Σενεζίνο

Ο Σενεζίνο (Senesino, πραγματικό όνομα Φραντσέσκο Μπερνάρντι, Francesco Bernardi) (31 Οκτωβρίου 1686 - 27 Νοεμβρίου 1758) ήταν διάσημος Ιταλός άλτο καστράτο, γνωστός από την μακρά συνεργασία του με τον συνθέτη Γκέοργκ Φρήντριχ Χαίντελ.

Σενεσίνο
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	31  Οκτωβρίου 1686 Σιένα
Θάνατος	27  Νοεμβρίου 1758 Σιένα
Χώρα πολιτογράφησης	Μεγάλο Δουκάτο της Τοσκάνης
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ιταλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μονωδός ηθοποιός θεάτρου
Σχετικά πολυμέσα

Καρικατούρα του Σενεζίνο

Το ξεκίνημα της καριέρας του

Ο Σενεζίνο ήταν γιος ενός κουρέα από την Σιένα (εξ ου και το καλλιτεχνικό του ψευδώνυμο). Μπήκε στην χορωδία του τοπικού καθεδρικού ναού το 1695 και ευνουχίστηκε σχετικά μεγάλος, σε ηλικία δεκατριών ετών. Έκανε το ντεμπούτο του στην Βενετία το 1707 και κατά την διάρκεια της επόμενης δεκαετίας απέκτησε φήμη στην Ευρώπη. Όταν τραγούδησε στην όπερα του Λότι Ο Ζευς στο Άργος το 1717 στην Δρέσδη, απέκτησε αντίστοιχα μεγάλο μισθό.

Όπως και για τους περισσότερους καστράτο, οι αναφορές για την υποκριτική του Σενεζίνο δεν ήταν πάντα θετικές. Για παράδειγμα, ο ιμπρεσάριος Φραντζέσκο Ζαμπεκκάρι έγραψε για μια εμφάνισή του στην Νάπολι το 1715 ότι στέκεται σαν άγαλμα, και όταν σποραδικά κάνει κάποια χειρονομία, κάνει ακριβώς την αντίθετη από αυτή που απαιτείται. Για τις φωνητικές ικανότητές του όμως δεν υπήρχαν αμφιβολίες. Το 1719 ο συνθέτης Κβαντς (Johann Joachim Quantz) τον άκουσε στην όπερα του Λότι Θεοφάνης στην Δρέσδη και ανέφερε ότι είχε δυνατή, καθαρή, ήρεμη και γλυκιά φωνή κοντράλτο, με τέλειο τονισμό και έξοχη τρίλια. Ο τρόπος που τραγουδούσε αριστοτεχνικός, και η άρθρωσή του ασυναγώνιστη. Τραγούδησε τα αλέγκρο με μεγάλο πάθος, και σαφής γρήγορες υποδιαιρέσεις, από τον θώρακα, με ευκρινή και ευχάριστο τρόπο. Το ύφος του ήταν καλά προσαρμοσμένο στην σκηνή, και η δράση του φυσική και ευγενής. Με αυτά τα προσόντα πήρε μέρος σε μια μεγαλοπρεπή παράσταση. Η εμφάνιση και η συμπεριφορά του, όμως, θα ταίριαζαν περισσότερο στον ρόλο ενός ήρωα παρά σε αυτόν του εραστή.

Σενεζίνο και Χαίντελ

Μετά από μια φιλονικία με τον αυλικό συνθέτη Χάινιχεν το 1720, η οποία οδήγησε στην απόλυσή του, ο Σενεζίνο προσλήφθηκε από τον Χαίντελ σαν primo uomo στον θίασό του, την Βασιλική Ακαδημία Μουσικής. Έκανε την πρώτη του εμφάνιση σε ένα της όπερας Ραντάμιστο (Ραδάμιστος) στις 28 Δεκεμβρίου ενώ ο μισθός του αναφέρεται μεταξύ 2000 και 3000 γκινέες (και τα δύο εξίσου μεγάλα ποσά για την εποχή). Ο Σενεζίνο παρέμεινε στο Λονδίνο για τα επόμενα δεκαέξι χρόνια. Έγινε φίλος και συνδέθηκε με πολλούς από την υψηλή κοινωνία, όπως ο Δούκας του Τσάντος, λόρδος Μπέρλινγκτον και ο σχεδιαστής τοπίων Γουίλιαμ Κεντ. Ενώ παράλληλα συγκέντρωσε μια εξαίσια συλλογή από πίνακες, σπάνια βιβλία, επιστημονικά όργανα και άλλα πολύτιμα αντικείμενα όπως ένα ασημένιο σερβίτσιο κατασκευασμένο από τον διάσημο Πωλ ντε Λαμερί.

Παρόλο που ενσάρκωσε δεκαεφτά πρωταγωνιστικούς ρόλους σε όπερες του Χαίντελ (όπως τον Ιούλιο Καίσαρα, τον Ορλάντο και τον Μπερταρίντο στην Ροντελίντα) η σχέση του με τον συνθέτη ήταν συχνά θυελλώδης. Μετά την διάλυση της Βασιλικής Ακαδημίας του Χαίντελ το 1728, ο Σενεζίνο τραγούδησε στο Παρίσι (1728) και την Βενετία (1729). Επαναπροσλήφθηκε από τον Χαίντελ το 1730 για να τραγουδήσει σε τέσσερις νέες όπερες καθώς και στα ορατόρια Εσθήρ, Δεβόρα και στην δίγλωσση εκδοχή του Άκις και Γαλάτεια. Η αντιπάθειά του για τον Χαίντελ έγινε τελικά τόσο μεγάλη που το 1733 ο Σενεζίνο πήγε στον αντίπαλο οπερετικό θίασο Nobility. Έτσι βρέθηκε να τραγουδάει μαζί με τον μεγάλο σοπράνο καστράτο Φαρινέλλι. Η συνάντησή του στην σκηνή (στο παστίτσιο Αρταξέρξης) οδήγησε στο διάσημο περιστατικό, που αναφέρει ο μουσικό ιστορικός Τσαρλς Μπέρνι:

Ο Σενεζίνο είχε τον ρόλο ενός βίαιου τυράννου, και ο Φαρινέλλι ενός άτυχου αλυσοδεμένου ήρωα. Αλλά κατά την διάρκεια της πρώτης άριας, ο αιχμάλωτος μαλάκωσε τόσο την καρδιά του τυράννου, που ο Σενεσίνο, ξεχνώντας τον ρόλο του, έτρεξε στον Φαρινέλλι και τον αγκάλιασε.

Η Επιστροφή στην Ιταλία

Ο Σενεζίνο έφυγε από την Αγγλία το 1736 και έκτοτε εμφανίστηκε σε μερικές ακόμα παραστάσεις στην Ιταλία. Τραγούδησε στην Φλωρεντία από το 1737 ως το 1739 και μετά στην Νάπολη ως το 1740 κάνοντας την τελευταία του εμφάνιση στην όπερα Il trionfo di Camilla του Πόρπορα στο θέατρο San Carlo. Το στυλ του ήδη θεωρούνταν από το κοινό ξεπερασμένο. Αποσύρθηκε τέλος σε ένα σπίτι που έχτισε στην γενέτειρά του. Καθώς ήταν εκκεντρική και δύσκολη προσωπικότητα, τα τελευταία χρόνια του μαστίζονταν από φιλονικίες με μέλη της οικογένειάς του και κυρίως με τον ανιψιό και κληρονόμο του Τζουζέπε.

Πηγές

• Avanzati, E: The unpublished Senesino (exhibition catalogue: Handel and the Castrati, Handel House Museum, London, 2006), pp 5-9
• Dean, W: "Senesino", in The New Grove Dictionary of Music, 2003
• Heriot, A: The Castrati in Opera (London, 1956) pp 91-95
• LaRue, C S: Handel and his Singers (Oxford, 1995), pp 105-124
• Mainwaring, J: Memoirs of the life of the late G F Handel (London, 1760)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Senesino στο Wikimedia Commons