Βικιπαίδεια

Οδρύσες

(Ανακατεύθυνση από Οδρυσοί)
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. Βοηθήστε συνδέοντας το κείμενο με τις πηγές χρησιμοποιώντας παραπομπές, ώστε να είναι επαληθεύσιμο.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 7/01/2017.

Το Οδρυσιακό Βασίλειο (αρχαία ελληνικά: Βασίλειον Ὀδρυσῶν) ήταν ένα αρχαίο θρακικό κράτος που άκμασε μεταξύ των αρχών του 5ου αιώνα π. Χ. και των αρχών του 3ου / τέλους του 1ου αιώνα π. Χ. Βρίσκεται στη σημερινή Βουλγαρία, τη νοτιοανατολική Ρουμανία (βόρεια Δοβρουτσά), τη βόρεια Ελλάδα και την Ανατολική Θράκη και ήταν ένας φυλετικός συνωστισμός με επικεφαλής τους Οδρύσιους, που αποτέλεσε την πρώτη μεγάλη πολιτική οντότητα που αναπτύχθηκε στα ανατολικά Βαλκάνια. Πριν από την ίδρυση της Σευθόπολης στα τέλη του 4ου αιώνα δεν είχε σταθερή πρωτεύουσα.

Βασίλειον Ὀδρυσῶν
←
π. 30 π.Χ. →


Έμβλημα

Τοποθεσία Θράκη
Πρωτεύουσα Σευθόπολις
Γλώσσες Θρακική γλώσσα,
Αρχαία ελληνική γλώσσα (χρησιμοποιούταν κυρίως στη διοίκηση και στο εμπόριο)
Θρησκεία Θρακική θρησκεία
Πολίτευμα Μοναρχία
Ιστορία
 -  Ίδρυση κράτους π. 480 π.Χ.
 -  Κατάκτηση από τον Φίλιππο Β' της Μακεδονίας 340 π.Χ.
 -  Επανάσταση του Σεύθη Γ' 330 π.Χ.
 -  Καταστροφή της Σευθόπολις π. 250 π.Χ.
 -  Κατάκτηση από τους Σαπαίους π. 30 π.Χ.

Το Οδρυσιακό βασίλειο ιδρύθηκε από τον βασιλιά Τήρη Α', εκμεταλλευόμενος την κατάρρευση της περσικής παρουσίας στην Ευρώπη λόγω της αποτυχημένης εισβολής στην Ελλάδα το 480-79.[1] Ο Τήρης και ο γιος του Σιτάλκης ακολούθησαν πολιτική επέκτασης, καθιστώντας το βασίλειο ένα από τα ισχυρότερα της εποχής του. Κατά το μεγαλύτερο μέρος της πρώιμης ιστορίας της παρέμεινε σύμμαχος της Αθήνας και συμμετείχε ακόμη και στον Πελοποννησιακό Πόλεμο στο πλευρό της. Μέχρι το 400 π. Χ. το κράτος έδειξε τα πρώτα σημάδια κόπωσης, αν και ο Κότυς Α' ξεκίνησε μια σύντομη αναγέννηση που διήρκεσε μέχρι τη δολοφονία του το 360 π. Χ..

Στη συνέχεια το βασίλειο διαλύθηκε: η νότια και η κεντρική Θράκη μοιράστηκαν μεταξύ τριών Οδρυσών βασιλέων, ενώ το βορειοανατολικό τμήμα περιήλθε στην κυριαρχία του βασιλείου των Γετών. Τα τρία βασίλεια της Οδρυσίας κατακτήθηκαν τελικά από το ανερχόμενο βασίλειο της Μακεδονίας υπό τον Φίλιππο Β' το 340 π.Χ. Ένα πολύ μικρότερο Οδρυσιακό κράτος αναβίωσε γύρω στο 330 π.Χ. από τον Σεύθη Γ', ο οποίος ίδρυσε μια νέα πρωτεύουσα με το όνομα Σευθέπολις, η οποία λειτούργησε μέχρι το δεύτερο τέταρτο του 3ου αιώνα π.Χ.. Μετά από αυτό υπάρχουν ελάχιστες πειστικές αποδείξεις για τη διατήρηση ενός Οδρυσιακού κράτους, με εξαίρεση έναν αμφίβολο Οδρυσό βασιλιά που πολέμησε στον Τρίτο Μακεδονικό Πόλεμο, τον Κωτύς. Η καρδιά της Οδρυσίας προσαρτήθηκε τελικά από το Θρακικό βασίλειο των Σαπαίων στα τέλη του 1ου αιώνα π.Χ., το οποίο μετατράπηκε σε ρωμαϊκή επαρχία της Θράκης το 45-46 μ.Χ..

Ιστορία

Επεξεργασία

Η Θράκη ήταν τμήμα της Περσικής Αυτοκρατορίας από το 516 π.Χ., επί της βασιλείας του Δαρείου του Μεγάλου και ξαναϋποτάχθηκε από το Μαρδόνιο το 492 π.Χ. Κατά τη διάρκεια της περσικής κυριαρχίας, ήταν τμήμα της σατραπείας της Σκύδρας. Τμήματά της καταλήφθηκαν από Σκύθες και Έλληνες αποίκους νωρίτερα από τις πολυάριθμες μεταγενέστερες εισβολές.

Το κράτος των Οδρυσών ήταν το πρώτο Θρακικό βασίλειο που απέκτησε δύναμη στην περιοχή, με τη συνένωση πολλών θρακικών φύλων υπό έναν μόνο ηγεμόνα, τον βασιλιά Τήρη, κατά πάσα πιθανότητα, τη δεκαετία του 470 π.Χ., μετά την ήττα των Περσών στην Ελλάδα.

 
Χρυσό στεφάνι και δαχτυλίδι από τον τάφο Οδρυσού αριστοκράτη στον τύμβο Γκολιάματα Μόγκιλα

Αρχικά, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Τήρη ή του Σιτάλκη, το κράτος έφτασε στο ζενίθ του και εκτεινόταν από τη Μαύρη Θάλασσα στα ανατολικά μέχρι τον Δούναβη στα βόρεια, την περιοχή που κατοικούσε η φυλή των Τριβαλλών στα βορειοδυτικά, τη λεκάνη του ποταμού Στρυμόνα στα νοτιοδυτικά και το Αιγαίο στα νότια. Αργότερα, η έκτασή της άλλαξε στη σημερινή Βουλγαρία, την ανατολική Θράκη και την Ελλάδα μεταξύ Έβρου και Στρυμόνα (εκτός από μια παράκτια λωρίδα που κατεχόταν από Ελληνικές πόλεις). Η κυριαρχία ποτέ δεν ασκήθηκε επί του συνόλου των εδαφών του, καθώς μεταβαλλόταν σε σχέση με την φυλετική πολιτική.

Ο ιστορικός Ζ.Χ. Αρτσιμπαλντ γράφει:

Οι Οδρυσοί δημιούργησαν την πρώτη κρατική οντότητα, που αντικατέστησε το φυλετικό σύστημα στην ανατολική Βαλκανική χερσόνησο. Οι βασιλιάδες τους ήταν συνήθως γνωστοί στον έξω κόσμο ως βασιλείς της Θράκης, αν και η εξουσία τους δεν επεκτεινόταν σε όλα τα θρακικά φύλα. Ακόμη και μέσα στα όρια του βασιλείου τους η φύση της βασιλικής εξουσίας παρέμενε ρευστή και η σαφήνειά της υπέκειτο σε περιορισμούς γεωγραφίας, κοινωνικών σχέσεων και περιστάσεων

Αυτή η μεγάλη επικράτεια κατοικείτο από πολλές Θρακικές και Δακο-Μοισιακές φυλές που ενώθηκαν υπό τη βασιλεία ενός κοινού ηγεμόνα και άρχισαν να εφαρμόζουν κοινές εσωτερικές και εξωτερικές πολιτικές. Αυτές ήταν ευνοϊκές συνθήκες για την υπέρβαση των φυλετικών διαιρέσεων, που θα μπορούσαν σταδιακά να οδηγήσουν στη δημιουργία μιας πιο σταθερής εθνικής κοινότητας. Αυτό δεν έγινε και η περίοδος της εξουσίας του βασιλείου των Οδρυσών ήταν σύντομη. Παρά τις προσπάθειες των Οδρυσών βασιλέων για την ενίσχυση της κεντρικής εξουσίας τους οι αποσχιστικές τάσεις ήταν πολύ ισχυρές. Η στρατιωτική δύναμη των Οδρυσών βασίστηκε στις ενδοφυλετικές, καθιστώντας το βασίλειο επιρρεπές στον κατακερματισμό. Μερικές φυλές στασίαζαν συνεχώς και προσπαθούσαν να αποσχιστούν, ενώ άλλες παρέμειναν έξω από τα σύνορα του βασιλείου. Στο τέλος του 5ου και στις αρχές του 4ου αιώνα π.Χ., ως αποτέλεσμα των συγκρούσεων, το βασίλειο των Οδρυσών χωρίζεται στα τρία. Η πολιτική και στρατιωτική παρακμή συνεχίστηκε ενώ η Μακεδονία ήταν ανερχόμενος επικίνδυνος και φιλόδοξος γείτονας.

Σύμφωνα με τους Έλληνες ιστορικούς Ηρόδοτο και Θουκυδίδη, μια βασιλική δυναστεία προέκυψε από τη φυλή των Οδρυσών στη Θράκη γύρω στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ., που κατέληξε να κυριαρχήσει σε μεγάλο μέρος της περιοχής και των λαών ανάμεσα στο Δούναβη και το Αιγαίο τον επόμενο αιώνα. Μεταγενέστεροι συγγραφείς, βασιλικά νομίσματα και επιγραφές δείχνουν την επιβίωση αυτής της δυναστείας μέχρι τις αρχές του 1ου αιώνα μ.Χ., αν και η εμφανής πολιτική επιρροή της μειώθηκε σταδιακά πρώτα υπό την Περσική, τη Μακεδονική και αργότερα τη Ρωμαϊκή πίεση. Παρά τον τερματισμό της, η περίοδος κυριαρχίας των Οδρυσών ήταν καθοριστικής σημασίας για το μελλοντικό χαρακτήρα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, επί της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και αργότερα.

Ο γιος του Τήρη, Σιτάλκης, αποδείχθηκε ικανός στρατιωτικός ηγέτης, αναγκάζοντας τις φυλές που αυτομόλησαν από τη συμμαχία να αναγνωρίσουν την κυριαρχία του. Το πλούσιο κράτος που εκτεινόταν από το Δούναβη μέχρι το Αιγαίο κατασκεύασε δρόμους για την ανάπτυξη του εμπορίου και ισχυρό στρατό. Το 429 π.Χ. ο Σιτάλκης συμμάχησε με τους Αθηναίους και οργάνωσε μια μαζική εκστρατεία εναντίον των Μακεδόνων, με ένα τεράστιο στρατό από ανεξάρτητες Θρακικές και Παιονικές φυλές. Σύμφωνα με το Θουκυδίδη περιλάμβανε μέχρι 150.000 άνδρες, αλλά αναγκάστηκε να αποσυρθεί λόγω ανεπιτυχούς εφοδιασμού, καθώς και τον ερχόμενο χειμώνα. Η Ελληνική ως lingua franca μιλιόταν τουλάχιστον από ορισμένα μέλη της βασιλικής οικογένεια τον πέμπτο αιώνα και έγινε η γλώσσα της διοίκησης, το ελληνικό αλφάβητο υιοθετήθηκε για μια νέα θρακική γραφή, παρόλο που η Θράκη ήταν πατρίδα μόνο φυλών που δεν μιλούσαν Ελληνικά.

Οταν το βασίλειο είχε χωριστεί σε τρία ημιανεξάρτητα βασίλεια ο Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας εισέβαλε και κατέλαβε μεγάλο μέρος της Θράκης. Μερικά Οδρυσοί βασιλείς και άλλα Θρακικά φύλα υποτάχθηκαν και πλήρωναν φόρους κατά καιρούς σε διάφορες περιόδους στο Φίλιππο Β, του Μέγα Αλέξανδρο και το Φίλιππο Ε΄. Δύο από τα τρία βασίλεια εξαναγκάστηκαν το 352 π.Χ σε καθεστώς υποτέλειας από το Φίλιππο Β ., που το 342 - 341 π.Χ. κατέκτησε την κοιτίδα των Οδρυσών, εκθρονίζοντας βασιλιάδες ή επαναστατημένους υποτελείς. Παρ 'όλα αυτά ο Σεύθης Γ΄(341-300 π.Χ.) επιβίωσε της επέκτασης του Φιλίππου, διατηρώντας τη συνέχεια του βασιλείου, ίσως μόνο ως πελάτης με βάση το μοίρασμα της εξουσίας με το διορισμένο Μακεδόνα σατράπη της Θράκης Λυσίμαχο το 323 π.Χ.. Αλλά ο Σεύθης είχε πολέμησε πολλές φορές κατά του Λυσίμαχου και είχε την πρωτεύουσα στη Σευθόπολη από το 320 π.Χ. έως ότου λεηλατήθηκε από τους Κέλτες το 281 π.Χ.. Το 212 π.Χ. ένας στρατός υπό την ηγεσία του Οδρυσού βασιλιά Πλευράτου κατέστρεψε το Κελτικό βασίλειο και την πρωτεύουσά του Τύλιδα. Το βασίλειο των Οδρυσών διατήρησε συνέχεια με τους δικούς του βασιλιάδες, αλλά χωρίστηκε σε πολλά βασίλεια από τις αρχές του δεύτερου αιώνα π.Χ., μέχρι να υποκύψει στην πλήρη ρωμαϊκή κατάκτηση το 146 π.Χ.. Το 100 π.Χ. παλινορθώθηκε ένα Θρακικό βασίλειο, ενδεχομένως από τον γιο του Βιθύα, ενός από τους τελευταίους βασιλιάδες των Οδρυσών, δεν είναι σαφές αν ήταν υποτελής της Ρώμης ή εντελώς ανεξάρτητος. Αρκετά χρόνια αργότερα μερικοί Θράκες και Κέλτες κατέλαβαν τα νότια Βαλκάνια, την Ήπειρο, τη Δαλματία και τη βόρεια Ελλάδα και διείσδυσαν στην Πελοπόννησο. Ένα άλλο βασίλειο εξ αίματος Οδρυσών επανεμφανίστηκε το 55 π.Χ. (Σαπέοι) και το 30 π.Χ. κατέκτησε ή έλεγχε το άλλο βασίλειο Οδρυσών (Ανταία). Παρόλα αυτά έγινε εντολοδόχος της Ρώμης λίγο αργότερα, μαζί με άλλα θρακικά φύλα. Το 11 π.Χ. ο θείος του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αυγούστου έγινε βασιλιάς των Οδρυσών, διευκολύνοντας το σταδιακό εκρωμαϊσμό της περιοχής. Ο βασιλιάς Οδρυσός δολοφονήθηκε από τη σύζυγό του και το βασίλειό του υποτάχθηκε πλήρως στη Ρώμη το 46 μ.Χ.

Πολιτισμός

Επεξεργασία

Οι βιοτεχνίες και η μεταλλουργία των Οδρυσών είναι σε μεγάλο βαθμό προϊόν Περσικής επιρροής. Οι Θράκες, όπως οι Δάκες και οι Ιλλυριοί, διακοσμούσαν όλοι το σώμα τους με τατουάζ, που τους χάρισε κύρος. Η Θρακική πολεμική τέχνη επηρεάστηκε επίσης από τους Κέλτες και οι Τριβαλλοί είχαν υιοθετήσει Κελτικό εξοπλισμό. Τα Θρακικά ρούχα φημίζονταν για την ποιότητα και την υφή τους και φτιάχνονταν από κάνναβη, λινάρι ή μαλλί. τα ρούχα τους έμοιαζαν με αυτά των Σκυθών συμπεριλαμβανομένων χιτώνιων με χρωματιστά άκρα, μυτερά παπούτσια και η φυλή των Γετών ήταν τόσο όμοια με τους Σκύθες που συχνά συγχέονταν με αυτούς. Οι ευγενείς και μερικοί στρατιώτες φορούσαν καλύμματα. Υπήρξε μια αμοιβαία επιρροή μεταξύ Ελλήνων και Θρακών. Ελληνικά έθιμα και μόδες συνέβαλε στην αναμόρφωση της κοινωνίας των ανατολικών Βαλκανίων. Μεταξύ των ευγενών ήταν δημοφιλείς οι Ελληνικές μόδες στην ενδυμασία, τη διακόσμηση και το στρατιωτικό εξοπλισμό. Σε αντίθεση με τους Έλληνες οι Θράκες συχνά φορούσαν παντελόνια. Οι Θράκες βασιλιάδες υιοθέτησαν τον εξελληνισμό.

Αρχαιολογία

Επεξεργασία

Κατοικίες και ναοί του βασιλείου των Οδρυσών έχουν βρεθεί, ιδιαίτερα γύρω από το Σταροσέλ στα βουνά Σρέντνα Γκόρα. Οι αρχαιολόγοι έχουν αποκαλύψει το βορειοανατολικό τοίχο της κατοικίας Θρακών βασιλιάδων, 13 m σε μήκος και διατηρημένα έως 2 m σε ύψος. Βρήκαν επίσης τα ονόματα των Κλεόβουλος και Ανάξανδρος, στρατηγών του Φίλιππου Β΄της Μακεδονίας, που ηγήθηκαν τη επίθεσης κατά του Βασιλείου των Οδρυσών.

Κατάλογος Οδρυσών βασιλέων

Επεξεργασία

Ο παρακάτω κατάλογοςπεριλαμβάνει τους γνωστούς Οδρυσούς βασιλείς της Θράκης, αλλα μεγάλο μέρος του είναι υποθετικό. Διάφοροι άλλοι Θράκες βασιλείς (μερικοί από αυτούς ίσως Οδρύσες όπως ο Πλευράτος) συμπεριλαμβάνονται επίσης. Οι Οδρύσες βασιλείς και αν ονομάζονταν βασιλιάδες της Θράκης ποτέ δεν άσκησαν κυριαρχία πάνω σε όλη της Θράκη. Ο έλεγχός τους ποίκιλε ανάλογα με τις φυλετικές σχέσεις. Οδρύσες βασιλείς (τα ονόματα παρουσιάζονται στην Ελληνική ή Λατινική μορφή τους):

Παλινορθωμένο βασίλειο Αστών και Σαπαίων

Επεξεργασία

Πιθανή Γενεαλογία των Οδρυσών, βασιλέων της Θράκης

Επεξεργασία
Οδρύσης
ΒΑΣΙΛΕΙΣ ΟΔΡΥΣΩΝ
Τήρης Α΄
ΣιτάλκηςΣπαράδοκοςΜαισάδης
Μήτοκος/Αμάδοκος Α΄Τήρης Β΄
στην ανατ. Θράκη		Σεύθης Α΄
σύζ. Στρατονίκη Αργεαδών		Σεύθης Β΄
Αμάδοκος Β΄ΕυρύζελμιςΚότυς Α΄ (Οδρυσών)(κόρη)
σύζ. Ξενοφών
στρατηγός		(κόρη)
σύζ. Θρασύβουλος
στρατηγός
Τήρης Γ΄Κερσοβλέπτης(κόρη)
σύζ. Ιφικράτης
στρατηγός		Σεύθης Γ΄
σύζ.1.Γονιμάση
2.Βερενίκη η Μακεδών		(κόρη)
σύζ. Χαρίδημος ο Αθηναίος		Βηρισάδης
Ιόλαος, Ποσειδώνιος, Μηδίσκας, ΤήρηςΚότυς Β΄ (Οδρυσών)
στην ανατ. Θράκη		Τήρης Δ΄
στην εσωτ. Θράκη		Ρόιγος, Ρηβούλας, Εβρύζελμις, Τήρης, Σάτοκος, ΣαδάλαςΚετρίπορις
Ραίζδος
στην ανατ. Θράκη		Σεύθης Δ΄
στην Εσωτ. Θράκη
Κότυς Γ΄ (Οδρυσών)ΡόιγοςΤήρης Ε΄
Ρησκούπορις Α΄ (Οδρυσών) στην ανατ. ΘράκηςΣεύθης Ε΄
στην εσωτ. Θράκη
Αμάδοκος Γ΄
στην εσωτ. Θράκη		Κότυς Δ΄
στην εσωτ. Θράκη
Τήρης ΣΤ΄
στην εσωτ. Θράκη		Δυέγιλος
βασ. των Καινίων
σύζ. Απάμα της Βιθυνίας		Βίθυς
στην εσωτ. Θράκη
ΚΛΑΔΟΣ ΑΣΤΑΙΩΝ
Σότιμος
βασ. των Μαιδίων		Κότυς Ε΄ των Ασταίων

Θησαυροί των Οδρυσών

Επεξεργασία
 
Θησαυρός του Παναγκιουρίστε
Θησαυρός του Παναγκιουρίστε  
 
Θησαυρός του Ρόγκοζεν
Θησαυρός του Ρόγκοζεν  
 
Χρυσά αγαλματίδια του Σινεμόρετς
Χρυσά αγαλματίδια του Σινεμόρετς  
 
Θρακικός Πήγασος του Βάζοβο
Θρακικός Πήγασος του Βάζοβο  
 
Θησαυρός της Λέτνιτσα
Θησαυρός της Λέτνιτσα  
 
Θησαυρός του Λούκοβιτ
Θησαυρός του Λούκοβιτ  
 
Χρυσή προσωπίδα, πιθανόν του Τήρη Α΄, πρώτου ηγεμόνα του βασιλείου των Οδρυσών
Χρυσή προσωπίδα, πιθανόν του Τήρη Α΄, πρώτου ηγεμόνα του βασιλείου των Οδρυσών  
 
Χάλκινο κεφάλι, πιθανόν του Σεύθη Γ΄, που βρέθηκε στη Γκολιάματα Κοσμάτκα
Χάλκινο κεφάλι, πιθανόν του Σεύθη Γ΄, που βρέθηκε στη Γκολιάματα Κοσμάτκα  
 
Ο Θησαυρός του Μπόροβο του βασιλιά Κότυ Α΄
Ο Θησαυρός του Μπόροβο του βασιλιά Κότυ Α΄  

Πηγές

Επεξεργασία
  • Κουρτίδης Κωνσταντίνος, Ιστορία της Θράκης από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι του 54 μ.χ., Τυπογραφείο Αλευρόπουλου, Εν Αθήναις 1932

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Rehm, Ellen (2010). «The Impact of the Achaemenids on Thrace: A Historical Review». Στο: Nieling, Jens· Rehm, Ellen. Achaemenid Impact in the Black Sea: Communication of Powers. Black Sea Studies. 11. Aarhus University Press. σελ. 143. ISBN 978-8779344310. In 470/469 BC, the strategist Kimon, mentioned above, defeated the Persian fleet at the mouth of the Eurymedon river. Subsequently, it seems that the royal house of the Odrysians in Thrace gained power and in about 465/464 BC emerged from the Persian shadow. The Odrysians became aware of the power vacuum resulting from the withdrawal of the Persians and claimed back supremacy over the region inhabited by several tribes. From this period onwards an indigenous ruling dynasty is comprehensible. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wiki.x.io/w/index.php?title=Οδρύσες&oldid=10235924"