Ο Ιππότης του Κύκνου (Chevalier de cygnet) είναι ένας θρυλικός μεσαιωνικός χαρακτήρας διαδεδομένος σε όλη την Ευρώπη, που αναφέρεται από τον 12ο αιώνα. Ο θρύλος αναφέρει ότι ένας ένοπλος ξένος φθάνει σε μια ακτή με μια βάρκα που ρυμουλκείται από έναν κύκνο για να υπερασπιστεί μια άδικα καταδιωκόμενη αρχόντισσα. Ο ξένος με την ανδρεία του σώζει την κυρία και το φέουδό της και ως ανταμοιβή παντρεύονται, με μόνη προϋπόθεση να μην του ζητηθεί ποτέ το όνομά του. Όταν η σύζυγος δεν τηρεί την υπόσχεσή της, εμφανίζεται πάλι η βάρκα με τον κύκνο και ο ιππότης φεύγει και εξαφανίζεται όπως είχε έρθει. [1]

Ταπετσαρία του 1482 με επεισόδια από την ιστορία του Ιππότη του Κύκνου.

Στη γαλλική εκδοχή του αναφέρεται σε επικά άσματα των αρχών του 13ου αιώνα και σχετίζεται με τη θρυλική γενεαλογία του Γκοντεφρουά ντε Μπουγιόν. Αναφέρεται επίσης στη γαλλική διασκευή του κύκλου ιστοριών Επτά σοφοί διδάσκαλοι χωρίς συγκεκριμένη ταυτότητα του ιππότη.[2]

Λίγο αργότερα εισήχθη στη γερμανική μεσαιωνική λογοτεχνία από τον Βόλφραμ φον Έσενμπαχ, ο οποίος, στις αρχές του 13ου αιώνα, ενσωμάτωσε τον θρύλο του Ιππότη του Κύκνου στο έπος του Πάρσιφαλ, εισάγοντας τον μύθο του Λόενγκριν: τον έκανε γιο του ομώνυμου ήρωά του και τον συνέδεσε με την παράδοση του Άγιου Δισκοπότηρου.[3]

Η πιο γνωστή διασκευή σήμερα είναι η όπερα Λόενγκριν του Ρίχαρντ Βάγκνερ (Βαϊμάρη, 1850) βασισμένη στα κείμενα του Βόλφραμ φον Έσενμπαχ και το έργο του Κόνραντ φον Βύρτσμπουργκ Ο ιππότης με τον κύκνο. [4]

Ιστορίες που συνδέονται με τον Ιππότη του Κύκνου

Επεξεργασία

Η ιστορία αρχικά αναφέρεται σε γαλλικά επικά άσματα των αρχών του 13ου αιώνα και σχετίζεται με τη θρυλική γενεαλογία του Γκοντεφρουά ντε Μπουγιόν, ο οποίος ηγήθηκε της πρώτης Σταυροφορίας και ήταν ο πρώτος ηγέτης του σταυροφορικού Βασιλείου της Ιερουσαλήμ.[5]

Η ιστορία, όπως αναφέρεται στη γαλλική διασκευή (περίπου το 1223) της συλλογής ιστοριών Επτά σοφοί διδάσκαλοι (περίπου 1190) με τίτλο Η μυθιστορία του Δολόπαθου (Li romans de Dolopathos), έχει ως εξής:

Ένας νεαρός άρχοντας χάνεται στο κυνήγι λευκού ελαφιού και περιπλανιέται σε ένα μαγεμένο δάσος, όπου συναντά μια μυστηριώδη κοπέλα (προφανώς νεράιδα) που κάνει μπάνιο, ενώ κρατάει ένα χρυσό περιδέραιο. Ερωτεύονται αμέσως και ολοκληρώνουν τον έρωτά τους. Ο νεαρός άρχοντας τη φέρνει στο κάστρο του και η κοπέλα γεννά επτάδυμα, έξι αγόρια και ένα κορίτσι, με χρυσές αλυσίδες στον λαιμό τους. Αλλά η κακιά πεθερά της ανταλλάσσει τα νεογέννητα με επτά κουτάβια. Ο υπηρέτης με εντολή να σκοτώσει τα παιδιά στο δάσος απλώς τα εγκαταλείπει κάτω από ένα δέντρο. Η κακιά μητέρα λέει στον νεαρό άρχοντα ότι η γυναίκα του γέννησε κουτάβια και αυτός την τιμωρεί θάβοντάς την μέχρι το λαιμό για επτά χρόνια.[1]

Λίγο καιρό αργότερα, ο νεαρός άρχοντας ενώ κυνηγούσε συναντά τα παιδιά στο δάσος και το ψέμα της μητέρας του αρχίζει να αποκαλύπτεται. Ο υπηρέτης στέλνεται να ψάξει για τα παιδιά και βρίσκει τα αγόρια να κάνουν μπάνιο με τη μορφή κύκνων, με την αδερφή τους να φυλάει τις χρυσές αλυσίδες τους. Ο υπηρέτης κλέβει τις αλυσίδες των αγοριών, εμποδίζοντάς τους να επιστρέψουν σε ανθρώπινη μορφή, και οι αλυσίδες μεταφέρονται σε ένα χρυσοχόο για να λιώσουν και να φτιάξουν ένα κύπελλο. Τα αγόρια-κύκνοι κολυμπούν στη λίμνη του νεαρού άρχοντα και η αδερφή τους, που μπορεί ακόμη να μεταμορφωθεί σε ανθρώπινη μορφή με τη μαγεία της αλυσίδας της, πηγαίνει στο κάστρο για να βρει τροφή. Τελικά ο άρχοντας ρωτά την ιστορία της και η αλήθεια αποκαλύπτεται. Στο μεταξύ, ο χρυσοχόος δεν κατάφερε να λιώσει τις χρυσές αλυσίδες και τις κράτησε για τον εαυτό του. Οι αλυσίδες επιστρέφονται στους κύκνους, που ανακτούν την ανθρώπινη μορφή τους, εκτός από μια που έχει καταστραφεί. Ως αποτέλεσμα, ένας από τους κύκνους-αγόρια δεν μπορεί να αλλάξει ξανά στην ανθρώπινη μορφή του και συνεχίζει τη ζωή του ως κύκνος. Το έργο συνεχίζει λέγοντας ότι αυτός είναι ο κύκνος στην ιστορία του Ιππότη του Κύκνου, που έσερνε τη βάρκα με μια χρυσή αλυσίδα.

 
Ο Λόενγκριν

Άλλες διασκευές της ιστορίας παρέχουν περισσότερες λεπτομέρειες και αναφέρουν τον Ιππότη του κύκνου ως Ηλία. Εμφανίζεται με μια βάρκα που έλκεται από έναν κύκνο και σώζει τη δούκισσα του Μπουγιόν Βεατρίκη, όταν ο κόμης της Φρανκφούρτης ή της Σαξονίας αμφισβητεί τα δικαιώματά της στο δουκάτο. Ο αυτοκράτορας της Γερμανίας διατάσσει κάθε πλευρά να ορίσει έναν ιππότη, προκειμένου να διευθετηθεί το δικαίωμα με μονομαχία. Ο Κύκνος Ιππότης κερδίζει στη μάχη και παντρεύεται τη Βεατρίκη, έτσι γίνεται ο δούκας του Μπουγιόν, και απαγορεύει στη γυναίκα του να ρωτήσει ποτέ το όνομά του. Αποκτούν δύο παιδιά, αλλά αργότερα η γυναίκα του τον ρωτά το όνομά του. Ως αποτέλεσμα, ο δούκας φεύγει με τον αδερφό του κύκνο, αφήνοντας πίσω του ένα κέρας από ελεφαντόδοντο για προστασία.[6]

Μια γερμανική διασκευή του θρύλου αναφέρεται σε έναν Ιππότη του Κύκνου που ονομάζεται Λόενγκριν. Η παλαιότερη εκδοχή εμφανίστηκε στη μυθιστορία Πάρσιφαλ που γράφτηκε γύρω στο 1210 από τον Βόλφραμ φον Έσενμπαχ. Υπάρχουν αρκετές μεταγενέστερες μυθιστορίες, όπως Ο Ιππότης με τον κύκνο του Κόνραντ φον Βύρτσμπουργκ που γράφτηκε δεύτερο μισό του 13ου αιώνα αλλά δεν κάνουν καμία αναφορά στο όνομα του Ιππότη.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία

Παραπομπές

Επεξεργασία