Σφαγή του Διστόμου
| Αυτό το λήμμα χρειάζεται επιμέλεια ώστε να ανταποκρίνεται σε υψηλότερες προδιαγραφές ορθογραφικής και συντακτικής ποιότητας ή μορφοποίησης. Αίτιο: τμήματα του λήμματος επαναλαμβάνονται Για περαιτέρω βοήθεια, δείτε τα λήμματα πώς να επεξεργαστείτε μια σελίδα και τον οδηγό μορφοποίησης λημμάτων. |
Με τον όρο Σφαγή του Διστόμου αναφέρεται η εκτέλεση 229 αμάχων που έλαβε χώρα στις 10 Ιουνίου του 1944 στο Δίστομο από τμήμα της Σούτσσταφφελ κατά τη διάρκεια της κατοχής της Ελλάδας. Με αφορμή την ενέδρα ανταρτών του ΕΛΑΣ σε απομακρυσμένη τοποθεσία, ο 2ος λόχος του 8ου Συντάγματος της 4ης Αστυνομικής Τεθωρακισμένης Μεραρχίας Γρεναδιέρων των Ες Ες επιτέθηκε στην κωμόπολη και προέβη σε αδιάκριτες εκτελέσεις των κατοίκων του, παρά την πλήρη απουσία ανταρτών. Μετά τη σφαγή, οι γερμανικές αρχές προέβησαν σε σχετική έρευνα για τα γεγονότα, φοβούμενες πιθανή διατάραξη των σχέσεων τους με την ελληνική κατοχική κυβέρνηση, χωρίς όμως να τιμωρήσουν τους υπεύθυνους αξιωματικούς.
| Σφαγή του Διστόμου | |
|---|---|
 Γερμανοί στρατιώτες μπροστά από πυρπολημένα κτήρια κατά τη διάρκεια της σφαγής. | |
| Ημερομηνία | 10 Ιουνίου 1944 |
| Τοποθεσία | Δίστομο, Βασίλειο της Ελλάδας (υπό γερμανική κατοχή) |
| Τύπος | Μαζική δολοφονία |
| Στόχος | Άμαχος πληθυσμός |
| Οργανώθηκε από | Καρλ Σύμερς, Φριτς Λάουτενμπαχ, 4η Αστυνομική Τεθωρακισμένη Μεραρχία Γρεναδιέρων των Ες Ες |
| Θάνατοι | 229 πολίτες[1] |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Θεωρείται ως μία από τις χειρότερες ωμότητες των Γερμανών στην κατεχόμενη Ευρώπη.
Ιστορικό
ΕπεξεργασίαΣτις 10 Ιουνίου του 1944 ο εικοσιεξάχρονος τότε Φριτς Λάουτενμπαχ, λοχαγός των SS του 2ου λόχου του 1ου τάγματος του 7ου τεθωρακισμένου συντάγματος της αστυνομίας SS, έλαβε διαταγή να μετακινήσει το λόχο του από τη Λειβαδιά προς τα χωριά Δίστομο, Στείρι και Κυριάκι με σκοπό τον εντοπισμό ανταρτών στη δυτική πλευρά του Ελικώνα. Σα δόλωμα οι Γερμανοί είχαν δύο επιταγμένα ελληνικά φορτηγά γεμάτα με άνδρες των SS μεταμφιεσμένους σε χωρικούς, που προπορεύονταν της κύριας φάλαγγας. Ταυτόχρονα ο 10ος και 11ος λόχος του 3ου τάγματος από την Άμφισσα κατευθύνονταν προς το Δίστομο για να συναντήσουν το 2ο λόχο. Οι τρεις λόχοι συναντήθηκαν χωρίς να έχουν εντοπίσει αντάρτες εκτός από 18 παιδιά που κρύβονταν σε γύρω στάνες. Έξι από τα παιδιά που προσπάθησαν να δραπετεύσουν εκτελέστηκαν. Οι Γερμανοί μπήκαν στο Δίστομο και εκφοβίζοντας τους χωρικούς έμαθαν ότι υπήρχαν αντάρτες στο Στείρι. Ο 2ος λόχος κατευθύνθηκε προς τα εκεί και στη θέση Λιθαράκι, περιοχή του Στειρίου, έπεσε σε ενέδρα ανταρτών του 11ου λόχου του 3ου τάγματος του 34ου συντάγματος του ΕΛΑΣ. Η μάχη του Στειρίου ήταν σκληρή και κράτησε περίπου μέχρι τις δύο το μεσημέρι αναγκάζοντας τους Γερμανούς σε οπισθοχώρηση.
Η Σφαγή του Διστόμου
ΕπεξεργασίαΑν και από το χωριό Δίστομο τα γερμανικά στρατεύματα δε δέχθηκαν κάποια πρόκληση (παρόλο που μεταπολεμικά το ισχυρίστηκαν οι Γερμανοί κατηγορούμενοι της σφαγής), για λόγους αντεκδίκησης ο 2ος λόχος του 8ου Συντάγματος της 4ης Αστυνομικής Τεθωρακισμένης Μεραρχίας Γρεναδιέρων των Ες Ες [2] άρχισε τη σφαγή όσων κατοίκων έβρισκαν στο χωριό. Η μανία τους ήταν τόσο μεγάλη, ώστε δεν ξεχώριζαν από το μακελειό ούτε τα γυναικόπαιδα ούτε τους ηλικιωμένους. Τον ιερέα του χωριού τον αποκεφάλισαν, βρέφη εκτελέστηκαν και γυναίκες βιάστηκαν πριν θανατωθούν. Η σφαγή σταμάτησε μόνον όταν νύχτωσε και αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στη Λειβαδιά, αφού πρώτα έκαψαν τα σπίτια του χωριού. Οι εκτελέσεις συνεχίστηκαν και κατά την επιστροφή των Γερμανών στη βάση τους, καθώς σκότωναν όποιον άμαχο έβρισκαν στο δρόμο τους. Οι νεκροί του Δίστομου έφτασαν τους 228, εκ των οποίων οι 117 γυναίκες και οι 111 άντρες, ανάμεσά τους 53 παιδιά κάτω των 16 χρόνων. Η μαρτυρία του απεσταλμένου του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού Eλβετού George Wehrly ο οποίος έφτασε στο Δίστομο μετά λίγες μέρες μιλάει για 600 νεκρούς στην ευρύτερη περιοχή, με πτώματα να κρέμονται ακόμα και από δέντρα περιμετρικά του δρόμου που οδηγεί στο χωριό.
Μέλη του ίδιου συντάγματος είχαν πραγματοποιήσει ένα μήνα νωρίτερα τη σφαγή της Κλεισούρας με 273 αμάχους νεκρούς, ανάμεσα τους παιδιά και βρέφη.
Επακόλουθα
ΕπεξεργασίαΜετά τη σφαγή, ο Λάουτενμπαχ συνέταξε έκθεση αναφορικά με τα γεγονότα όπου ανέφερε πως υπήρχαν αντάρτες οχυρωμένοι σε σπίτια, οι οποίοι έβαλλαν εναντίον των ανδρών του.[3] Την ίδια μέρα, ο Γκέοργκ Κόχ, στέλεχος της μυστικής γερμανικής στρατονομίας, κατέγραψε τα γεγονότα εντελώς διαφορετικά από τον Λάουντενμπαχ αναφέροντας πως δεν υπήρχαν εκείνη τη στιγμή αντάρτες στο Δίστομο.[3] Οι γερμανικές αρχές, ανησυχώντας για τις επιπτώσεις της σφαγής στις σχέσεις μεταξύ τους και των γερμανόφιλων στελεχών της κατοχικής κυβέρνησης, προέβησαν σε έρευνα στην οποία όμως δεν κλήθηκαν Έλληνες μάρτυρες.[4] Η ποινή που τελικά επιβλήθηκε, ήταν πειθαρχικά μέτρα έναντι του Λάουντενμπαχ.[4]
Δημόσια μνήμη
Επεξεργασία
Η σφαγή, έχοντας σημαδέψει έντονα τους συγγενείς των θυμάτων, αποσιωπήθηκε την πρώιμη μεταπολεμική περίοδο.[5] Τα γεγονότα του Διστόμου ξεκίνησαν να καταγράφονται από τους απογόνους των επιζησάντων και να αναφέρονται στη δημόσια σφαίρα, μετά την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας.[6] Το 1976 ιδρύθηκε ο Σύλλογος Μελέτης και Προβολής των Προβλημάτων και Γενικού Εκπολιτισμού της περιφέρειας Διστόμου, όπου έθεσε ως ημέρα τοπικής αργίας την 10η Ιουνίου.[6] Την επόμενη χρονιά, ο συνθέτης Σπύρος Σαμοΐλης έδωσε συναυλία ως φόρο τιμής στους νεκρούς του Διστόμου, ενώ διοργανώθηκε και φωτογραφική έκθεση.[6]
Η σφαγή του Διστόμου αναφέρεται από τον Μαρκ Μαζάουερ ως «μία από τις χειρότερες ωμότητες ολόκληρου του πολέμου».[7]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Παπανδρέου 2016, σελ. 397
- ↑ Μάγερ, Χέρμαν Φρανκ, Αιματοβαμμένο Έντελβαϊς. Η 1η Ορεινή Μεραρχία, το 22ο Σώμα Στρατού και η εγκληματική δράση τους στην Ελλάδα, 1943-1944, Τόμος Β', Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2009, σελ. 167
- ↑ 3,0 3,1 Μαζάουερ 1994, σελ. 239.
- ↑ 4,0 4,1 Μαζάουερ 1994, σελ. 239-40.
- ↑ Παπανδρέου 2016, σελ. 399.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Παπανδρέου 2016, σελ. 400.
- ↑ Μαζαουερ 1994, σελ. 239.
Πηγές
Επεξεργασία- Δίστομο. 10 Ιουνίου 1944: Το ολοκαύτωμα. Σύγχρονη Έκφραση. ISBN 960-98900-2-4.
- Ασημάκης, Ν. (22 Ιουνίου 1994). «Η μάχη του Στειρίου της 10ης Ιουνίου και η αλήθεια για την σφαγή του Διστόμου». Εμβόλιμον (21).
- Αργυρίου, Μαρία Π.· Κουσκούκης, Λουκάς Α. Στείρι: Ιστορικά - λαογραφικά στοιχεία. Έκδοση του Πολυδύναμου Κέντρου Στειρίου. ISBN 978-618-5423-032.
- Μορφιαδάκης, Εμμανουήλ (1969). Λαογραφία Στειρίου Βοιωτίας (PDF). Αθήνα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 24 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 24 Αυγούστου 2011.
- Μαζάουερ, Μάρκ (1994). Στην Ελλάδα του Χίτλερ: Η εμπειρία της Κατοχής. Αθήνα: Αλεξάνδρεια. ISBN 978-960-2210-963.
- Παπανδρέου, Ζέτα (2016). «Δίστομο 1944-2014: Η συλλογική διαχείριση της μνήμης του τραυματικού γεγονότος». Στο: Δορδανάς, Στράτος· Τζούκας, Βαγγέλης· Φλιτούρης, Λάμπρος· Λάζου, Βασιλική. Κατοχική βία 1939-1945, Η ελληνική και ευρωπαϊκή εμπειρία. Κομμένο Άρτας: Ασίνη. σελίδες 397–414. ISBN 978-618-820-266-5.
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΕξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Μαρίνου, Έφη (13 Ιουνίου 2015). «Κάτι ζωντανό πέθανε». www.efsyn.gr. Η Εφημερίδα των Συντακτών. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2018.
Δίστομο, η μεγάλη σφαγή (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ).
