάκομπ Μπόντμερ δημοσίευσε την ανακάλυψη, τα αποσπάσματα και δικές του αναδιασκευές του ποιήματος. Ο Μπόντμερ θεωρούσε το Τραγούδι ως την «Γερμανική Ιλιάδα».

 
Η[νεκρός σύνδεσμος] πηγή των Νιμπελούνγκεν στο Τουλν αν ντερ Ντόναου Αυστρίας (Χανσ Μουχρ, 2005) απεικονίζει την συνάντηση του Αττίλα και της Κριμχίλντας.

Στις αρχές του 19ου αιώνα το Τραγούδι των Νιμπελούνγκεν θεωρούταν ως το εθνικό Γερμανικό έπος, ιδιαίτερα στο πλαίσιο των Ναπολεόντειων πολέμων. Στο έπος υποτίθεται ότι υπήρχαν ενσωματωμένες μεγαλοαστικές αρετές που φαινομενικά στερούνταν οι Γάλλοι. Αυτή η ερμηνεία κυριάρχησε σε όλη την περίοδο Μπιντερμάιερ, κατά την οποία τα ηρωικά στοιχεία του ποιήματος αγνοούνταν ως επί το πλείστον υπέρ εκείνων που θα μπορούσαν εύκολα να ενσωματωθούν στην μεγαλοαστική κοινωνία.[12] Η μετάφραση του έπους από τον Καρλ Σίμροκ στη σύγχρονη γερμανική γλώσσα το 1827 ήταν ιδιαίτερα επιδραστική και αύξησε την δημοτικότητα του.[13] Αξιοσημείωτο έργο αυτής της περιόδου είναι επίσης η τριμερής δραματική τραγωδία με τίτλο Οι Νιμπελούνγκεν (Die Nibelungen) του Φρίντριχ Χέμπελ.

Μετά την ίδρυση της Γερμανικής Αυτοκρατορίας, οι αναγνώστες άρχισαν να προσέχουν περισσότερο τις ηρωικές πτυχές του ποιήματος, με την μορφή του Ζίγκφριντ να αποτελεί το πρόσωπο του Γερμανικού εθνικισμού. Ο οπερατικός κύκλος του Ρίχαρντ Βάγκνερ με τίτλο Το Δαχτυλίδι των Νιμπελούνγκεν βοήθησε στην κατανόηση του ποιήματος, όμως βασιζόταν εξ ολοκλήρου στις παλαιές Σκανδιναβικές εκδοχές του μύθου των Νιμπελούνγκεν, επειδή τότε αυτές θεωρούνταν πιο «αληθείς» από την αριστοκρατική ιστορία του Γερμανικού ποιήματος.[14] Κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, η συμμαχία μεταξύ της Γερμανίας και της Αυστροουγγαρίας περιγράφηκε ως έχουσα στοιχεία από την αφοσίωση των Νιμπελούνγκεν, συγκεκριμένα την αφοσίωση μέχρι θανάτου μεταξύ του Χάγκεν και των Βουργουνδών.[15]

Κατά την περίοδο του μεσοπολέμου έγινε κινηματογραφική μεταφορά του Τραγουδιού στην διμερή ταινία του Φριτς Λανγκ με τίτλο Οι Νιμπελούνγκεν (1924/1925), όπου εξιστορείται ολόκληρη η ιστορία του ποιήματος. Παράλληλα, Το Τραγούδι των Νιμπελούνγκεν χρησιμοποιήθηκε υπερβολικά στην αντιδημοκρατική προπαγάνδα που ακολούθησε την ήττα της Γερμανίας και της Αυστροουγγαρίας: το έπος υποτίθεται ότι ήθελε τους Γερμανούς να ταιριάζουν καλύτερα σε έναν ηρωικό, αριστοκρατικό τρόπο ζωής από ότι στον δημοκρατικό. Η προδοσία και η δολοφονία του Ζίγκφριντ συσχετίστηκαν ρητά με την «πισώπλατη μαχαιριά» που υποτίθεται ότι είχε πλήξει τον Γερμανικό στρατό. Συγχρόνως, ο Χάγκεν και η προθυμία του να αυτοθυσιαστεί και να αγωνιστεί μέχρι θανάτου τον κατέστησαν κεντρική μορφή στα δρώμενα του ποιήματος.[15] Κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Χέρμαν Γκαίρινγκ χρησιμοποίησε κατηγορηματικά αυτήν την πτυχή του Τραγουδιού των Νιμπελούνγκεν για να εορτάσει την θυσία του Γερμανικού στρατού στην Μάχη του Στάλινγκραντ και παρομοίαζε τους Σοβιετικούς με τους Ούννους του Αττίλα.[16]

Η μεταπολεμική αποδοχή και προσαρμογή του ποιήματος, ως αντίδραση στην κατάχρησή του από τους Ναζί, ήταν συχνά παρωδική. Το ποίημα συνέχισε να είναι σημαντικό στην τοπική ιστορία και τον πολιτισμό των τοποθεσιών που αναφέρονται σε αυτό, όπως στο Βορμς. Μάλιστα, έγιναν πολλές συζητήσεις για το αν θα έπρεπε να διδάσκεται αυτό το έπος στα σχολεία.[16] Ο μύθος των Νιμπελούνγκεν συνεχίζει να αποτελεί την έμπνευση για νέες προσαρμογές και μεταφορές. Σε αυτές περιλαμβάνονται το ριμέικ της ταινίας του Φριτζ Λανγκ με τίτλο Οι Νιμπελούνγκεν (1966/67), και μία τηλεοπτική ταινία με τίτλο Η κατάρα του δαχτυλιδιού (2004). Εν τούτοις, η πλειοψηφία των περισσότερων προσαρμογών του μύθου σήμερα σε ταινίες, βιντεοπαιχνίδια, βιβλία κόμικ, κ.α. δεν βασίζονται άμεσα στο μεσαιωνικό έπος.[17]

Εκτός της Γερμανίας, την μεγαλύτερη αποδοχή κέρδισε η όπερα του Βάγκνερ για τον μύθο των Νιμπελούνγκεν, αν και το επικό ποίημα έχει μεταφραστεί στα αγγλικά αναρίθμητες φορές.[18]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 133193082. Ανακτήθηκε στις 24  Ιουλίου 2023.
  2. «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) topic/Nibelungenlied. Ανακτήθηκε στις 24  Ιουλίου 2023.
  3. Το ορισμένο ως χειρόγραφο Α βρίσκεται σήμερα στο Μόναχο, στην Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, το χειρόγραφο Β βρίσκεται στη Βιβλιοθήκη του Σανκτ Γκάλεν και το χειρόγραφο Γ βρίσκεται στην Κρατική Βιβλιοθήκη του Μπάντεν στην Καρλσρούη
  4. UNESCO 2009.
  5. Garland & Garland 1997.
  6. Savage, Bryn. «Creating Germany's National Myth». yale.edu. Yale University. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2017. 
  7. Δείτε Handschriftencensus
  8. The Donaueschingen manuscript C (today conserved in Karlsruhe, Baden State Library)can be considered as the longest version, although some pages are missing «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουνίου 2006. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2006. 
  9. This interpretation however is contradicted both by internal evidence in later parts of the Nibelungenlied, which describe knights casting spears at each other, and independently by evidence from mediaeval sources such as Talhoffer's illustrated "Fechtbuch" which clearly shows the casting of javelins s an element of knightly combat on foot, e.g. tafeln 70 & 71 of the 1467 edition.
  10. An alternative interpretation of Hagen's act is that he is just prudentially forestalling Kriemhild's anticipated revenge, which is of a piece with his overall stance of care to preserve the Burgundian dynasty.
  11. Lienert 2015, σελ. 189.
  12. Müller, Jan-Dirk (2009). Das Nibelungenlied (3 ed.). Berlin: Erich Schmidt. Σελ. 180-182
  13. G., Gentry, Francis (2002). The Nibelungen tradition : an encyclopedia. New York: Routledge. σελ. 226. ISBN 9780203820438. 830323623. 
  14. Elisabeth., Lienert, (2015). Mittelhochdeutsche Heldenepik Eine Einführung. Berlin: Schmidt, Erich. σελ. 32. ISBN 9783503155736. 901519531. 
  15. 15,0 15,1 Müller, Jan-Dirk (2009). Das Nibelungenlied (3 ed.). Berlin: Erich Schmidt. Σελ. 183
  16. 16,0 16,1 Müller, Jan-Dirk (2009). Das Nibelungenlied (3 ed.). Berlin: Erich Schmidt. Σελ.183-184
  17. Elisabeth., Lienert, (2015). Mittelhochdeutsche Heldenepik Eine Einführung. Berlin: Schmidt, Erich. σελ. 190. ISBN 9783503155736. 901519531. 
  18. G., Gentry, Francis (2002). The Nibelungen tradition : an encyclopedia. New York: Routledge. σελ. 222. ISBN 9780203820438. 830323623. 

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία

Εκδόσεις

Επεξεργασία

Μεταφράσεις στην Αγγλική γλώσσα

Επεξεργασία