Μπρέσια

Η Μπρέσια (ιταλικά: Brescia‎‎, προφέρεται: [ˈbreʃːa]] ( ακούστε), λατινικά: Brixia‎‎, λομβαρδικά: Brèsa) είναι ιταλικός δήμος στην Επαρχία της Μπρέσια, στην περιφέρεια της Λομβαρδίας. Βρίσκεται στους πρόποδες των Άλπεων, λίγα χιλιόμετρα από τη λίμνη Γκάρντα.

Μπρέσια
Σημαία Έμβλημα
Μπρέσια 45°32′20″N 10°13′13″E
Χώρα	Ιταλία
Διοικητική υπαγωγή	Επαρχία της Μπρέσια
Προστάτης	Faustinus and Jovita
Διοίκηση
• Δήμαρχος	Emilio Del Bono (από 2013)
• Μέλος του/της	National Association of Italian Municipalities
Έκταση	90,34 km²
Υψόμετρο	149 μέτρα
Πληθυσμός	196.446 (1  Ιανουαρίου 2023)
Ταχ. κωδ.	25121–25136
Τηλ. κωδ.	030
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα

Η Μπρέσια είναι η δεύτερη σε πληθυσμό πόλη της περιοχής, μετά το Μιλάνο, και πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας, με πληθυσμό περίπου 190.000 κατοίκους.

Είναι πλούσια σε αρχαία ρωμαϊκά και μεσαιωνικά μνημεία αλλά και σε σύγχρονη βιομηχανία. Θεωρείται κέντρο της τρίτης βιομηχανικής περιφέρειας της Ιταλίας σε παραγωγή βιομηχανικών προϊόντων κυρίως αυτοκινητοβιομηχανίας και παραγωγής όπλων όπου και το εργοστάσιο Μπερέτα καθώς και με μεγάλο αριθμό βιοτεχνιών. Το Πανεπιστήμιο της Μπρέσια είναι ένα από τα πλέον σύγχρονα πανεπιστήμια της Ιταλίας.

Σημαντικότερα αξιοθέατα της πόλης είναι η ιστορική πλατεία "ντέλα Λότζια", ο "παλαιός καθεδρικός ναός" (Ντουόμο Βέτσιο), λεγόμενος και "Ροτόντα", που πρόκειται για κυκλικό οικοδόμημα του 11ου αιώνα, ο "νέος καθεδρικός ναός" (Ντουόμο Νουόβο), ο "Πύργος Μπρολέτο", πολλές άλλες παλαιές εκκλησίες, η Βιβλιοθήκη με πολλά σπάνια χειρόγραφα, η "Πινακοθήκη Μαρτινέγκο", με πολλά σπουδαία έργα – πίνακες, οι πάμπολλες κρήνες και το σύνολο σχεδόν των μεσαιωνικών κτιρίων του κέντρου της παλαιάς πόλης.

Ο πιο σημαντικός και σημαντικός σύγχρονος ζωγράφος στην ιστορία της Μπρέσια ήταν ο Francesco Filippini ιδρυτής του καλλιτεχνικού ρεύματος του «Filippinismo» που θεωρούσε τον ιταλικό ιμπρεσιονισμό σε αντίθεση με τον γαλλικό ιμπρεσιονισμό.

Ιστορία

Αρχαιότητα

Η φτερωτή νίκη της Μπρέσια

Πολλοί μύθοι σχετίζονται με την ίδρυση της Μπρέσιας, σύμφωνα με έναν ιδρυτής της ήταν ο Ηρακλής, με άλλον μύθο το αρχικό της όνομα ήταν "Αλτίλια" και ιδρύθηκε με φυγάδες από την πολιορκία της Τροίας. Με άλλο τοπικό μύθο ιδρυτής της Μπρέσιας ήταν ο βασιλιάς των Λιγύρων Κύδνος που επιτέθηκε στην Κοιλάδα του Πάδου τη μετέπειτα Εποχή του Χαλκού. Ο λόφος του Κύδνου πήρε το όνομα του από τον ομώνυμο βασιλιά των Λιγύρων, βρίσκεται στην περιοχή του μεσαιωνικού κάστρου. Ο τελευταίος μύθος πρέπει να είναι αληθινός επειδή οι πρόσφατες εκσκαφές ανέδειξαν ερείπια πρόσφατου οικισμού που χρονολογείται το 1200 π.Χ. και ιδρύθηκε από Λίγυρες. Άλλοι ιστορικοί γράφουν ότι ιδρυτές της Μπρέσιας ήταν οι Ετρούσκοι. Οι Γαλάτες Κενομάνοι σύμμαχοι των Ίνσουμβρων επιτέθηκαν τον 7ο αιώνα π.Χ. και χρησιμοποίησαν την πόλη ως πρωτεύουσα, έγινε Ρωμαϊκή όταν οι Κενομάνοι δήλωσαν την υποταγή τους στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία (225 π.Χ.). Η πόλη της Μπρέσιας παρέμεινε πιστή στους Ρωμαίους ακόμα και όταν οι υπόλοιπες Κέλτικες φυλές συμμάχησαν εναντίον τους. Οι Ίνσουμβροι επιτέθηκαν και κατέστρεψαν την Μπρέσια αλλά κατόπιν εισήλθε στον Ρωμαϊκό κόσμο ειρηνικά ως πιστοί σύμμαχοι με διοικητική ελευθερία. Η Μπρέσια αναγνωρίστηκε ως Δήμος (89 π.Χ.) και οι κάτοικοι της πήραν τον τίτλο του Ρωμαίου πολίτη (41 π.Χ.). Ο Οκταβιανός Αύγουστος ίδρυσε μια αποικία και ο Τιβέριος Καίσαρας Αύγουστος κατασκεύασε ένα υδραγωγείο. Η Ρωμαϊκή Μπρέσια είχε τουλάχιστον τρεις ναούς, ένα υδραγωγείο, ένα θέατρο, ένα Φόρουμ, άλλον έναν ναό που οικοδόμησε ο Βεσπασιανός και μερικά λουτρά. Την εποχή που ο Μέγας Κωνσταντίνος βάδισε εναντίον του Μαξέντιου (312) έγινε στην Μπρέσια μια συμπλοκή που ανάγκασε τον εχθρό να οπισθοχωρήσει μέχρι τη Βερόνα. Την πόλη λεηλάτησαν οι Βησιγότθοι υπό τον Αλάριχο (402) και οι Ούννοι υπό τον Αττίλα (452). Ο Θεοδώριχος ο Μέγας στον πόλεμο εναντίον του Οδόακρου κατέλαβε την Μπρέσια. Η Βυζαντινή αυτοκρατορία κατέλαβε την Μπρέσια από τους Λομβαρδούς και ίδρυσε ανεξάρτητο δουκάτο (568). Μερικοί δούκες ήταν οι μετέπειτα βασιλείς των Λομβαρδών Ροθάριος, Ροδόαλδος και ο τελευταίος βασιλιάς των Λομβαρδών Δεζιδέριος.

Μεσαίωνας

Η Λότζια της Μπρέσια

Ο Καρλομάγνος κατέλαβε την Μπρέσια (774) λήγοντας τη Λομβαρδική κυριαρχία της βόρειας Ιταλίας. Ο Λουδοβίκος Β΄ της Ιταλίας έκανε την περίοδο 855-875 την Μπρέσια πρωτεύουσα στην Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Οι τοπικοί ευγενείς και πολίτες αντιτάχθηκαν σταδιακά στις εξουσίες του αρχιεπισκόπου ως αυτοκρατορικού αντιπροσώπου, στις αρχές του 12ου αιώνα έγινε ελεύθερη κοινότητα. Τα επόμενα χρόνια επεκτάθηκε στη γειτονική ύπαιθρο και προσάρτησε μεγάλες πόλεις όπως το Μπέργκαμο και η Κρεμόνα που τη νίκησε δύο φορές στο Ποντόλιο. Η Μπρέσια επεκτάθηκε απέναντι στον τοπικό επίσκοπο Μανφρέδο (1138), ο λόγος ήταν η εμπλοκή του στην παπική εκλογή. Η εκλογή αυτή δίχασε το Κολλέγιο των Καρδιναλίων, ο Πάπας Ιννοκέντιος Β΄ είχε τη μειοψηφία και ο Αντίπαπας Ανάκλητος Β΄ την πλειοψηφία. Στις αρχές της δεκαετίας του 1130 ο Ανάκλητος Β΄ απέκτησε την εξουσία στην Μπρέσια. Η τοπική αριστοκρατία κατόρθωσε να πετύχει την εκδίωξε του Μανφρέδου, η εξέγερση ξεκίνησε (1135) μέχρι τη χρονιά που αναγκάστηκε ο Μανφρέδος να δραπετεύσει στη Ρώμη για να ζητήσει την προστασία του πάπα. Ο ιστορικός Ιωάννης του Σάλσμπουρι έγραψε ότι ο Άρνολντ πίεζε τους πολίτες της Μπρέσιας να εξεγερθούν εναντίον του επισκόπου. Ο Μανφρέδος συμμετείχε στη Β΄ Σύνοδο του Λατερανού (1139), εκεί πέτυχε την υποστήριξη του πάπα Ιννοκέντιου Β΄ και ο Άρνολντ εξορίστηκε από την Ιταλία. Η πατρίδα του Άρνολντ ήταν η Μπρέσια αλλά δεν μπορούσε να επιστρέψει στην πατρίδα του, παρέμεινε στην εξορία και συνέχισε τον αγώνα του ενάντια στην εκκλησία. Ο κύριος συνεργάτης του ήταν ο Πέτρος Αβελάρδος που καταδικάστηκε στο "Συμβούλιο του Σενς" ως αιρετικός (1141), ενώθηκε με την Κοινότητα της Ρώμης (1148), ο Φρειδερίκος Α΄ Βαρβαρόσσα και ο Πάπας Αδριανός Δ΄ διέταξαν την εκτέλεση του (1155).

Στη διάρκεια των πολέμων 12ου-13ου αιώνα η Μπρέσια εντάχθηκε εναλλακτικά είτε με τους αυτοκράτορες είτε εναντίον τους, στη Μάχη του Λενιάνο αποτελούσε το δεύτερο σε μέγεθος στρατό μετά από αυτόν του Μιλάνου. Με την "Ειρήνη της Κωνσταντίας" που έληξε ο πόλεμος με τον Φρειδερίκο Μπαρμπαρόσσα η πόλη πέρασε σε καθεστώς "Ελεύθερης κοινότητας" (1183). Ο Φρειδερίκος Β΄ Χοενστάουφεν πολιόρκησε την Μπρέσια και την κατέλαβε με τη "μάχη της Κορτενούοβας" (1237), τότε έχασε το καθεστώς της ελεύθερης πόλης. Ο Οίκος των Χοενστάουφεν επέβαλλε στην Μπρέσια και τις υπόλοιπες πόλεις που κατέλαβε ισχυρές ευγενείς οικογένειες των Γιβελλίνων. Ο αυτοκράτορας Ερρίκος Ζ΄ του Λουξεμβούργου πολιόρκησε την Μπρέσια για έξι μήνες (1311) αλλά έχασε τα 3/4 του στρατού του. Αργόυερα πολιόρκησε την Μπρέσια ο Σκαλιγκέρι της Βερόνας με εξόριστους Γιβελλίνους, οι κάτοικοι ζήτησαν τη βοήθεια του Ιωάννη της Βοημίας αλλά ο Μαστίνο Β΄ ντελλα Σκάλλα έδιωξε τον διορισμένο από αυτόν κυβερνήτη. Ο Μαλατέστα Δ΄ Μαλατέστα κατέλαβε την πόλη (1406), την παρέδοσε κατόπιν στον Φιλίππο Μαρία Βισκόντι (1416) ο οποίος με τη σειρά του την πούλησε στη Δημοκρατία της Βενετίας (1426). Οι κάτοικοι της Μπρέσιας πίεσαν τον Φίλιππο να ξεκινήσει εχθρότητες εναντίον των Ενετών αλλά ηττήθηκε τελικά κοντά στην πόλη από τον αρχηγό των Βενετικών μισθοφορικών στρατευμάτων Φραντσέσκο Μπουσσόνε ντα Καρμανιόλα (1427). ΟΦραγκίσκος Α΄ Σφόρτσα πολιόρκησε ξανά την Μπρέσια (1439) και νίκησε τον εκπρόσωπο του Φίλιππο, από τότε παρέμεινε οριστικά στη Δημοκρατία της Βενετίας μέχρι τη Γαλλική κατάκτηση (1512).

Νεότερα χρόνια

Πιάτσα ντέλα Λότζια (Piazza della Loggia), 15ος αιώνας

Την περίοδο 1490 - 1640 η Μπρέσια ήταν το κορυφαίο κέντρο του βιολιού, από το 1530 εξαπλώθηκε σε όλες τις υπόλοιπες πόλεις της βόρειας Ιταλίας. Στις αρχές του 16ου αιώνα η Μπρέσια ήταν μιά από τις πλουσιότερες Λομβαρδικές πόλεις αλλά δεν συνήλθε ποτέ από τη λεηλασία των Γάλλων (1512). Η "πολιορκία της Μπρέσιας" (18 Φεβρουαρίου 1512) έγινε κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Λίγκας του Καμπραί, την Μπρέσια υπερασπίστηκαν τα Βενετικά στρατεύματα. Ο Γκαστόν του Νεμούρ ήταν ο αρχηγός των Γαλλικών στρατευμάτων που επιτέθηκαν στην πόλη στη διάρκεια μιας νεροποντής, διέταξε τους στρατιώτες να βγάλουν τα υποδήματα τους για να μπορέσουν να περπατήσουν καλύτερα. Οι επιτιθέμενοι και οι σύμμαχοι τους είχαν βαρύτατες απώλειες που έφταναν τα 8.000 - 15.000 θύματα. Ο Γκαστόν κατέλαβε τελικά την Μπρέσια και προχώρησε σε πενθήμερες ανελέητες λεηλασίες σφάζοντας χιλιάδες άνδρες, η πόλη του Μπέργκαμο πλήρωσε στους Γάλλους 60.000 Δουκάτα για να μην πάθει τα ίδια. Οι Γάλλοι διατήρησαν την Μπρέσια μέχρι την ανακατάληψη της από τη Βενετία, παρέμεινε στη Δημοκρατία μέχρι την οριστική της κατάληψη μαζί με την υπόλοιπη Ιταλία από τον Ναπολέων Α΄. Η πόλη έπαθε μεγάλη καταστροφή από έκρηξη στην οποία εκτινάχθηκαν 90.000 κιλά πυρίτιδας (1769), καταστράφηκε ολοσχερώς το 1/6 της πόλης. Στους Ναπολεόντιους χρόνους εισήλθε στο Γαλλικό βασίλειο της Ιταλίας, μετά την πτώση του Μέγα Ναπολέοντα έγινε Αυστρο-Ουγγρική επαρχεία. Η Μπρέσια επαναστάτησε εναντίον των μισητών Αυστριακών όταν ο στρατός του Πεδεμοντίου εισέβαλε στη βόρεια Ιταλία, η Αυστριακή φρουρά υπό τον Γιούλιους Γιάκομπ φον Χάιναου οπισθοχώρησε στο κάστρο. Την εποχή που ένας μεγαλύτερος Αυστριακός στρατός έφτασε στην περιοχή η Μπρέσια ήταν η μόνη από τις πόλεις της βόρειας Ιταλίας που αντιστάθηκε σκληρά. Η Μπρέσια πήρε το προσωνύμιο "Ιταλικό λιοντάρι" αφού ήταν η μοναδική πόλη που έμεινε πιστή στον βασιλιά Κάρολο Αλβέρτο, αργότερα (1859) εισήλθε στο ενωμένο Ιταλικό βασίλειο. Όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος οι κάτοικοι της Μπρέσιας πήραν χρυσό μετάλλιο για την αντίσταση τους στον Φασισμό.

Αθλητισμός

Το Μουσείο της "Μιλ Μίγκλια"'

Η Μπρέσια αποτελούσε την αφετηρία και την λήξη του ιστορικού αγώνα αυτοκινήτων "Μίλ Μίγκλια" που γινόταν ετήσια κάθε Μάιο μέχρι την κατάργηση του (1957) στην διαδρομή Μπρέσια-Ρώμη-Μπρέσια. Μετά την κατάργηση της αντικαταστάθηκε από την παγκόσμια εκδήλωση "Ιστορική Μίλ Μίγκλια" που γίνεται τον Ιούνιο, συγκεντρώνει χιλιάδες λάτρεις του μηχανοκίνητου οχήματος από όλο τον κόσμο. Τα μόνα αυτοκίνητα που γίνονται δεκτά στην εκδήλωση είναι αυτά που θα μπορούσαν να αγωνιστούν στο παλιό "Μίλ Μίγκλια" πριν την κατάργηση του, σε αγώνα όχι "ταχύτητας" αλλά "κανονικότητας". Οι αγώνες ταχύτητας στους κεντρικούς δρόμους της Ιταλίας καταργήθηκαν (1957) μετά από ένα θανατηφόρο δυστύχημα στο "Μίλ Μίγκλια" της ίδιας χρονιάς με το οποίο σκοτώθηκαν ένας οδηγός και δέκα περαστικοί. Στην εκδήλωση "Ιστορική Μίλ Μίγκλια" είχαν συμμετοχή ιστορικές προσωπικότητες όπως ο Ρόουαν Άτκινσον, ο Ντάνιελ Ντέι-Λιούις, ο Τζέρεμι Άιρονς και ο Μπράιαν Τζόνσον. Η Μπρέσια είναι επίσης έδρα της ποδοσφαιρικής ομάδας Μπρέσια Κάλτσιο που αγωνίζεται στην Σέριε Β και της μπασκετικής ομάδας Παλλακανέστρο Μπρέσια.

Σημειώσεις

Η Μπρέσια υπήρξε η γενέτειρα βασιλέων των Λομβαρδών καθώς και του Πάπα Παύλου του Στ΄.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Λεξιλογικός ορισμός του Μπρέσια στο Βικιλεξικό
• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Brescia στο Wikimedia Commons