Ο ιππότης με τον κύκνο

Ο Ιππότης με τον κύκνο (γερμανικά: Der Schwanritter) είναι ιπποτική μυθιστορία που έγραψε ο Κόνραντ φον Βύρτσμπουργκ στο δεύτερο μισό του 13ου αιώνα. Η ιστορία βασίζεται στον θρυλικό μεσαιωνικό ήρωα της Δυτικής Ευρώπης, τον Ιππότη του Κύκνου, έναν μυστηριώδη διασώστη που έρχεται με μια βάρκα που σύρεται από κύκνο για να υπερασπιστεί μια άδικα καταδιωκόμενη γυναίκα, τη σώζει και παντρεύονται με μόνη προϋπόθεση να μην τον ρωτήσει ποτέ το όνομά του. Όταν η σύζυγος δεν τηρεί την υπόσχεσή της, ο ιππότης φεύγει για πάντα.

Ο ιππότης με τον κύκνο

Ο Ιππότης με τον Κύκνο. Λεπτομέρεια μινιατούρας σε χειρόγραφο του 15ου αιώνα
Συγγραφέας	Κόνραντ φον Βύρτσμπουργκ
Ημερομηνία δημιουργίας	13ος αιώνας
Ημερομηνία δημοσίευσης	1818
δεδομένα ()

Το έργο έχει διασωθεί σε συλλογικό χειρόγραφο που χρονολογείται στο 1370/80 μαζί με άλλα έργα διαφορετικών ειδών. Είναι γραμμένο στη Ρηνανο-Φραγκονική διάλεκτο της μέσης άνω γερμανικής γλώσσας.

Υπόθεση

Η χήρα του δούκα Γκότφριντ της Βραβάντης απευθύνεται στον αυτοκράτορα εναντίον του αδερφού του Γκότφριντ, του δούκα της Σαξονίας, επειδή κατέλαβε το δουκάτο της με τη βία. Ένας άγνωστος ιππότης έρχεται με μια βάρκα που τη σέρνει ένας κύκνος, μονομαχεί με τον δούκα, τον νικά και παντρεύεται την κόρη του Γκότφριντ, με την προϋπόθεση να μην τον ρωτήσει ποτέ για το όνομα ή την καταγωγή του. Χρόνια αργότερα, η σύζυγος του κάνει την απαγορευμένη ερώτηση και ο ιππότης εξαφανίζεται με τη βάρκα που τον έφερε κάποτε.

Σχόλια

Ο ιππότης με τον κύκνο, πίνακας του Φιοντόρ Πέτροβιτς Τολστόι (περ. 1873)

Ο δημοφιλής θρύλος του Ιππότη του Κύκνου χρονολογείται από τον 12ο αιώνα και ήταν διαδεδομένος σε όλη την Ευρώπη.

Η ιστορία εμφανίζεται για πρώτη φορά στη γαλλική λογοτεχνία του Μεσαίωνα στα επικά άσματα του κύκλου των Σταυροφοριών και καθιερώνει τη θρυλική καταγωγή του Γοδεφρείδου του Μπουγιόν, ο οποίος το 1099 έγινε ηγεμόνας του Βασιλείου της Ιερουσαλήμ μετά την κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τους Σταυροφόρους της Α΄ Σταυροφορίας. Ο Γοδεφρείδος παρουσιάζεται ως ήρωας με υπερφυσικά χαρακτηριστικά στη μεσαιωνική χριστιανική φαντασία και η γενεαλογία του έγινε δημοφιλές θέμα για τους συγγραφείς της περιόδου και αργότερα.

Αναφέρεται επίσης στη Μυθιστορία του Δολόπαθου (γύρω στο 1223), γαλλική διασκευή του κύκλου ιστοριών Επτά σοφοί διδάσκαλοι, που δεν αναφέρουν συγκεκριμένη ταυτότητα του ιππότη.

Σε μεταγενέστερο χρόνο, εισήχθη στη γερμανική μεσαιωνική λογοτεχνία από τον Γερμανό ποιητή Βόλφραμ φον Έσενμπαχ, ο οποίος, στις αρχές του 13ου αιώνα, ενσωμάτωσε τον θρύλο του Ιππότη του Κύκνου στο έπος του Πάρσιφαλ, εισάγοντας τον μύθο του Λόενγκριν: τον έκανε γιο του ομώνυμου ήρωά του και τον συνέδεσε με την παράδοση του Άγιου Δισκοπότηρου.

Η πιο γνωστή διασκευή σήμερα είναι η όπερα Λόενγκριν του Ρίχαρντ Βάγκνερ (Βαϊμάρη, 1850) βασισμένη στα κείμενα του Βόλφραμ φον Έσενμπαχ και του Κόνραντ φον Βύρτσμπουργκ.